Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Vraag om uitleg over de terugbetaling aan gezinnen en bedrijven van het te veel geïnde bedrag aan federale energieheffing
Vraag om uitleg over de federale energiebijdrage
Verslag
De heer Beenders heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, in de media lazen we dat er 75 miljoen euro te veel zou zijn betaald via de elektriciteitsfactuur. De heer Gryffroy leverde die cijfers aan. Het gaat om de federale heffing die de consument betaalde op decentrale productie. Ik bespaar u de technische uitleg over hoe dat bedrag in de factuur is terechtgekomen. Inmiddels weten we dat, en daarover is ook informatie in de media terechtgekomen. Er ligt nu een wetgevend initiatief op het federale niveau ter bespreking om dit in toekomst te kunnen voorkomen. De gewestregulatoren gaan daarmee akkoord. Het probleem zijn de saldi van het verleden. Hoe lossen we dat op? Als minister van Energie hebt u opgeroepen om het te veel geïnde bedrag te laten terugbetalen aan de bedrijven en gezinnen. Die oproep is terecht. Hoe zullen we dat aanpakken?
Ik heb daarover twee vragen, waarvan de eerste intussen is beantwoord via de media, namelijk sinds wanneer de DNB’s en gewestregulatoren op de hoogte zijn van deze overschotten. Ik heb begrepen dat die zijn ontstaan sinds 2011 en dat het in 2012 al over 6 miljoen euro ging, waardoor al vanaf het begin grote overschotten zijn ontstaan.
Minister, ziet u als bevoegde minister van de Vlaamse Regering een mogelijkheid om uw oproep kracht bij te zetten en die 75 miljoen euro terug te laten storten? Hebt u daarvoor al initiatieven genomen?
De heer Bothuyne heeft het woord.
Het is inderdaad de heer Gryffroy die de kat de bel aanbond. Hij had het in de pers over die 75 miljoen euro die onterecht geparkeerd zou staan. Die 75 miljoen euro zou afkomstig zijn van de te veel geïnde federale energieheffing. Het moet de bedoeling zijn dat die zo snel mogelijk terugvloeit naar waar die vandaan komt.
Vanuit Vlaanderen zou gewacht worden op een initiatief van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) om tot terugbetaling over te gaan, maar afgaande op de terugbetaling in de andere gewesten, lijkt het erop dat er toch niet noodzakelijkerwijs op dat initiatief van de CREG moet worden gewacht.
Minister, kunt u toelichten hoe het komt dat de Vlaamse gezinnen en bedrijven 75 miljoen euro te veel betaald hebben voor de federale energieheffing? Kunt u de stappen toelichten die u al hebt gezet of die u zult zetten om die 75 miljoen euro terug te laten betalen aan de Vlaamse gezinnen en bedrijven?
De heer Gryffroy heeft het woord.
Mijn excuses als ik al voor een deel het antwoord zal geven op de vragen van de collega’s. In mijn vraag staat al het antwoord op de vragen van de andere collega’s. Ik heb de kat de bel aangebonden.
Mijnheer Gryffroy, ik heb zeer veel sympathie voor uw opmerking, maar ik volg gewoon de lijst zoals die op de website van het Vlaams Parlement is geagendeerd, gelieve u dus te wenden tot de reguliere voorzitter van de commissie en eventueel ook tot de voorzitter van het Vlaams Parlement.
U moet luisteren, ik zeg dat ik me excuseer dat ik al voor een stuk het antwoord zal geven dat de minister moet geven. (Opmerkingen)
Doet u gerust.
Ik erger me al een tijd als ik zie hoe de Franstaligen omgaan met energie: ‘redevance de voirie’, zij verrekenen geen btw. Op die 75 miljoen euro kom ik later terug. De groenestroomcertificaten die bij ons worden verrekend via de distributienetbeheerder worden daar verrekend via de transportnetbeheerder, via Elia dus. Dat wordt wel correct verrekend, een Franstalig gezin betaalt meer voor zijn transportnet vanwege die groenestroomcertificaten dan een Vlaams gezin. Zij hebben het probleem dat zij eigenlijk 50 euro per gezin meer zouden moeten vragen. Zij vinden het niet leuk dat het transportnettarief met 50 euro moet worden verhoogd, zij zouden liever hebben dat Elia dat voorfinanciert. Voorfinancieren voor een beursgenoteerd bedrijf betekent echter een kost, en wie zal die kost betalen? Ze zullen er zekerder van zijn dat enkel de Franstaligen die kost betalen.
