Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Nevens heeft het woord.
Volgens gegevens van de luchthavenuitbater ziet het er sterk naar uit dat de luchthaven van Zaventem voor de tweede keer op rij het vastgelegde quotum van 16.000 nachtvluchten op jaarbasis dit kalenderjaar opnieuw zal overschrijden.
Als we goed geïnformeerd zijn, middels de ons ter beschikking gestelde vluchtlijsten, zijn dit de cijfers van de nachtvluchten voor de periode 2010 tot 2017. Ik heb ze erbij gevoegd. In 2010 zaten we ongeveer op een 14.308 nachtbewegingen, en in 2017 zaten we aan 16.825. Wat betreft de nachtbewegingen van 2018 meldt de Brussels Airport Company (BAC) de volgende cijfers. Het ligt allemaal rond de 1000. Men ziet natuurlijk een piek in juli en augustus. Ik kom dus op een totaal van 13.733 nachtvluchten voor de eerste 9 maanden. Ik heb geen glazen bol, maar als men dat extrapoleert en indien die evolutie zich verderzet, zal inderdaad in 2018 andermaal vlot over die 16.000 nachtvluchten gegaan worden. Dat was uiteindelijk de bovengrens, die vastgelegd werd in de milieuvergunning voor de uitbating van de luchthaven van Zaventem.
Het is wetenschappelijk bewezen dat nachtvluchten ook nefast zijn voor de volksgezondheid van de omwonenden. Daarrond is ook studiewerk verricht door professor gezondheidseconomie Lieven Annemans van de UGent. Hij berekende al jaren terug de maatschappelijke prijs van nachtvluchten en stelde dat nachtvluchten voor 250 extra doden per jaar in Vlaanderen zouden zorgen, wat toch niet min is gezien het hoge aantal.
Deze nefaste impact op de volksgezondheid is een van de belangrijkste redenen dat de regelgevende overheid destijds het vroegere maximum aantal nachtvluchten via de milieuvergunning van 25.000 terugschroefde naar 16.000. Dat was de tijd dat DHL heel actief was op de luchthaven van Zaventem. Toen heeft men gezegd: ‘We gaan toch een maximum, een plafond breien aan die milieuvergunning, en die vastleggen op 16.000.’
Ik heb de volgende vragen, minister. Kloppen de geciteerde cijfers, en met andere woorden de stelling dat de luchthaven, waarschijnlijk voor het tweede jaar op rij, die vastgelegde plafonds van 16.000 nachtvluchten op jaarbasis zal overschrijden?
Kunt of zult u iets ondernemen opdat de luchthaven zich houdt aan de vastgelegde beperkingen in de milieuvergunning?
Het was mij niet duidelijk dat momenteel de milieuvergunning afgeleverd wordt door de provincie Vlaams-Brabant en dat men inderdaad in beroep kon gaan bij de Vlaamse minister van Leefmilieu om dan die vergunning al dan niet toe te wijzen in hoger beroep. Ik heb vernomen in de wandelgangen dat in de toekomst de milieuvergunning voor de luchthaven niet langer afgeleverd zou worden door de provincie, maar onmiddellijk door de minister van Leefmilieu. Klopt deze informatie en zo ja, vanaf wanneer zal dan de minister in spe bevoegd worden voor die milieuvergunning?
Minister Schauvliege heeft het woord.
De statistieken over het aantal nachtbewegingen stemmen binnen zeer kleine marges overeen met het jaarlijks totaal aantal nachtvluchten, zoals gerapporteerd wordt door BAC in het kader van de jaarlijkse contourberekening. Dat is ook verplicht, en opgenomen in de milieuregelgeving VLAREM.
Het aantal gerapporteerde nachtbewegingen bevat alle vluchten tussen 23 uur en 6 uur, en is inclusief de helikopterbewegingen en bewegingen vrijgesteld van slotcoördinatie. Hieronder vallen de staatsvluchten, de militaire vluchten, dringende medische vluchten en dergelijke meer.
