Verslag vergadering Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid
Verslag
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, midden juli, net voor het reces, maakte u bekend dat het Minderhedenforum de opdracht krijgt om het integratiepact verder uit te werken. U hebt hun die opdracht gegeven. Het integratiepact zit vervat in het Vlaams regeerakkoord, dat bepaalt dat het pact tot stand moet komen met de lokale besturen, de sociale partners, de media, de onderwijspartners en de verenigingen met mensen met een migratieachtergrond. Elke partner moet de verantwoordelijkheid nemen om directe en indirecte discriminatie en racisme te bestrijden en dat met respect voor de personen met een andere geloofsovertuiging of seksuele geaardheid.
Groen vindt het een positieve zaak dat er eindelijk schot komt in de totstandbrenging van het integratiepact. De laatste keer dat deze zaak werd besproken, had te maken met de vertraging die het integratiepact opliep.
Verrassend is echter dat u een opdracht van de regering nu in handen geeft van het Minderhedenforum, een onafhankelijke instantie, om de belangen van de sector te verdedigen. Het doel van het plan is immers een akkoord sluiten met de sociale partners en met de overige partners die ik daarnet heb opgesomd. Deze verschillende actoren zullen elk moeten aangeven hoe ze binnen hun organisaties de doelstellingen van het integratiepact zullen bereiken. Dat is een ongelofelijk grote klus voor een organisatie als het Minderhedenforum.
De Vlaamse overheid speelt wel een ondersteunende rol en voorziet voor die koepelstructuur waarbinnen het Minderhedenforum zou vallen, in 1,5 miljoen euro voor de komende drie jaar.
Het Minderhedenforum, dat erkend werd op basis van het decreet van 28 april 1998 betreffende het Vlaamse integratiebeleid, treedt op als participatieorganisatie, doet aan belangenbehartiging en brengt beleidsaanbevelingen uit. Het decreet bepaalt in artikel 10 ook dat het Minderhedenforum bij de uitoefening van zijn opdracht onafhankelijk is. Dit behelst onder meer het onafhankelijk formuleren en communiceren van adviezen en aanbevelingen.
Minister, op welke manier is de decretale rol van het Minderhedenforum compatibel met de rol in de totstandkoming van het integratiepact? Behoudt het Minderhedenforum tijdens de totstandkoming van het integratiepact zijn volle decretale bevoegdheden en kan het onafhankelijk en vrij communiceren over dat pact?
De Vlaamse overheid voorziet in een budget van 1,5 miljoen euro voor de koepelstructuur die het Minderhedenforum zal moeten oprichten voor de volgende drie jaar. Waar komen deze middelen vandaan? Klopt het dat het projectmiddelen betreft van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie?
Welke rechtspositie zal de koepelstructuur kennen? Wordt er personeel toegekend aan de koepelstructuur? Welke rol krijgt het Minderhedenforum in deze koepel? Krijgt het de leiding of wordt dat iemand anders?
Welke rol zal de Vlaamse administratie en meer bepaalt de Vlaams diversiteitsambtenaar nog spelen in de totstandkoming van het Vlaams integratiepact? Die Vlaamse diversiteitsambtenaar had al heel wat werk verzet. Zal dat werk verband houden met het traject dat nog moet worden uitgerold? Is de rol die het Minderhedenforum nu toebedeeld krijgt, niet de rol van de Vlaamse administratie?
Welke rol ziet u weggelegd voor uzelf en de Vlaamse Regering in de totstandkoming van het Vlaams integratiepact? Welk engagement gaat u als minister aan om het pact te doen slagen?
Wanneer is het integratiepact voor u geslaagd? Welke evaluatiecriteria schuift u daarbij naar voren?
Minister Homans heeft het woord.
Het is absoluut niet de eerste keer dat het Minderhedenforum een opdracht krijgt van de regering. Er is een decreet waarin de decretale opdracht van het Minderhedenforum wordt benadrukt, namelijk sensibiliseren. Het heeft ook een ruim netwerk bij diverse sectoren.
In de regelgeving zijn de opdrachten van het Minderhedenforum bepaald. Het is in eerste instantie de bedoeling dat het Minderhedenforum aan belangenbehartiging doet. Verder moet het de doelgroep vertegenwoordigen ten opzichte van de Vlaamse overheid, zich bezighouden met de empowerment en emancipatie van de doelgroep, beleidsaanbevelingen uitbrengen en werken aan een correcte beeldvorming over de doelgroep.
