Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister-president, de oorlog in Syrië is niet alleen op humanitair vlak een absolute ramp, maar ook het erfgoed in de regio heeft zwaar te lijden. Tussen 16 en 19 januari stuurde UNESCO een delegatie naar Syrië om een voorlopige inventaris op te maken van de beschadigingen die het werelderfgoed in Aleppo opliep in de recente gevechten.
Volgens de eerste rapportering is 60 procent van het historische hart van Aleppo zwaar beschadigd, 30 procent is volledig verwoest. Volgens Irina Bokova, directeur-generaal van UNESCO, is de vernieling van een van de grootste en oudste steden in de wereld een tragedie voor alle Syriërs en voor de hele mensheid. Deze situatie vraagt volgens mevrouw Bokova – ik citeer – “onmiddellijke actie met het grootste gevoel van verantwoordelijkheid en coördinatie”.
Vlaanderen is al jarenlang een zeer actieve partner van UNESCO. Op de website van het Departement internationaal Vlaanderen (DiV) staat te lezen dat het een coördinerende rol op zich neemt bij UNESCO. Vlaanderen cofinanciert via het Algemeen Unesco Trustfonds het project ‘Rallying the international community to Safeguard Syria’s Cultural Heritage’. Het project loopt over een periode van drie jaar, waarbij de bijdrage van Vlaanderen 170.000 dollar bedraagt. De middelen komen uit het Vlaamse UNESCO Trustfonds (FUT). De Vlaamse Regering steunt dat fonds tweejaarlijks met 900.000 euro. De laatste keer gebeurde dat op 3 april 2015.
Minister-president, op mijn eerdere vraag van september 2015 antwoordde u: “De nieuwe trustfundovereenkomst biedt voldoende garanties voor de inzet van Vlaamse expertise. Zo bepaalt het artikel 5 dat de Vlaamse experts op het vlak van erfgoed deel kunnen uitmaken van de stuurgroep van het trustfund. In de toekomst zal de Vlaamse UNESCO-commissie advies leveren over projectvoorstellen en ook eventuele Vlaamse expertise identificeren.”
Minister-president, ik wil u de volgende vragen stellen, met in het achterhoofd wat u daarnet hebt aangehaald in uw conceptnota over de synergiën.
Verleent Vlaanderen ook voor 2017 of 2018 financiële steun aan het UNESCO Trustfund, en indien ja, hoe groot zal die bijdrage dan zijn?
Op welke manier wordt Vlaamse expertise betrokken bij de heropbouw van de werelderfgoedsite van Aleppo?
De projectduur van ‘Rallying the international community to Safeguard Syria’s Cultural Heritage’ loopt binnenkort af. Bent u vragende partij om het project te verlengen, of zult u een initiatief nemen om een soortgelijk project te suggereren aan UNESCO?
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Dit jaar wil ik opnieuw een bijdrage van 900.000 euro doen aan het Trustfonds, een eerste schijf van 450.000 euro in 2017, een tweede schijf in 2018.
De garanties voor de inzet van Vlaamse expertise in de Trustfondsovereenkomst worden gewaarborgd door de betrokkenheid van de Vlaamse UNESCO-commissie, die advies levert over projectvoorstellen en over de voortgang van de projecten. In die commissie zetelen niet enkel vertegenwoordigers van de verschillende betrokken beleidsdomeinen, maar ook experts.
Daarnaast trachten we met de Vlaamse UNESCO-commissie ook Vlaamse kennisinstellingen te betrekken bij de Flanders Unesco Trustfondsprojecten. Voor het project in Syrië brachten we de projectcoördinatoren in contact met twee Vlaamse archeologen na een uitgebreide rondvraag aan alle Vlaamse faculteiten. Het was geen simpele oefening om daar experts voor te vinden. Er zijn twee professoren uitgenodigd. Een daarvan is erop ingegaan, professor Joachim Bretschneider. Hij is toegetreden tot dat expertenkorps. Hij is naar de vergadering gekomen en nadien werd hij door de UNESCO gevraagd om toe te treden tot dat expertenkorps, maar daar is hij niet op ingegaan.
U verwijst naar de recente missie van de UNESCO naar Syrië met het door Vlaanderen gefinancierde project. Dit project heeft een looptijd van drie jaar en loopt inderdaad af op 31 maart 2017. Door de oorlogssituatie is er ook niet zoveel kunnen gebeuren. De UNESCO bereidt een rapport voor en heeft een eerste verslag gemaakt van dat bezoek. Er is een bezoek geweest aan Aleppo. Het was ook de bedoeling om naar Palmyra te gaan, maar door de omstandigheden die u kent, is dat absoluut niet mogelijk geweest.
Voor de eerste hulpacties moet er nu natuurlijk worden gewacht tot die sites in veilige omstandigheden toegankelijk zijn. Er moet coördinatie mogelijk zijn met erfgoedexperts om verdere beschadigingen te vermijden. Er zijn al aanbevelingen geformuleerd. Directeur-generaal Bokova van de UNESCO en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid van de Europese Unie, Mogherini, hebben zich geëngageerd om verder te bouwen op dit project en om de financiering op lange termijn verder uit te breiden. Dat is een voorbeeld van een klein Vlaams steunproject dat ertoe leidt dat structurele fondsen kunnen worden vrijgemaakt.
Ondertussen zijn ook andere donoren zoals Noorwegen en Oostenrijk aan boord gekomen. Met onze beperkte middelen hebben we dan toch een pioniersrol kunnen vervullen en hebben we ervoor gezorgd dat onze inspanningen internationaal worden gemultipliceerd.
Ik heb in december mijn akkoord gegeven om een nieuwe bijdrage van 100.000 euro toe te kennen voor de implementatie van de beslissingen van het Werelderfgoedcomité inzake Palmyra, een andere belangrijke site. Maar dat is momenteel bevroren door de oorlogsomstandigheden. U weet dat Palmyra is heroverd door IS-rebellen. In dit nieuwe project zal bijzondere aandacht gaan naar jeugd en erfgoed als motor voor dialoog, verzoening en gemeenschapsopbouw.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister-president, dit is eigenlijk alleen maar goed nieuws. Wat uw intenties betreft, zegt u terecht dat onze kleine bijdrage doorslaggevend kan zijn. In het verleden was dat ook zo. Het was doorslaggevend voor het project ‘Rallying the International Community’. Het heeft dus een groot hefboomeffect gecreëerd.
Ik begrijp dat er nu in de regio niet veel kan worden gedaan en ik kan dus alleen maar hopen op betere tijden en dat die er snel aankomen. Dank u.
De vraag om uitleg is afgehandeld.