Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Wie een woning bouwt, verbouwt of verkoopt, heeft een reeks attesten nodig. Dat betekent vaak heel wat kosten en administratieve rompslomp. In het kader van de administratieve vereenvoudiging zouden de minister van Omgeving en de minister van Energie werk willen maken van één attest. Met het initiatief wil de Vlaamse Regering ervoor zorgen dat de administratieve lasten en kosten voor de bouwheer en de overheid tot een minimum worden beperkt. Dat is iets wat we allemaal toejuichen, want wie vandaag wil bouwen of renoveren, kan tot vijf attesten nodig hebben van de Vlaamse overheid. Wie zijn huis wil verkopen, ziet dat al snel oplopen tot acht attesten. De hervorming tot één attest zal ook de administratieve last van bedrijven drukken, want de regeling zou gelden voor alle gebouwen, en dus niet alleen voor woningen.
Het doel van deze oefening was niet enkel verschillende attesten te herleiden tot één attest, maar ook een meerwaarde te geven aan dit document. De nieuwe eigenaar zou in de toekomst duidelijkheid hebben of zijn woning is gebouwd conform de bouwvergunning en of alle installaties voldoen aan alle normen. Daartoe was het de intentie van de Vlaamse Regering werk te maken van één digitale aanvraag, met als resultaat één duidelijk, digitaal attest. Ook de niet-verplichte attesten, zoals het conformiteitsattest, zouden worden meegenomen in de hervorming.
Bijna twee jaar geleden, op 13 maart 2015, keurde de Vlaamse Regering deze hervorming principieel goed. Daarna werd het door de kabinetten van Energie, Omgeving en Wonen doorgesproken in een werkgroep, waarbij ook diverse administraties zoals Ruimte Vlaanderen, Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE), Inspectie Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO), de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), mee betrokken zouden zijn en ook de notarissen en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) zouden deelnemen aan het verdere overleg.
Minister, in uw beleidsbrief 2015-16 en de bespreking hiervan zegt u dat u de voorgestelde integratie van enkele keuringen en attesten concretiseert en een voorontwerp van decreet uitwerkt inzake het as-builtattest. Bij de bespreking van de beleidsbrief 2016-2017 werd aangekondigd dat dat iets zou zijn voor eind 2016.
Intussen is het 2017, en februari staat voor de deur. Vandaar dat ik graag een stand van zaken zou willen horen.
Minister, kunt u zeggen waarom er nog geen eengemaakt attest is? Welke concrete vertragingen of moeilijkheden zijn er in dit dossier en welke zijn de oorzaken? Wanneer plant u het voorontwerp van decreet inzake het as-builtattest? Wanneer plant u de implementatie van het eengemaakte attest in de praktijk? Welke stappen moeten er nog worden gezet? Wat is de timing?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega's, jullie kennen de conceptnota die is goedgekeurd door de regering, over de integratie van attesten voor woningen en gebouwen bij nieuwbouw, renovatie en overdracht. Op basis van die conceptnota, zoals ook was afgesproken, is een onderzoek gebeurd door de verschillende diensten die daarbij betrokken zijn en ook heel wat stakeholders. Daaruit is gebleken dat de woningpas eigenlijk het ideale instrument is voor de integratie van alle bestaande keuringen en attesten. Op die manier kan er een overkoepelend overzicht worden geboden van alle nodige en beschikbare informatie, en krijgt men inzicht in de kwaliteit van de woning, het gebouw en de eventueel te ondernemen acties.
Het is een hele lijdensweg geweest, waar iedereen vanuit zijn eigen hokje naartoe kijkt. Het was echt geen evidente oefening, maar uiteindelijk is eind 2016 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen het Vlaamse Energieagentschap, OVAM, Ruimte Vlaanderen en Wonen-Vlaanderen. Het gaat dus nog steeds naar één attest, één woningpas, maar de digitalisering wordt geïntegreerd. Dit moet dus nog softwarematig worden uitgevoerd.
U vraagt naar de stand van zaken van het as-builtattest. Er is een voorontwerp van decreet opgemaakt. Dit zal binnenkort naar de Vlaamse Regering kunnen gaan. Er is ook een studie lopende over het historisch passief. We willen de problematiek aanpakken van gebouwen die onvergund zijn in het verleden, maar waarvan het begane bouwmisdrijf allang voorbij is. Die problematiek is veel groter en ingrijpender dan alleen maar de as-builtproblematiek.
