Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Segers heeft het woord.
In de beheersovereenkomst met de openbare omroep staat dat de VRT moet fungeren als hefboom voor een sterke audiovisuele sector en een opkomende digitale, creatieve sector in Vlaanderen. Dat is heel terecht en de VRT neemt dat ook ter harte. In dat kader zou de VRT plannen om een ‘joint venture’-investeringsfonds op te richten met de ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV).
Minister, aangezien de beheersovereenkomst inzake toekomstige participaties in externe audiovisuele producenten stipuleert dat “de Vlaamse regering met de VRT een aparte regeling zal uitwerken”, zou ik graag van u vernemen wat de belangrijkste krijtlijnen zijn van dit nieuwe media-investeringsfonds.
Wat is de scope van het beoogde investeringsfonds? Welke projecten en bedrijven komen in aanmerking? Komt de klemtoon te liggen op mediacontent of is er tevens ruimte voor initiatieven waarbij de focus ligt op mediatechnologie? Hoe wordt de selectie van projecten georganiseerd? Komt er een open call? Welke financierings- en investeringsmiddelen zullen verschaft worden, en voor welke looptijd? Zal men bij de evaluatie en selectie van projecten focussen op de maatschappelijke return ervan of stelt men eerder een financieel rendement voorop? Impliceert de selectie ook enige vorm van exclusieve samenwerking met de VRT?
Is er sprake van een gelijkwaardig partnerschap tussen de VRT en PMV? Heeft de Vlaamse Regering de krijtlijnen uitgezet voor de specifieke rollen en verantwoordelijkheden van beide partners? Zo ja, welke eisen of voorwaarden werden hierbij gesteld? Wat is het financieel engagement van respectievelijk de VRT en PMV? Welk engagement wordt van de partners verwacht, wat betreft de looptijd van het fonds?
Kunnen derde partijen toetreden tot het investeringsfonds? Zo ja, volgens welke financiële modaliteiten kan dit gebeuren? Zijn er al formele engagementen van particuliere mediabedrijven om mee in dit verhaal te stappen? Kan dit initiatief rekenen op een breed draagvlak binnen de mediasector, en hoe kijkt men daartegenaan binnen de mediasector? Hebt u vooraf al overleg gepleegd met die private mediaspelers?
Hoe verhoudt dit investeringsfonds zich tot al bestaande initiatieven als VRT Sandbox en VRT Start-up? Zal er sprake zijn van kruisbestuiving, bijvoorbeeld door geselecteerde projecten tevens een plaats te garanderen binnen de Sandbox-proeftuin? Het is moeilijk voor te stellen dat initiatieven die eerst binnen die joint venture worden opgestart, niet worden doorgezet binnen Sandbox.
Hoe wordt gegarandeerd dat de output van geselecteerde projecten, zeker wanneer het gaat om mediatech, doorstroomt naar de brede mediasector? Kan er voorzien worden in een structurele samenwerking met de Mediacademie, bijvoorbeeld door als financieringsvoorwaarde te stellen dat ondersteunde bedrijven jaarlijks hun activiteiten toelichten op een netwerkevenement van de Mediacademie?
Minister Gatz heeft het woord.
Voor ik inga op de concrete vragen, zal ik het algemene kader schetsen.
De beheersovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en de VRT bepaalt onder strategische doelstelling 6 ‘Versterking van het media-ecosysteem’ en in het kader van haar ambitie ‘VRT als hefboom voor een sterke audiovisuele sector en een opkomende digitale, creatieve sector in Vlaanderen’ dat “inzake toekomstige participaties in externe audiovisuele producenten, de Vlaamse Regering met de VRT een aparte regeling zal uitwerken.”
De VRT heeft gesprekken gestart met PMV om gezamenlijk een ‘joint venture’-investeringsfonds op te richten voor de ondersteuning en duurzame groei van de Vlaamse mediasector, onder de noemer Media Invest.
