Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Pira heeft het woord.
Minister, op 13 juni 2016 werd de jaarrekening 2015 van luchthavenexploitatiemaatschappij (LEM) Antwerpen goedgekeurd door de algemene vergadering. Hieruit blijkt onder andere – ik citeer uit het jaarverslag: “De vennootschap heeft het afgelopen boekjaar een te bestemmen verlies van het boekjaar geleden van 529.523,23 euro tegenover een te bestemmen verlies van het boekjaar ten bedrage van 344.192,86 euro op het einde van vorig boekjaar”. Daartegenover staat bij ‘andere bedrijfsopbrengsten’ voor het boekjaar ‘exploitatiesubsidies en vanwege de overheid ontvangen’ een bedrag van 3.570.370 euro.
Onder de tussentitel ‘ontwikkeling’ staat in het jaarverslag: “Uit de vergelijking van de resultatenrekening van de laatste drie boekjaren blijkt dat de vennootschap onder de verwachtingen is gebleven”. Waarbij de bedrijfsrevisoren in hun verslag van 28 juli 2016 ten slotte opmerken: “Het netto-actief is gedaald tot minder dan een vierde van het maatschappelijk kapitaal.”
Minister, tegenover deze tegenvallende resultaten staat uw optimisme. Op 22 juni 2016 beweerde u nog in Villa Politica dat de overheidssteun voor de luchthaven elk jaar daalt omdat die is gerelateerd aan het aantal passagiers. Vergeleken met 2014 is er bijna een verdubbeling van het aantal passagiers, waardoor het bedrag dat moet worden bijgepast alsmaar kleiner wordt.
Minister, bent u het eens met wat in het jaarverslag staat, namelijk dat de vennootschap onder de verwachtingen is gebleven? In juni 2016 hebt u gezegd dat de overheidssteun voor de luchthaven Antwerpen elk jaar daalt omdat die gerelateerd is aan het aantal passagiers en dat, aangezien het aantal passagiers verdubbelde in 2015, het bedrag dat moet worden bijgepast alsmaar kleiner wordt. Houdt u vol dat de overheidssteun alsmaar kleiner zal worden nu blijkt dat de vennootschap over het boekjaar een verlies boekt van meer dan een half miljoen euro en gecumuleerd een verlies van bijna 900.000 euro? Kunt u bevestigen dat er in het begrotingsjaar 2017 naar aanleiding van de verdubbeling van het aantal passagiers in 2015 minder overheidssteun wordt ingeschreven?
Minister Weyts heeft het woord.
De raad van bestuur van de LEM Antwerpen stelt in zijn jaarverslag dat uit de vergelijking van de resultatenrekening over de laatste drie boekjaren blijkt dat de vennootschap onder de verwachtingen is gebleven. Het is belangrijk te noteren dat de raad van bestuur het hier over de drie laatste boekjaren heeft. Eerst en vooral wil ik nog eens benadrukken dat de LEM een private onderneming is die de luchthavenexploitatie op zich heeft genomen.
De contractuele afspraken tussen de overheidspartner luchthavenontwikkelingsmaatschappij (LOM) en de private partner LEM zijn vervat in een concessieovereenkomst. Binnen de LOM/LEM-structuur is het risico voor de commerciële exploitatie volledig voor de private partij, dus voor LEM. Zoals u weet, werd de concessieovereenkomst tussen de LOM Antwerpen en de LEM Antwerpen afgesloten in juli 2013 na een openbare aanbestedingsprocedure. Na ondertekening van deze overeenkomst kon de LEM in oktober 2014 effectief de exploitatie overnemen. De LEM heeft aangetoond dat die LOM/LEM-structuur wel werkt, door een sterke groei te realiseren. In 2015 steeg het aantal passagiers immers met 82 procent: van 121.357 passagiers in 2014 naar 220.000 passagiers in 2015.
De overheidssteun die wordt toegekend aan de luchthaven bestaat uit twee pijlers. Enerzijds is er de subsidie aan de LEM voor alle taken inzake veiligheid en beveiliging. Deze subsidie heeft tot doel de volledige kost van veiligheid en beveiliging die de LEM draagt, te dekken. Het is decretaal bepaald dat het gewest deze kost subsidieert, gelet op het feit dat veiligheid en beveiliging op de regionale luchthavens als een overheidstaak wordt beschouwd. Daarnaast is er een investeringssubsidie richting de LOM voor investering aan de basisinfrastructuur, een taak die overigens decretaal is bepaald.
Anderzijds zal de LEM een concessievergoeding betalen aan de LOM. Deze bestaat deels uit een vaste vergoeding, die voor een hele tijd vastligt, en deels uit een variabele vergoeding. De variabele concessievergoeding bedraagt een percentage van de omzet die wordt gerealiseerd door de LEM. Hoe meer trafiek de LEM aantrekt en hoe hoger haar omzetcijfers, hoe meer concessievergoeding de LOM zal ontvangen, en hoe lager de subsidie aan de LOM vanwege de Vlaamse overheid zal worden.
