Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de beveiliging van snelwegparkings en inzonderheid de snelwegparking van Wetteren
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, mijn vraag dateert van 2 augustus maar ik denk dat de problematiek van de snelwegparkings nog altijd actueel is. Er zijn de afgelopen maanden opnieuw incidenten geweest op die snelwegparkings langsheen de volledige oost-westas. Ik weet ook wel dat er soms gedurende één of twee weken niets gebeurt en dat er dan soms vlak na elkaar een aantal incidenten plaatsvinden. Maar algemeen beschouwd kunnen we wel stellen dat de problematiek van de transmigranten op de snelwegparkings zeker niet afgelopen is.
U hebt begin februari een soort van totaalplan ingevoerd voor een structurele aanpak langs de oost-westas van de E40. Een beetje kort door de bocht en heel kort samengevat ging het over kortparkeren of langparkeren, gesloten of niet gesloten, bewaakt of niet bewaakt, overnachten of niet overnachten, onkruid wieden of niet wieden. Het betrof een aantal specifieke maatregelen voor de diverse parkings. Men zou zich kunnen afvragen of het niet beter is om te streven naar een soort van uniforme maatregel voor alle parkings. Dat is maar een suggestie die ik hier in deze discussie werp. Immers, wanneer men bepaalde parkings – en dat is al bewezen – afsluit, verschuift het probleem zich naar een andere parking.
De bedoeling van uw totaalplan – en dat kunnen we onderschrijven – was te zorgen voor duidelijkheid en veiligheid bij de vrachtwagenchauffeurs en te zorgen voor comfort voor die chauffeurs. Ik denk dat de heer De Potter specifiek zal ingaan op de problematiek van de snelwegparking in Wetteren, waar zich de afgelopen periode een aantal incidenten hebben voorgedaan waarbij de veiligheid en het comfort van de chauffeurs absoluut niet werden gegarandeerd.
Er was de afgelopen periode ook de oproep van de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Jan Briers, om de parkings in Oost-Vlaanderen permanent te laten bewaken en niet te sluiten omdat op die manier de problematiek wordt verschoven naar andere parkings, wat niet getuigt van enige solidariteit.
Ook in West-Vlaanderen zijn er nog altijd heel wat problemen met transmigranten. De gouverneur van West-Vlaanderen heeft er recent nog op gewezen dat het aantal transmigranten in de regio op die snelwegparkings en in de omgeving van die parkings is toegenomen. De problematiek blijft dus bestaan, ondanks alle genomen maatregelen.
Minister, hoe evalueert u het totaalplan dat u in februari het ingevoerd over de structurele aanpak van de transmigratieproblematiek? Waarom kiest u niet voor permanente bewaking langs alle snelwegparkings langs de E40? U verwijst – en dat vind ik niet correct – naar de verantwoordelijkheid van de lokale besturen, maar snelwegparkings zijn niet hun verantwoordelijkheid, aangezien die parkings door iedereen worden gebruikt. Ik denk dat dit eerder de verantwoordelijkheid is van een hoger niveau.
Het is natuurlijk spijtig te moeten zeggen dat miljoenen euro’s worden uitgegeven aan een problematiek die wij misschien niet zelf in de hand hebben of waarvan de oorzaak ligt bij het federale beleid inzake asiel en migratie. Dat betekent echter niet dat we de discussie hier niet moeten voeren en op zoek gaan naar de beste oplossing. We moeten zorgen voor de veiligheid en het comfort van de vrachtwagenchauffeurs.
De heer De Potter heeft het woord.
Minister, ik zal de algemene context en de verwijzing naar uw totaalplan niet herhalen, dat heeft de heer Sintobin al gedaan, maar ik zal focussen op de problematiek in Wetteren naar aanleiding van een communicatie eind augustus over de snelwegparking in Wetteren.
Enkele maanden geleden hebben de burgemeester van Wetteren en de federale wegpolitie de veiligheidsproblemen op de snelwegparking te Wetteren aangekaart. Sinds de sluiting van de parking in Drongen wordt de parking in Wetteren overspoeld door vluchtelingen die hopen op een vrachtwagen te klimmen en mee te rijden naar de haven van Zeebrugge en Calais.