De ontwikkeling van de woningpas is dus volop aan de gang. Er wordt gestreefd naar het ter beschikking stellen van de eerste bruikbare versie begin 2018. Daarin zal een overzicht worden gegeven van de attesten die tot dan digitaal in de woningpas aanwezig zijn. Het overzicht van de attesten die verplicht zijn in het kader van verbouwen, bouwen, kopen en verkopen, zal worden samengebracht en gebundeld. Op basis van dit live event zal de burger onmiddellijk kunnen zien wat er beschikbaar is en gebundeld is. Enkel de attesten van de VO-entiteiten die de samenwerkingsovereenkomst ondertekenen, zullen daarin zitten. In de volgende versies is het de bedoeling om nog verder te gaan, maar zoals gezegd, is het al een bijzondere lijdensweg geweest. Ik betreur ook, samen met jullie, dat het niet sneller kan, maar het blijkt dat er grote obstakels zijn om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, ik dank u voor de verduidelijking. Ik hoop toch dat we snel landen, want de administratieve rompslomp om die attesten te verkrijgen, is groot. Eén woningpas moet mogelijk zijn. Het is 2017; dan moet het digitaliseringsproces volledig in orde zijn.
Ik heb verder geen bijkomende vragen.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Ik hoor tot mijn tevredenheid dat het doel nog altijd één woningpas is. De weg mag dan misschien lang zijn, als we ons doel maar bereiken. U vindt in ons zeker een medestander, minister.
Ik wil het belang van as-built en het historisch passief nog eens onderstrepen. We moeten eindelijk eens komaf maken met het verleden dat heel vaak grijs is en dat nog altijd voor veel te veel onduidelijkheid zorgt. Ik heb het hier al meermaals gezegd. Als mensen een wasmachine of een televisie kopen, dan moeten er verplicht alle mogelijke capaciteiten en techniciteiten van het toestel worden vermeld. Er zijn allerlei wettelijke verplichtingen over. Dat geldt voor alles, behalve voor ongeveer de belangrijkste aankoop die mensen in hun leven doen: de aankoop van een huis.
In alle gemeenten zijn er voorbeelden te vinden van mensen die een aankoop doen en die stedenbouwkundige inlichtingen vragen. Is een bouwovertreding gekend? Neen. Is er ooit een proces-verbaal opgemaakt? Neen. Is er een bouwvergunning afgeleverd? Ja. Men koopt het goed en vele jaren later, als men aanpassingen aan zijn woning wil doen – dat kan om een blije reden zijn, zoals voor gezinsuitbreiding, of om een minder blije reden zijn, zoals voor mensen met een handicap –, stelt men vast dat die woning weliswaar vergund is maar niet gebouwd is zoals ze werd vergund. In het allerbeste geval kan die woning op dat moment worden geregulariseerd; in minder prettige gevallen zijn er een aantal bouwinbreuken gebeurd die onmogelijk te regulariseren zijn, met alle gevolgen van dien. De levensdroom van mensen, waarvoor ze hun hele leven hebben gespaard, spat uit elkaar omdat de overheid in gebreke is gebleven. De eerste opmerking die mensen maken, is dat ze bij de notaris zijn geweest, dat ze alles netjes hebben opgevraagd en dat niemand hun op enig moment ook maar heeft gemeld dat de woning niet gebouwd is zoals ze werd vergund.
Dergelijke wantoestanden kunnen we in deze tijd niet langer toestaan. Ik blijf erop aandringen dat we werk maken van een duidelijk legaliteitsattest waardoor mensen die overgaan tot de aanschaf van een woning weten wat ze kopen. Dat zal in de toekomst veel meer het geval zijn dan in het verleden omdat mensen toen meer gronden kochten en zelf bouwden.
De heer Ronse heeft het woord.
Opnieuw deel ik het discours van de andere leden. Ik wil er enkele elementen aan toevoegen. Een eengemaakt attest is uiteraard zeer belangrijk. Minister, is OVAM daar ook bij betrokken? Ik weet niet of het kan dat er een link wordt gemaakt met het federale post-interventiedossier. Dat is natuurlijk iets dat de verkoper zelf moet opmaken. Dat kan moeilijk in een attest. Kan er niet op een of andere manier een koppeling worden gemaakt?
