Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
De heer Vanderjeugd heeft het woord.
In Vlaanderen, dat een zeer gespecialiseerde en intensieve landbouw kent, wordt al geëxperimenteerd met verticale landbouw, waarbij vooral met behulp van kunstlicht groenten worden geteeld. In het voorjaar hebben we in reportages gezien wat de voordelen daarvan kunnen zijn.
Dit type landbouw kent een steeds grotere toepassing wereldwijd. De nieuwe techniek biedt onmiskenbaar voordelen, zoals minder afhankelijkheid van het klimaat en van zonneschijn, een lage kans op ziekten en plagen waardoor de nood aan bestrijdingsmiddelen sterk wordt gereduceerd, een daling van de waterbehoefte enzovoort. In ons versnipperd landschap zou ruimte een positief gegeven kunnen zijn.
Daartegenover staat een aanzienlijke behoefte aan energie, die op haar beurt dan weer zou kunnen worden geleverd door hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zonne-energie. Verticale landbouw biedt ook kleinschalige toepassingsmogelijkheden die zeer positief zouden kunnen zijn. Dit kan passen in een beleid van stadslandbouw. De investeringen in verticale landbouw zijn echter nog steeds zeer groot. Bijgevolg is het van belang dat de overheid dit soort nieuwe technologieën omarmt en eventueel ook faciliteert.
Minister, hoe evolueert de toepassing van verticale landbouw in Vlaanderen? Welke opportuniteiten en potentieel ziet u? Krijgt het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) vragen voor investeringssteun en is de huidige regelgeving van het VLIF hierop voldoende afgestemd? Ziet u toepassingsmogelijkheden voor verticale landbouw in een beleid van stadslandbouw? Zult u overleg plegen met uw collega van Energie over het energieaspect van de verticale landbouwtechnologie en de investeringsondersteuning ervan?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Dames en heren, bepaalde tuinbouwteelten worden in Vlaanderen reeds standaard geteeld in meerdere lagen, zoals witloofwortels tot witloofkroppen en champignons. Verticale landbouw zoals omschreven in de vraag staat in Vlaanderen nog wel in zijn kinderschoenen. Toch zijn er reeds een aantal privéprojecten opgestart. Deze projecten gaan van grootschalige productie op daken tot meer kleinschalige initiatieven. Ik geef drie voorbeelden. Roof Food is de eerste professionele dakboerderij in Vlaanderen, waar op het dak van het bedrijvencentrum De Punt in Gentbrugge groenten en fruit worden gekweekt. Urban Smart Farm maakt gebruik van zeecontainers om in meerdere lagen kruiden, groenten, vissen en schaaldieren op een duurzame manier te kweken. PAKT teelt groenten op bijna 2000 vierkante meter daken op een basis van strobalen.
Ik ondersteun het onderzoek naar meerlagige teeltsystemen. Ik heb daarbij net ook het investeringsdossier van Inagro goedgekeurd voor de bouw van een innovatieve onderzoeksserre boven op een loods van de REO Veiling in Roeselare. Daar zal ook onderzoek uitgevoerd worden naar de verticale en meerlagige teelt van groenten. Bij het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) wordt onderzoek verricht naar de mogelijkheden van ledverlichting die het mogelijk zou maken om in meerdere lagen te produceren. Via de werkingssubsidie aan de praktijkcentra ondersteun ik ook onderzoek op het Proefcentrum Hoogstraten voor het Meerle high level system of meerlagenteelt in de aardbeien. Meerlagenteelt is reeds verschillende malen onderwerp van onderzoek geweest, maar is nooit echt doorgebroken. Doordat serres nu hoger gebouwd worden, worden de mogelijkheden voor een meerlagensysteem opnieuw onderzocht. Ik sta dus zeker positief tegenover innovatieve verticale teeltsystemen en ben bereid deze in de toekomst te ondersteunen als blijkt dat dit opportuniteiten biedt.
Het VLIF heeft nog geen vragen voor investeringssteun gekregen. We hebben vandaag een steunmaatregel die specifiek bedoeld is voor de ondersteuning van innovaties in de landbouw. Investeringen voor innovatieve systemen kunnen dus ook via dit kanaal worden betoelaagd.
U vroeg of ik toepassingsmogelijkheden zie binnen stadslandbouw. Het antwoord is zeker ‘ja’. Het pionierswerk moet wel nog worden verfijnd. Uit een doctoraatsonderzoek rond stadslandbouw van een ILVO-onderzoeker blijkt dat het opzetten van een professionele dakboerderij gepaard gaat met heel wat moeilijkheden. Het gaat om pionierswerk waardoor er degelijke voorbereidingen en grondig onderzoek nodig zijn om de juiste investeringen te doen en een juist businessplan op te stellen. Het aspect ondernemen blijkt cruciaal te zijn. Het opzetten van een dakboerderij heeft heel casespecifieke knelpunten inzake dakconstructie, water, registratie van landbouwproducten, materiaalbenodigdheden en vergunningen. Er is nog heel wat werk aan de winkel, maar alles wordt goed opgelijst op basis van de projecten die momenteel lopen.
Het type energie-installaties voor verticale landbouw zijn gelijkaardig als die voor de huidige land- en tuinbouw en kunnen gebruikmaken van gelijkaardige ondersteuningsmaatregelen zoals de huidige land- en tuinbouwsector. Nieuw overleg is dus niet noodzakelijk, tenzij er andere signalen zouden zijn.
De heer Vanderjeugd heeft het woord.
Minister, het stemt me positief dat u deze technologie omarmt. Ik ben erg verheugd dat u het dossier met betrekking tot Inagro hebt goedgekeurd. We gaan dat morgen trouwens bezoeken met de commissie.
Dit biedt zeker opportuniteiten voor Vlaanderen met zijn beperkte ruimte. Het is een en-enverhaal waarop we volop moeten inzetten.
De heer Caron heeft het woord.
Het toeval wil dat we vorige maand met een aantal experten over dezelfde thematiek zijn samengekomen om te informeren naar de mogelijkheden. Zoals de minister aangeeft, is het niet zo eenvoudig. Vooral het economisch rendement blijkt een zeer grote uitdaging. De gebouwen in kwestie, bijvoorbeeld de daken, zijn ook niet altijd goed uitgerust.
Ik wil enkele bedenkingen meegeven omdat ze ook met uw bevoegdheden te maken hebben. Zo is er het probleem van de ruimtelijke ordening. Het is niet zo eenvoudig om op een dak een serre te zetten. Van Inagro zullen we morgen waarschijnlijk vernemen dat ze een serieuze weg hebben moeten afleggen om alle hindernissen qua ruimtelijke ordening voor dit innovatieve dossier weg te werken. Maar ze zijn niet de enige. Ook andere vormen van verticale landbouw botsen op dezelfde problemen, vooral omdat we de traditie hebben om onze ruimtelijke ordening en onze bevoegdheden erg gescheiden te benaderen. Om op een dak van een gebouw dat in industrieel gebied ligt, aan landbouw te doen, duiken er allerlei vergunningsproblemen op die niet altijd compatibel zijn. Ik mag aannemen dat u het idee om een aantal ontwikkelingen integraal te benaderen, genegen bent. Dit is een toekomst die we hebben. Laat ons de ruimte zuinig gebruiken en maximaal benutten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.