Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering

De heer Van Rooy heeft het woord.

Minister, ik heb vernomen via een tweet, die dan overgenomen werd door enkele media – maar ik weet het natuurlijk als eerste want ik volg u natuurlijk op Twitter op de voet – dat u, in navolging van Genève, ‘geslachtsvrije’ of ‘gendergelijke’ verkeersborden ‘een goed idee’ vindt. Het betreft verkeersborden met daarop onder meer volwassenen met kinderen, zwangere vrouwen, holebikoppels en mensen met een wandelstok. Ik zeg maar wat ik gelezen heb, want ik zou niet direct weten wat ik me bij sommige van die dingen moet voorstellen.

In uw tweet zegt u zelfs dat u dit een kwestie vindt van het geven van ‘gelijke kansen’. U doet dat in navolging van de socialistische burgemeester van Genève, die het volgende zegt: “De alomtegenwoordigheid van mannen versterkt het idee dat sommige mensen, vooral vrouwen maar ook minderheden, minder in het openbaar thuishoren.” Zij vindt dat ook transgenders, gehandicapten en mensen met overgewicht op die borden moeten komen. U hebt aangegeven dat u zult bekijken of de vervanging van de verkeersborden ook bij ons nodig is.

De kostprijs voor de vervanging van de helft van de verkeersborden door zulke gendergelijke verkeersborden zou voor Genève 52.000 euro bedragen. De vraag die bij me opkwam is of het daar dan ook bij blijft, want verkeerslichten kunnen volgens mij ook worden aangepast. Moeten die dan ook allemaal of een deel ervan vervangen worden door geslachtsvrije verkeerslichten?

Er waren ook nuchtere stemmen in het debat. De VRT bracht een aantal mensen aan het woord en zij bestempelden dit initiatief in Genève als een dure modegril. In uw commentaar was toch een beetje realisme te bespeuren, want u zei tot slot: “Dit alleen zal de wereld niet veranderen, maar het is een stap in de goede richting.”

Minister, kunt u hierbij meer toelichting geven en wat zijn uw plannen ter zake? Wat hebt u al ondernomen of wat zult u ondernemen?

De heer Van de Wauwer heeft het woord

Minister, ik heb dit ook vernomen via uw tweet, want ik had het niet in de media gelezen. Uiteindelijk is het dan door verschillende andere media opgepikt.

De Zwitserse stad Genève wil 250 van de 500 blauwe verkeersborden met mannelijke symbolen vervangen door meer diverse borden. Er waren onmiddellijk mensen die dit heel hard toejuichten en er waren er onmiddellijk die daar vragen bij stelden, onder andere bij de kostprijs. U reageerde via Twitter, en ik citeer: “Een goed idee, we nemen dit mee. Dit alleen zal de wereld niet veranderen, maar het is een stap in de goede richting #gelijkekansen #eeuwvandevrouw”.

Minister, bent u ervan overtuigd dat dit initiatief in Vlaanderen nodig is en voor welke doelgroepen? U hebt het over de eeuw van de vrouw, maar wilt u focussen op gendergelijkheid of wilt u ervoor ijveren om ook andere groepen op te nemen, zoals in Genève? Plant u overleg met belangengroepen om de noodzaak of wenselijkheid van genderneutrale verkeersborden in kaart te brengen? Hebt u al overleg gepleegd met de ministers van Mobiliteit in de Vlaamse en Federale Regering? Wilt u initiatieven nemen om het koninklijk besluit van 1 december 1975 aan te passen? Of zou u suggereren om de huidige wettelijke borden, eventueel tijdelijk, te veranderen door niet-wettelijke, meer inclusieve exemplaren? Kijkt u enkel naar het verkeersbord ‘Aanwijzingsbord F49: Oversteekplaats voor voetgangers’? Of wilt u alle verkeersborden inclusiever maken? Welke rol ziet u voor de lokale besturen in dezen? Hebt u enig zicht op de mogelijke kostprijs van een omschakeling naar genderneutrale verkeersborden? Wie zou volgens u die kosten moeten dragen?

