Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Brusselmans heeft het woord.
In november 2020 zijn er opnieuw verkiezingen voor de Vlaamse Jeugdraad. Zoals ik reeds heb aangehaald tijdens de bespreking van uw beleidsnota, liep er bij de vorige verkiezingen in 2017 al heel wat fout. Ik vroeg u toen om de kiesprocedure te herzien, waarop u vrij positief reageerde en zei dat in overleg met de Jeugdraad te willen herbekijken. De huidige Vlaamse Jeugdraad heeft, ondanks een hevig gesubsidieerde verkiezingscampagne, weinig draagvlak. Amper 912 jongeren brachten vorige keer een stem uit. En na de veelbesproken Panoreportage over Schild & Vrienden werden vier verkozen leden van de Vlaamse Jeugdraad plotsklaps aan de deur gezet.
Alle vervangers hebben een migratieachtergrond, en dat is misschien wel opvallend. Een van hen bezit zelfs niet de Belgische nationaliteit. Dat is niet relevant, zei de Vlaamse Jeugdraad daarover. Daarnaast blijkt dat de aangestelde opvolgers eigenlijk opvolgers van opvolgers zijn. De oorspronkelijke opvolgers werden overgeslagen, waardoor mensen met minder stemmen werden aangesteld. Een van die oorspronkelijke opvolgers, die anoniem wenst te blijven, getuigde toen zelfs in verschillende kranten dat er sprake was van duidelijke intimidaties.
In het verleden bleek ook dat verschillende leden van de Vlaamse Jeugdraad hun afkeer, of zelfs hun haat tegenover witte mensen niet onder stoelen of banken steken. Sabrine Ingabire bijvoorbeeld, een adviseur bij de Vlaamse Jeugdraad, stelt op sociale media dat ze zich niet veilig voelt in witte ruimtes. Ze noemt blanken “kleine kindjes (…) die beschermd moeten worden van de ongemakkelijke waarheid. Een ongemakkelijke waarheid waar zij de vruchten van mogen plukken.” Daarnaast stellen ook andere jeugdwerkers of adviseurs zoals Mieke Heymans of Emily De Laere dat ze liever wat minder witte mannen zouden zien.
Een pittig detail is misschien ook dat de Vlaamse Jeugdraad aanvankelijk zelfs weigerde om de verkiezingsresultaten mee te delen. Het is pas na lang aandringen, onder andere van mijn collega Bart Claes, dat ze deze cijfers uiteindelijk publiek hebben gemaakt. Waar wringt voor mij vooral het schoentje? De woordvoerder van toenmalig minister Sven Gatz reageerde daar toen heel laconiek op. Hij zei dat alles evenwel correct zou zijn verlopen. Hij zag daar niet te veel graten in.
Minister, hebt u al een concreet voorstel tot verkiezingsprocedure dat u aan de Jeugdraad gaat voorleggen? Hoe kijkt u naar het lage aantal totale stemmen en het lage aantal behaalde stemmen van de huidige leden? Baart u dit zorgen in verhouding tot de representativiteit?
Neemt u extra initiatieven om de representativiteit, in de vorm van het uitgebrachte stemmenaantal, in de toekomst te vergroten? Onder welk beding kunnen democratisch verkozen leden bijna manu militari uit de Vlaamse Jeugdraad worden uitgezet?
Hoeveel bezoldigde en niet-bezoldigde medewerkers telt de Vlaamse Jeugdraad? Dat lijkt mij toch ook wel belangrijk om te weten, voor een orgaan met een zeer beperkt draagvlak binnen de algehele bevolking.
Minister Dalle heeft het woord.
Artikel 7, paragraaf 1 van het decreet houdende een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid bepaalt dat de Vlaamse Jeugdraad aan de Vlaamse Regering een voorstel voorlegt met betrekking tot de wijze waarop de Jeugdraad wordt verkozen. De Jeugdraad zet daarvoor de nodige stappen.
