Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer de Kort heeft het woord.
Voorzitter, de files zijn op vijf jaar tijd met maar liefst 54 procent gegroeid. Aangezien er op korte termijn nog geen beterschap zal komen, moeten we zeker en vast inzetten op alternatieven en op minderhindermaatregelen.
Een van de mogelijkheden is het personenvervoer over water. DeWaterbus in Antwerpen is een succesverhaal, maar er is nog potentieel om dit verder uit te breiden. Gisteren was er een verdere uitbreiding, want dan werd er gevaren vanaf het Havenhuis tot aan de sluis van Wijnegem. Tijdens de begrotingsbesprekingen heb ik u hierover vragen gesteld, minister. Ik vond het positief dat u zei dat er in de toekomst er jaarlijks 1,6 miljoen euro gereserveerd wordt voor DeWaterbus.
Er komen heel wat werken aan, denk bijvoorbeeld aan de werken aan de tramtunnel tussen Linker- en Rechteroever. Hier rijden maar liefst vier belangrijke tramlijnen door, namelijk de lijnen 3, 5, 9 en 15. De mensen die hier dagelijks de tram nemen, zullen nog over de Schelde moeten geraken, ook al is de tram geen optie meer. Ook hier zullen dus maatregelen nodig zijn. In 2019 starten ook de renovatiewerken aan de Sint-Annatunnel, de voetgangerstunnel. Die werken zullen vijf jaar duren en zullen zeker een impact hebben. U zei hierbij dat er permanent technische bijstand zal zijn. Maar is dit wel voldoende? De veerboot of een uitbreiding van DeWaterbus kunnen hier soelaas bieden, maar er is momenteel geen ruimte aan middelen of personeel. U zei dat u dit alleen zou inzetten als de andere maatregelen ontoereikend zijn.
Minister, hoe bereidt u zich voor op de gigantische werken die er in Antwerpen aankomen? Welke specifieke maatregelen neemt u? Hoeveel mensen maken dagelijks gebruik van de tramlijnen 3, 5, 9 en 15 die onder Schelde gaan? Welk alternatief wilt u deze mensen bieden als de tramwerken van start gaan? Wat is de timing van de tramwerken op dit traject?
Ontwikkelt u een businessmodel om het personenvervoer over water te stimuleren in Vlaanderen in het algemeen en in Antwerpen specifiek? Zo ja, is dit in samenwerking met de Vlaamse Waterweg? Wat is hier de stand van zaken? Kunt u dit concreet toelichten? Zo niet, kunt u motiveren waarom niet en wat u dan wel van plan bent? Wat zijn de concrete parameters die gebruikt worden om te beslissen of de veerboot over de Schelde al dan niet ingezet kan worden?
Minister Weyts heeft het woord.
Dit is opnieuw eerder een particuliere vraag, maar toegegeven, en zonder een steen te werpen naar de vorige vraagsteller, met een grotere ‘ampleur’ en een iets grotere mobiliteitsimpact.
U weet dat alle grootschalige wegenwerken gefaseerd verlopen en dat daar telkens milderende maatregelen tegenover staan. Ik verwijs onder andere naar het sterke pakket van Slim naar Antwerpen, de bestaande derdebetalerssytemen van De Lijn, de engagementen van de Antwerpse bedrijfs-en ondernemerswereld en de bereikbaarheidsmanagers van Voka als voorbeelden van flankerende maatregelen.
U verwees naar DeWaterbus die momenteel vaart tussen Hemiksem en Kallo. Die wordt vanaf 18 februari uitgebreid naar het Albertkanaal. Momenteel wordt er voor de werken op de Antwerpse Linkeroever een minderhinderpakket gefinaliseerd, waarbij wordt samengewerkt met alle lokale stakeholders, in de eerste plaats de lokale besturen, maar ook Voka en vanzelfsprekend het Havenbedrijf.
In het Waasland worden corridors uitgebouwd en verbeterd voor zowel collectief en privaat openbaar vervoer als voor de fiets om de verbinding met de haven en de stad te verzekeren. Er zijn overstappunten gepland, bijvoorbeeld aan het station Beveren met de NMBS en de P+R in Melsele en Linkeroever met De Lijn. Vanuit station Beveren zetten we ook in op bus- en fietsroutes voor de verbinding met de Waaslandhaven.
