Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Beenders heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik heb een vraag over de betaalbaarheid van de drinkwaterfactuur. Als vervolg op het weggestemde voorstel om de groep voor sociale correcties uit te breiden vanaf 2017 doen we hier twee nieuwe voorstellen om vanaf 2017 de waterarmoede te kunnen terugdringen. Nu weten we dat er vandaag een aantal nieuwe tariefvoorstellen op tafel liggen, die nog moeten worden besproken door de regulator en waarover ook nog een beslissing moet worden genomen, zodat er vanaf 1 januari nieuwe tarieven beschikbaar zijn, maar toch geven de eerste voorstellen wel aan dat de kans op een stijging van de waterfactuur reëel is. Ik denk dat we ons maximaal moeten voorbereiden om de waterarmoede niet te laten toenemen. Daarom heb ik twee concrete vragen of voorstellen.
Het statuut van beschermde klant wordt voor water op dit moment enkel bekeken aan de hand van de situatie op 1 januari. Val je bijvoorbeeld op 2 januari terug op een leefloon, dan moet je eigenlijk wachten tot het jaar erop om een sociale correctie te krijgen. Ter vergelijking, als het gaat over gas of elektriciteit, dan is er elk trimester een ‘instapmoment’. Als je in het voorbije trimester bent teruggevallen op een leefloon, dan heb je in het daaropvolgende trimester recht op sociale correcties. Bij water kan dat tot maximaal een jaar duren. Is het mogelijk om dat ook voor de waterfactuur te herbekijken?
Verder hebben beschermde klanten het recht om hun factuur maandelijks te betalen. Het is echter de klant die dat zelf moet vragen aan de watermaatschappij. Is dat vandaag de dag nog altijd zo? Kunnen we dat recht niet omzetten in een plicht, waarbij beschermde klanten automatisch, zonder het zelf te moeten vragen maandelijks een factuur zouden krijgen van de watermaatschappij, en niet meer driemaandelijks een voorschotfactuur?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mijnheer Beenders, we hebben natuurlijk al heel veel inspanningen gedaan om waterarmoede in te perken. Het is ook onze overtuiging dat we daar verder aan moeten werken. Als er uit het algemeen waterverkoopreglement of uit bepaalde ervaringen en procedures tips, suggesties of voorstellen tot bijsturing voortkomen, dan zijn we daar dus zeker toe bereid.
Het klopt dat wordt gekeken naar de situatie op 1 januari voor het al dan niet toewijzen en toepassen van het sociaal tarief. U hebt echter gelijk als u zegt dat de situatie van sommige klanten heel snel kan wijzigen, zodat er gedurende het jaar een aanpassing nodig zou zijn. Je hebt natuurlijk verschillende categorieën. Bijvoorbeeld voor mensen met een laag pensioen of een handicap is dat meestal niet het geval. Het gaat vooral over mensen die genieten van een leefloon of OCMW-steun. Ik ben ook een voorstander van een systeem dat ervoor zorgt dat die toewijzing van het sociaal tarief beter aansluit bij de momenten waarop de situatie wijzigt en iemand daadwerkelijk aan die voorwaarden voldoet. Een verfijning zal ook wel in beide richtingen werken. Dat moeten we beseffen. Een abonnee die in de loop van het jaar zijn statuut verliest, zal met dat systeem dus ook onder een ander tarief vallen. Het zal ook administratief complexer zijn. Meerdere keren per jaar zullen er data van de Kruispuntdatabank moeten worden overgemaakt aan de drinkwatermaatschappijen. Er is ook het feit dat er sprake zou zijn van een opsplitsing per jaar tussen het gangbare tarief en het sociaal watertarief.
Zoals gezegd, ben ik daar dus echter een voorstander van. Ik heb, onder andere naar aanleiding van uw vraag, aan de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gevraagd eens te bekijken hoe we dat kunnen oplossen, welke opties er zijn en of er eventueel bezwaren zijn om dat aan te passen.