Het mandaat van de nieuwe Jeugdraad begint in 2021. Op dit moment bereidt ze het verkiezingstraject van het najaar 2020 voor. Ze voorziet, zoals in 2017, zowel in de verkiezing van een nieuwe Jeugdraad als in een inhoudelijk traject met kinderen en jongeren. Die verkiezing is één zaak; je hebt ook een inhoudelijk traject dat daaraan is gekoppeld.
De Jeugdraad legt in het voorjaar van 2020 het verkiezingsreglement ter goedkeuring voor aan de Vlaamse Regering. Ik zal daarover namens de Vlaamse Regering ook met de Jeugdraad in gesprek gaan.
Het aantal kandidaten en stemmen is uiteraard belangrijk voor de representativiteit. Ik verwacht dat de Ambrassade, die de Jeugdraad hierin ondersteunt, de oproep tot kandidaatstelling en de informatie om te stemmen zo ruim mogelijk verspreidt bij de Vlaamse jeugd. De Ambrassade bouwt daarbij voort op haar ervaringen bij de vorige verkiezingen.
In 2017 namen meer dan vijfduizend kinderen en jongeren deel aan het inhoudelijk traject tijdens de kiescampagne. Dat was een sterk resultaat. Maar er waren heel wat minder kinderen en jongeren die ook hun stem hebben uitgebracht. We gaan nu inderdaad kijken hoe dat kan worden versterkt, en hoe we meer kinderen en jongeren tijdens de campagne kunnen vasthouden, zodat ze hun stem effectief uitbrengen. De Ambrassade werft alvast een tijdelijk medewerker aan om het verkiezingstraject in 2020 te ondersteunen.
Zoals ik al zei, is het aantal kandidaten en stemmen belangrijk. Maar het is ook niet het enige. Ook het inhoudelijk traject is heel erg belangrijk. Ook daar werd in 2017 een mooi parcours gelopen, en we zullen dat ook verderzetten.
Het huishoudelijk reglement werd goedgekeurd door de leden en gepubliceerd op de webstek van de Jeugdraad. Het is duidelijk over de uitsluiting van leden. De Jeugdraad kan leden uitsluiten om de volgende redenen: wanneer leden meermaals niet-verontschuldigd afwezig zijn; wanneer leden de visie en de missie van de Jeugdraad, de regels van de democratie, het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind niet respecteren; wanneer – en dit was enkele jaren geleden actueel – leden het huishoudelijk reglement schenden of de Jeugdraad schade toebrengen door hun gedrag.
Artikel 8, paragraaf 1, van het decreet houdende vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid bepaalt dat de Vlaamse Regering een vereniging subsidieert waarvan een van de taken de ondersteuning van de Jeugdraad is. Ik zei het al: zo ondersteunt De Ambrassade de Jeugdraad. De Ambrassade stelt één voltijdse coördinator te werk. Daarnaast dragen nog andere medewerkers van De Ambrassade voor een deel van hun werktijd bij tot die decretale taak.
De heer Brusselmans heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Maar ik blijf toch enigszins op mijn honger zitten. De reglementen kan ik natuurlijk zelf ook opzoeken, maar ik peil vooral naar uw visie daarop. Als ik het goed versta, zegt u mij nu dat zij met een voorstel zullen komen in verband met de kiesprocedure en dat u dat dan zult evalueren. Maar misschien is het belangrijk dat u daar eens proactief over nadenkt en een voorstel doet.
Om het even te kaderen. Er zijn 912 stemmen. Er zijn 1,5 miljoen Vlamingen tussen 15 en 30 jaar. Dat is een opkomst van 0,006 procent. 1,7 miljoen euro jaarlijkse subsidie. Dat is meer dan 1700 euro per uitgebrachte stem. Het lijkt me dus toch wel nuttig dat u zelf al eens nadenkt en zelf al eens op voorhand in overleg treedt met de Jeugdraad over hoe u dat probleem kunt oplossen. Mijn partij heeft het geloof in dat racistische adviesorgaan al lang opgegeven. Ik dacht: ‘nieuwe minister, nieuwe kansen’… (Opmerkingen van minister Dalle)
Ja, racisme. Als u de uitspraken van verschillende leden die daarin verkozen zijn bekijkt, dat is plat racisme.