De concessieovereenkomst loopt over dertig jaar. Op middellange termijn is het inderdaad zo dat een daling van de overheidssteun zal blijken in de begroting. Op korte termijn is dit evenwel niet het geval. Dit is voornamelijk te wijten aan het feit dat er in opstartfase van de LOM/LEM-samenwerking een aanzienlijke budgettaire inspanning wordt gevergd in de basisinfrastructuur. Doordat je twee elementen hebt, het vaste en het variabele, krijg je het systeem dat hoe meer omzet er wordt gerealiseerd door de LEM, hoe beter dat is voor de belastingbetaler, hoe minder hij moet bijdragen.
Mevrouw Pira heeft het woord.
Doordat het aantal passagiers verdubbelde, wordt het variabele deel van de concessievergoeding groter. Ik ga ervan uit dat dat in de begroting van 2017 terug te vinden zal zijn onder de vorm van een hogere concessievergoeding die nu 214.000 euro is. Dan zal die hoger zijn. De overheidssubsidies zullen dan dalen. Daar ga ik van uit.
De Europese Commissie moet nog altijd een uitspraak doen over de vraag of die overheidssteun voor de regionale luchthavens toelaatbaar is. Wat is daar de stand van zaken? Hebt u daar nieuws over? Hebt u zicht op de uitspraak van de Europese Commissie?
Zijn we al waar we moeten zijn? Neen. Gaan we de goede richting uit met die regionale luchthaven? Absoluut. De dynamiek sinds het aanstellen van de externe partner is duidelijk en op zich onbetaalbaar. Sinds de LEM/LOM-structuur waait er wel degelijk een nieuwe wind. De reizigersaantallen zijn in enkele jaren bijna verdubbeld. Dat is toch een feit waar we niet omheen kunnen.
Niettemin hoop ik samen met de commissieleden dat we binnen niet al te lange tijd een te bestemmen winst zullen zien opduiken in de jaarcijfers in plaats van verlies. Bij mijn weten is dat ook de betrachting van een privébedrijf. Na amper enkele jaren moeten we ons daar nog niet te veel zorgen over maken. Als het nog jaren duurt, zal dat bedrijf zelf ook wel conclusies trekken. Laat ons er dus van uitgaan dat het niet zo zal zijn en dat we een verbetering zien in de cijfers.
Minister, hebt u aanwijzingen dat er verbeteringen aankomen voor 2016-2017? Die cijfers zijn uiteraard nog niet beschikbaar, maar we spreken nu over cijfers van 2015 die net beschikbaar zijn gesteld, dus van net na de opstart. Iedereen weet dat men vertraging heeft opgelopen. Als we een paar jaar bezig zijn met de nieuwe structuur, zal er verbetering zijn en dat zal gevolgen hebben voor de bijdrage die wordt gevraagd aan de belastingbetaler.
Over de vraag naar Eurostat – dat is enige tijd geleden al aangemeld – heb ik geen nieuws. De verwachtingen voor 2016 en de finaal gerealiseerde omzet, dat is enigszins koffiedik kijken. Ik krijg natuurlijk wel de melding van de LEM dat de passagierscijfers absoluut zijn gestegen. Op dat vlak zet de positieve tendens zich door.
Minister, we zitten nu aan een concessievergoeding van 214.000 euro tegenover een subsidie van 3 miljoen euro. Ik hoor dat dat onevenwicht zichtbaar is in de begroting 2017 en dat die uitersten naar elkaar toegroeien. De luchthaven van Antwerpen, op 40 kilometer van de luchthaven van Zaventem, blijft voor commotie zorgen bij de omwonenden. Vandaag zijn er heel veel vragen over de manier waarop de luchthaven communiceert, en dat is ook uw verantwoordelijkheid. Ze communiceert over luchtkwaliteit op basis van onwetenschappelijke argumenten. Ik hoop dat u zich daarmee bezighoudt en dat u mijn vragen aan minister Schauvliege zult overmaken.
Ik heb er geen probleem mee als u open en eerlijk zegt dat u een probleem hebt met het voortbestaan van die luchthaven en met alle gevolgen van dien voor de jobs. Maar als u een financieel argument gebruikt tegen de luchthaven, dan moet u vergelijken met de situatie van voor de LOM/LEM-structuur. Dan zeg ik dat we als belastingbetaler beter af zijn in vergelijking met de vroegere exploitatie van overheidswege. Als u dat argument wilt aanhalen, dan bent u een groot voorstander van de LOM/LEM-structuur en dus van het behoud van de huidige structuur in Antwerpen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.