Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Danen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, er was een tijd, nog niet zo lang geleden, dat de Vlaamse overheid voluit inzette op biomassa. Ondertussen zijn de geesten gerijpt en is er ook steeds meer maatschappelijke druk om af te zien van investeringen en steun voor dit soort van energieopwekking. Ik heb de krantenartikels van de laatste weken en jaren nagelezen en ik vind heel weinig artikels die voorstander zijn maar vooral heel veel die bezwaren uiten. Ik denk dus dat de geesten heel erg zijn gerijpt.
Tegelijk weten we dat als er in Vlaanderen geen nieuwe grote biomassacentrale bij komt, we op andere domeinen extra moeten inzetten willen we de hernieuwbare-energiedoelstellingen halen tegen 2030.
EnergyVille heeft gisteren nog een studie uitgebracht waarin dat extra inzetten wordt benadrukt.
De hamvraag is natuurlijk in hoeverre biomassa duurzaam is. Die vraag wordt vaak gesteld, maar steeds voorwaardelijk beantwoord. Het is nochtans bekend dat er niet genoeg duurzaam hout is voor energie om te voldoen aan de toenemende vraag. Bijgevolg komen ook ecologisch waardevolle bossen onder druk. Volledige bomen verdwijnen in de pelletfabrieken, met alle ongewenste effecten van dien. Dat bleek gisteren ook nog op de persconferentie die naar aanleiding van de studie werd gegeven.
Minister, er zijn niet zoveel grote pelletproducenten die onze huidige, en mogelijk ook toekomstige, Vlaamse biomassacentrales kunnen bevoorraden. We weten nu dat minstens een aantal van die grote producenten voor meer dan de helft van de productie afhankelijk is van volledige bomen. Beantwoorden pellets afkomstig van volledige bomen aan de door de Vlaamse Regering vooropgestelde duurzaamheidscriteria? Zo ja, hoe verantwoordt u dat? Zo neen, hoe zult u erop toezien dat dit soort grondstoffenstromen niet in onze centrales terechtkomt?
Het ondersteuningsmechanisme voor nieuwe grootschalige biomassacentrales is afgeschaft, maar voor centrales die nog in de running zijn – het zijn er niet zo veel – en die een definitieve bandingfactor toegewezen hebben gekregen, bedraagt het ondersteuningsniveau 93 euro per megawattuur, erg veel dus. Voor grootschalige zonne-installaties en voor windmolens op land is het steunniveau veel lager. We zouden bijgevolg kunnen stellen dat grootschalige biomassacentrales economische waanzin zijn.
Hoeveel steun genieten grootschalige PV-installaties momenteel? Wat is de trend richting 2020 en verder wat het verwachte steunniveau betreft? Hoeveel steun genieten windmolens op land? Wat is de trend richting 2020 en verder wat het verwachte steunniveau betreft? Plant u een evaluatie en mogelijke herziening van dit soort steunniveaus?
Voor onze fractie kan biomassa hoogstens een kleine rol spelen in de Belgische energiemix, op voorwaarde dat het gaat om kleinschalige installaties en de grondstof aan strikte duurzaamheidscriteria voldoet. Bijkomende voorwaarde is dat de energie wordt gebruikt in efficiënte warmtekrachtkoppelingsinstallaties. Is er een groeipad wat kleinschalige biomassacentrales betreft?
Erkent u dat er voor grootschalige biomassaprojecten weinig draagvlak is en we met de uitgespaarde middelen veel meer en betere hernieuwbare energie kunnen genereren, met daarbij tegelijk de creatie van honderden duurzame jobs?
Minister Tommelein heeft het woord.
Wat de duurzaamheidscriteria voor de inzet van biomassa betreft, verwijs ik naar het ontwerpbesluit dat voor de tweede maal is goedgekeurd door de Vlaamse Regering, de laatste keer op 24 februari jongstleden, en dat nu voor advies bij de Raad van State is. Kort samengevat stelt dit besluit dat hout niet afkomstig mag zijn uit productiebossen aangelegd vanaf 1 januari 2008, uit stronken of uit houtblokken die geschikt zijn voor verzagen, en slechts voor een beperkt deel uit bossen met een rotatieperiode van meer dan veertig jaar. Daarbij moet ook voldaan zijn aan de voorwaarde dat de houtwinning moet gebeuren in het kader van bosbeheer dat bijdraagt aan de verbetering van bosbestanden, de gezondheid van het ecosysteem van bossen en de biodiversiteit.
De voorwaarden gaan we nu verder uitwerken in een ministerieel besluit. Daarbij zou het voorstel zijn om houtblokken die worden uitgesloten omdat ze geschikt zijn voor verzagen, te definiëren als boomstammen met een lengte van minstens 2,5 meter en een diameter van minstens 18 centimeter voor zachthout en 23 centimeter voor hardhout. Daardoor zullen volledige boomstammen worden uitgesloten. Daarnaast is ook al bepaald dat hout dat wordt gebruikt als industriële grondstof niet in aanmerking komt, wat ook het gebruik uitsluit van hout dat wordt ingezet in bijvoorbeeld de meubel-, bouw- en papiersector. Dat wat de duurzaamheidscriteria betreft. Ook wat dat betreft, nemen we het voortouw.