Maar zoals ik zeg: ‘nieuwe minister nieuwe kansen’. Ik hoopte dus echt dat u werk wilde maken van een duidelijke, transparante en eerlijke verkiezingsprocedure, met voldoende bescherming voor de verkozen leden.
U haalt het reglement aan op basis waarvan leden uit de raad kunnen worden geweerd. Maar wie toetst dat aan dat reglement? Zijn dat de verkozen leden zelf?
De heer Anaf heeft het woord.
Minister, collega’s, eerst en vooral hoop ik dat iedereen het hier met mij eens zal zijn dat die Panoreportage van een jaar geleden echt gortig was. Minister, ik heb veel respect voor de manier waarop de Jeugdraad met die reportage is omgegaan. Als je je als jongere engageert en je steekt daar heel veel tijd in omdat je dat goed wilt doen, en je ontdekt dat er een xenofoob clubje is dat bewust de organisatie waarvoor je je geruime tijd belangeloos inzet, infiltreert, met als enige doel om een breed inspraakorgaan te kapen en kapot te maken, kan ik mij voorstellen dat je eventjes goed van je melk bent.
Mijnheer Brusselmans, gezien de nauwe link tussen uw partij en het openlijk xeno-, homo- en transfobe en antisemitische Schild & Vrienden hebben wij noch de Jeugdraad in dezen lessen van u te krijgen. Het zou u sieren mocht u zich daar formeel van distantiëren.
Minister, de Jeugdraad heeft dat goed aangepakt omdat het evident is dat dergelijke figuren niet in de Vlaamse Jeugdraad kunnen functioneren –nu niet en nooit.
Collega’s, uiteraard moet de Jeugdraad een weerspiegeling zijn van de jongerenpopulatie. Maar het is even vanzelfsprekend dat we niet kunnen toestaan dat dergelijke groeperingen bewust infiltreren in onze Vlaamse Jeugdraad. Die Vlaamse Jeugdraad moet opkomen voor alle jongeren in Vlaanderen. Net daarom zou het uitgesloten moeten zijn dat dergelijke gebrainwashte figuren de Jeugdraad infiltreren om hun haatboodschap te kunnen verspreiden. Daarom, minister, vraag ik mij eerder af hoe we er in de toekomst beter voor kunnen zorgen dat dergelijke creaturen niet in onze Vlaamse Jeugdraad kunnen infiltreren en, misschien nog breder – en vandaag is nog maar eens gebleken dat dat echt nodig is –, hoe we ervoor kunnen zorgen dat die haatboodschappen die in onze maatschappij worden verspreid en die onder andere door de partij van collega Brusselmans constant worden verspreid, aangepakt worden want dat is een vreselijke evolutie.
Mevrouw Perdaens heeft het woord
Ik wil graag terug tot de kern komen. We herinneren ons allemaal wat er is gebeurd, en wat er is gebeurd, heeft zijn weerslag gehad. Maar het basisprincipe hier is participatie. We staan voor verkiezingen van een nieuwe jeugdraad en dat moet participatief verlopen. Een Vlaamse jeugdraad zal ook maar best representatief zijn. Dat moet de kern van de zaak zijn.
De Ambrassade is zich bewust van de valkuilen en hindernissen voor het verkrijgen van een representatieve raad. We hebben er vertrouwen in dat ze tot een degelijke procedure zullen komen en de minister heeft dat duidelijk ook. In dat kader is het heel belangrijk dat we ervoor kunnen zorgen dat zoveel mogelijk jongeren zich engageren, dat daar een oproep voor gebeurt. Te veel regeltjes zou dat heel fragiele engagement compleet doodknijpen.
