Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Deze vraag wordt gesteld door iemand van het mannelijke geslacht, blank en van middelbare leeftijd. Ik wil me daar nu al uitdrukkelijk voor verontschuldigen.
Met de lancering van de museumpas hebben bezoekers vanaf nu de kans om van alle deelnemende musea te genieten voor een algemeen bedrag van 50 euro. Het systeem bestaat al dertig jaar in Nederland, nu hebben we het ook en dat is goed.
Nederland staat intussen al een hele stap verder. Daar kun je sinds enkele jaren via een abonnementsformule alle vormen van cultuur consumeren. Voor 15 euro per maand kun je er onbeperkt naar een selectie van zo'n 100 theater- en dansvoorstellingen, concerten, films en tentoonstellingen. Meer dan 200 cultuurhuizen en 10.000 abonnees doen daar al mee aan het netwerk We Are Public – in Nederland zegt men dat graag in het Engels.
Uit onderzoek blijkt dat deze manier van werken ertoe leidt dat mensen die daarvan gebruikmaken, artiesten en cultuurhuizen bezoeken die ze daarvoor nog niet kenden. Het zorgt dus voor een stijging van de cultuurparticipatie, wat we in Vlaanderen zeker kunnen gebruiken.
Zo scoren we in Vlaanderen matig wat cultuurparticipatie betreft. 50 procent van de Vlamingen gaat bijvoorbeeld elk jaar minstens één keer naar het theater, 30 procent doet dat regelmatig, maar 20 procent gaat er nooit heen. We doen het niet helemaal slecht als we de benchmark bekijken, maar het kan natuurlijk altijd beter. We kunnen de cultuurparticipatie verhogen.
Het Nederlandse systeem lijkt dus zeker het onderzoeken waard. Uit een artikel in De Standaard van 16 mei 2018 blijkt dat er ook gesprekken lopen met Vlaanderen. Zo zou publiq hierover alvast enthousiast zijn.
Minister, hoe staat u tegenover dergelijk initiatief om de cultuurparticipatie in Vlaanderen te verhogen? Hoe concreet zijn de gesprekken tussen Vlaanderen en publiq over de installatie van een gelijkaardige abonnementsformule voor cultuur in Vlaanderen? Overweegt u een onderzoek om te peilen naar de haalbaarheid van dit project en de interesse in een dergelijk abonnement van zowel cultuuraanbieders als participanten?
Minister Gatz heeft het woord.
Hoe sta ik tegenover het initiatief We Are Public? U weet dat ik, net als iedereen in deze zaal, cultuurparticipatie hoog in het vaandel draag. Mijn aandacht gaat hierbij niet alleen uit naar hen die al participeren, maar eveneens naar hen die niet participeren en naar hen die wel willen participeren, maar hiervoor op de een of andere manier onvoldoende kansen krijgen.
Bovendien wil ik de sector voortdurend uitdagen om innovatieve vormen en benaderingen van productie, presentatie, participatie, financiering en organisatie te exploreren en te valoriseren. Bij veel actoren op het veld gebeurt dat zeker al. Dit alles met als doel de culturele sector slagkrachtiger te maken en de samenleving nauwer te betrekken bij de cultuurpraktijk en op die manier het maatschappelijk draagvlak in de breedte te vergroten en te verstevigen.
Het lijkt me dan ook evident dat publiq in het kader van haar missie (publieksbemiddeling) interessante praktijken in het buitenland van dichtbij opvolgt. Gezien ook de concrete activiteiten van publiq, waarbij ik graag verwijs naar de uitrol van de UiTPAS en de museumpas, zou een cultuurkaart – in feite is het een abonnementsformule voor een breed kunstenaanbod – binnen de radius van de organisatie kunnen vallen.
Het is immers steeds de bedoeling geweest om de UiTPAS als uitgangspunt te zien van een groeiverhaal, een platform als het ware dat vraag en aanbod voor vrije tijd dichter bij elkaar brengt, op een inclusieve manier en bottom-up.
Het vinden van een breed draagvlak binnen de sector en bij de andere stakeholders is de reden waarom de museumpas een feit is en de voorverkoop alvast succesvol bleek, want zesduizend passen werden op twee dagen uitverkocht. Dat is bijzonder hoopgevend.
Ik ben op de hoogte van de Nederlandse abonnementsformule van We Are Public. Met dat project, dat blijkbaar op 1 september 2014 is gelanceerd als platform, wil De Nieuwe Cultuur Stichting meer publiek aan cultuur laten participeren en tegelijk meer geld in cultuur investeren. Deze abonnementsformule geeft voor 15 euro per maand aan de abonnee korting of gratis toegang tot culturele programma’s in op dit moment Amsterdam, Den Haag en Brabant, Haarlem, Leiden en Delft. Het aanbod is zeer divers. Het bevat theater- en dansvoorstellingen, muziek, film, opera, literatuur en beeldende kunst.
De abonnementsformule – dat is zeer interessant – is eveneens van onderuit ontstaan waardoor er voldoende draagvlak was en is in de Nederlandse cultuursector. De helft van het abonnementsgeld vloeit terug naar de culturele partners, de andere helft van het geld wordt gebruikt om het platform te financieren. Voor de opstartfase heeft de stichting financiële steun gekregen van een aantal organisaties zoals de Stichting DOEN, Amsterdams Fonds voor de Kunst, Expatcenter Amsterdam en De Rabobank.
