Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
We hebben in deze commissie al meermaals gedebatteerd over dieselgate. Naast Volkswagen, werden ook automerken Opel, Renault en Mitsubishi genoemd. Recent verschenen er in de media berichten dat Fiat Chrysler door de Duitse toezichthouder ook verdacht wordt van het manipuleren van zijn motors om de emissiewaarden te misleiden.
Minister, naar aanleiding van dieselgate hebt u zich als benadeelde partij aangemeld bij het parket van de procureur des Konings. Bij de laatste bespreking in deze commissie was het strafrechtelijk onderzoek tegen Volkswagen lopende. U hebt tijdens de verschillende besprekingen ook verklaard dat u niet zult nalaten om naar de rechtbank te stappen indien andere automerken fraude hebben gepleegd of er gesjoemeld werd. U zei ook dat de economische inspectie zou onderzoeken of er strafrechtelijke feiten zijn gebeurd bij onder andere Opel en Renault om, afhankelijk van de resultaten, al dan niet een klacht in te dienen.
Het Europees Parlement buigt zich in een onderzoekscommissie momenteel nog steeds over dieselgate. Ik heb steeds benadrukt dat er een verschil is tussen enerzijds het fraudedossier en anderzijds de nieuwe dieseltesten, de zogenaamde Real Driving Emissions (RDE). Desondanks neem ik in deze vraagstelling de twee dossiers even samen.
In de commissievergadering van 5 januari 2016 antwoordde u dat de impact van de nieuwe goedgekeurde uitstootnorm op de luchtkwaliteitsnorm voor stikstofoxide in de loop van 2016 in kaart zou worden gebracht. In het verleden heb ik steeds gepleit voor een Europese aanpak en voor één Europees controleorgaan zodat de controles op een correcte en gelijkaardige manier kunnen worden uitgevoerd. Ook is het cruciaal om toe te zien op een snelle invoering van de nieuwe dieseltesten.
Lopen er naast het strafrechtelijk onderzoek tegen Volkswagen nog andere onderzoeken? Zo ja, welke automerken worden onderzocht? Kunt u ons hierover informeren zonder het onderzoek in het gedrang te brengen?
Wat zijn de voorlopige onderzoeksresultaten op vlak van milieu van de onderzoekscommissie in het Europees Parlement?
Zijn er reeds resultaten betreffende de impact van de fraude op het milieu in Vlaanderen?
Wat is de stand van zaken inzake de invoering van de dieseltesten en de Real Driving Emissions-test, die op 28 oktober 2015 is goedgekeurd in het Europees Parlement?
Welke maatregelen heeft de minister sinds de bekendmaking van het Dieselgateschandaal genomen om de uitstoot van wagens te verminderen?
Zal er werk worden gemaakt van één Europees controleorgaan dat de technische standaarden vastlegt en controleert zodat er een gelijk speelveld wordt gecreëerd?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega De Vroe, u zei het al, er is een verschil tussen het fraudedossier en de Real Driving Emissions-test. Fraude is onaanvaardbaar, en daar treden we tegen op. We hebben dat duidelijk getoond in het dossier Volkswagen, waarin een strafrechtelijk feit is toegegeven en waarover het onderzoek op dit moment loopt. Wanneer hetzelfde zich voordoet met andere automerken, wordt ook op dezelfde manier opgetreden.
Ik heb ook steeds benadrukt dat ik het niet logisch en wenselijk vind om naast het strafrechtelijk onderzoek ook een eigen Vlaams onderzoek uit te voeren. In Wallonië ziet men dat anders. Dat is een keuze die men daar heeft gemaakt. Ik vraag me trouwens af hoe representatief een kleinschalige steekproef is. Ik denk dat de strafrechtelijke procedure een veel betere en efficiëntere manier van werken is. De onderzoeksrechter in Brussel stemt zich ook af op wat er in andere landen aan onderzoek gebeurt.
De onderzoekscommissie van het Europees Parlement moet ook achterhalen hoe het mogelijk was dat de emissienormen jarenlang opzettelijk werden overschreden. Ze zullen ook een stappenplan uitwerken. Op dit ogenblik vinden de hoorzittingen plaats. België heeft een vragenlijst ontvangen en zal die invullen. Alles wat de procedure voor typegoedkeuringen betreft, staat in die vragen. Minister Weyts is bevoegd en zal die vragen beantwoorden.
De invoering van de Real Driving Emissions-test gebeurt in verschillende fasen. In een eerste pakket werd de testprocedure vastgelegd voor testen die op de weg worden uitgevoerd. Dit pakket werd in mei 2015 goedgekeurd in de bevoegde Europese commissie. In een tweede pakket werden de conformiteitsfactoren vastgelegd. Ik denk dat u verwijst naar de goedkeuring van dit tweede pakket. De conformiteitsfactoren bepalen de factor waarmee de emissiegrenswaarden gemeten worden volgens de Europese homologatiecyclus onder reële rijomstandigheden. Het tweede pakket is gepubliceerd op 20 april 2016.
In een derde pakket worden die Real Driving Emissions-testen voor de parameters ‘aantal deeltjes’ ingevoerd. Daarnaast wordt voorzien in een procedure om koudestartemissies in rekening te brengen. Dit wordt in juli verwacht.
Er werd nog een vierde en laatste pakket, in-use-conformity RDE-testing uitgewerkt. Dit soort testen garandeert dat de emissiecontrolesystemen, bijvoorbeeld katalysatoren en roetfilters, goed blijven werken. Daarvoor bestaan reeds bepalingen in de huidige testprocedure, waarvan onderzocht wordt of ze in overeenstemming kunnen worden gebracht met de RDE-testen. Bijkomend zou de mogelijkheid worden geboden dat derde partijen, dus andere dan de constructeur of de typegoedkeuringsinstanties. Een eerste voorstel voor dit pakket wordt verwacht in maart 2017.