De regierol die het Minderhedenforum heeft in de totstandkoming van het integratiepact, past binnen deze opdrachten. Het Minderhedenforum zal in uitvoering van dit project, net als bij de uitvoering van andere opdrachten, uiteraard zijn decretaal vastgelegde onafhankelijkheid kunnen uitoefenen.
Het Minderhedenforum engageert zich ertoe om het project uit te voeren conform de projectoproep en het projectvoorstel, dat het conform de vereisten van deze oproep zal indienen.
Het is absoluut niet de eerste keer dat het Minderhedenforum taken uitvoert in opdracht van of op vraag van de Vlaamse overheid. Er wordt zeker over gewaakt dat ze niet moeten inboeten op hun andere decretaal bepaalde taken.
U hebt een reeks vragen gesteld over het budget van 1,5 miljoen euro voor de koepelstructuur, de rechtspositie enzovoort. Ik zal ingaan op een aantal concrete vragen, maar als het echt gaat over de projectoproep verwijs ik daarnaar. Deze is online te vinden. Als dit nog niet het geval is, zal ik die digitaal overmaken aan de commissiesecretaris. In uw vraag over de financiën noemde u het bedrag van 1,5 miljoen euro. Dat klopt. Het is niet uitsluitend geld van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (AMIF), maar een cofinanciering waarvan 1 miljoen komt van dat AMIF en 500.000 euro vanuit de Vlaamse overheid. Deze middelen moeten worden ingezet over een periode van 37 maanden, ingaand op 1 december 2016. Dat is ook besproken met de heer Van Bellingen van het Minderhedenforum. Op die datum zal de koepelstructuur van start gaan.
Er wordt voorzien in een koepelstructuur waarbij een breed spectrum aan partners betrokken is. De oproep is een gesloten oproep naar het Forum voor Etnisch-Culturele Minderheden, die in samenwerking met vertegenwoordigers van de actoren naar wie het pact zich richt, een koepelstructuur opzet. Er wordt een verplicht partnerschap aangegaan met vertegenwoordigers van de lokale besturen, concreet de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), werkgevers en werknemers, onderwijskoepels en media. De promotor zoekt daarnaast ook partners die als vertegenwoordiger voor de sectoren cultuur, welzijn en wonen kunnen optreden.
De uiterste indieningsdatum voor het projectvoorstel door het Minderhedenforum is 14 oktober 2016. We hebben het nog niet ontvangen, maar de heer Van Bellingen heeft ons gezegd dat dit in orde komt. Aangezien we het projectvoorstel nog niet hebben ontvangen, kan ik niets zeggen over hoe de koepelstructuur er zal uitzien.
U vroeg ook welke kosten kunnen worden ingebracht. Er kunnen kosten worden ingebracht voor intern personeel, extern personeel, werkingskosten en indirecte kosten. Aangezien er nog geen projectvoorstel werd ingediend, is er nog geen concrete informatie over de inzet van personeel. Ook wat betreft de rol van de leiding van het Minderhedenforum, wordt het voorstel afgewacht.
U vroeg: “Welke rol zal de Vlaamse administratie en meer bepaald de Vlaamse diversiteitsambtenaar nog spelen in de totstandkoming van het Vlaams integratiepact? Is de rol die het Minderhedenforum nu toebedeeld krijgt, niet de rol van de Vlaamse administratie?” Ik vind dat een zeer vreemde vraag afkomstig van een partij als de uwe. Ik heb uw voorzitter gisteren in De Ochtend nog horen zeggen dat mensen die het middenveld een warm hart toedragen, enkel plaats hebben bij een partij als Groen. De Vlaamse overheid doet nu een oproep en steekt de hand uit naar een middenveldorganisatie waarvan ik dacht dat Groen die hoog in het vaandel droeg, en ik twijfel daar ook niet aan. Het is bizar dat u vraagt waarom de Vlaamse overheid dit niet zelf doet en waarom het wordt uitbesteed aan het middenveld. Ik dacht net dat dit uw pleidooi was van de afgelopen twee jaar.
Een van de terechte bekommernissen van het Minderhedenforum betrof de onafhankelijkheid. We hebben die kunnen garanderen en we zullen dat ook blijven doen. We zullen echt niet de hele tijd verantwoording vragen aan de heer Van Bellingen. Het is goed dat we het middenveld hierin willen betrekken. Het Vlaamse Minderhedenforum is bij uitstek een middenveldorganisatie om deze taak ter harte te nemen.
