Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
De heer Bogovic heeft het woord.
Het hoger kunstonderwijs, ingericht door verschillende scholen, kan rekenen op een inputfinanciering voor de gezamenlijke opleidingen. Nu blijkt dat daar in het verleden een paar foutjes gemaakt zijn door het feit dat de nieuwe financieringsmotor van het Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs, Kwalificaties en Studietoelagen (AHOVOKS) correctere berekeningen maakt.
Wat is het probleem? Er zijn een aantal dubbeltellingen gebeurd bij gezamenlijke opleidingen. Daardoor hebben bepaalde hogescholen een iets te ruime financiering ontvangen, terwijl anderen te weinig hebben ontvangen. Dat betekende in de praktijk dat sommige scholen bepaalde zaken moesten doen met beperkte middelen, met moeite, in niet optimale omstandigheden, terwijl andere scholen iets ruimer konden werken. Dat heeft al bepaalde gevolgen gehad voor hun beleid. Dat heeft nu ook mogelijk gevolgen voor het geplande beleid. Heel concreet: met de mogelijke correcties zouden een aantal scholen budgettair niet in staat zijn om hun engagementen in 2019 op te nemen.
Na contact met de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) is het duidelijk geworden dat zij akkoord zijn met de correcte toepassing van de financieringsmotor, maar er is tegelijkertijd de hoop op een concrete oplossing voor de budgettaire issues die voorliggen.
Minister, heeft de VLHORA reeds met AHOVOKS en uzelf contact opgenomen om deze kwestie te bespreken? Indien ja, kunt u de uitkomst daarvan van meedelen? AHOVOKS bevestigt dat door het toepassen van de nieuwe financieringsmotor blijkt dat er in het verleden fouten gebeurden. Wat zal hier retroactief mee gebeuren? Ook een aantal andere opleidingen dan deze van het hoger kunstonderwijs worden soms gezamenlijk georganiseerd. Ook hier kunnen fouten in de berekening van de inputfinanciering zijn geslopen. Bent u van plan om ook deze opleidingen door te lichten?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega, u hebt de zaken vrij correct geschetst. In 2009, toen de financieringsmotor gemaakt is, is daar een programmeerfout in geslopen. Deze programmeerfout is aan het licht gekomen dankzij de beslissing van mijn diensten om dit jaar een nieuwe motor te bouwen, die het wel mogelijk maakt om automatische controles uit te voeren.
Ik heb me laten informeren over de fout die werd gemaakt. Het gaat over een ‘en’ of een ‘of’ die verkeerd geprogrammeerd is, wat een impact heeft gehad op de financiering gedurende vele jaren. Over dit probleem werd ik in september 2018 door mijn administratie geïnformeerd. Er zijn de voorbije jaren nooit klachten gekomen, ook niet vanuit het werkveld, over het functioneren van de oude motor. De zaak is dus niet aan het licht gekomen via het werkveld. Toen de nieuwe motor werd gebouwd en men alles door de nieuwe motor liet lopen, werd plots ontdekt dat er een fout in zat.
We hebben hierover overleg met de VLHORA gepland. De bedragen die per instelling voor 2019 uit de nieuwe motor zijn gekomen, worden door iedereen als juist erkend. Wat betreft de bedragen die moeten worden uitbetaald, is er geen enkel probleem.
Ik heb beslist om twee audits te laten uitvoeren, want dit baart me wel zorgen. Eerst en vooral is beslist om de nieuwe motor aan een externe audit te onderwerpen omdat ik absoluut zeker wil zijn dat er geen fouten in zitten. Deze opdracht is recent gestart. De nieuwe rekenmotor biedt trouwens al heel wat meer informatie aan de instellingen dan in het verleden. Zo zijn een heel aantal bijkomende tussenresultaten beschikbaar waardoor de transparantie van de berekeningen aanzienlijk vergroot wordt. We zullen de nieuwe motor dus pas echt valideren na de externe audit.
Ook heb ik beslist een externe audit te laten uitvoeren op de totstandkoming van de oude motor waar de fout in zit, om ook een onafhankelijk inzicht te krijgen in de omvang en de consequenties. Om na te gaan wat de consequenties zijn van de fout in de rekenmotor verder terug in de tijd, zal mijn administratie samen met experten van de instellingen en onder toezicht van een externe auditpartner, de komende periode starten met het maken van een aantal herrekeningen. Ik wil hier geen fouten in maken en ik vind ook niet dat mijn administratie dat kan doen. Die motor is gemaakt en altijd gebruikt tot ieders tevredenheid. Nu blijkt er een fout in te zitten. Ik denk dus dat het nuttig is om ook een externe blik te laten werpen op het verleden.
Ook zal vanaf nu structureel opvolgoverleg worden georganiseerd met de hogeronderwijsinstellingen. We maakten al de afspraak dat via een klankbordgroep de instellingen minsten twee keer per jaar op de hoogte zullen worden gehouden over de werking van en eventuele aanpassingen aan de financieringsmotor voor het hoger onderwijs.
In samenspraak met de instellingen zal in 2018 nog een correctie gebeuren van de werkingsenveloppe van de betrokken instellingen, waarbij de instellingen die volgens de correcte berekening voor 2018 recht hadden op meer middelen, het verschil gecompenseerd krijgen. De instellingen die volgens de correcte berekening recht hadden op minder middelen, zullen een deel van de laatste schijf van 2018 niet ontvangen. Dit is vorige week besproken met de voorzitter en de secretaris-generaal van de VLHORA. Men is het daarover in principe eens geworden.