We hebben dit al besproken in de commissievergadering van 15 juni. Daarin stelde u dat u een structurele aanpak van de problematiek had uitgewerkt, door een systeem van kort- en langparkeren, in combinatie met een betere beveiliging van de parkings.
En inderdaad, de struiken rond de parking werden gesnoeid zodat er minder plaats was om zich te verstoppen en ook de omheining werd vernieuwd.
Maar eind augustus kwam dan plots het nieuws en de noodkreet van de federale wegpolitie dat de problematiek zich opnieuw had voorgedaan. Er waren opnieuw vluchtelingen gesignaleerd en de omheining was op verschillende plaatsen vernield. De federale wegpolitie vraagt dan ook opnieuw naar structurele maatregelen, want de huidige blijken onvoldoende.
Minister, hoe evalueert u het beleid? Welke bijkomende maatregelen zult u treffen om de snelwegparking nog beter te beveiligen? Blijft u bij uw standpunt dat de snelwegparking ’s nachts niet moeten worden bewaakt of gesloten? Dat wordt nochtans vaak gevraagd. Hebt u recent nog overleg gehad over de veiligheidssituatie op de snelwegparking van Wetteren met de burgemeester van Wetteren en de federale wegpolitie? Zo ja, kunt u ons daar meer over vertellen?
Na afloop van het sluiten van de parking in Drongen zei u dat u ging onderhandelen met de concessiehouders om de concessievergoeding voor de snelwegparkings te verlagen in ruil voor een verhoging van de veiligheid van de vrachtwagenparking. U zat hierover op 6 juni nog samen met de concessionarissen. Wat is de stand van zake met betrekking tot deze onderhandelingen? Wanneer verwacht u een concrete uitkomst? Welke maatregelen kunnen nog worden genomen om de veiligheid te verhogen?
Minister Weyts heeft het woord.
Dit is een vrij ondankbare materie, in die zin dat wij de dupe zijn van wat er internationaal wordt beslist in het kader van de vluchtelingenproblematiek, maar ook door de buurlanden, de federale overheid en op lokaal vlak. De handhaving van de openbare orde is in elke gemeente de verantwoordelijkheid van de lokale politie en de lokale verantwoordelijken. Een parking is openbaar domein en de handhaving van de openbare orde is ook daar een lokale verantwoordelijkheid. Het is wat gemakkelijk om nu te zeggen dat Vlaanderen dat maar moet oplossen. Ik zie de ratio daarvoor niet volledig.
Intussen hebben we tegen beter weten in al meer dan 4 miljoen euro Vlaamse middelen gespendeerd aan deze problematiek. De tijdelijke bewakingsopdrachten zijn goed voor een bedrag van 800.000 euro. De Inspectie van Financiën heeft er echter op gewezen dat dit niet mijn bevoegdheid is en dat ik daar dus ook financieel niet moet voor opdraaien.
De infrastructurele maatregelen kosten 950.000 euro. Daarnaast is 2,23 miljoen euro uitgetrokken voor de verdere uitrol van fase 2, zijnde de uitbreiding van de parking in Westkerke, de bouw van een permanent sanitair paviljoen daar en de verdere uitrol van het ANPR-camerabewakingssysteem. Er komen bijkomende beveiligingsmaatregelen, bij positief advies van de Raad voor Vergunningsbetwistingen, voor Groot-Bijgaarden. Er is ook het systeem van de automatische afsluiting van de parking in Jabbeke. Tot slot is er de factuur van 150.000 euro voor de inkomstenderving door de cijnsvermindering door het gratis aanbieden van de vrachtwagenparkings in Wetteren en Kalken.
Die investeringen werpen wel vruchten af. Het totaalplan om die transmigratieproblematiek langs de E40 te mitigeren, heeft zijn nut op het terrein bewezen. Het systeem van kortparkeren met nachtelijke sluiting versus het gratis aanbieden van beveiligde langparkeerplaatsen is misschien geen mirakeloplossing, maar het kan toch op een vrij ruime goedkeuring rekenen binnen de sector.
