Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vraag om uitleg over het beeldenproject in het Maasland
Verslag
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister-president, eind 2018 keurde de Vlaamse Regering het masterplan en de financiering goed voor een omvangrijk beeldenproject in de publieke ruimte langs de Maas. In navolging van onder meer Borgloon, met het doorkijkkerkje als uithangbord, zou er nu ook tussen Kinrooi en Lanaken worden geïnvesteerd, met een reeks kunstwerken als extra troef voor het zeer intense wandel- en fietstoerisme.
Eind 2019 zouden de eerste ideeën worden voorgesteld, zodat er vanaf ongeveer april 2020 zou kunnen worden begonnen met de realisatie ervan. Er werd gedacht aan tijdelijke en permanente creaties over, op, in, door, onder, langs of tussen de Maas. De werken zouden, net zoals de Maas zelf, Belgisch- en Nederlands-Limburg met elkaar verbinden.
De financiering van iets meer dan 3 miljoen euro werd als volgt verdeeld. Vlaanderen zou 1,5 miljoen euro voor zijn rekening nemen, de vijf betrokken gemeenten, zijnde Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen en Lanaken, zouden elk 50.000 euro investeren, de provincie Limburg zou instaan 750.000 euro en voor de resterende 0,5 miljoen euro zou er worden gezocht naar externe partners.
In de pers lazen we dat gouverneur Reynders ontkent dat er ooit een formele aanvraag is geweest voor de provinciale bijdrage van 750.000 euro. Maar ook – ik citeer uit het artikel dat verscheen in Het Belang van Limburg: “Vlaanderen heeft beslist dat cultuur geen bevoegdheid meer is van de provincie. We leggen ons daarbij neer, maar dan stopt het cultuurverhaal ook voor ons. Als dit project er komt, zal dat moeten gerealiseerd worden door Vlaanderen en de betrokken gemeenten.” Minister-president, in datzelfde artikel wordt u geciteerd: “Gezien de nieuwe politieke verhoudingen op alle niveaus wordt de financiering momenteel met alle partners nog eens besproken. Dat is logisch.” U geeft ook aan dat u uitgaat van een goede afloop van dit overleg. Dat lijkt mij een goede grondhouding. Verder geeft u aan dat de start van het project wat zal worden uitgesteld, ten vroegste naar het najaar 2020.
Minister, de afschaffing van de culturele bevoegdheid van de provincies dateert van voor de goedkeuring van het masterplan voor dat beeldenproject. Welke afspraken werden er toen reeds al dan niet gemaakt over de financiering ?
Hebben we de externe partners die de 0,5 miljoen euro zouden bijdragen, reeds gevonden?
Met wie zult u nu overleg plegen ?
Welke acties zult u ondernemen of ondernam u reeds om dit, voor ons bijzonder belangrijke project, alsnog tot een goed einde te brengen?
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Mijn vraag sluit aan bij die van mevrouw Jans. Ik zal dus niet alles herhalen.
We hebben in Limburg het PIT-project gekend en nadien de Unie Hasselt-Gent, allemaal mede door Vlaanderen gefinancierd. Dat geldt komt uit een historische pot die ons ooit binnen het Fonds Culturele Infrastructuur (FoCI) werd toebedeeld en die we nu project per project uitrollen over de provincie, met als leidraad ons fietsroutenetwerk en de beleving daarop. Het is inderdaad een heel belangrijk project om meer aan cultuur te doen in Limburg, en om die beleving toeristisch op te waarderen.
Inderdaad, de gouverneur heeft gezegd dat daar geen middelen meer voor voorzien zijn. Het lijkt mij niet zo geheel onlogisch dat, als een provincie niet meer bevoegd is voor cultuur, ze dan ook geen budgetten meer heeft voor cultuur. De vraag is hoe we dat gat in de financiering dichtfietsen. Ik heb uw quote in Het Belang van Limburg gelezen, waarbij u zegt dat u er eigenlijk vrij veel vertrouwen in hebt dat dat zou kunnen lukken, maar dat u daar nog wat overleg over wenst te plegen.
Daarom sluit ik mij aan bij de eerdere vragen. Zijn er in de financiering nog ontwikkelingen en verwikkelingen bij de partners? Is het de bedoeling om het gat in de huidige begroting gewoon te verdelen onder de partners die wel participeren? Zoekt u nieuwe partners? Hoe denkt u dat gat te dichten, eventueel met extra geld van Vlaanderen?