Hetzelfde met die 75 miljoen euro. Het is slecht wetgevend werk op federaal niveau, waarbij Elia een federale energiebijdrage moet vragen voor de hoeveelheid stroom die door hun net loopt. De distributienetbeheerders moeten het gaan opvragen bij de gebruikers, kmo’s, gezinnen enzovoort voor de effectieve nettostroom die ze hebben gekocht. Wat doe je dan met de windmolens die injecteren in het distributienet? Wat doe je met de biogaswarmte-krachtkoppeling (wkk) die injecteren in het distributienet? Wat doe je met de grote privéparken die injecteren in het distributienet? Dat is allemaal stroom die niet eerst langs Elia gaat om dan in het distributienet te komen, maar die rechtstreeks in het distributienet terechtkomt. Daardoor is wat de distributienetbeheerders volgens het KB correct hebben geïnd, groter dan wat Elia eigenlijk zou moeten ontvangen volgens datzelfde KB. Men gaat dit dus oplossen voor de toekomst, maar wat doen we dan met het verleden?
Er zijn twee mogelijkheden. Een eerste optie is dat iedereen die pot terugstort aan de federale overheid. Het probleem is echter dat Brussel en Wallonië die pot al hebben teruggestort aan de consumenten. Het is nu de derde keer in korte tijd dat ik vaststel dat de Franstaligen veel inventiever zijn om bepaalde zaken te doen. ‘Redevance de voirie’: zij verrekenen geen btw en het teveel aan federale energiebijdrage dat zij net als wij hebben, hebben zij al teruggestort. Je moet maar eens proberen om dat geld van de consumenten terug te krijgen om het zo naar het federale niveau te brengen. Daarnaast verrekenen zij de groenestroomcertificaten via de transportnetten.
Wanneer de federale overheid zou vragen om alles terug te storten, bestaat het risico dat enkel de Vlamingen dat zouden doen. In dat geval kan men dit toch niet verdelen over heel België? Dan vloekt er iets in mijn confederaal hart. Vandaar dat ik de kat de bel heb aangebonden.
De Vlamingen zijn zoals gewoonlijk een beetje braaf geweest en hebben allemaal naar elkaar gekeken, de distributienetbeheerder naar de Vlaamse regulator en naar de federale regulator, maar ik denk dat het nu aan u is, minister, om u boven het gewoel te stellen. Dit moet snel worden geregeld zodat dit geld kan terugkeren naar de consument.
Minister Tommelein heeft het woord.
Het is niet zo, zoals in de pers is verschenen, dat wij het dossier op zijn beloop laten, integendeel. De VREG probeert al meer dan twee jaar om samen met de CREG een oplossing te vinden voor dit probleem. Ik ben het met u eens dat de oplossing voor de Vlaamse klanten veel te lang op zich laat wachten. Ik herhaal nogmaals dat dat geld moet worden teruggestort naar die Vlaamse klanten, en zo snel mogelijk.
Mijnheer Gryffroy, u noemt de regeling in Wallonië en Brussel juridisch inventief. Maar die regeling is op zijn zachtst gezegd wankel. In essentie betreft het een federale bevoegdheid, die niet op gewestelijk niveau kan worden gereguleerd. Wallonië en Brussel kunnen daar dan inventief in zijn, maar ik wil een correcte juridische oplossing zodat er achteraf geen problemen ontstaan en men dan zegt dat Vlaanderen dingen heeft gedaan die wettelijk niet in orde zijn. Ik vind dus dat de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) en mijn federale collega van Energie daar vaart achter moeten zetten. De CREG stelt dat zij al meer dan een jaar geleden een ontwerp van KB aan mijn collega-minister van Energie Marghem heeft overgemaakt. De Vlaamse regulator zou al betrokken zijn geweest bij het opstellen van dat KB. Deze tekst wordt nu door alle partijen van de Federale Regering onderzocht. Op dit niveau lijkt het proces dus toch vooruitgang te boeken.
Het kabinet van de federale minister heeft aan de CREG gevraagd om te werken aan een wettelijke regeling om ook dit probleem op te lossen. Midden juni zal de CREG over het resultaat van haar analyse beschikken. Dat is dus binnen minder dan een maand. Dan zal hierover verder overleg worden gepleegd met de CREG.