De heer Van Miert heeft het woord.

Minister, ik was ook een beetje verrast door de titel van het artikel ‘Vlaanderen wil meer vrouwen op de verkeersborden’. Niet dat ik daar iets tegen heb, maar kunnen wij dat vanuit Vlaanderen wel? Ik zal de duiding niet herhalen, want die is al gegeven door mijn twee fijne collega’s die me zijn voorgegaan. Valt dit onder onze bevoegdheid en vooral onder uw bevoegdheid van Gelijke Kansen? Kunnen we dit hier samen aanpakken? Dat was de eerste gedachte die in me opkwam.

Ik heb er op zich geen enkel probleem mee en het kan op het vlak van zichtbaarheid iets bijdragen, maar het is niet ons heikelste punt waarmee we tijdens deze legislatuur geconfronteerd zullen worden. Kan Vlaanderen hier überhaupt aan werken? Hebt u daarover al overlegd met uw federale collega?

Minister Somers heeft het woord.

Eerst en vooral ben ik blij met de vraagstelling, want nu weet ik wie mij allemaal volgt op Twitter. (Gelach)

Ik heb exact zeven seconden besteed aan het versturen van die tweet. Ik ben blij dat jullie daar al vele uren op gestudeerd hebben en vragen over stellen in de commissie. Dit is natuurlijk iets – en dat voelt een klein kind aan – dat een louter symbolisch gegeven is, waar ik ook niet meer gewicht aan wil hechten dan bijvoorbeeld aan het feit dat men er in sommige steden voor gekozen heeft om zebrapaden hier en daar op een symbolische plaats veelkleurig te maken, om op die manier aan te geven dat men een stad of gemeente is die open staat voor diversiteit op het vlak van seksualiteit.

Hier gaat het om een initiatief dat in Genève genomen is. Ik vond dat iets sympathieks. En als morgen het stadsbestuur van bijvoorbeeld Turnhout beslist om een bord aan de seniorie te vervangen door iemand met een wandelstok die daar rondloopt om symbolisch duidelijk te maken dat zebrapaden ook voor oude mensen zijn, dan is dat een sympathiek initiatief. Meer is dat voor mij ook niet. Vergelijk het met hier en daar een gekleurd zebrapad of iets dergelijks. Meer belang wil ik daar ook echt niet aan hechten.

Ik wil alleen nog twee elementen meegeven die u kunnen interesseren. Tot 1990 droeg het icoontje op onze borden een hoedje. Dat is in 1990 verwijderd. Ik wil ook verwijzen naar Berlijn, waar de Ampelmann, het vroegere figuurtje uit Oost-Berlijn, een iconisch figuurtje is geworden. Het kan dus misschien zelfs een vorm van citymarketing zijn voor deze of gene om hier en daar met een andere figuur naar voren te komen.

Ik neem niets terug van mijn hashtag ‘eeuw van de vrouw’. Ik ben daarvan overtuigd. Ik zit trouwens in een fractie waar de meerderheid vrouwen zijn. Die hebben dat recht daar opgeëist. Daar leg ik mij als man van 55 bij neer.

Ik heb begrepen dat de heer Van Rooy een opening maakte naar mensen met overgewicht. Ik wil u daarvoor danken. Dat ik kansen krijg van u, dat doet mij plezier. (Gelach)

Ik wil nog een laatste, belangrijk element meegeven. U weet dat wij zelfs niet bevoegd zijn. Dat is de federale overheid. En daar blijkt dat de bevoegde federale minister van Mobiliteit bij de voorbereiding van de aanpassing van de wegcode genderneutraliteit heeft meegenomen als uitgangspunt in de voorbereiding van een algemene herziening van de wegcode die momenteel loopt. Dat geldt dan niet alleen voor het aanwijzingsbord F49, ‘oversteekplaats’, maar voor alle borden waarop een persoon wordt afgebeeld. Ik denk dus dat men de komende jaren op federaal niveau misschien nog wel gaat debatteren over hoe dat figuurtje er moet uitzien.