Die verkiezingen staan dus voor de deur en misschien is het een goed idee om een zo breed mogelijke dekking te krijgen, om een representatieve raad te bekomen, om in overleg met de minister van Onderwijs uit te zoeken of er een actie- en misschien ook een communicatieplan mogelijk is om die jongeren daar te bereiken waar je ze het meest gegroepeerd en gecoördineerd kunt treffen, en dat is in de scholen. Misschien is er ruimte voor om daar naartoe te werken.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister, bedankt om heel duidelijk de puntjes op de i te zetten, en duidelijk te maken hoe dat traject verloopt en ook om de correcte rol van de Ambrassade hierin te duiden, de goede manier waarop ze ondersteuning bieden aan de organisatie van de verkiezingen en de werking zelf van de Vlaamse Jeugdraad. Ze zijn op een heel serene manier omgegaan met wat er naar boven is gekomen na de pano-reportage.
Aan het bepalen van de prioriteiten voor de Jeugdraad hebben vijfduizend mensen deelgenomen. Dat is een heel mooi aantal voor jongeren. Ze willen zich echt engageren en nadenken over de prioriteiten waarmee de Vlaamse Jeugdraad bezig moet zijn. Als blijkt dat het aantal uitgebrachte stemmen voor de verkiezing van de Jeugdraad onder de duizend blijft, moeten we misschien eens kijken naar de procedure die wordt gebruikt. Voor het bepalen van de prioriteiten is het heel gemakkelijk om je te registreren en je voorkeur te geven, maar voor het uitbrengen van de stemmen voor de leden van de Jeugdraad is dat veel ingewikkelder. Dat moet gebeuren met een token, je moet je identiteitskaart laten lezen.
Dat is nodig, zeker voor de verkiezing van personen, maar misschien moeten we zoeken naar een manier waarop de controle van de identiteit kan worden gecombineerd met een toegankelijker manier om stemmen uit te brengen. Er is wel degelijk een groot verschil tussen het aantal jongeren die deelnemen aan de inhoudelijke standpuntbepaling, en aan de verkiezing van de Jeugdraad zelf. De itsme-applicatie is bijvoorbeeld een heel handige manier om daarin toe te passen.
Tot slot wil ik de oproep van collega Anaf bijtreden. We moeten echt wel opletten voor infiltratie en kaping van de Vlaamse Jeugdraad door georganiseerde en gegroepeerde verenigingen. Die willen een bepaalde politiek en boodschap brengen. Daartegen moeten we ons wapenen, want dat is niet waar alle Vlaamse jongeren achterstaan.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Minister, we vinden allemaal dat het in deze tijden meer dan ooit van belang is dat de Vlaamse Jeugdraad de belangen van alle Vlaamse kinderen en jongeren, en alle kinderen en jongeren die in Vlaanderen wonen, kan verdedigen. Ik roep op om de zoektocht voort te zetten naar een betere procedure om meer mensen, meer jongeren en kinderen te betrekken, naar een manier om de Vlaamse Jeugdraad zijn rol nog beter te laten spelen. Die rol moet de Jeugdraad kunnen spelen, voor alle duidelijkheid, binnen het kader van de wetgeving – dat geldt op alle gebieden –, maar ook in alle vrijheid. Het heeft geen zin om belang te hechten aan participatie en inspraak om dan een te stringent kader op te leggen over hoe de Vlaamse jeugd zich moeten organiseren in de Vlaamse Jeugdraad.
Ik heb er alle vertrouwen in, en misschien meer dan in sommige volwassenengroepen. Ik heb er alle vertrouwen in dat de jongeren zelf de keuze kunnen maken over hoe ze hun functioneren gaan organiseren. Ik doe dus een grote oproep voor veel autonomie en veel vertrouwen in de Vlaamse Jeugdraad om zijn rol daarin te spelen, om zijn werk te doen.
Tot slot, mijnheer Brusselmans, ik zou u aanraden om de droom die u blijkbaar hebt dat u ooit de hele Vlaamse jeugd zult kunnen controleren en bepalen wat die moet doen, los te laten. U gebruikt hier heel graag grote woorden. Als u de Vlaamse Jeugdraad een racistische organisatie noemt, dan is dat een belediging voor alle vrijwilligers die er hun tijd en energie in steken. Er bestaan formele instanties om een klacht in te dienen. Ik stel voor dat u na deze zitting naar buiten gaat en een klacht indient bij die organisaties voor racisme omdat u hier niet zomaar gratuit dergelijke uitspraken kunt doen die een belediging zijn en die op niets slaan.