Collega’s, ik zeg u nogmaals dat mijn geduld ook in dit dossier opgeraakt. Wat te veel werd betaald, moet worden teruggestort aan de burgers. Het kan niet zijn dat Vlaamse bedrijven en Vlaamse burgers moeten wachten op hun geld omdat men op het federale niveau geen vooruitgang boekt en in gebreke blijft. Als Vlaams minister vind ik dat onaanvaardbaar. Indien er tegen midden juni geen vooruitgang is geboekt, zal ik het dossier voorbereiden om dit probleem aan te kaarten op het Overlegcomité met de Federale Regering.
De heer Beenders heeft het woord.
Dank u, minister, voor dit duidelijke standpunt waarin wij u uiteraard volop steunen. Die pot staat al sinds 2011-2012 op de rekening en zal al wel wat intresten hebben opgebracht. Daardoor kunnen de gezinnen en de bedrijven wel wat meer terugkrijgen dan wat ze in het verleden hebben betaald. Als u dan toch dat dossier naar u toe trekt, zou ik u willen vragen om er niet alleen voor te pleiten dat wat te veel is betaald zou worden teruggestort, maar om ook te laten berekenen hoeveel intresten er al die jaren zijn misgelopen, zodat de mensen die er recht op hebben, daar ook een steentje van kunnen terugkrijgen.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, dank u voor uw duidelijke antwoord en voor het initiatief dat u in dezen wilt nemen. Het is inderdaad belangrijk dat u, indien er niet snel een oplossing op tafel komt, dat via het Overlegcomité op het hoogste niveau agendeert en op die manier een doorbraak probeert te forceren. Wij volgen het samen met u graag op en hopen dus half juni op goed nieuws.
De heer Gryffroy heeft het woord.
U duldt het niet langer dat de Vlaamse bedrijven en gezinnen moeten wachten op de terugkeer van deze centen, maar ik moet wel vaststellen dat de Franstalige bedrijven en gezinnen ondertussen die centen al gekregen hebben. Dat is inderdaad de discussie over wat juridisch correct is. Daar hebt u een punt. Zij hebben misschien iets gedaan wat juridisch niet kan, maar zij zijn wel zo inventief geweest om het te doen. Ik had gewoon schrik dat op een bepaald moment die 75 miljoen euro opnieuw over alle Belgen zou worden verdeeld, want zo zag het er op een bepaald ogenblik naar uit. Ik ben blij dat u zegt dat u het ter harte zult nemen, maar als het federale niveau daarover blijft treuzelen, kunt u net hetzelfde doen als wat de Franstaligen en de Brusselaars hebben gedaan.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, u zegt dat u zult ingrijpen als er half juni geen oplossing is. Hebt u indicaties dat er tegen half juni wel degelijk een akkoord zal zijn? Het wordt nu onderzocht door de partijen. Mijn ervaring is dat als iets wordt onderzocht, en het lang duurt, dat wijst op grote problemen. Hebt u indicaties dat er tegen half juni op dat vlak een doorbraak zal zijn?
Minister Tommelein heeft het woord.
Ik ben daarover heel formeel en duidelijk: dit moet zo snel mogelijk worden opgelost.
Mijnheer Gryffroy, u mag mij absoluut niet kwalijk nemen dat ik als minister, die toch een voorbeeldfunctie heeft in deze maatschappij en in deze samenleving – allez, ik probeer toch mijn best te doen – in het parlement niet zal zeggen: ‘Omdat Wallonië en Brussel wankele juridische constructies hebben gemaakt, moeten wij dat dan ook maar doen.’ Ik heb nog altijd een verantwoordelijkheid als minister van Financiën en Begroting. Ik wil een juridisch correcte oplossing. Maar ik wil zo snel mogelijk een oplossing. Het is niet omdat het federale niveau op dit moment treuzelt… Ik zit erachter. Als het niet in orde komt, zal ik het op de agenda van het Overlegcomité brengen. Maar ik zal niet kiezen voor het maken van juridisch wankele constructies, die dan achteraf kunnen worden getorpedeerd.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, ik houd u dan aan uw woord. Na 15 juni is er Overlegcomité. Als het dan niet snel genoeg gaat, moeten wij dat blijven in de media brengen. Niet omdat het iets is tegen wat u doet of niet doet, maar gewoon opdat men zich ervan bewust zou zijn dat er ook op dat vlak twee snelheden zijn in België: die van diegenen die inventief proberen iets te regelen en terugstorten naar de consumenten, en die van diegenen die correct de juridische regels willen volgen. Dat mag men ook weten. Wij zullen dat ook zo opvolgen.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.