Maar nogmaals, voor alle duidelijkheid: dit is voor mij iets dat veeleer in de gadgetsfeer zit en dat een zekere symbolische waarde kan hebben, maar waar we evident ook de relativiteit van aanvoelen. Als we kijken naar wat het belang is van de strijd voor gendergelijkheid, gaat die uiteraard niet gewonnen of verloren worden met dat bord. Maar ik blijf het een sympathiek initiatief vinden. Als hier en daar iemand daar creatief mee omgaat, vind ik dat iets waardevols, net zoals dat zebrapad dat bijvoorbeeld bij mij in de stad in de Guldenstraat alle kleuren van de regenboog heeft.

De heer Van Rooy heeft het woord.

Bedankt voor uw antwoord, minister Somers. Ik stel vast dat u het hier toch met iets meer relativering brengt dan een aantal woorden die ik u heb zien uitspreken in de media.

Voor alle duidelijkheid: ik heb alleen een tweet verstuurd. We hebben in de media niet gereageerd. We hebben geen persbericht verstuurd. Twitter en sociale media, dat is vandaag een virtuele wereld waar dan heftig debat gevoerd wordt door driehonderd dezelfde mensen, maar wij zijn daar niet mee naar de media gestapt.

Ik hoop dat u mij goed blijft volgen op Twitter, want ik ga nog wat dingen sturen. Dat kan inspiratie zijn om de namiddag hier te vullen. (Gelach)

Ik hoop dat u mij ook volgt op Twitter, mijnheer Somers.

Maar er zijn dus geen journalisten die u hebben gebeld die u te woord hebt gestaan? Oké. Want ik meende bij u toch iets meer te horen dan de sympathie die u hier uitspreekt en het gadgetgehalte, maar ik ben blij dat u het niet meer dan dat vindt. Want ik wil toch ook een beetje waarschuwen. Als zo’n burgmeester van Genève zegt dat de alomtegenwoordigheid van mannen – en ze bedoelt dan op die verkeersborden – het idee versterkt dat sommige mensen minder in het openbaar thuishoren, vind ik dat wel een waanzinnig overdreven uitspraak. Ik hoop dat u dat ook vindt.

Ik hoop dat u het met mij eens bent dat we niet aan mensen het idee geven dat ze minder waard zijn in onze samenleving omdat ze niet op een verkeersbord staan. Dat is namelijk het gevolg dat je dan krijgt. Je kunt natuurlijk nooit zoveel verkeersborden ontwerpen om iedereen te vertegenwoordigen. Dat is totale waanzin. Ik vind eigenlijk dat, als een lokaal bestuur daarmee zou beginnen, dat een straatje zonder einde is, want er zullen altijd mensen zijn die zich dan niet vertegenwoordigd voelen op zo’n bord. Dus ik zou er eigenlijk eerder niet aan beginnen dan wel. U hebt het ook zelf gezegd, minister, vroeger was er een figuurtje met een hoedje op. Dat heeft men dan afgeschaft. Waarom? Omdat dat een man zou afbeelden, denk ik. Maar waarom zouden vrouwen geen hoed kunnen dragen, denk ik dan. Dus de tijden veranderen wat dat betreft ook. Als je dan om de zoveel jaar alle verkeersborden moet aanpassen, lijkt me dat niet de goede manier.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Dank u voor uw verduidelijking, minister. Natuurlijk kunt u het ons niet kwalijk nemen dat, wanneer een heel serieus minister als u iets tweet, wij daar ook heel serieus mee aan de slag gaan en ons huiswerk maken. Het is inderdaad een heel sympathieke actie. U verwijst naar de Ampelmann in Berlijn. Dat is niet alleen heel geslaagde citymarketing. Voor toeristen als ik is het ook heel handig om de weg terug te vinden. Aan de Ampelmann zie je namelijk of je je in Oost- dan wel West-Berlijn bevindt.