De internationale luchthaven is een gecoördineerde luchthaven, waarbij airlines moeten beschikken over een specifiek slot om op een bepaald uur van de dag een beweging te mogen uitvoeren. De toewijzing van de slots gebeurt door de slotcoördinator van de luchthaven. De definitie van een nachtslot is de door de coördinator van de luchthaven Brussel Nationaal gegeven toestemming om de gehele voor de uitvoering van een luchtdienst noodzakelijke infrastructuur te gebruiken op een welbepaalde datum, en landings- en opstijgingstijdstip tijdens de nacht, dit alles overeenkomstig de Europese verordening.
De bijzondere milieuvergunningsvoorwaarde die is opgenomen voor de vergunning van de luchthaven in 2009, heeft betrekking op het aantal nachtslots, niet op het aantal nachtbewegingen. Een aantal bewegingen zijn vrijgesteld van slotcoördinatie en worden dus niet in de bijzondere vergunningsvoorwaarden vermeld.
Wat valt niet onder slotcoördinatie? Ten eerste, opstijgen en landen van vliegtuigen met aan boord leden van de Belgische koninklijke familie, maar ook van Belgische regeringen, van buitenlandse koninklijke families en staatshoofden, leiders van buitenlandse regeringen, presidenten, commissarissen van de EU met officiële zendingen. Ten tweede, opstijgen en landen van vliegtuigen in het kader van militaire opdrachten. Ten derde, vluchten van ILS-kalibratie (Instrument Landing System) wanneer er een dringende operationele behoefte voor bestaat. Ten vierde, opstijgen en landen van vliegtuigen voor opdrachten in geval van rampen of voor medische hulp, bijvoorbeeld transplantaties. Ten vijfde, noodvluchten van politiediensten, ten zesde, opzoekings- en reddingsvluchten, en ten zevende, landingen uitgevoerd in geval van operationele uitwijkingen – dan wordt het daaropvolgende vertrek ook uitgesteld.
Het maximaal toegestane aantal nachtslots in de bijzondere milieuvergunningsvoorwaarden bedraagt 16.000 nachtslots per kalenderjaar. Tot dusver werd steeds aan deze voorwaarden voldaan, ook in 2017. Ik heb hier een tabel die ik ga bezorgen aan het secretariaat. Tabellen zijn hier moeilijk aan u voor te stellen, denk ik. Dus de stelling dat in 2018 voor de tweede keer op rij het toegestane aantal nachtvluchten zal worden overschreden, is voorbarig, omdat de voorwaarde betrekking heeft op het aantal toegestane nachtslots en niet op het aantal nachtbewegingen.
De bijzondere voorwaarde in de actuele milieuvergunning is een voorwaarde die in het kader van het luchthavenakkoord is opgenomen in het federale ministerieel besluit in 2009. Het beheer en de uitbating van de luchthaven hangt af van de federale overheid, die zowel verantwoordelijk is voor de regels en de procedures betreffende de invoering van exploitatiebeperkingen, als voor de coördinatie van de slots van de luchthaven. Vanuit het Vlaamse Gewest staan we niet in voor actieve handhaving van de voorwaarden met betrekking tot het aantal toegestane nachtslots per kalenderjaar, omdat we geen toegang hebben tot de instrumenten. Het toezicht op de voorwaarden gebeurt vanuit het Directoraat-generaal Luchtvaart.
De handhaving van de naleving van de toegewezen slots is als volgt georganiseerd. De slotcoördinator wijst het aantal nachtslots toe. Voor 2018 zijn door de Belgium Slot Co-ordination (BSC) een aantal nachtslots toegewezen die passen binnen de exploitatievoorwaarden. De opvolging van de naleving gebeurt op maandbasis. Elke maand maakt de slotcoördinator een verslag op van de naleving van de toegewezen slots. Dit verslag bevat een overzicht van de bewegingen die zonder een slot zijn uitgevoerd, het aantal bewegingen die van het vluchtplan afwijken of van het voorziene slot, en de bewegingen die uitgevoerd zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er buiten het slot wordt gegaan omdat een vlucht vertraging heeft. Dat kan gebeuren in de praktijk. Op basis van het verslag van de slotcoördinator worden de bewegingen die buiten de slots zijn uitgevoerd, besproken in maandelijkse vergaderingen met de betrokken maatschappijen, BSC, Belgocontrol en de slotcoördinator. Maatschappijen dienen zich te verantwoorden voor off-slot vliegen.