De raden van bestuur van de VRT en PMV keurden onlangs de oprichting van Media Invest principieel goed. De nodige contracten moeten nog onderhandeld en ondertekend worden en de vennootschapsrechtelijke formaliteiten voor de oprichting en de kapitaalstorting in Media Invest moeten eveneens nog worden vervuld.
Voor men overgaat tot de effectieve oprichting, moeten de krachtlijnen van het investeringsfonds nog goedgekeurd worden door de Vlaamse Regering zoals voorgeschreven door de beheersovereenkomst.
De bedoeling van Media Invest is om “de groei van beloftevolle ondernemingen in de mediasector, gedragen door een goed business plan en een sterk team, te financieren en te ondersteunen van bij de prille start”. Het investeringsfonds zal hiertoe kapitaalparticipaties en converteerbare kredieten verschaffen, en het netwerk en de expertise van de partners ter beschikking stellen van de portefeuilleondernemingen.
Media Invest steunt dan ook op twee uitgangspunten. Ten eerste willen de VRT en PMV de professionalisering en het internationaal potentieel van het Vlaamse media-ecosysteem ondersteunen en versterken. Ten tweede is de doelstelling zowel maatschappelijk als economisch rendement in de betrokken sectoren te creëren.
Media Invest is een partnerschap waarin de VRT haar expertise inzake media-innovatie, mediatechnologie en content inbrengt, en PMV haar uitgebreide kennis van zaken op het vlak van investeringsbeleid, ondernemerschap in Vlaanderen en professionalisering van ondernemingen inbrengt.
De samenwerking tussen de VRT en PMV laat toe om enerzijds het risico van investeringen te delen en anderzijds een hefboom te creëren in de analyse, opvolging en begeleiding van de sectorspecifieke dossiers.
Nu kom ik tot de antwoorden op uw vragen. Dat zijn veeleer informerende antwoorden met betrekking tot het nieuw op te richten vehikel, als ik dat zo mag noemen. Zoals eerder gezegd, moet het nog worden goedgekeurd binnen de regering.
Media Invest richt zich op de mediatechsector, dat zijn start-ups of bedrijven die innovatieve technologieën, producten, processen of diensten ontwikkelen, en richt zich ook op mediacontentondernemingen die focussen op storytelling, met een crossmediale aanpak.
Waar komt de klemtoon te liggen? Zowel mediatechbedrijven als bedrijven die focussen op mediacontent kunnen in aanmerking komen. De scope is breed of in elk geval tweeërlei te noemen.
Hoe wordt de selectie van projecten georganiseerd? Elk project zal op dezelfde manier op zijn merites worden beoordeeld door het investeringscomité binnen Media Invest. De initiatiefnemers willen dit ten eerste waarborgen door de governance van het investeringscomité, waarin naast de VRT- en PMV-vertegenwoordigers tevens onafhankelijke leden zullen zetelen.
Verder willen de VRT en PMV zich in hun beslissingen laten leiden door bepaalde vooropgestelde criteria. Die zijn geïnspireerd door de doelstellingen van Media Invest en hebben betrekking op een realistisch businessplan, potentiële winstgevendheid, economische zelfstandigheid en rendabiliteit voor de aandeelhouders, positief maatschappelijk rendement, de aanwezigheid van een complementair en bekwaam managementteam met zakelijke en sectorexpertise.
Welke financierings- en investeringsmiddelen zullen worden verschaft, en voor welke looptijd? Media Invest zal een combinatie van financierings- en investeringsmiddelen verschaffen op maat van de noden van de doelonderneming en de te realiseren doelstellingen van Media Invest, met name kapitaalparticipaties, leningen – al dan niet achtergesteld en/of converteerbaar –, een combinatie van leningen en kapitaalparticipaties.
Media Invest ambieert investeringen met voldoende slagkracht. Er wordt uitgegaan van investeringsbedragen van gemiddeld 500.000 euro in een eerste ronde, met een minimum van 250.000 euro, en een reservatie van gemiddeld 500.000 euro voor vervolginvesteringen. Media Invest streeft steeds een hefboomeffect voor de markt na.