Ik wil toch graag volgende passage voorlezen uit de projectoproep omdat dit belangrijk is voor de rol van de Vlaamse overheid in dezen. Ik citeer: “Bij de verdere uitwerking van het Integratiepact en de uitbouw van de koepelstructuur wordt de expertise van de Vlaamse overheid en het voorbereidende werk dat zij reeds verrichtte, meegenomen. Er wordt ook inhoudelijk en praktisch afgestemd met de doelstellingen en activiteiten van de Commissie Integratiebeleid en met campagnes die aansluiten bij de doelstellingen van het Integratiepact.”
U vroeg welke rol ik zie voor mezelf en de Vlaamse Regering bij de totstandkoming van het Vlaams integratiepact. Het is niet eerste keer dat hier een vraag wordt gesteld over het integratiepact. We hebben al een heel debat gehad over het concrete plan van aanpak dat enige tijd geleden klaar moest zijn. Over de timing is mist gespuid in de media. De deadline is het voorjaar 2017. Zo staat het in het regeerakkoord, de beleidsnota en mijn beleidsbrief 2016.
Het is absoluut niet de bedoeling dat het integratiepact een eenzijdig pact van de overheid is, maar wel dat het op een participatieve manier ontstaat en uitgevoerd zal worden. De Vlaamse overheid, dus onder de bevoegdheid van de betrokken ministers, zal een actieve partner zijn in de koepelstructuur die in het projectvoorstel van het Minderhedenforum uitgewerkt zal worden en zal ook het nodige doen om de boodschap van het integratiepact te steunen en mee uit te dragen.
U vroeg tot slot wanneer het integratiepact voor mij geslaagd is. Ik loop misschien wat op de zaken vooruit, maar ik heb alle vertrouwen in het Minderhedenforum. Algemeen kan ik stellen dat het integratiepact enkel geslaagd kan zijn als er een zeer breed draagvlak wordt gecreëerd en als we erin slagen om zoveel mogelijk actoren te stimuleren en te ondersteunen om acties te ondernemen om discriminatie te bestrijden en wederzijds respect en verdraagzaamheid te bevorderen.
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, bedankt voor uw uitgebreide en concrete antwoord. U bevestigt dat het Minderhedenforum decretaal onafhankelijk zal blijven. En u hebt aan hen aangegeven dat zij die rol mogen en moeten blijven spelen. Dat juich ik toe. We moeten daar niet flauw over doen: het is een dubbele rol, en dat zal niet gemakkelijk worden, en dus is het heel positief dat u op die manier antwoordt en er zo tegenover staat.
Ik heb de projectoproep inderdaad teruggevonden en doorgenomen. Daarom vroeg ik ook waar de middelen vandaan komen. U zegt dat er 1 miljoen euro middelen van AMIF komen. En er komt ook 500.000 euro van elders. In die projectoproep, nummer 370, staat de doelgroep van de oproep ook omschreven. Er staat te lezen dat de doelgroep personen moeten zijn uit de derde landen. Dat wil zeggen: geen EU-nationaliteit, uitsluitend derde landen. Ik denk dat de doelgroepbenadering, zoals omschreven in de projectoproep, niet hetzelfde is als wat de Vlaamse Regering, en dus ook de andere meerderheidspartijen, oorspronkelijk voor ogen hadden toen er twee jaar geleden werd aangekondigd dat er een ambitieus en alomvattend integratiepact tegen discriminatie zou komen. Betekent dit dat u en het Minderhedenforum en de koepelstructuur er bij de opmaak van het integratiepact rekening mee moeten houden dat dat een beperking wordt, een nieuw kader van de doelgroep? Of betekent het iets anders? Die afbakening van de doelgroep lijkt mij wat tegenstrijdig met eerdere verklaringen.
U zegt dat het Minderhedenforum nog geen projectoproep heeft ingediend en dat u daarom niets over een verdere invulling kunt zeggen. Dat begrijp ik. Ik zal die verdere informatie opvragen via een schriftelijke vraag.
U zegt ook dat het werk wordt meegenomen. Ook dat juichen we met Groen toe.