We Are Public is net als onze museumpas een nieuwe manier van cultuur ontdekken en financieren. Onze organisatie publiq, maar ook deBuren, volgen dit verhaal ook in het kader van de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland. Men verkent momenteel de mogelijkheid tot samenwerken. Dat gaat over business development in een vroegtijdig stadium, publiq staat bijvoorbeeld al veel verder qua technologische mogelijkheden – databases, webplatformen, schaalbare architectuur –, partnerships – steden/aanbieders – en toegang tot middelen. We Are Public heeft voor een kansrijke community een ijzersterke propositie bedacht. Die dingen worden nu samengebracht.
Principieel ben ik niet tegen een abonnementsformule of cultuurkaart en moedig ik de sector aan om samen onbevangen te zoeken naar haalbare en gedragen modellen van de toekomst.
Hoe concreet is een en ander en plan ik een onderzoek? In het kader van hun opdracht volgt publiq vzw interessante ontwikkelingen inzake publieksontwikkeling in binnen- en buitenland. Momenteel gaat het om informele verkennende contacten en zijn er tot dusver geen gesprekken met mijn kabinet.
Wat het onderzoek betreft, gaat mijn aandacht en ook die van publiq momenteel vooral uit naar het verder uitrollen van UiTPAS over heel Vlaanderen en Brussel opdat op termijn zoveel mogelijk mensen via UiTPAS met en zonder kansentarief de kans krijgen te participeren aan het diverse cultuuraanbod dat Vlaanderen en Brussel rijk is, en uiteraard ook in het platform van de museumpas. Daarom overweeg ik momenteel geen onderzoek om te peilen naar de haalbaarheid van een abonnementsformule en de interesse van zowel cultuuraanbieders als participanten erin.
Ik wil wel kijken wanneer de tijd daar rijp voor is. Publiq heeft op dit ogenblik wel degelijk de handen vol met het uitrollen van de UiTPAS volgens de klassieke manier. Anderzijds heeft het ook een bijkomende projectondersteuning gekregen van ons om de bovenlokale UiTPAS mee te onderzoeken. Dat is ook belangrijk. Anderzijds moet het ook een deel van de aandacht besteden aan de museumpas, dat dan weer een heel ander concept is.
Op het ogenblik dat we zowel meer zicht krijgen op de uitrol van de UiTPAS over meer gemeenten, over een aantal pilootprojecten rond bovenlokale UiTPAS, en op de grote start van de museumpas in september, is het nuttig om dan verdere stappen te zetten. Hoewel het een zeer intrigerende en interessante formule is, die in de toekomst zeker vorm kan krijgen, zou het te snel te veel kunnen zijn voor het beleid en de geprivilegieerde partner publiq. Momenteel is er niets concreets, maar ik ga ervan uit dat binnen één of twee jaar wie het ook zal zijn die rond een onderhandelingstafel een volgende Vlaamse Regering vormt, dit zeker mee op de tafel zal krijgen als een interessante opportuniteit.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik begrijp u wel dat we de kar van publiq niet meteen mogen overladen, dat we stap voor stap moeten gaan. We moeten eerst de bovenlokale UiTPAS en de museumpas uitrollen. Ik volg u daarin. Daar is goed over nagedacht.
Misschien is dit wel – ik kijk daarvoor ook naar collega’s van andere partijen – een interessant gegeven dat we moeten meenemen richting 2019, als we nadenken over onze partijprogramma's. We kunnen dit gebruiken. Het zou fantastisch zijn als dit in elk cultuurhoofdstuk aanwezig zou zijn, dat we pogen naar zo'n abonnementsformule te gaan. Het zou natuurlijk fantastisch zijn om dat in samenwerking met Nederland te doen.
Minister, ik begrijp maar al te goed dat ze de handen vol hebben met andere zaken. Als deBuren samen met publiq die samenwerking wil onderzoeken, moeten we daar wel werk van maken, zeker zodra de volgende legislatuur Cultuur onder handen neemt.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Mijnheer Meremans, uw oproep is een fijne oproep. Onze fractie is het idee om voort te werken aan zo'n abonnementsformule alleszins ook zeer genegen.
Mijnheer Meremans, ook namens mijn fractie wil ik me aansluiten bij uw zeer goede vraag om uitleg en bij uw oproep.
Ik denk dat het complex is. Ik heb ondertussen wat zitten surfen, terwijl u de vraag stelde, naar de website van We Are Public. Het is inderdaad indrukwekkend. Ik dacht dat het vooral populaire cultuur zou zijn, maar dat is ook niet waar. Het is zeer divers.
Softwarematig en organisatorisch moet dat een complexe kwestie zijn, niet zo makkelijk te organiseren. Het is op zich wel een aantrekkelijke formule. Ik denk daarbij dan – hier ben ik alweer, zo ben ik – dat het interessant is voor veel gebruikers, voor grootgebruikers, maar misschien moet er ook een alternatief zijn voor mensen die het wat minder intens gebruiken.
Het lijkt me iets voor de komende tijd, een jaar of twee, om na te denken of we op die manier nog een aantal drempels kunnen slopen en misschien hier en daar lege stoelen op een goede manier vullen. Waarom niet? Het lijkt me complementair aan alle systemen die we al hebben, zoals de UiTPAS.
Zoals ik al aangaf, wil ik mij zeker aansluiten bij het toekomstperspectief dat de heer Meremans aan alle aanwezigen hier heeft gelanceerd. Het is in elk geval interessant om te zien dat we nog altijd bijkomende stappen kunnen, moeten en willen zetten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.