Media Invest zorgt voor structurele financiering met langlopende kredieten en participaties met een exithorizon van zes tot acht jaar, die evenwel in overleg kan worden verlengd door de investeringsmaatschappij.
Dan volgt uw vraag of het gaat over maatschappelijke return of financieel rendement. U hebt het al geraden en kunnen horen bij de vorige antwoorden. Men streeft per project wel degelijk een combinatie van beide na. Dat zal niet altijd in dezelfde verhouding zitten, maar ze zitten wel allebei vooraf ingebakken als beoordelingscriterium.
U vraagt ook of er een exclusieve samenwerking is met de VRT: neen. De bedrijven blijven vrij te werken voor alle partijen in het medialandschap en daarbuiten.
Is er sprake van een gelijkwaardig partnerschap tussen de VRT en PMV? Daar moet ik ja op antwoorden. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap wordt bepaald op 10 miljoen euro, in een gelijke verhouding toegezegd door beide partijen. De VRT brengt daarnaast kennis over de mediasector in, die PMV onvoldoende bezit. PMV brengt kennis over financieel- en investeringsmanagement in.
Over de krijtlijnen uitgezet door de Vlaamse Regering heb ik al onrechtstreeks geantwoord. Het samenwerkingskader voor het investeringsfonds moet nog worden goedgekeurd door de Vlaamse Regering, alvorens tot de effectieve oprichting kan worden overgegaan.
Het financieel engagement dan. De VRT en PMV brengen elk 5 miljoen euro in. Dat is in elk geval het plan. Het engagement dat wordt verwacht van de partners met betrekking tot de looptijd van het fonds, is er niet direct. Elke partij kan aangeven een einde te willen maken aan de samenwerking, zij het dat beide partijen nog een standstill zullen overeenkomen, gedurende dewelke geen van beiden uit het fonds kan stappen.
Kunnen derde partijen toetreden tot het investeringsfonds? Ja, dat is zo. Derde partijen kunnen toetreden tot het investeringfonds. PMV en de VRT hebben daartoe de mediabedrijven gecontacteerd om te polsen naar hun interesse over een eventuele deelname in het fonds. De bevraging loopt nog tot 21 juli. Daarom kan daarover op dit moment geen verdere informatie worden verstrekt. Om de werkbaarheid van het fonds te garanderen hebben de VRT en PMV wel afgesproken dat het fonds maximaal uit vier deelnemende bedrijven kan bestaan.
De financiële modaliteiten in voorkomend geval dan. Als een bedrijf te kennen geeft aan het fonds te willen deelnemen, zal met deze partij of partijen moeten worden onderhandeld over de modaliteiten van hun deelname aan het investeringsfonds. Bij gelijke inbreng zullen deze partijen uiteraard over dezelfde rechten beschikken als de VRT en PMV. Het kan dat er een mindere inbreng zou gebeuren, en dan zullen de rechten ook beperkter zijn.
Zijn er reeds formele engagementen van particuliere mediabedrijven om mee in dit verhaal te stappen? Neen, op dit ogenblik nog niet. Maar daarvoor moeten we de normale instaptijd of in elk geval de reactietijd tot 21 juli afwachten.
Kan dit initiatief rekenen op een breed draagvlak binnen de mediasector? Volgens mijn informatie zijn er momenteel geen negatieve of tegenreacties kenbaar.
Hebben we voorafgaand een consultatieronde georganiseerd met de private mediaspelers? Neen. Zoals in de inleiding aangegeven, is dit een initiatief dat de openbare omroep opzet met PMV. De Vlaamse Regering zal later het geheel op de ministerraad bespreken.