Wat tot slot de timing betreft, stelt u dat 1 december 2016 de koepelstructuur van start gaat. Net voor het zomerreces, bij de bekendmaking dat het Minderhedenforum een grote rol zal spelen bij de opbouw van het integratiepact, heeft uw woordvoerder nog eens gezegd dat voorjaar 2017 de deadline zal zijn. Kunt u dat nog eens bevestigen? Is het de bedoeling om dan effectief te landen met een voorstel van integratiepact in het voorjaar van 2017? Dat zou prima zijn, maar dat is wel een heel strakke deadline, met een grote werklast.
De heer Kennes heeft het woord.
Daarnet werd er even op gezinspeeld dat er een keuze zou moeten worden gemaakt tussen vertrouwen in de Vlaamse administratie en in het Vlaamse middenveld. Wij zijn als christendemocraten minnaars van beide. Wij geloven dat de administratie zeer gunstig en goed werk kan leveren en dat uiteraard ook het middenveld dat kan doen. We stellen vast dat in dit geval minder een beroep wordt gedaan op de rol van de Vlaamse administratie, maar toch wel op een organisatie die ons vertrouwen waard is.
Het punt van de onafhankelijkheid is daarnet zeer goed uitgeklaard in de toelichting. Ik bedank de minister om dat nogmaals te bevestigen en heel formeel uit te drukken.
We zijn ook wat wachtende op die uitvoering van het regeerakkoord, maar we hebben begrepen dat het in 2017 gaat gebeuren. Naast de vraag die men zich kan stellen over de rol van de Vlaamse administratie, waar men in eerste instantie aan zou denken, hebben wij er vertrouwen in dat het ook met het Minderhedenforum zeer goed zal verlopen.
Minister Homans heeft het woord.
Bedankt, mijnheer Kennes, voor uw positieve verklaringen over de manier van aanpak en over het middenveld. Ik heb in mijn initiële antwoord al aangegeven dat ik dat belangrijk vind en dat het een en-enverhaal is. Het is zeker niet alleen de Vlaamse overheid. De twee laten samenwerken is de beste manier om deze niet zo gemakkelijke problematiek te kunnen aanpakken.
Mevrouw Moerenhout, ik heb inderdaad gesproken over anderhalf miljoen euro, waarvan 1 miljoen euro uit AMIF en 500.000 euro van de Vlaamse overheid. Concreet komt dat uit mijn budget van Inburgering.
U hebt het correct gelezen wat betreft de derdelanders. AMIF zegt namelijk dat de middelen alleen mogen worden ingezet ten behoeve van derdelanders. Zij zeggen dat de problemen die er zijn, het meest betrekking hebben op de derdelanders. De kloof tot de arbeidsmarkt bijvoorbeeld speelt veel meer bij derdelanders dan bij bijvoorbeeld mensen van Europese origine.
We hebben dat ook al met andere projectoproepen van AMIF gedaan. Ik herinner mij een concreet project van laaggeletterde moeders met jonge kinderen. Dat is ook een AMIF-project dat we vanuit Inburgering ondersteunen. Dat is dus altijd een van de voorwaarden. Het zou jammer zijn, als we niet aan die voorwaarden zouden voldoen en dan vanuit Vlaanderen belangrijke Europese middelen zouden mislopen.
Wij moeten ons dus in eerste instantie bezighouden met derdelanders, maar we weten allemaal dat in concrete projecten de focus veel breder wordt getrokken. Dus natuurlijk gaan we ook bezig zijn met mensen die gediscrimineerd zijn en die van binnen Europa komen. Maar dit was nu een van de voorwaarden van AMIF, en natuurlijk moeten we dan vanuit Vlaanderen ook een projectoproep uitschrijven die helemaal voldoet aan die criteria. Anders krijgen we geen cofinanciering en zou het redelijk zwaar wegen op onze Vlaamse begroting.
Tot slot was er nog de vraag over de timing. Ik heb gezegd dat de koepelstructuur van start gaat op 1 december 2016. Ik heb al gemerkt dat het Minderhedenforum heel gemotiveerd is. Ze zijn niet bij de pakken blijven zitten en hebben ondertussen al heel veel gedaan. Het regeerakkoord zegt heel duidelijk ‘voorjaar 2017’. Het hangt een beetje af van de inzet van alle actoren, maar ik twijfel er niet aan dat alle actoren die mee aan tafel zullen zitten, ook zo snel mogelijk tot een integratiepact willen komen, om de belangrijke problematiek die zij moeten aanpakken en die wij als Vlaamse overheid moeten aanpakken, onmiddellijk van antwoord te kunnen dienen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.