Het Directoraat-generaal Luchtvaart kan daarbij optreden wanneer de afwijking systematisch en intentioneel is.
De naleving van het aantal nachtslots staat de laatste jaren meer onder druk als gevolg van de algemene congestie van het Europese luchtruim waarbij het aantal vertragingen toeneemt en meer dagvluchten die voorzien zijn in de dagperiode worden uitgevoerd in de nachtperiode.
Het besluit van de Vlaamse Regering van 13 februari 2015 tot aanwijzing van de Vlaamse en provinciale projecten ter uitvoering van het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning omvat twee bijlagen. In die bijlagen wordt onderscheiden of de Vlaamse Regering of de deputatie van de provincie bevoegd is om in eerste administratieve aanleg een beslissing te nemen over de projecten die zijn opgenomen in de bijlagen.
Luchthavens met een start- of landingsbaan met een lengte groter dan of gelijk aan 800 meter vallen onder het toepassingsgebied van deze bijlage. Een aanvraag zal dus door de Vlaamse overheid behandeld en beslist worden. Ik zal de tabel die ik hier bij me heb bezorgen aan het secretariaat.
De heer Nevens heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het laatste deel was heel duidelijk, de rest was dat iets minder.
Ik heb de indruk dat men de zaken tamelijk complex heeft gemaakt met die slots en de manier waarop daarmee wordt omgegaan. Ik kan alleen vaststellen, op basis van de cijfers die de bevolking en wij ter beschikking hebben in het kader van het aantal nachtbewegingen, dat de mensen ongerust zijn en zich afvragen of het normaal is dat wanneer men afspreekt dat er 16.000 nachtvluchten mogelijk zijn, men daar systematisch over gaat.
U hebt daar een heel duidelijke en heldere uitleg voor gegeven, ik kan begrijpen dat er een aantal uitzonderingen zijn zoals de helikoptervluchten van de Federale politie, militaire vluchten, reddingvluchten, transport van organen, staatsvluchten, die voor mij iets minder belangrijk zijn. Maar het zou toch beter zijn dat we een overzicht krijgen, en dat hoop ik in die tabel te vinden, van de vluchten die onder die uitzonderingen vallen en van de vluchten die kaderen binnen de verkregen slots. In dat geval zou voor de omwonenden duidelijker zijn dat er mogelijkerwijs een afwijking is op die 16.000. Ik kijk uit naar de cijfers die u in uw bezit hebt, zodat ik die kan vergelijken met de cijfers die we kunnen terugvinden en die openbaar worden gemaakt door de luchthavenuitbater.
Mijnheer Nevens, aangezien de minister geen bijkomend antwoord heeft, geef ik u het woord voor een slotbemerking bij de laatste vraag om uitleg die u in deze commissie hebt gesteld.
Dit is inderdaad mijn laatste wapenfeit in deze commissie. Ik zoek andere oorden op, namelijk die van het provinciale niveau. Het was een fijne tijd en ik heb hier veel bijgeleerd. Ik heb veel leuke en ook een aantal minder leuke mensen ontmoet. Ik zal niet zeggen dat ik jullie ga missen want ook op provinciaal niveau zijn er veel leuke mensen. Het is een nieuwe uitdaging en ik hoop dat ik met wat ik hier heb opgestoken, erin zal slagen om een aantal initiatieven te nemen op provinciaal vlak zodat Vlaanderen er de komende jaren wat mooier zal uitzien.
Mijnheer Nevens, wij wensen u het allerbeste toe op het provinciale niveau en ik ben blij dat u dat ook beschouwt als een waardevol en belangrijk niveau om daar een mooie uitdaging aan te gaan.
Hoe sneller hier de nodige stappen worden gezet, hoe sneller ik daar het licht kan uitdoen.
Dat kunt u ook zelf organiseren, mijnheer Nevens.
We zijn ervan overtuigd dat de provincie snel zal worden afgeschaft zodra de heer Nevens daar verschijnt.
Ik ga ervan uit dat u die uitdaging met volle moed zult aangaan. We wensen u in elk geval veel succes.
De vraag om uitleg is afgehandeld.