Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, in oktober heb ik u al een vraag gesteld over de implementatie van de zogenaamde General Data Protection Regulation (GDPR), in het Nederlands de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) die Europa heeft uitgevaardigd, en over de effecten daarvan in de cultuur-, jeugd-, en mediasector.
In uw antwoord benadrukte u dat het vooral een federale verantwoordelijkheid is en dat uw departement een ondersteunende rol op zich wilde nemen. U beloofde aan het departement te vragen om ook meer proactief informatie te bezorgen aan de verschillende sectoren. U zei toen: “Ik zal inderdaad met het departement bekijken hoe er minstens een algemene informatie en correcte dienstverlening kan gebeuren, niet om het zomaar zonder meer door te spelen naar anderen, maar met een correcte doorverwijzing en een correcte checklist van wat er allemaal moet gebeuren. Dat kan geïntensifieerd worden. Daartoe wil ik mij engageren.”
Vorige week ontvingen we het advies van de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC), uitgebracht op 12 februari 2018, over het voorontwerp van decreet houdende de aanpassing van allerlei decreten aan de AVG, dat door minister Homans werd voorbereid. Immers, de Vlaamse Regering besliste in december 2016 al over een plan van aanpak voor de aanpassing van de Vlaamse regelgeving aan de AVG tegen uiterlijk 24 mei 2018. Alle ministers en hun respectieve administraties werden belast hun volle medewerking te verlenen aan de tijdige aanpassing van de regelgeving. Een werkgroep, bestaande uit maximaal twee juristen per beleidsdomein, is begin januari 2017 gestart met het screenen van alle decreten om de overeenstemming met de bepalingen van de AVG na te gaan.
Het resultaat van de screening leidde tot voorliggend voorontwerp van decreet waaraan de Vlaamse Regering op 12 januari 2018 haar principiële goedkeuring hechtte. Aan de bevoegde strategische adviesraden werd gevraagd om binnen een termijn van 30 dagen hun advies mee te delen.
De SARC brengt een positief advies maar wijst erop dat die AVG een niet te onderschatten impact heeft op tal van organisaties in cultuur, jeugd, sport en media. De SARC vraagt met aandrang dat de Vlaamse overheid aandacht heeft voor die bezorgdheden: “De bijkomende planlast voor de organisaties moet tot een absoluut minimum beperkt zijn. Indien er toch bijkomende lasten volgen uit vragen vanwege de overheid, moet die laatste voorzien in een heldere, gecoördineerde omkadering, duidelijke informatie en gepaste ondersteuning voor de sectoren. Dit betekent ook een inschatting maken en toelichten van de gevolgen van het beheren van bepaalde gegevens, zoals rijksregisternummers. Het kan niet de bedoeling zijn aan de organisaties te vragen om bijkomende persoonsgegevens op te vragen en te delen zonder duidelijke meerwaarde. Bovendien moet de overheid zelf ook strikt volgens de AVG handelen wanneer zij gegevens verwerkt die door de organisaties werden aangeleverd. De SARC benadrukt tot slot dat een goed uitzonderingskader essentieel is om kwaliteitsvolle journalistiek te blijven garanderen.”
Minister, hoe zult u opvolging geven aan de bezorgdheden van de SARC over de implementatie van de AVG met betrekking tot die bijkomende planlast waar zij voor vrezen?
Wat is uw standpunt over de vraag van de SARC om in een goed uitzonderingskader te voorzien om kwaliteitsvolle journalistiek te blijven garanderen?
Hoe heeft uw departement uitvoering gegeven aan uw belofte om de cultuur-, jeugd- en mediasector te ondersteunen bij de implementatie van de AVG?
Minister Gatz heeft het woord.
Wat de bezorgdheden van de SARC betreft over de implementatie van de AVG, zijn de gegevens die worden opgevraagd meestal gegevens waarover de actoren al beschikken. Een extra aandachtspunt is inderdaad dat de actoren in hun communicatie duidelijk zullen moeten meedelen dat zij hun gegevens doorgeven aan de Vlaamse overheid. Het departement Cultuur, Jeugd en Media zal de datastromen die worden gevraagd door de Vlaamse overheid aan de actoren screenen en opnieuw nagaan of de opvraging van deze gegevens noodzakelijk is voor de overheid. Men zal met andere woorden een evenwicht zoeken tussen de juridische verplichting van de richtlijn en een bepaalde pragmatiek.