Ik deel de mening van de leden inzake het as-builtattest. Voor ons is de rechtszekerheid van dat attest enorm belangrijk. Het notaatje van de gemeente met een vermoeden dat het oké is, geeft inderdaad een vals gevoel van veiligheid. Dat wordt het beste losgekoppeld van de Woningpas in een sterk, duidelijk rechtszeker attest.
Notarissen vertellen me soms dat aktes worden verleden zonder dat de mensen wisten dat er een procedure loopt bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Dergelijke procedure werkt niet opschortend, maar het zal je maar overkomen dat je iets koopt en je een half jaar later hoort dat je de veranda of de volière moet afbreken. Ook daar kan misschien een koppeling worden gemaakt met de database van de Raad voor Vergunningsbetwistingen.
Mevrouw Peeters had daarnet een vraag voor minister Van Overtveldt die ik ter harte neem. Ik heb er een voor minister Tommelein. Ik behoed me absoluut voor grote uitspraken, maar bij de EPC-attesten heb ik het gevoel of de indruk dat er een grote willekeur heerst afhankelijk van de EPC-inspecteur. Ik wil er absoluut geen uitspraken over doen dat dit anders moet of niet, maar de huidige controles slaan op de rapporten die ze maken. Er zijn geen on-sitecontroles. Het Vlaams Parlement moet erover waken dat er niet te veel willekeur is, want mensen betalen daar veel geld voor. Dit moet een goede weerspiegeling zijn, want anders heeft het geen enkel nut. Voor alle duidelijkheid, ik wil niet gezegd hebben dat alle EPC-controles niet kloppen, maar ik heb wel het gevoel dat we er meer aandacht voor moeten hebben.
De heer Danen heeft het woord.
Het is inderdaad waar dat heel wat EPC-controles niet kloppen. Er zitten heel wat haken en ogen aan. Ik heb wel begrepen dat er bijsturingen gebeuren. Een attest is natuurlijk maar waardevol als het weergeeft wat de feitelijke situatie is. Daarom moeten we komen tot attesten die eenduidig zijn waardoor mensen weten wat ze kopen.
Ik wil nog een nieuw element in deze discussie brengen. Ik vind het ook heel belangrijk om te weten of OVAM betrokken is. Een ander belangrijk aspect is ook de aanwezigheid van asbest binnen een woning. Dat is al een paar keer in deze commissie aan bod gekomen. Het kan van belang zijn om een soort asbestinventaris toe te voegen. Mensen kopen een huis waar asbest blijkt in te zitten. Ze beginnen toch maar wat af te breken en te bricoleren waardoor ze onnodige risico’s lopen. Ik wil zeker geen paniekvoetbal spelen, maar als we komen tot een eenduidig en eengemaakt attest, dan is dat best zo volledig mogelijk. Misschien kan dit in een paar stappen gebeuren. Die asbestinventaris is voor ons zeer nodig.
Minister Schauvliege heeft het woord.
OVAM is uiteraard betrokken en staat trouwens heel ver met de digitalisering en de bodemattesten. Het is ook belangrijk dat het Agentschap Informatie Vlaanderen (AGIV) voldoende wordt betrokken omdat zij dat uniek identificatienummer moeten toekennen. Aanvankelijk bleek die afstemming niet zo evident, maar dat is ondertussen opgelost. Er zitten nog geen federale administraties bij, laat ons eerst proberen om het op Vlaams niveau tot een goed einde te brengen.
De bedoeling is dat ook asbest wordt meegenomen. Dat gaat in stappen omdat er nog geen volledige inventaris beschikbaar is. De bedoeling is om daar ook rekening mee te houden. Vanuit OVAM is die opdracht heel duidelijk meegegeven en daar wordt aan gewerkt.
De afweging die is gemaakt inzake het as-builtattest is een bekommernis die we allemaal delen. Het zou voor de rechtszekerheid een goede zaak zijn mocht dat er zijn.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
We waken er allemaal over dat de Woonpas er zo snel mogelijk komt, alsook het digitaliseringsproces en het as-builtattest.
Mijnheer Ronse, als u zorgt voor de btw-verlaging naar 6 procent voor de renovatie van de verkrotte woningen, wil ik graag uw vraag voorleggen aan minister Tommelein.
De vraag om uitleg is afgehandeld.