Even serieus. Ik vind dit toch een aanleiding om er een vraag over te stellen. Maar ik moet er eigenlijk niet bij u op verdergaan, maar bij uw collega van Mobiliteit en meer nog op het federale niveau. We zien dat er nu al lokale besturen zijn die verkeersborden installeren die niet conform de wegcode zijn. Dan kun je daar een aantal juridische vragen bij stellen. U maakt de vergelijking met het zebrapad. Die vergelijking gaat niet helemaal op, want die mooie regenboogzebrapaden zijn wel conform de regelgeving in België. De witte stroken zijn namelijk behouden, de ruimte daartussenin is gekleurd. Dat is nog altijd conform de regelgeving. Dat zou bij deze sympathieke verkeersborden misschien niet meer het geval zijn. Ik ben wel verheugd te horen dat, wanneer de wegcode aangepast wordt, daar meer genderneutraal gedacht zal worden. Bedankt om hier even uw intenties te verduidelijken.

De heer Van Miert heeft het woord.

Minister, ik had eigenlijk al wel door dat u het een beetje ging relativeren en dat er weinig in de pers over gezegd zou zijn. Als iedereen die tweets volgt, is dat natuurlijk geen probleem. Als we al over tweets gaan discussiëren in de commissie of in het parlement, dan zijn we wel een tijdje zoet.

Ik wou er toch op reageren omdat ik lokaal wel regelmatig de vraag krijg voor die regenboogzebrapaden. Ik wil daar eigenlijk voor passen. Die verkeersborden liggen in dezelfde lijn. Onlangs was er een fataal ongeval aan een zebrapad. Dan vraag ik me ook af, zoals de collega: als we daar een veelkleurig zebrapad gemaakt zouden hebben, of een ander symbool, en er gebeurt een dodelijk ongeval en het komt tot een juridische discussie, wie gaat dan de hoofdelijke verantwoordelijkheid dragen? Gaat die verantwoordelijkheid bij de burgemeester liggen? U weet hoe het gaat met verzekeringsgevallen: daar moet men altijd mee oppassen, zeker bij een fatale afloop. Vandaar mijn bezorgdheid, als we allemaal gaan spelen met diverse verkeersborden.

Dan is er natuurlijk ook nog het feit – en dat is dan een laatste opmerking – dat ik me er als lokaal bestuurder voor hoed om een veelvoud aan borden aan te schaffen of aan te laten maken, alleen al vanwege het kostenplaatje.

Minister Somers heeft het woord.

Ik dank de collega’s nogmaals voor dit ontspannend kwartier. Ik denk dat dat ook wel eens mag. Dat bewijst dat het goed gaat met Vlaanderen, dat we daar op een ontspannen manier over kunnen praten.

Wat de veelkleurige zebrapaden betreft: die zijn, voor alle duidelijkheid, conform de wet. Nogmaals, wij zijn niet bevoegd. Ik denk dat je bijvoorbeeld aan een zebrapad een bord kunt zetten dat je daar mag oversteken. Dat is ook een overbodig bord. Het zebrapad maakt dat al duidelijk. Maar ik ben geen specialist inzake de wegcode.

Ik ben het volledig eens met collega Van Rooy – dat mag ook soms, bij uitzondering, niet te vaak. (Opmerkingen van Sam Van Rooy)

De heer Van Rooy is slecht bezig. Ik ben het ermee eens dat je natuurlijk niet iedereen op zo’n bord kunt zetten, dat je daarmee moet opletten. Langs de andere kant, dat wil ik ook wel zeggen: de heftigheid waarmee sommige mensen daarop reageren, is ook niet erg gezond. Sommigen vragen zich af of alle mannen nu zullen verdwijnen uit het straatbeeld en noemen dat een schande. Beide reacties zijn overdreven. Ik denk dat we daar op een meer ontspannen manier over moeten nadenken en naar kijken en ons niet te snel door zulke dingen moeten laten opjagen.