Feit is dat de transmigratieproblematiek de weg van de minste weerstand volgt, zoals het incident op de parking te Gentbrugge op de E17 illustreert. Om die reden wens ik ook niet in te gaan op de vraag om alle snelwegparkings gewoonweg te sluiten. Zoals ik eerder al stelde in deze commissie, werd daar in Frankrijk wel voor geopteerd, met als gevolg dat het probleem minder waarneembaar is, wat echter niet betekent dat het er niet meer is, men ziet het alleen minder. En dan krijgt men inklimmingen op alle andere mogelijke plaatsen maar minder geconcentreerd. Vraag is dan ook waar vrachtwagens dan wel moeten parkeren: op bedrijventerrein, in dorpskernen en dergelijke meer.
Deze verspreiding zou niet alleen de werking van de politiediensten bemoeilijken. Wanneer de problematiek geografisch geconcentreerd is, is het voordeel dat je er politioneel meer gefocust kunt op werken. Het creëren van een aanbodtekort aan vrachtwagenparkings biedt ook geen fundamentele oplossing. Ook wat de rij- en rusttijden betreft, en dus de verkeersveiligheid in het algemeen, lijkt dit me geen goede oplossing.
Wij kiezen dus voor een andere aanpak, namelijk groeperen en beveiligen. Door het groeperen van de vrachtwagens kunnen we ze beter beveiligen, in Kalken, in Wetteren, en in de nabije toekomst ook in Groot-Bijgaarden. De gloednieuwe parking in Kalken is begin september geopend. Tegen het jaareinde zal de parking van Westkerke uitgebreid worden van dertig naar honderd parkeerplaatsen, waarna de parking in Jabbeke met privébewaking ook ’s nachts zal sluiten. Ook in Jabbeke zal AWV een systeem van automatische slagbomen installeren, zoals in Drongen, waardoor deze sluiting elke dag automatisch gebeurt.
Wat Groot-Bijgaarden betreft, wacht mijn administratie nog op een positieve uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen, voor we ook daar een beter beveiligd hekwerk en systeem van toegangscontrole kunnen installeren.
De parking in Kalken is de eerste parking van beveiligingsklasse 4. Dat is een Europese standaard inzake snelwegparkingbeveiliging. Dat betekent concreet dat naast vereisten inzake hekwerk en de aanwezigheid van permanente camerabewaking er ook extra veiligheidsmaatregelen genomen worden. Zo wordt elke vrachtwagen individueel voorzien van een beveiligingscode waarmee de chauffeur het terrein kan betreden en verlaten. Zonder code geraakt men niet binnen of buiten. Bij het binnenrijden van de parking wordt daarnaast niet alleen de nummerplaat van de vrachtwagens geregistreerd, maar wordt er ook een foto genomen van de chauffeur. Dat heeft ook voordelen op het vlak van diefstal.
Vrachtwagenchauffeurs kunnen eveneens op voorhand hun parkeerplaats reserveren, wat positief is wat het gebruikersgemak betreft.
Ik heb de opdracht gegeven aan AWV om alle dienstenzones ook periodiek te inspecteren, zowel die in concessie als die onder eigen beheer, zodat mogelijke problemen sneller kunnen worden gedetecteerd. Het gaat dan bijvoorbeeld over het verwijderen van laaggroeiend struikgewas tot het herstellen of versterken van het hekwerk. Mijn administratie volgt deze problematiek op de voet.
Naast deze maatregelen op korte en middellange termijn is mijn administratie ook bezig met het opmaken van een moderniseringsplan voor de dienstenzones langs de autosnelwegen. Dat document wordt momenteel afgewerkt en gaat, voor alle duidelijkheid, ook breder dan de transmigratieproblematiek. Het heeft ook betrekking op de andere diensten die we kunnen aanbieden in die zones: wat met alternatieve brandstoffen, wat moeten we op dat vlak opleggen?
Er wordt ook extra aandacht besteed aan de ecologische alternatieven, maar ook aan een logischere indeling van snelwegparkings en een verbetering van het gebruikersgemak voor vrachtwagenchauffeurs, toeristen en forenzen allerhande.
Vanaf 2020 zal er jaarlijks een concessie dienen te worden hernieuwd waarna die een totale vernieuwing krijgt. Al sluit ik niet uit, zonder hier voorafnames op te doen, dat het zinvol zal zijn om sommige concessies vroeger te vernieuwen. Maar dan moet je in sommige gevallen, gelet op lopende concessies, natuurlijk met twee zijn.