Uw vraag over het Europese controleorgaan valt onder de bevoegdheid van minister Weyts, die bevoegd is voor die homologaties.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, mijn vraag was ook of er naast het strafrechtelijk onderzoek tegen Volkswagen nog andere automerken fraude gepleegd hebben. We vernemen in de media dat daar aanwijzingen voor zijn. Daarom vraag ik u of er effectief nog andere automerken zijn waar u op dezelfde manier achterna wilt gaan. Kunt u dat toelichten?
De vraag over het Europese controleorgaan zal ik aan minister Weyts stellen.
Van u had ik graag nog vernomen welke maatregelen u als minister hebt genomen om de uitstoot van wagens te verminderen. Ik wil dat in verband brengen met de lage-emissiezones. We kennen de problematiek van Antwerpen. Gent gaat nu ook lage-emissiezones invoeren en het Brusselse Gewest ook. Als ik het goed heb, zou daar eind juni vanuit het sectoraal comité van de federale overheid meer nieuws over verwacht worden. Weet u al iets meer? Kunt u de eigen maatregelen nog wat meer toelichten?
Op 25 mei verscheen in De Standaard een bijdrage van TNO-adviseur Richard Smokers. Daarin geeft hij aan dat de technologie reeds bestaat om dieselwagens aan de huidige norm van 80 milligram per kilometer te laten voldoen. Hij verklaarde dit ook in de dieselgate-onderzoekscommissie van het Europees Parlement. Volgens hem worden de principes al toegepast en de systemen al in auto’s geplaatst. Dat moet alleen nog op grotere schaal gebeuren. Minister, hoe staat u tegenover die verklaring en hebt u daar meer informatie over? Misschien zou het interessant zijn die persoon in onze commissie uit te nodigen.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, als ik me niet vergis, bestaat er een interfederale werkgroep rond dieselgate. Het doel is dat vanuit het federale en het gewestelijke niveau samen wordt gekeken of er al dan niet een klacht zal worden ingediend. Als ik u goed begrijp, zijn daar ondertussen al standpunten over ingenomen. Kunt u dat verder toelichten?
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, ik merk dat collega De Vroe dezelfde kritiek uit, zij het voorzichtig, als die welke ikzelf de afgelopen maanden heb geuit wat uw houding tegenover dieselgate betreft. Er is inderdaad een strafrechtelijke procedure tegen Volkswagen en ik denk dat de hele commissie u daarin steunt, maar de vraag is hoe het zit met de andere automerken. Dat weten we vandaag niet. Af en toe is er eens een steekproef, waar u terecht over zegt dat die wellicht niet representatief is. Over dit laatste ben ik het met u eens, maar waarom onderzoeken we dit niet? Waarom is er geen politieke wil, ook niet in dit parlement, om te onderzoeken hoe het zit bij alle andere automerken?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Er is wel degelijk een verschil wat betreft de stand van zaken bij de verschillende automerken. Ik kan dat kort overlopen. Volkswagen heeft zelf toegegeven dat er gesjoemeld is en er is ook een impact in Vlaanderen. Bij Mitsubishi is de fraude ook toegegeven, maar er is geen impact in Vlaanderen. Renault heeft nog niets toegegeven. Er hebben huiszoekingen plaatsgevonden en dat wordt verder opgevolgd. Opel ligt onder vuur naar aanleiding van een aantal onderzoeken die gebeurd zijn in het kader van de onderzoeksjournalistiek. Audi, Porsche en Mercedes worden genoemd, maar daar staan we nog niet ver. Dat wordt verder opgevolgd en zodra er duidelijkheid bestaat over de vraag of er fraude is gepleegd en of er een effect is in Vlaanderen, zal ik op dezelfde manier, vanuit mijn bevoegdheid voor Leefmilieu, een klacht indienen.
De lage-emissiezones zijn herwerkt en opnieuw geagendeerd op de Privacycommissie. Als die opnieuw samenkomt, zal dat daar worden besproken. Hopelijk zullen we zo snel mogelijk groen licht krijgen.
Op initiatief van de federale premier zijn er inderdaad drie werkgroepen opgericht, een over milieu en gezondheid, een over fiscaliteit en mobiliteit en een over conformiteit. In het begin zijn die vaak samengekomen. Het klopt dat dat nu wat sputtert. We zitten erachter dat milieu en gezondheid voldoende samenkomt. Fiscaliteit, mobiliteit en conformiteit zijn bevoegdheden van andere ministers.
Zelf onderzoek doen, mijnheer Sanctorum, ik zie niet in wat de meerwaarde kan zijn van het eenzijdig uitvoeren van die onderzoeken in Vlaanderen. Dat is weinig efficiënt, je hebt geen garantie dat je tot resultaten komt die je in die regio wijzer maken. Ik geloof sterk in de Europese onderzoeken. Als er duidelijke aanwijzingen zijn dat er is gesjoemeld, dat er zaken zijn gebeurd die niet kunnen, dan zullen we op dezelfde strenge manier optreden. Het is weinig efficiënt en weinig zinvol om mensen en middelen in te zetten om zelf eenzijdig alles op ons eentje in Vlaanderen te onderzoeken. Dat heeft geen zin. Het is niet omdat we dat niet willen of omdat er geen politieke wil is. Het is omdat het weinig kan bijdragen aan wat op andere, Europese niveaus gebeurt. Het heeft dus weinig zin om een eigen onderzoek te laten uitvoeren door VITO. Ik ben daar in ieder geval geen voorstander van.
De vraag om uitleg is afgehandeld.