Wat de termijn betreft: u sprak over een verlenging van de termijn, en het lijkt mij ook niet geheel onlogisch dat u dat een beetje uitstelt. Dat masterplan heeft trouwens ook vrij lang aangesleept, we hadden dat ook liever wat vroeger gezien. Als het er komt, is het goed voor ons; de timing is niet zo belangrijk. Maar kunt u ons daar misschien al iets meer over vertellen?
Minister-president Jambon heeft het woord.
In het verleden kende de minister van Cultuur reeds 2,5 miljoen euro toe aan de provincie Limburg voor de realisatie van projecten in het kader van Kunst in Open Ruimte, het beeldenproject in Limburg in de regio Haspengouw en de regio rond de twee centrumsteden Hasselt en Genk. Deze subsidie werd destijds toegekend in verschillende schijven via meerdere ministeriële besluiten. In 2008 ging het om een half miljoen euro, om 2009 om 1 miljoen euro, en in 2012 en 2013 telkens om een half miljoen euro. Deze projecten zijn ondertussen volledig uitgevoerd.
In de regio Haspengouw ging het om de volgende projecten: Twijfelgrens van Fred Eerdekens, Reading between the Lines van Gijs Van Vaerenbergh, Tentvillage Revisited en Tranendreef van Dré Wapenaar, Field Furniture van Ardie Van Bommel, Project Burchtheuvel van Tadashi Kawamata, Spaceframe Vehicles van N55, Proximity Effect van Paul Devens, Untitled #158 van Aeneas Wilder, Memento van Wesley Meuris en het Proefveld nieuwe landbouwvormen van diverse ontwerpers.
In de regio Hasselt en Genk ging het om de volgende projecten: Kanaal Paviljoen van Logant Amont, Once again the artist militia meets in an unruly group portrait van Rinus Van de Velde, Raise the Roof van Maurer United Architects, Trois ellipses ouvertes en désordre van Félice Varini, Periphery Songs van Circumstance, De ROCK Show van Erik Odijk, Het Groene Huis van Krijn De Koning, Beneath the Surface van Zoro Feigl, Document van Leonid Tsvetkov en Gravitational Waves van Tomas Saraceno.
Sinds 2018 is de provincie Limburg niet meer bevoegd voor cultuur en kan ze bijgevolg zelf geen initiatief meer nemen voor zulke projecten. Gezien de meerwaarde die deze projecten in het verleden betekend hebben voor de provincie Limburg, zocht minister van Cultuur Sven Gatz in de vorige legislatuur in overleg met de betrokken partijen naar een mogelijkheid om een vervolg aan deze projecten te breien.
Daarop diende Regionaal Landschap Kempen en Maasland een aanvraag in voor een investeringssubsidie bij het Fonds Culturele Infrastructuur in 2018. Het ingediende dossier betrof een voortzetting van het beeldenproject, maar dan specifiek toegespitst op de regio van het Maasland. Vandaag heeft het project de werktitel ‘De Verbindende Maas’. Z33 is de artistieke partner van dit project.
De minister van Cultuur kende op 21 december 2018 een subsidie van 1,5 miljoen euro toe aan het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Het financieel plan van het aanvraagdossier maakte melding van een cofinanciering door de Provincie Limburg van 750.000 euro. Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland deelde mee dat dit engagement van de provincie tot op heden nog niet bevestigd werd in een overeenkomst. Daar bestaat dus nog geen overeenkomst over.
Mijnheer Coenegrachts, u vroeg of er nog andere verwikkelingen zijn bij de andere partners. Er is op dit moment geen verdere verwikkeling.
Zal de te betalen som van 750.000 euro voor de provincie Limburg worden verdeeld? Indien de provincie geen 750.000 euro zal bijdragen, zullen we in overleg met de subsidieontvanger ofwel op zoek gaan naar andere financieringsmogelijkheden, ofwel vragen om het project aan te passen. Dit zal de komende weken duidelijk worden. Zal de Vlaamse Regering hier extra in tussenkomen? Die gesprekken zijn bezig. We bekijken welke oplossingen mogelijk zijn, maar ik draag het project wel een warm hart toe.
Mijnheer Coenegrachts, wordt de uitvoering gevrijwaard? Zodra er duidelijkheid bestaat omtrent het financieel plan van het project, zal een nieuwe timing voor het project worden vastgelegd, met selectie van kunstenaars, het verloop van participatieve trajecten en de keuze van locaties.