Dat zal eveneens gebeuren voor de opvraging van data zoals het rijkregisternummer, waarvan het verwerken de organisatie zwaardere verplichtingen oplegt zoals het inschakelen van een veiligheidsconsulent.
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is de continuering van reeds bestaande regelgeving met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens. De voorwaarden die al in het verleden in de wet van 8 december 1991 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van de persoonsgegevens stonden, dienen nu ook al te worden gerespecteerd. We proberen daarin voor zover mogelijk het bos van de bomen te onderscheiden en de wetgeving te volgen, maar binnen een aanvaardbare planlast voor de sector.
In zijn advies signaleert de SARC dat de sectorraad Media hierover op eigen initiatief een apart advies zal uitbrengen. Ik wil dit advies van de sector afwachten alvorens mij ten gronde over deze materie uit te spreken.
De voorbije maanden heb ik gemerkt dat de sectoren hierover het heft in eigen handen hebben genomen. Diverse bovenbouworganisaties hebben initiatieven opgezet om hun sectororganisaties te ondersteunen. De ondersteuning bestaat uit toelichting van de verplichtingen waaraan de organisaties als gevolg van de AVG moeten voldoen. Als voorbeeld noem ik graag SCWITCH: op hun website worden een logboek, modellen en checklists gratis ter beschikking gesteld. Op basis van deze initiatieven heeft het Departement Cultuur, Jeugd en Media geoordeeld dat bijkomende grootschalige communicatie-initiatieven niet noodzakelijk zijn, maar dat zij zullen werken met informatieverstrekking op maat. In dat standpunt kan ik mij heel goed vinden.
Ik verwijs ook naar de rol en taak van de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA). Het takenpakket van de GBA bevat het verstrekken van informatie en advies aan particulieren, verwerkingsverantwoordelijken en hun verwerkers, en ook beleidsmakers om de wetgeving inzake gegevensbescherming na te leven of te doen naleven. Tevens staat de GBA in voor de begeleiding van verwerkingsverantwoordelijken en hun verwerkers bij het maximaal benutten van preventieve instrumenten voorzien in de AVG zoals certificering, naleving van gedragscodes, en het inschakelen van een functionaris voor gegevensverwerking.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, ik dank u. Dit is een opvolgingsvraag, waar we verder niet te lang moeten blijven stilstaan. Ik had ook gezien dat de sectorraad Media het specifieke thema rond journalistiek werk en de toepassing van die verordening nog zou opnemen in een apart advies. Het is inderdaad best dat we daarop wachten. Ik hoop dat ze daar snel werk van zullen maken.
Wat het laatste element betreft, heeft SCWITCH in dat verband gelukkig die rol op zich genomen. We horen nu dat het departement zich zal beperken tot informatie op maat. Ik zeg zeker niet dat er dubbel werk moet gebeuren, maar laten we hopen dat indien bepaalde sectoren of verenigingen echt voor een heel moeilijk probleem staan, ze ergens terechtkunnen. Hopelijk zal er ook op het departement een soort verantwoordelijke worden aangeduid, of als die er al is, dat daarover duidelijk gecommuniceerd wordt. SCWITCH kan ook in zijn communicatie vermelden dat men in geval van extra problemen daar terechtkan. Dat is de suggestie die ik nog wil meegeven, namelijk dat er een duidelijk aanwijsbare ambtenaar is, die daarover inlichtingen kan geven of concrete problemen kan helpen oplossen. Het is voor iedereen toch redelijk nieuw. Er bestonden al een aantal zaken, zoals de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, enzovoort. Nu gaat het toch om een totaal nieuw kader, en we hopen dat de sectoren voldoende ondersteuning krijgen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, het ontwerp van decreet is al op 2 maart goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Het gaat vooral om heel technische aanpassingen aan de Vlaamse decreten in het licht van de AVG. Bij die aanpassingen aan de respectieve sectorspecifieke decreten hadden de strategische adviesraden geen opmerkingen.