Er is dan de discussie of permanente bewakingsopdrachten tot mijn bevoegdheden behoren. De Inspectie Financiën (IF), daarin gevolgd door de minister van Begroting, zegt eenvoudig: neen! De handhaving van de openbare orde is de bevoegdheid van het lokale en het federale niveau. Toch heb ik verschillende maatregelen genomen in een poging om de problematiek te mitigeren. Het is altijd de bedoeling geweest dat het organiseren van bewaking op snelwegparkings een tijdelijke maatregel zou zijn. Nog los van de bevoegdheidsdiscussie en het advies van de IF, zal die lopende opdracht normaliter aflopen wanneer de parking in Westkerke is uitgebreid tegen het einde van het jaar.
De onderhandelingen met de concessiehouders van Kalken en Wetteren zijn met succes afgerond. In ruil voor het gratis aanbieden van hun beter beveiligde parkings werd met deze concessionarissen afgesproken dat zij een cijnsvermindering kregen. Dat kost ons 150.000 euro. Het overleg hiertoe verliep vlot en constructief.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, ik ben het met u eens dat Vlaanderen niet verantwoordelijk is voor het internationale beleid dat wordt gevoerd inzake asiel, migratie en de vluchtelingen. Ook het federale beleid ten aanzien van de illegalen laat toch enige steken vallen. Ik ben het uiteraard met u eens dat de lokale besturen verantwoordelijk zijn voor de ordehandhaving. Maar ik had het eigenlijk over het feit dat ik begrijp dat een burgemeester zegt dat hij toch geen gemeentelijke financiën moet aanwenden om de veiligheid op een snelwegparking te garanderen omdat een snelwegparking er niet louter en alleen voor de lokale bevolking is, maar voor alle verkeer dat daar passeert.
Ik begrijp wel dat de Hoge Raad van Financiën zegt dat het bewaken van parkings niet uw bevoegdheid is. Maar ik veronderstel dat u met betrekking tot dit dossier ook wel in overleg bent met het federale niveau, de gouverneurs en het lokale bestuur, om te bekijken wat daar mogelijk is. Ik ben het met u eens dat u een aantal financiële inspanningen hebt geleverd, zeker inzake het beveiligen van de snelwegparkings, en dat is oké en prima, maar daarmee verdwijnt het probleem niet. Ik vrees een beetje dat dat de komende jaren zo zal zijn, zolang er op andere domeinen geen ander beleid wordt gevoerd. Ik heb zelf vastgesteld dat er in Zeebrugge tal van illegalen ronddwalen. Dat is dus nog altijd een aantrekkingspool, zeker nu het junglekamp in Calais is opgeruimd – of opgekuist, hoe zeggen jullie dat? – en de focus voor een groot deel naar Zeebrugge wordt verlegd. Wij in Vlaanderen en de snelwegparkings in Vlaanderen zijn daar het slachtoffer van.
Ik ben ervan overtuigd dat u dit zult opvolgen. U hebt nog een aantal extra maatregelen aangekondigd. Er moeten ook nog een aantal evaluaties bij u toekomen, onder andere over de parking in Groot-Bijgaarden. Voorzitter, ik veronderstel dat we hier over een aantal maanden nog zullen terugkomen op dat dossier.
De heer De Potter heeft het woord.
Minister, ik ben het met u eens dat uw totale aanpak de enige juiste weg is. Het is inderdaad geen oplossing om parkings te sluiten. Ik heb het ook al mogen vaststellen in de Westhoek, net over de grens in Frankrijk: de parkings worden wel niet meer bezocht door de transitmigranten, maar de inklimming gebeurt dan wel in de dorpjes daarrond.
Ik begrijp natuurlijk wel de gevoeligheden van een aantal burgemeesters. Zij zeggen dat men in een andere stad of gemeente een ander beleid voert. Vandaar ook de gevoeligheid die in Wetteren leeft en blijft leven.
U zegt dat de IF vindt dat u niet bevoegd bent voor de tijdelijke bewaking en dat dit tegen het eind van dit jaar zou worden gestopt. Maar ik dacht begrepen te hebben dat dit altijd al zo was gepland. Het stoppen van de tijdelijke bewaking zou eigenlijk niets te maken hebben met het advies van de IF. Of is dat een nieuw element?