Minister Dalle heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, dank u wel voor de bijkomende opmerkingen en vragen.
De nieuwe kinderrechtencommissaris, Caroline Vrijens, heeft in haar meest recente jaarverslag gezegd dat participatie van kinderen en jongeren het allerbelangrijkste is als het gaat over kinderrechten. Ik denk dat dat heel terecht is. We moeten echt naar de zorgen en belangen van kinderen en jongeren luisteren. We kunnen dat uiteraard een-op-een doen, maar we hebben als beleidsmakers natuurlijk ook een betrouwbare partner nodig, die die belangen en die rechten van kinderen tot bij ons brengt. De Vlaamse Jeugdraad is daarvoor onze partner. Ik denk dat we hier allemaal de zorg delen dat, wanneer die Vlaamse Jeugdraad volgend jaar opnieuw wordt samengesteld, dat gebeurt op een wijze die representativiteit verzekert. Daarvoor zullen we daadwerkelijk het overleg verder opstarten. We zullen verder overleggen met de Vlaamse Jeugdraad om te bekijken hoe we dat zo goed mogelijk kunnen doen.
Ik heb hier wat discussie gehoord over de samenstelling van de Vlaamse Jeugdraad en ook de regels inzake de uitsluiting van personen met extreme ideeën. Collega Anaf, ik denk dat het huishoudelijk reglement dat ik heb geciteerd, eigenlijk op dat punt vrij duidelijk is en voldoende ruimte laat, zoals vorig jaar ook is gebleken.
Collega Brusselmans, u hebt gesproken over racisme. Ik herinner er gewoon aan dat dat een term is die door de strafwet is gedefinieerd. In die zin denk ik dat het belangrijk is, aansluitend bij wat collega Vaneeckhout zegt, om daar rekening mee te houden. Ik heb trouwens uw fractie daar ook al op horen reageren in een andere context toen werd gesproken over racisme. Als men een aantal aantijgingen doet die onder de strafwet vallen, dan gaat men dat ofwel terugnemen ofwel aantonen. Dat is hoe het gaat in een rechtstaat.
Er zijn hier een aantal heel interessante suggesties naar voren geschoven. Collega Perdaens, zo denk ik dat het heel pertinent is om de link te leggen met het onderwijs. We zullen daadwerkelijk ook met collega Weyts bekijken hoe dat zo goed mogelijk kan gebeuren, of het onderwijs misschien ook een steunende rol kan spelen.
Collega Van de Wauwer, ik denk inderdaad dat de manier waarop men vorige keer moest stemmen, met de eID en de registratie daarvan, voor een aantal jongeren een hinderpaal is. We zullen inderdaad bekijken hoe we dat misschien nog gemakkelijker kunnen maken, zodat zo veel mogelijk jongeren die willen stemmen, dat ook daadwerkelijk doen, zonder al te veel administratieve overlast. De doelstelling is natuurlijk om echte participatie via de Vlaamse Jeugdraad maximaal mogelijk te maken.
De heer Brusselmans heeft het woord.
Eerst en vooral dank aan de collega’s van CD&V en de N-VA. Ik denk dat die voorstellen zeker goede voorstellen zijn. Dat ‘itsme’-voorstel wou ik zelf nog doen, want nu was dat zeer vervelend, met die identiteitskaart en dat bakje. De jeugd werkt meer via een smartphone. Het lijkt me ook een zeer goed idee om dat te bespreken met de minister van Onderwijs.
Ik wil zelfs collega Anaf steunen bij zijn vraag om infiltratie en racisme tegen te gaan, want op dit moment – en ik zal het nog één keer herhalen – heeft men het over “minder witte mannen”, zegt men zich niet goed te voeren in “witte ruimtes”, zegt men dat blanke mensen kleine kindjes zijn die moeten worden beschermd. Stel je eens voor dat je dat verandert in 'zwarte'. Dan zou het hier plots wél op zijn kop staan. Platte DDR! (Instemming bij het Vlaams Belang)
De vraag om uitleg is afgehandeld.