We zullen de komende periode samen met experten uit de instellingen de herrekeningen doen. Het zou ruimer kunnen gaan dan enkel de gezamenlijke opleidingen die worden aangeboden binnen de kunsten. Maar sowieso wil ik volledige transparantie en wil ik ook absoluut de transparantie van onze berekeningen vergroten. Vandaar de dubbele audit: een audit op de nieuwe motor en een audit op de oude motor.
De heer Bogovic heeft het woord.
Minister, dank u voor de toelichting en voor de acties die u reeds hebt ondernomen. Misschien zult u iets moeten herhalen maar ik wil zeker zijn dat ik het goed begrijp. Als ik het standpunt lees van de VLHORA, concludeer ik en begrijp ik ook uit een aantal contacten met een aantal hogescholen in kwestie, dat wanneer er een bijsturing gebeurt voor 2019, er al concrete problemen zouden zijn bij sommige hogescholen. Mensen die vandaag in dienst zijn, zouden moeten worden ontslagen. Daarom heb ik de vraag op deze manier gesteld. Maar als u dat signaal helemaal niet hebt gehad, stel ik de vraag opnieuw. U hebt dus geen enkele opmerking in die zin ontvangen?
Ik heb een opmerking op het eerste puntje dat u aanhaalde. Ik lees in de standpuntbepaling van de VLHORA dat er in het verleden al meerdere keren vragen zijn geweest aan het AHOVOKS omdat het niet altijd even duidelijk was wat die onverklaarbare bewegingen voor sommige hogescholen waren.
Dat toont ook een beetje aan dat het voor die hogescholen niet altijd zo evident is geweest. Is er dan misschien een initiatief of een mogelijkheid om daar wat meer transparantie in te krijgen?
Minister Crevits heeft het woord.
Er is nooit een signaal bij mij gekomen. AHOVOKS is ook vrij formeel over het gebrek aan signalen bij hen. Maar om alle mist daarover weg te krijgen, heb ik beslist om een audit los te laten op het verleden. Ik wil daar duidelijkheid over. Ik vind het ook heel ernstig wat er gebeurd is, sinds 2009. Eén programmeerfoutje – een ‘en’ of een ‘of’ – kan een substantiële impact hebben op de bedragen van de financiering. Om die mist uit te klaren, heb ik dus beslist tot een audit. Die audit gaat over de totstandkoming van de motor, maar ook over het proces tot nu. En dat is niet dezelfde audit: we hebben een audit voor het verleden en een audit voor de toekomst.
Voor de toekomst wil ik het programma, zoals het nu gebouwd is, laten doorlichten om te kijken of het helder en transparant is. We gaan twee keer per jaar samenzitten daarover, zodat iedereen goed weet hoe het in elkaar zit. En voor het verleden gaan we moeten kijken waar het misgelopen is. Hoe is het in godsnaam mogelijk dat er zo’n fout in zit en dat niemand dat ooit gezien heeft? Er is nooit een signaal tot bij ons gekomen. Daar ben ik zeer formeel in. Ik heb dat ook laten bekijken. Er is discussie over of er ooit een signaal bij de administratie gekomen is. Men vindt daar geen sporen van terug. Nog eens, het zijn geen gedekte woorden die ik nu meegeef. Daarom heb ik gezegd: iedereen kan met zijn verhaal komen, we doen een audit. Ik wil daar duidelijkheid over. U vraagt of ik daar helderheid over kan geven. Dat zal daaruit moeten komen.
U kunt van mij niet verwachten, mijnheer Bogovic, dat ik die fout handhaaf. Ik moet voor 2019 de correcte bedragen uitkeren. Want het probleem is niet het correcte bedrag voor volgend jaar en de gebeurlijke impact. Maar quid met al die voorbije jaren? Er zijn instellingen die te weinig gehad hebben en er zijn er die te veel gehad hebben. Zij die te veel gehad hebben, zeggen dat de overheid de indruk gewekt heeft dat ze recht hadden op dat bedrag. En zij die te weinig gehad hebben, willen hun geld krijgen. Je zit daar dus mogelijkerwijs met een probleem, maar ik heb geen extra budget. We zullen dat dus goed moeten bekijken. Maar ik kan niet in 2019 met een nieuwe motor andere bedragen uitkeren. Iedereen gaat akkoord met het feit dat die juiste bedragen er zijn. Of dat impact zal hebben op de samenstelling in vooral twee instellingen, weet ik niet. Maar ik kan maar uitkeren waar ze recht op hebben.
Over de oplossing voor 2018 heb ik een voorstel gedaan, om toch al een klein beetje soelaas te bieden aan degenen die te weinig hebben. Opdat ze ook voor 2018 zouden krijgen waar ze recht op hebben, proberen we het nu op deze wijze op te lossen.
Wat de audit voor de toekomst betreft, zijn we er redelijk gerust in dat alles correct is. Maar die voor het verleden zal ons hopelijk wat meer inzicht geven over hoe dat is kunnen gebeuren. Ik heb mij laten vertellen dat in de test die men gedraaid heeft, alles oké was. Er moet dus een foutje gebeurd zijn bij het overzetten, met grote consequenties. In het programma dat geschreven werd, stond alles juist, maar bij het inbrengen van de gegevens is er een fout gebeurd. Maar ik kan dat nog niet staven. Dat zijn zaken die men mij vertelt. Hopelijk zal de audit daar wat duidelijkheid in brengen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.