Een boeiende vraag is hoe wat ik tot nu toe heb afgelijnd zich verhoudt tot de bestaande initiatieven VRT Sandbox en VRT Start-Up. Alvorens ik tot de verhouding kom, schets ik kort beide VRT-initiatieven. VRT Sandbox helpt starters en kmo’s die zich op de mediasector richten, verder groeien. VRT Sandbox biedt hun daartoe tijdelijk fysieke ruimte binnen het omroepcentrum om hun producten en diensten te installeren en te demonstreren. Het stelt connectiviteit met productiesystemen, toegang tot programmamakers, toegang tot eindgebruikers en tot het netwerk van Europese publieke omroepen European Broadcasting Union (EBU) ter beschikking.
VRT Start-Up is het interne innovatielab over nieuwe formats en vertelstructuren. VRT Start-Up zoekt naar nieuwe manieren van connecteren met groepen mediagebruikers die steeds meer het digitale omarmen.
De relatie tussen VRT Sandbox en het investeringsfonds zal volgens de VRT vooral als volgt lopen. Startups zullen, zoals ze trouwens nu al doen, zich eerst bij VRT Sandbox melden om hun producten of dienst te demonstreren en uit te testen. Indien die ervaring positief is en de startup zelf interesse heeft in bijkomende financiering, zal de VRT hen doorverwijzen naar het investeringsfonds.
De VRT zal dus eerst als ‘lead generator’ – zoals men dat zo mooi noemt – dienst doen voor het fonds.
Indien start-ups rechtstreeks bij het fonds terechtkomen – en dus toch niet eerst bij VRT Sandbox zijn terechtgekomen – dan zal het fonds hen doorverwijzen naar VRT Sandbox. VRT Sandbox is immers een interessant ‘mechanisme’ om het team en het product beter te leren kennen en het potentieel in te schatten.
VRT Start-Up heeft een meer interne focus. Het werkt vrijwel niet samen met externe start-ups. Ten aanzien van het fonds is VRT Start-Up dan ook minder relevant, aldus de VRT.
Aangezien start-ups zo goed als altijd via VRT Sandbox zullen passeren, stelt de VRT voorop dat de doorstroming naar de brede mediasector vooral via die weg zal blijven gebeuren.
Sinds de start van VRT Sandbox wordt twee keer per jaar een publiek evenement georganiseerd door de VRT. Op die evenementen presenteren start-ups hun projecten die ze bij de VRT uittesten, aan de sector. De resultaten van de projecten worden ook gepubliceerd op sandbox.vrt.be.
Uiteraard kunnen Mediacademie en mediarte deze bedrijven uitnodigen op een evenement of voor opleidingen. Ik laat dit over aan de organisaties binnen de Mediacademie. Zij bepalen namelijk zelf – binnen de krijtlijnen van de subsidie – welke initiatieven ze ontwikkelen.
Overigens, start-ups hebben er wel degelijk – daarvan moet ik u niet overtuigen – alle belang bij om hun producten en diensten bij de sector bekend te maken. In die zin lijkt het dan ook vreemd om dat als een financieringsvoorwaarde op te leggen.
Ziedaar het breed geschetste kader waarvan ik hoop dat u het kunt delen, en dat we ook verder na 21 juli en gekoppeld aan 21 juli binnen de regering verder zullen bekijken.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, wat bedoelt u met die datum?
Dat is naar 21 juli met betrekking tot de mogelijke deelname van derde partijen waar we nog even op moeten wachten. Dat is de enige toevoeging.
Goed, ja.
Dank u voor uw uitgebreid antwoord op de vele vragen. Uw antwoord sterkt mij in de overtuiging dat dit een goed plan en project is waar mijn fractie haar volle steun aan kan geven. Natuurlijk moet het nog worden goedgekeurd. Dus mijn eerste bijkomende vraag zal alvast zijn: hebt u al zicht op het tijdstip dat de VRT het dossier rond zal hebben na 21 juli? Wanneer zal de consultatie afgelopen zijn? Wanneer kan het dossier naar de ministerraad gaan?
Er zitten heel veel goede elementen in. Goed dat er een focus is zowel op content als op technologie, dat er onafhankelijke leden zitten in de selectie, dat er ook nadruk ligt op het maatschappelijk rendement en niet alleen op economisch rendement.
