Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Peeters heeft het woord.
We hebben het in deze commissie al meermaals gehad over de problematiek van chemisch of synthetisch drugsafval dat her en der maar vooral in de grensregio’s terug te vinden is. Initieel werd het opruimen daarvan berekend als een gerechtskost. Vroeg of laat kon men dan mogelijk de kosten van het opruimen van die drugsvaten of andere restanten verhalen op de eventuele daders.
Recent hebben we vernomen dat het college van procureurs-generaal tot de conclusie is gekomen dat het ruimen van het drugsafval niet langer zou worden beschouwd als een gerechtskost en dat de eigenaars van de percelen waar het afval werd gevonden, zelf verantwoordelijk zouden zijn voor de kosten van het opruimen.
Dit is een groot maatschappelijk probleem dat de laatste tijd zeer vaak voorkomt, zeker in de grensregio’s. We hebben het in het verleden in de commissie al gehad over de aanpak in Nederland van dit probleem en over het richtlijnenboek dat de OVAM daarover zou opmaken. Bij de aanpak van dit probleem zou de solidariteit moeten spelen. Of de drugs nu worden gestort op publiek domein waarbij dan de lokale besturen verantwoordelijk zijn, of op privaat domein waarbij de eigenaar verantwoordelijk is, het blijft een groot probleem waarvoor in opruiming moet worden voorzien.
Intussen is er heel veel reactie gekomen op de omzendbrief van het college van procureurs-generaal waarin staat dat dit een verantwoordelijkheid is van de eigenaars. Ook de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) heeft zich verzet tegen de nieuwe aanpak van de procureurs-generaal. Op 10 september hebben we een schrijven ontvangen van het parket van de procureur des Konings met de mededeling dat de richtlijn met een maand zou worden uitgesteld om de reacties van de lokale besturen in te zamelen en na te gaan wat het vervolg zou zijn.
Een maand uitstel is niet lang. Minister, dit is een heikel probleem inzake leefmilieu. We moeten dan ook vanuit de OVAM nagaan wat er kan worden gedaan.
Wat is uw reactie op het standpunt van het college van procureurs-generaal en wat gaat u eventueel ondernemen?
Is volgens u een soort van solidariteitsfonds tussen de gemeenten een optie om vaak getroffen grensgemeenten te behoeden voor excessieve onkosten voor het ruimen van drugsafval?
Hoe zullen uw diensten tussenkomen in het gepland spoedoverleg tussen de gemeenten en het college van procureurs-generaal? Welke taak is daarbij specifiek voor de OVAM weggelegd?
In welke mate kan de OVAM ingrijpen om de onkosten voor de lokale besturen en voor de private eigenaars die worden geconfronteerd met drugsafval op hun eigendom, te minimaliseren?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Peeters, we hebben inderdaad al een aantal keren van gedachten gewisseld over dit probleem. De problematiek van drugsafval is wel heel specifiek. Er is niet alleen een gevaar voor leefmilieu maar ook voor de volksgezondheid. Vandaar het belang van de onmiddellijke opruiming ervan. De instrumenten waar onze Vlaamse afdeling Handhaving – die uiteraard niets te maken heeft met Justitie – over beschikt, zijn niet goed om in een dergelijk geval op te treden. Die zijn wel goed om een proces-verbaal op te maken of een bestuurlijke of veiligheidsmaatregel te nemen, maar hier is het belangrijk dat er snel wordt opgetreden De administratieve methode is niet de beste om dit snel op te lossen.
U hebt het over een solidariteitsfonds tussen gemeenten. Uiteraard ben ik daar voorstander van, maar ik denk dat dit vooral op initiatief van de gemeente zelf zal moeten worden goedgekeurd. Ik herhaal ook dat de lokale besturen een beroep kunnen doen op de expertise van de OVAM. De OVAM heeft een contract met een erkende bodemsaneringsdeskundige voor terreinbezoeken, monsterneming en advisering van de gemeente. De bestaande procedures voor het aanpakken van bodemverontreiniging volstaan momenteel om ook de drugsgerelateerde bodemverontreinigingen aan te pakken.
Er bestaat niet zoiets als een subsidie die vanuit de OVAM wordt toegekend of een andere vorm van financiering. Het is vooral de knowhow inzake bodemsanering en bodemonderzoek die van belang is.
Het OVAM-budget voor ambtshalve afvalstoffenverwijdering bedraagt momenteel 500.000 euro per jaar. Daarmee worden jaarlijks twee à drie dossiers aangepakt. Indien nodig, kan de OVAM daarin tegemoetkomen, maar ze heeft niet het budget om dat in alle dossiers te doen. Wat dat betreft, stellen wij die expertise ter beschikking en staan wij positief ten aanzien van een solidariteitsfonds, maar vooral het snel optreden en het snel verwijderen is van groot belang.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Dat aanbod van de OVAM is er inderdaad en de lokale besturen zouden daar een beroep op kunnen doen, maar we zien dat ook het aantal meldingen van dumpingen van drugsafval stijgt.
