Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Turan heeft het woord.
Minister-president, afgelopen zomer hebben weer duizenden Europese burgers ernstige hinder ondervonden van corrupte praktijken in Bulgarije, zoals het moeten betalen van steekpenningen aan de grens, het cash afrekenen van dubieuze boetes van de verkeerspolitie, het moeten omrijden van 200 kilometer om bepaalde boetes te betalen, met vertalingen en grote facturen of betalingen zonder betalingsbewijzen tot gevolg, het verplichte desinfecteren van de auto’s, inbeslagname van sigaretten zonder afgifte van bewijs en andere goederen. En dat zijn nog maar enkele van de voorbeelden die ik kan geven, minister-president.
De wachttijden bij de Bulgaars-Turkse grens liepen gemakkelijk op tot 10 à 14 uur. Dat gaf natuurlijk aanleiding tot veel irritatie en onmenselijke omstandigheden. Er wachtten namelijk duizenden wagens en in sommige wagens zaten gezinnen met kleine kinderen, meestal Europese onderdanen.
Tien jaar na de toetreding van Bulgarije tot de Europese Unie en ondanks de miljoenen euro steun van de Europese Unie aan Bulgarije om een einde te maken aan de corruptie, kunnen onderdanen vandaag blijkbaar nog steeds niet op een waardige, reguliere en veilige manier door het land reizen.
Dankzij de sociale media en andere media-aandacht komen deze praktijken nu meer aan bod. Wij hebben vastgesteld dat Turkije-rapporteur Kati Piri en Kathleen Van Brempt, twee leden van het Europees Parlement, dit dossier ook in het Europees Parlement aan de orde brengen.
Minister-president, ook duizenden Vlaamse onderdanen hebben deze wanpraktijken moeten ondergaan.
Nieuw in dezen is, collega's, dat Juncker tijdens de State of the Union hierover een zeer belangrijke uitspraak heeft gedaan. Hij is namelijk voor een verdere integratie van de Europese Unie en wil Bulgarije in de Schengenzone zien. Maar Bulgarije in de Schengenzone brengen, vraagt natuurlijk wel om de aanpak van de corruptie en de misdaad. Dat staat dus hoog op de agenda van Europa.
Minister-president, hebt u weet van dergelijke praktijken? Hebt u die signalen ook ontvangen? Zijn er klachten tot bij u geraakt? Er worden immers heel wat klachten doorgemaild. Ik krijg er een aantal, in verschillende talen. Indien u dat wenst, kan ik ze ook doormailen naar uw kabinet, of vragen dat ze zich rechtstreeks tot u richten.
Wat is uw mening over deze vorm van corruptie in Bulgarije? Is dat geen belemmering van het recht op vrij verkeer van personen? De vraag wordt des te belangrijker omdat dit betrekking heeft op Europese onderdanen en we straks spreken over de Schengenzone, als we volgen wat Juncker heeft gezegd.
Welke acties denkt u samen met de Federale Regering en andere deelstaten te nemen, al dan niet samen met de Bulgaarse autoriteiten, om hen te wijzen op deze onaanvaardbare wanpraktijken en om ervoor te zorgen dat een doorreis door Bulgarije geen gevaarlijke tocht blijft?
Voorzitter, vanuit Bulgarije is er de vraag om tot de Schengenzone toe te treden. Juncker heeft daar uitspraken over gedaan. En er zijn duizenden klachten over wanpraktijken en corruptie, gepleegd op Europese onderdanen. Ik vind dit een heel goed dossier om de ambassadeur eens bij ons uit te nodigen als het ons past, om het eens te hebben over dit dossier en over de door hen gevraagde toetreding tot de Schengenzone.
De systematiek om ambassadeurs te horen in de commissie, zullen we zeker eens bekijken bij een regeling van de werkzaamheden, want dat is interessant. We zullen in het Bureau ook een aantal van die dingen bekijken.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Collega, Bulgarije geldt inderdaad als het meest corrupte land van de Europese Unie. Roemenië doet het iets beter. Voordat het land toetrad tot de Europese Unie, diende je nagenoeg altijd aan douaniers en grenswachten zogenaamd ‘soepgeld’ te betalen. De klachten zijn dus niet nieuw. Op de ‘index transparency’ van 2016 staat Bulgarije op de 75e plaats in de ranking, net voor Koeweit, Tunesië en Turkije.
De Europese Unie heeft ten aanzien van Bulgarije in 2007 al het Cooperation and Verification Mechanism (CVM) opgestart. Dat was bedoeld om tekortkomingen op het vlak van juridische hervormingen en corruptie aan te pakken. De laatste rapportage daarover, van januari 2017, stelt – en dat verwondert ons niet – dat minder vooruitgang is geboekt dan kon worden verwacht. In het rapport wordt aan Bulgarije uitdrukkelijk gevraagd om aanpassingen te doen in het strafwetboek – ik citeer – “om het juridische kader te bevorderen van vervolgingen over corruptie op hoog niveau en vormen van georganiseerde misdaad”.