De steun voor PV-installaties van meer dan 10 kilowatt bedraagt 40 euro, en voor windturbines 62 euro per megawattuur. De trend richting 2020 zal afhankelijk zijn van verschillende factoren, zoals de verwachte prijsdalingen voor zonnepanelen en kostenefficiëntere windturbines, maar ook van de evolutie van de elektriciteitsprijzen. De vereiste steunniveaus worden jaarlijks herberekend, zodat het vooropgestelde financieel rendement toch wel steeds gegarandeerd blijft.
Aangezien er reeds geruime tijd geen steun meer kan worden aangevraagd voor biomassa-installaties van meer dan 20 megawatt, verwachten we inderdaad dat biomassa meer zal worden ingezet in relatief kleinschaligere installaties, waarbij het dan ook haalbaarder is om de warmte te benutten. De benutting van de warmte, zodat biomassa met een zo groot mogelijk rendement kan worden ingezet, is ook een voorwaarde die is opgenomen in het ontwerp van de Europese Commissie aangaande de herziening van de richtlijn inzake hernieuwbare energiebronnen.
U weet – en ik heb dat gisteren nogmaals gezegd – dat ik een zeer koele minnaar ben van grote biomassacentrales, maar kleinschalige lokale biomassacentrales met warmtebenutting passen wel degelijk in het plaatje van de energieomslag, die ik met heel veel gedrevenheid verder zal uitvoeren.
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het per 1 januari 2018 uitsluiten van volledige boomstammen als het gaat over het gebruik in onze biomassacentrales zou dus binnenkort aan de regering worden voorgelegd. Dan vraag ik me af of de voorziening van dé grote biomassacentrale die nu mogelijk op stapel staat, die van Langerlo, niet in het gedrang komt. Gesteld dat die centrale zou starten, hoe zult u ook bewaken dat de duurzaamheidscriteria inderdaad worden nageleefd? Dat lijkt me immers toch geen evidente zaak. U zegt een koele minnaar daarvan te zijn. Ik ben nog een koelere minnaar van dat soort installaties. Dat lijkt me dan toch wel een heel belangrijk element.
Er staat er nog maar een grote op stapel. U hebt een maand geleden of zo gesproken met de directeur van het bedrijf dat de centrale in Langerlo heeft overgenomen. Kunt u mij zeggen wat daar is gezegd? Wat hebt u daaruit geleerd? Welke conclusies trekt u daaruit?
Ik las toen in de pers dat er mogelijk sprake is van een vraag tot uitstel om het financieel plan in goede banen te leiden. Is het VEA wettelijk verplicht om in deze situatie dat uitstel te verlenen?
Minister Tommelein heeft het woord.
Als er duurzaamheidscriteria zijn, dan moeten die uiteraard worden nageleefd en gecontroleerd. Dat betekent dat het nogal logisch lijkt dat als dergelijke zaken in een ministerieel besluit worden gegoten, ervoor gezorgd wordt dat de nodige controles kunnen worden uitgevoerd en dat ertegen kan worden opgetreden. Dat is een vrij logische zaak.
Na lang wachten heb ik inderdaad op een bepaald moment de CEO van het bedrijf Graanul Invest, dat de biomassacentrale van Langerlo heeft overgenomen, bij mij ontvangen. Ik heb aan de heer Kirjanen duidelijk gemaakt wat ik ook in de media en in dit parlement duidelijk heb gemaakt. Ik heb gezegd dat ik twijfel aan het project op zich, dat ik dit geen goede oplossing vind, dat dit een beslissing uit het verleden is, dat dit beslist beleid is en dat ik de reglementen, wetten en decreten moet volgen. Met andere woorden, ik kan niet zomaar mijn strikt persoonlijke visie in het beleid brengen en het dossier omdraaien. Ik heb hem gezegd dat als ik persoonlijk zou mogen beslissen, hij mijn mening kent. Dat betekent dat ik sowieso mijn twijfels heb en dat ik dat project helemaal niet zie zitten. Ik heb hem ook duidelijk gemaakt dat ik nog altijd geen financieel plan heb gezien, dat nog niemand een financieel plan heeft gezien. Ik weet ook niet of hij uitstel vraagt omwille van dat financieel plan. Ondertussen zijn er een aantal weken over de ontmoeting gegaan en ik heb nog altijd geen kennis genomen van enig financieel plan. Voor een dergelijk grootschalig project is dat heel verwonderlijk.
U vraagt of VEA moet ingaan op die vraag. Dat zal VEA beslissen. Ik heb ook aan de heer Kirjanen duidelijk gemaakt dat het de administratie, het Vlaams Energieagentschap, is dat een beslissing moet nemen op basis van het decreet of er al dan niet uitstel kan worden verleend. Ik verwacht dat VEA binnenkort een antwoord zal geven op basis van de verschillende elementen in het dossier. Dit is geen beslissing van de minister. Het is decretaal bepaald dat dit een beslissing is van het Vlaams Energieagentschap. Er zijn verschillende mogelijkheden: ofwel verlenen ze uitstel, ofwel verlenen ze geen uitstel, ofwel zeggen ze dat de vraag om uitstel onontvankelijk is. Ik wacht op wat ze daarover beslissen.
De heer Danen heeft het woord.
Deze zaak wordt weer vervolgd. Ik stel vast dat het er steeds slechter uitziet voor de biomassacentrale en misschien steeds beter voor onze Vlaamse financiën en dat we mogelijk dan ook de energiefactuur zullen kunnen verlagen als dit soort centrales niet doorgaat, want we hebben gisteren geleerd dat we met de helft van het geld hetzelfde kunnen doen en meer jobs kunnen creëren. Ik hoop dat we dit kunnen realiseren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.