Ik heb nog een bijkomende vraag met betrekking tot die partners. U zei dat er momenteel vier partners zijn. Er wordt in een maximum van vier partners voorzien. De VRT en de PMV: dat zijn er twee. Dan zijn er nog twee over. Maar stel dat er meer geïnteresseerden zijn. Bijvoorbeeld SBS is geïnteresseerd, Medialaan, maar ook Proximus. Wie gaat dan beslissen? Is dat een absoluut maximum? Wie gaat dan beslissen welke partners voorrang krijgen?
U wilt mediarte er zeker bij betrekken. Dat is goed. Hoe meer connecties er zijn in de sector, hoe beter. Kan het niet worden opgenomen dat projecten die gesteund worden vanuit het project, dat die bijvoorbeeld ook zouden kunnen worden verplicht om via Mediacademie hun expertise verder te delen? Dat is dan een meer dwingende manier van samenwerking waar ik aan denk.
Wat betreft de gang van zaken denk ik dat de logische gang van zaken zal worden gevolgd, namelijk eerst Sandbox als de eerste sluiswachter. Men krijgt dan de mogelijkheid om een dossier niet alleen op papier te beoordelen, men kan ook al in een premature fase kijken wat het betekent als men het realiseert. Dan zal men naar joint venture invest gaan, naar Media Invest. Dat is de goede gang van zaken, waar ik mij absoluut achter kan scharen.
Ik kan besluiten met te zeggen dat in elk geval de huidige voorbereidingen er op zichzelf veelbelovend uitzien. Voor de rest kan ik moeilijk antwoorden op uw hypothetische vragen over ‘mochten er te veel geïnteresseerden zijn’. We gaan even afwachten wat 21 juli brengt met betrekking tot de interesse van de verschillende mediaspelers. Het zou kunnen dat op dat ogenblik uw vraag vanzelf beantwoord wordt omdat er minder zijn, namelijk slechts een of twee bijkomende. Dat is in totaal drie of vier; twee kan misschien ook.
In het andere geval zullen we het bekijken en zullen de VRT en PMV de situatie moeten aanschouwen en evalueren hoe ze daarop ingaan. Dan moeten we dat even de tijd geven. Het zou op zich geen slecht signaal zijn, de betrokkenheid van meerdere partners, het zou de zaken iets complexer kunnen maken, maar daarvoor, nogmaals, wil ik eerst de reactiedatum afwachten.
Ik vermoed, mevrouw Segers, dat het op het eind van de zomer rond kan zijn, dat men zicht heeft op wie er allemaal wil intreden, hoe een en ander in de relatie en machtsverhoudingen zal worden afgesproken. Dan zal de regering daar verder het inhoudelijke debat over hebben.
Op de tweede vraag heb ik, denk ik, op het einde al geantwoord. Aangezien het echt wel in het belang is van alle start-ups om de kennis die ze hebben en wat ze willen tonen aan de sector en aan de wereld, te delen, is het op dit ogenblik niet direct productief volgens mij om dit als financieringsvoorwaarde binnen of ten aanzien van mediarte op te leggen.
Ik denk dat het een zaak is die eerder vanzelf zal lopen. Maar goed, ik ben wel bereid om dit na verloop van tijd samen met u te evalueren, mocht dit niet zo zijn. Aangezien het marktbelang voldoende sterk speelt, denk ik niet dat het nodig is om daar vanuit de overheid op dit moment bijkomende verplichtingen bovenop te doen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
In die mediasector, die zo vervlochten is, is de grootst mogelijke connectiviteit en netwerking gewoon ten bate van de hele sector. Ik herhaal gewoon dat ik het een uitermate boeiend project vind, waar we veel van mogen verwachten. We zullen het goed moeten opvolgen, eerst de realisatie, dan de uitvoering en dan een evaluatie. Op onze steun kunt u rekenen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.