Opmerkelijk is wel dat van de zes strategische adviesraden, die beslisten om een advies uit te brengen over het voorontwerp van decreet, er vijf de gelegenheid hebben aangegrepen om te wijzen op de impact van de AVG op hun doelgroepen. Naast de SARC gaat het over de SERV, de VLOR, de Vlaamse Woonraad en de SALV. Daarmee voel je wel de teneur. Het is iets wat ik zelf al meermaals heb aangekaart, niet alleen bij u maar ook bij uw collega’s Muyters, Vandeurzen en Homans, namelijk dat de adviesraden wel wijzen op de noodzaak van bredere sensibiliseringscampagnes rond het belang, de draagwijdte en de impact van de AVG. Ze wijzen er ook allemaal op dat het wenselijk zou zijn om meer concrete ondersteuning bij de implementatie van de richtlijn te geven.
Het februarinummer van Data News was een themanummer hierover. Daaruit bleek dat maar een kwart van de ondervraagde ondernemingen tegen 25 mei rond zal zijn met de implementatie van de AVG en dat 46 procent van de ondernemingen zegt dat ze hopen klaar te zullen zijn tegen die datum. Daartegenover staat dat nog bijna 19 procent van de ondernemingen geen enkele maatregel heeft genomen.
Voor de organisaties in de socioculturele wereld, de media en het jeugdwerk weten we het niet. Daarvoor ontbreken dergelijke peilingen. Ik denk niet dat die veel rooskleuriger zullen zijn dan voor de ondernemingen. Minister, misschien hebt u wel weet van cijfers die daarover beschikbaar zijn. Hebt u er zicht op of door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerde instellingen compliant zullen zijn tegen 25 mei? Er moet ook gedacht worden aan uw eigen administratie: is er een plan voor het opstellen van een algemeen privacybeleid en voor het uitwerken van privacyclausules voor de Vlaamse overheid?
De reactie van de verschillende administraties op de bemerkingen van de strategische adviesraden zijn al in een nota aan de Vlaamse Regering overgemaakt bij de definitieve goedkeuring van het ontwerpdecreet.
Daarin las ik een opmerkelijke passage als reactie op het verslag van de SARC: “Naast de algemene informatiemomenten is er ook individuele maatbegeleiding door een expert-functionaris voor de gegevensbescherming mogelijk.” Het gaat over een initiatief van Sport Vlaanderen. In lijn met wat collega Brouwers daarnet voorstelde, wil ik u vragen of u bereid bent of de mogelijkheid ziet om ook voor het Departement Cultuur, Jeugd en Media in dergelijke individuele maatbegeleiding of een aanspreekpunt te voorzien. U verwees al naar SCWITCH. Gaat u SCWITCH daarvoor dan een opdracht geven?
Minister Gatz heeft het woord.
Het is inderdaad op dit ogenblik niet zo gemakkelijk, zowel voor overheden tot en met de gegevensbeschermingsautoriteit zelf als voor private organisaties, of het nu bedrijven zijn of vzw's, om de datum van 25 mei te halen. Dat is niet eenvoudig. Anderzijds is het wel opvallend tot nu toe dat wij geen bijzondere signalen opvangen vanop het terrein dat er paniek of grote problemen zijn. Dat is een beetje met elkaar in tegenspraak, maar het is wel zo.
Ik wil wel ingaan op de suggestie van beide vraagstellers om de algemene zinsnede die ik gaf over het maatwerk dat vanuit ons departement kan worden verstrekt, communicatief te versterken, met andere woorden dat er vanuit het departement wordt bekeken hoe men aan het werkveld beter kan meedelen welke personen dat kunnen zijn en welk soort dienstverlening zij, weliswaar in samenwerking met de GBA, aan het werkveld kunnen verstrekken. Daar zullen we proberen de zaken een communicatief wat te verhelderen.
Ondertussen geloof ik wel dat de meeste actoren de datum van 25 mei zullen halen, maar niet allemaal. Het is dan ook de vraag welke mildheid in het begin aan de dag zal worden gelegd met betrekking tot de inwerkingtreding van die verordening. Vergeet niet dat dit iets is dat breder is dan alleen ons land. Ik stel wel vast dat er op het terrein al heel veel gebeurd is. We zullen proberen dat maatwerk vanuit het departement nog duidelijker zichtbaar te maken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.