De heer De Clercq heeft het woord.
Ik wil, zoals iedereen hier, het belang van de problematiek onderstrepen. Wat het Gentse grondgebied betreft – en we spreken dan over de snelwegparkings van Drongen en Gentbrugge – zijn er sinds begin dit jaar dertig politionele meldingen binnengekomen. Uiteraard is niet alleen de veiligheid van de truckers essentieel, maar ook die van de bewoners. Zeker in Drongen, maar ook in Gentbrugge, zijn de wijken bij die parkings dichtbevolkt. Voor die bewoners is het soms een heel nare ervaring en geen prettige aangelegenheid. Wij hebben het er maandag op onze gemeenteraad nog over gehad. Onze burgemeester heeft daar de juiste antwoorden gegeven.
Dat onderstreept ook wat u zegt, minister. Het is in de eerste plaats de federale politie die bevoegd is voor de snelwegparkings, uiteraard in afspraak met en met ondersteuning van de lokale politie. We hebben daar allemaal onze verantwoordelijkheid, zeker de burgemeesters. Maar er zijn natuurlijk Vlaamse elementen – bijvoorbeeld de slagbomen zijn een Vlaamse bevoegdheid. Mijn burgemeester heeft opgeroepen om opnieuw samen te zitten met de gouverneur en met uw kabinet, maar vooral met het kabinet van federaal minister Jambon. Dat is de juiste aanpak. Minister, ik ben ervan overtuigd dat u daarop zult ingaan zodra die vraag binnenkomt.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik ben al verscheidene keren tussengekomen in verband met de veiligheid op de snelwegparkings. Minister, zoals u pleit ik voor een globale, totale aanpak. Want een maatregel op de ene parking kan een grote impact hebben op de andere. Ik heb u horen zeggen dat u de concessies zo snel mogelijk zult herbekijken en dat u ze eventueel zult heronderhandelen.
Ik heb een punctuele vraag: zou het niet mogelijk zijn de concessie in Marke te herbekijken? Ik heb die vraag hier al vaak gesteld. Het gaat om de parking op de grensovergang tussen Frankrijk en België. Er ligt daar in Menen-Halluin een heel groot verlaten stuk grond, ideaal om een mooie parking te realiseren. Dat hangt samen met de concessie in Marke. U hebt geantwoord dat u die concessie in 2021 zult herbekijken. Het is nu misschien het moment om dat iets vroeger te doen en om de parking aan de grensovergang, aan de inkom van Vlaanderen, opnieuw aan te leggen en te herbekijken.
Minister Weyts heeft het woord.
Vanaf 2020 zullen we jaarlijks een concessie moeten hernieuwen. Ik sluit niet uit dat we sommige zaken vroeger zouden kunnen doen, maar daar geldt dat je met twee moet zijn, gelet op de lopende contracten. Dat stelt ons niet in een goede onderhandelingspositie.
Ik probeer mijn verantwoordelijkheid niet te ontlopen. Integendeel, de IF zegt dat ik te veel verantwoordelijkheid naar mij toe trek. Maar het is onze eerste en belangrijkste verantwoordelijkheid om erop toe te zien dat alle infrastructurele maatregelen worden genomen. Ik erken dat we korter op de bal kunnen spelen als het gaat over herstellingen die moeten gebeuren aan het hekwerk. Ik heb aan de administratie gevraagd om dat regelmatiger te inspecteren. Als er vernielingen worden vastgesteld, kunnen die sneller worden hersteld. Men moet ook eens de procedure bekijken. In veel gevallen moet dat met een aanbesteding gebeuren. Dat maakt dat men niet altijd geneigd is om dat te doen, gezien de lange doorlooptijd. Men groepeert dat dan met andere herstellingswerkzaamheden.
Mijnheer De Potter, ik had aanvankelijk een nieuw voorstel voorgelegd aan de IF om een nieuwe bewakingsopdracht te kunnen gunnen, maar gelet op het verzet van de IF heb ik dan een andere techniek moeten volgen. Er was in het bestaande contract een optie om te verlengen. Zo moest ik dat niet meer voorleggen aan de IF. Er is enige creativiteit aan de dag gelegd om te kunnen verlengen tot het einde van het jaar, inderdaad zoals beloofd.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.