Het klopt dat beschermde klanten het recht hebben om maandelijks af te betalen. Ik heb dat hier ook al een paar keren gezegd. Dat moet echter worden aangevraagd. Het gaat dus inderdaad niet om een automatische toekenning. Het uitgangspunt is ook dat dat misschien niet voor iedereen nodig of mogelijk is. Men moet dat dus zelf aanvragen. We stellen vast dat het aantal klanten die daarvan gebruikmaken, klein is. Dat blijkt uit de jaarlijkse statistieken. Het aantal klanten die baat kunnen hebben bij een maandelijkse betaling, is volgens ons aanzienlijk, zeker als we kijken naar de soorten klanten. Dat blijkt ook uit de klankbordgroep waterarmoede. Ook wat dat betreft, heb ik aan de VMM gevraagd een evaluatie te maken, en te bekijken of er mogelijkheden zijn om dat op een andere manier te doen. Dat kan gaan over een meer gerichte communicatie, het aflijnen van goede praktijken bij facturatie of een automatische toekenning. Ik meen echter dat we dat alles eens goed op een rijtje moeten zetten. Ook wat dat betreft, lijkt een goede afweging van de meerwaarde ten opzichte van de administratieve impact me nodig. Als we meer verplichtingen opleggen, dan moeten we er natuurlijk voor zorgen dat dit alles haalbaar en betaalbaar blijft.
Ik neem uw twee opmerkingen echter zeker au sérieux. Daarom heb ik aan de VMM gevraagd om ze allebei verder te bestuderen en te bekijken hoe we daarmee omgaan. Het is niet de bedoeling om dat op de lange baan te schuiven. Ik hoop dus dat de VMM op relatief korte termijn met een aantal voorstellen komt, die we dan ook beleidsmatig kunnen bekijken en waarvan we de voor- en nadelen kunnen afwegen.
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw constructieve antwoorden. Het lijkt me inderdaad goed te proberen om, daar waar we dat nog kunnen, tegen 1 januari nog maximale inspanningen te doen, die de overheid misschien weinig kosten, maar die misschien voor een groep mensen wel heel veel betekenen indien de tarieven opnieuw zouden stijgen op 1 januari.
In veel gevallen speelt de onwetendheid mee: heel wat OCMW’s weten vandaag niet dat beschermde klanten hun factuur maandelijks kunnen betalen wanneer zij dat zelf aanvragen. Op het vlak van communicatie is er nog een inhaalbeweging nodig. Ik kijk alvast uit naar de evaluaties van de VMM en ik hoop dat we tegen 1 januari een aantal stappen vooruit hebben gezet om die waterarmoede terug te dringen.
De heer Nevens heeft het woord.
Het lijkt me logisch dat er ook hier, net als voor de elektriciteitsfactuur meerdere instapmomenten moeten zijn voor beschermde klanten. Bij elektriciteit is het de federale overheid die voor een driemaandelijkse update zorgt. Minister, hebt u enige idee welke Vlaamse instelling die administratieve taak op zich zou kunnen nemen zodat de regeling van de elektriciteitsfactuur voor beschermde klanten ook kan worden geïmplementeerd voor de waterfactuur?
Er is volgens mij een synergie mogelijk in het kader van het invoeren van slimme meters waarbij de afrekening en de sociale tarieven van water, gas en elektriciteit zouden kunnen worden gebundeld. Dan zouden maatschappijen niet enkel moeten instaan voor de afrekening maar ook voor het openen van een teller wanneer dat vanop afstand kan gebeuren. We moeten nagaan wanneer die slimme meters voor gas, water en elektriciteit kunnen worden ingevoerd. Op die manier kunnen de beschermde klanten de sociale tarieven genieten voor hun gas-, elektriciteits- en waterfactuur.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mijnheer Nevens, het is de kruispuntdatabank die nu al de gegevens overmaakt aan de drinkwatermaatschappijen. De afspraak is dat zij dit eenmaal per jaar doen. We zullen nagaan of ze dat niet sneller kunnen doen.
Wat de slimme meters betreft en de combinatie met sociale tarieven, ben ik grote voorstander van vereenvoudiging. Dat is ook de reden waarom wij bij de hervorming van de waterfactuur hebben beslist om te opteren voor dezelfde categorie van mensen als voor de energiefactuur. Water is een eerste stap, alle bijkomende stappen die nog kunnen zetten met het oog op administratieve vereenvoudiging, zijn zeker welkom.
Ik heb begrepen dat momenteel een aantal parlementsleden nadenken over hoe een en ander op elkaar kan worden afgestemd. Ik sta daar zeker voor open, maar ik wacht nog op de resultaten van het studiewerk van de VMM vooraleer een en ander eventueel wordt bijgestuurd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.