Dergelijke vormen van corruptie kunnen uiteraard niet. Pure grenscontroles zijn uiteraard wel mogelijk en zijn op zich geen belemmering van het recht op vrij verkeer van personen. Bulgarije behoort niet tot de Schengenzone. Ik heb al gezegd dat ik tegen versnelde procedures ben voor toetreding tot de Schengenzone. Bulgarije is daar ook niet rijp voor. Dus als dat aan de orde zou komen, zal ik mij daar intra-Belgisch ook tegen verzetten. Er is nog altijd afpersing aan de grens, ook tijdens de doorreis, zoals u hebt gezegd. De Bulgaarse overheid heeft wel een aantal inspanningen gedaan. Er is bijvoorbeeld een telefoonnummer waar je naar kunt bellen bij problemen aan de grens. Er zijn camera’s opgehangen aan grensposten. En naar verluidt zou de jongere generatie van douaniers minder vatbaar zijn voor corruptie.
Ik denk dat Bulgarije de aanbevelingen van de Europese Commissie moet opvolgen. En wat mij betreft, moet de Europese Commissie daar ook streng de hand aan houden en ervoor zorgen dat daar een handhaving van is. We leven in een eengemaakt Europa, en dergelijke grootschalige vormen van corruptie kunnen natuurlijk niet. Geen enkel land is 100 procent clean op dat vlak, maar dit is aberrant.
Mevrouw Turan heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord, minister-president. De wanpraktijken en de afpersingen aan de grens zijn inderdaad niet nieuw, maar de klachten nemen dit jaar gewoon toe. Ik geef ook mee dat de gevallen die aangegeven worden, veel gewelddadiger zijn: fysieke agressie, ’s nachts mensen opzij zetten in het donker, buiten het vizier van de camera’s, zware misdaden. Ik vind het frappant dat Bulgarije enkele jaren geleden 86e was op die transparantielijst, en dat ze nu naar de 75e plaats zijn gegaan. De praktijken zijn niet nieuw, maar ze worden wel gewelddadiger. Dat levert trauma’s op voor gezinnen met kinderen die dat allemaal moeten meemaken.
Nu de Schengenzone aan de orde is, zou ik graag hebben dat u daar actie rond onderneemt. Ik denk dat het momentum daar rijp voor is. Dan bent u niet tegen een versnelde toetreding van Bulgarije om deze of gene reden, maar concreet vanwege slachtoffers onder uw eigen onderdanen. Bent u bereid om actie te ondernemen naar aanleiding van het overleg dat u hebt met de federale overheid en de andere deelstaten, en in Europa? Want Europarlementsleden gaan dat al doen, en die ondersteuning vanuit Vlaanderen willen we ook. En die duizenden mensen die er vandaag slachtoffer van zijn, willen dat ook van u horen, minister-president. Kunt u mij dat bevestigen?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Ik weet niet of collega Van Brempt dat al bezorgd heeft aan de Commissie, anders bezorg ik die klachten aan de Commissie. Ik kan dat officieel bezorgen en onder de aandacht brengen, en hen erop wijzen dat dat concrete dossiers zijn.
De heer Kennes heeft het woord.
Ik sluit mij aan bij de bezorgdheid van collega Turan. Het feit dat Bulgarije op 1 januari voorzitter wordt van de Europese Unie, zal een heel goed moment zijn om extra druk te zetten op het aanpakken van die wanpraktijken. Op het moment dat ze voorzitter zijn, moeten we hen aanspreken op hun voorbeeldrol en het feit dat ze een belangrijke taak hebben. Ik denk dat dat een goede aanleiding kan zijn om dit punt bij hen aan te kaarten.
Mevrouw Turan heeft het woord.
Minister-president, bedankt voor uw bereidheid. Er zijn al veel klachten bezorgd, maar er komen er nog andere bij mij toe. Die zal ik u ook bezorgen.
En misschien kunt u nog de zeer concrete vraag stellen waarom er een desinfectering nodig is vanuit Europa voor een land waar Europa mee aan het onderhandelen is over toetreding, namelijk Turkije. Er staat op dat dat 3 euro kost, maar daar wordt de facto veel meer geld voor gevraagd.
Ik zal u die klachten bezorgen die nog niet naar Europa zijn gegaan. En ik ben het eens met wat collega Kennes zegt. Ze vragen om bij de Schengenzone te komen en ze worden voorzitter van de Europese Unie. We moeten van dat momentum gebruikmaken om voor onze onderdanen de acties te ondernemen die we kunnen ondernemen. Hartelijk bedankt voor uw bijdrage.
De vraag om uitleg is afgehandeld.