Mevrouw Jans, welke externe partners zijn er reeds gevonden? Z33 en het Regionaal Landschap zullen intern een projectleider aanstellen die instaat voor de opvolging van het project. Deze projectleider zal als eerste taak hebben bijkomende financiering, dus dat half miljoen euro, te zoeken voor elk specifiek te concipiëren kunstwerk. Externe financiering kan bijvoorbeeld komen van lokale sponsors, bedrijven langs de Maas, het Mondriaan Fonds – dat is de link met Nederland – enzovoort.
Met wie zal ik nu overleg plegen? Op 19 februari is er een overleg gepland tussen Z33 enerzijds en het kabinet Cultuur anderzijds voor een bespreking van het dossier en een stand van zaken. Nadien zullen de nodige bijkomende stappen gezet worden.
Welke acties zal ik ondernemen? Volgens mij heb ik op deze vraag reeds geantwoord in de antwoorden op de andere deelvragen.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister-president, ik wil u danken voor uw helder en duidelijk antwoord. U hebt doorheen uw antwoord gesteld dat u het project een warm hart toedraagt en ik merk dat ook wel in uw antwoord. Dat is geruststellend.
Als ik het goed begrijp, dan stelt u dat u wilt nagaan of het project aangepast kan worden dan wel of er oplossingen gevonden kunnen worden, nu blijkt dat er geen overeenkomst is en de provinciale bijdragen niet zullen volgen. Ik heb ook begrepen van alle betrokken gemeenten dat men de indruk heeft dat er overleg wordt opgestart, dat men gehoord wordt en dat er gezocht wordt naar oplossingen. Dat ‘goed hart’ blijkt daaruit. Ik denk dat dat op dit moment van belang is. Het overleg tussen Z33 en het kabinet Cultuur zal een belangrijk overleg zijn, zeker omdat het projectleiderschap mede vandaaruit gedragen zal worden en daar dus ook de belangrijke opdracht ligt om de resterende middelen, die zeer relevant zijn, te vinden.
We zullen het verder opvolgen, maar alvast bedankt voor uw antwoord en uw inzet.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Dank u wel, minister-president. Het is inderdaad fijn te horen dat u zeer geëngageerd rond dit project blijft werken. Het is, zoals gezegd, een belangrijk project voor onze provincie. Ik hoor ook dat u nog steeds niet uitsluit dat de provincie erin zal meestappen. U wilt alleszins in overleg treden met de provincie om na te gaan of dat tot de mogelijkheden behoort. Ik begrijp vooral de interpretatie dat de provincie dan wel niet meer bevoegd is voor cultuur, maar dat dat niet wil zeggen dat ze niet meer kan bijdragen aan de opstart van nieuwe culturele initiatieven die een meerwaarde betekenen op het grondgebied. Ik duim samen met u voor een goed overleg en een goede afloop.
Laat mij toe nog te zeggen dat de kwaliteit van het project bijna zo goed moet zijn als die van pit, dat toch voor heel wat internationale waardering voor onze provincie en Vlaanderen heeft gezorgd, zodat het project ons allemaal een uitstraling kan geven. Dat is niet te koop.
De heer Pelckmans heeft het woord.
U kunt het van mij verwachten: ik dring opnieuw aan op een grondige evaluatie van heel die uitkanteling ter voorbereiding van het decreet Bovenlokale Cultuurwerking, met cijfers over het personeel, de middelen en zaken die beloofd en al dan niet uitgevoerd zijn. Ik denk dat we dat aan Vlaanderen verplicht zijn. Het is een enorme oefening geweest. Ik wil in dezen niet per se voor of tegen pleiten, maar ik wil wel het resultaat zien van de oefening; ik wil zien wat ze ons uiteindelijk heeft opgeleverd. Ik heb die vraag al eens gesteld en ik stel ze nu een tweede keer.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ik ga de provincie zeker bij het overleg betrekken, want het is niet omdat Cultuur haar bevoegdheid niet meer is, dat ze een project voor Limburg geen goed hart kan toedragen en niet kan nagaan of ze een ander bedrag dan de voorziene 750.000 euro kan inbrengen. We gaan voor die 500.000 euro ook bij andere partners langs; een van die partners zou bijvoorbeeld de provincie kunnen zijn.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Ik wil nog even doorgaan over de provincie. Ik begrijp het standpunt van de minister-president, maar dan zal de provincie ook een plek aan tafel opeisen en een impact op het project willen. Op dat vlak zullen ze toch opnieuw wel wat met cultuur bezig zijn. Wie betaalt, bepaalt en voor dat aspect zal de provincie, terecht, mee aan tafel willen zitten.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.