In 2018 gingen er ongeveer 8 miljoen reizigers over de tramlijnen door de metrotunnel onder de Schelde, in beide richtingen. Dat zijn dus meer dan 20.000 verplaatsingen per dag. De werken in de premetrotunnel zullen pas kunnen starten wanneer de spooronderhoudswerken van De Lijn op Linkeroever achter de rug zijn. Deze bovengrondse onderhoudswerken worden momenteel voorbereid. Er is nog geen definitieve timing bekend. Bij deze werken wordt wel gestreefd naar het behoud van alle tramlijnen en een minimale impact op de huidige dienstverlening. In het beste geval zullen de werken in de tunnel starten in de loop van 2021. Op dat moment zal een minderhinderpakket voorhanden zijn.
Sinds 2017 is men in de regio rond Antwerpen gestart met personenvervoer per boot. Dat is in hoofdzaak een initiatief van het Havenbedrijf van Antwerpen. Wij aan onze kant stellen via De Vlaamse Waterweg steigers ter beschikking van DeWaterbus. Daarnaast werd in samenwerking met het Havenbedrijf de steiger aan Liefkenshoek gebouwd voor DeWaterbus. De overige nieuwe steigers worden gebouwd door het Havenbedrijf zelf. Dat bepaalt ook het aantal vaartuigen en het rittenschema.
Het Havenbedrijf draagt ook alle operationele kosten en alle investeringskosten. Dat gaat over een serieus bedrag, namelijk 25 miljoen euro. Voor de verdere exploitatie van de routes is er een jaarlijkse operationele kost van meer dan 10 miljoen euro. We zien dat op ons afkomen, want voor de lange termijn zijn er geen middelen voorhanden. Het Havenbedrijf heeft wel gezorgd voor een budgettaire invulling voor de korte termijn, maar niet voor de lange termijn. Ik bekijk met mijn administratie welke rol wij daar kunnen spelen en of we dat misschien kunnen opvatten als deel uitmakend van een ruimere oefening wat betreft totaalvervoer via de waterweg in heel Vlaanderen, dus niet enkel in de Antwerpse regio.
Er zijn ook opportuniteiten op het vlak van de vervoerregio's. Dat zou daar ook deel van kunnen uitmaken, maar dan loop ik vooruit op de besprekingen.
Het veer werd tijdelijk in het leven geroepen als verzachtende maatregel voor de werken aan de voetgangerstunnel en ook als ondersteuning voor DeWaterbus. Het succes van het Sint-Annaveer bewijst de nood aan een permanent alternatief om de Schelde te kruisen. Ook de stad Antwerpen heeft in het bestuursakkoord de ambitie opgenomen om het veer permanent te maken. Ook daar moeten we kijken hoe we een en ander in samenspraak kunnen realiseren. Dat zal ook deel uitmaken van verdere studie en overleg in het kader van de vervoerregio Antwerpen.
De heer de Kort heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitvoerige antwoord. Het is goed dat het personenvervoer over het water verder zal worden onderzocht, niet alleen voor de Antwerpse regio maar voor heel Vlaanderen op een ruimere schaal. Het is ook goed dat het wordt vergeleken met andere vervoersmodi.
Zowel de kosten voor de investeringen als de jaarlijks recurrente kosten zijn gigantisch. Ik had dat ook gelezen naar aanleiding van het voorstel van de ingebruikname van een bijkomende lijn van het Havenhuis naar Wijnegem, waarvan de cijfers bekendgemaakt zijn. Er wordt gesproken van een jaarlijkse operationele kost van 10 miljoen euro nu, waar nog eens 3 miljoen extra bij zou komen. Dat betekent jaarlijks dus 13 miljoen euro. De 1,6 miljoen die momenteel is opgenomen in de Vlaamse begroting, verbleekt ten opzichte van die cijfers.
Voor de bereikbaarheid van onze economische centra, zoals de haven van Antwerpen, waar heel wat mensen werken, moeten we alle mogelijkheden onderzoeken. De gigantische werken gaan ook van start en we moeten bijkomende mogelijkheden in het kader van het woon-werkverkeer onderzoeken. Ik ben blij dat u zegt dat dit verder dient te gebeuren.
In dit verhaal is het initiatief tot hiertoe genomen door het Havenbedrijf. Ik merk dat partners, zoals De Vlaamse Waterweg, zich verder willen engageren in de toekomst. Zal De Lijn op dat vlak ook initiatieven nemen? Of vindt u dat dit verder kan gebeuren door de huidige private exploitant?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik wil niet vooruitlopen op de discussie, maar ik ben eerder geneigd om negatief te antwoorden op de vraag of De Lijn naast bussen en trams ook bootjes moet besturen. Schoenmaker blijf bij uw leest. Ik kijk uit naar andere mogelijke oplossingen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.