Ik denk dat hier sowieso meer middelen tegenover moeten staan, maar ik denk tevens dat de expertise van de OVAM niet altijd voldoende gekend is. Dit vormt ook niet altijd een totaaloplossing. Keer op keer merken we dat de lokale besturen hier als eerste mee worden geconfronteerd. Het is voor het leefmilieu en de gezondheid belangrijk snel op te treden. In die zin is er niet altijd een accurate aanpak, zeker als iets in het weekend wordt gedumpt. Er zou dan ook een betere, globalere aanpak door de OVAM moeten kunnen komen. Zodra ergens iets is vastgesteld, zou de OVAM onmiddellijk ambtshalve moeten kunnen optreden om het drugsafval op te ruimen. Dit zou dan gelden voor het privaat domein en het publiek domein.
Wat het privaat domein betreft, kan natuurlijk worden opgemerkt dat de OVAM niet zomaar kan optreden op het privédomein van een eigenaar die hier niet rechtstreeks bij betrokken is. Dat klopt, maar ik denk dat een eigenaar die met drugsafval op zijn perceel wordt geconfronteerd, er alle belang en alle baat bij heeft dat de OVAM snel en accuraat kan optreden. Hij kan hoogstens de kosten verhalen op de vervuiler die het afval heeft achtergelaten. We weten echter allemaal dat de vervuiler of de persoon die het misdrijf heeft gepleegd, in negen van de tien gevallen niet is gekend. In dat geval blijft die privépersoon hiermee zitten.
Ik zou er dan ook alsnog voor willen pleiten voor de OVAM een globale aanpak uit te schrijven. De OVAM zou ambtshalve moeten kunnen optreden om op privaat en publiek domein drugsafval op te ruimen, want dit vormt toch voor iedereen een groot probleem.
Minister, ik wil me hier even bij aansluiten om het knelpunt van het op openbaar terrein en privéterrein achtergelaten drugsafval mee te onderstrepen. Ik ervaar dat er vaak discussie is over de vragen of het afval weg mag, wie het zal weghalen en wie de kosten zal betalen. Dit weegt vaak door in de discussie over de snelheid waarmee wordt geruimd. Ik wil in dit verband niet enkel naar Vlaanderen kijken. Ik hoop dat het College van procureurs-generaal ook hierover een discussie wil voeren om tot een accurate procedure te komen. Om sneller te kunnen ageren, hoop ik dat u het debat mee zult ondersteunen.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, ik vind het nogal gemakkelijk van het College van procureurs-generaal om plots een standpunt in te nemen of te veranderen en dan te verwachten dat de Vlaamse overheid klaarstaat om alles over te nemen en om hiervoor budgetten ter beschikking te stellen. Ik vind dat geen goede houding.
Mevrouw Peeters, ik begrijp uw bezorgdheid. U bekijkt dit natuurlijk door de bril van de lokale besturen. Ik vind het wel een goede houding dat de OVAM altijd bereid is om eens met de gemeentebesturen in de getroffen gebieden rond de tafel te zitten. Misschien kan ik op dat vlak het initiatief nemen. Ik zal de OVAM vragen na te gaan of een aantal afspraken kunnen worden gemaakt. Misschien heeft het er vaak mee te maken dat niet is geweten wie moet worden aangesproken of wat concreet moet gebeuren. Wat dit betreft, ben ik bereid de OVAM te vragen eens met de gemeentebesturen rond de tafel te zitten en na te gaan wat eventueel nog anders of beter kan.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, dat lijkt me zeker een goede zaak. Volgens het College van procureurs-generaal worden deze kosten niet langer aan de gerechtskosten gelinkt. Het is louter een probleem inzake leefmilieu. Los van de vraag of de federale overheid of de Vlaamse overheid dit moet oplossen, denk ik dat de OVAM de meest gerede partij is zo snel mogelijk voor een ruiming te zorgen. Zeker als het vloeibaar synthetisch drugsafval gaat, moeten de ruimingskosten worden geminimaliseerd en moet zo snel mogelijk worden geruimd. Ik hoop dat u zich zult mengen in het debat dat de lokale besturen, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en het College van procureurs-generaal op dit ogenblik voeren. Ik hoop tegelijkertijd dat de OVAM de opdracht zal krijgen op dit vlak verder het initiatief te nemen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.