Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
De heer Parys heeft het woord.
Brussel heeft drie gevangenissen: Sint-Gillis, Vorst en Berkendael. De Vlaamse Gemeenschap is werkzaam in de drie inrichtingen met een ploeg en biedt in de Brusselse gevangenissen hulp- en dienstverlening aan op verschillende domeinen: welzijn en gezondheid, werk en onderwijs, sport, cultuur en herstel. Als Vlaams minister van Welzijn hebt u dus een belangrijke rol te vervullen binnen de Brusselse gevangenissen.
Door een stakingsactie in de Waalse en Brusselse gevangenissen worden militairen ingezet om bijstand te verlenen in Sint-Gillis en Vorst. In de eerste plaats wordt de veiligheid gegarandeerd van het personeel dat wel aan het werk is. Intussen valt het regime stil van de gemeenschapsdienst die er wordt aangeboden en wordt melding gemaakt van schending van rechten van de gedetineerden.
Volgens een artikel van De Morgen worden in de gevangenis van Sint-Gillis al bijna een jaar lang geen groepsactiviteiten meer georganiseerd: behoudens enkele uitzonderingen mogen de gemeenschappen en Brusselse welzijnsdiensten geen onderwijs, vorming, sport, bibliotheek, gespreksgroepen of wat dan ook in groep aanbieden. Dat gaat dus veel verder dan de staking die vandaag het nieuws beheerst. De diensten van de Vlaamse Gemeenschap kregen de belofte om na de paasvakantie sportactiviteiten en bibliotheek opnieuw te mogen opstarten. Daar is niets van in huis gekomen, aangezien er wordt gestaakt. De gemeenschappen en de Brusselse diensten zouden systematisch worden weggestuurd. Iedereen moet ondergaan en zien hoe de hulp- en dienstverlening die in 2009 moeizaam van de grond kwam, verloren gaat.
Ondertussen zijn ook de notulen van het Overlegcomité van 25 mei beschikbaar. Daar leren we uit dat voor twee activiteiten – het gaat, geloof ik, over bibliotheek en sport – er een opstart zou gebeuren in de gevangenis van Sint-Gillis en dat het de bedoeling was om die half april effectief opnieuw op gang te brengen.
Minister, welke gevolgen hebben de stakingen op het hulp- en dienstverleningsaanbod van de Vlaamse Gemeenschap in de Brusselse gevangenissen? Kunt u meer uitleg geven bij die problemen? Zijn er soortgelijke ontwikkelingen in andere Brusselse gevangenissen? Zijn er oplossingen, specifiek voor de gevangenis van Sint-Gillis? Loopt daarover overleg?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Door de huidige vakbondsacties is alle hulp- en dienstverlening in de gevangenissen van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael geschorst.
Momenteel is er bij het Directoraat-Generaal Penitentiaire Inrichtingen, net zoals in alle federale overheidsdiensten, een besparingsoefening bezig. Per gevangenis wordt gekeken hoe de budgettaire inspanningen kunnen worden geleverd. Dat heeft tot een aantal acties geleid. De resultaten daarvan kunnen we ook vandaag in de media opnieuw vernemen.
In enkele inrichtingen heeft dat de voorbije maanden geleid tot tijdelijke acties van de vakbonden en soms tot aanpassingen aan het werkregime. Enkel in Sint-Gillis heeft dat gevolg gehad dat het volledige groepsaanbod werd geschrapt sinds de zomer van 2015. Op dit ogenblik is er ingevolge de staking een absoluut minimum aan penitentiair personeel dat het werk opneemt, werd het leger ingeschakeld en wordt, zoals reeds aangegeven, alle hulp- en dienstverlening opgeschort.
Ik kan me uiteraard niet mengen in dit sociaal conflict. De Vlaamse beleidscoördinator inzake hulp- en dienstverlening aan gedetineerden blijft in overleg met de directie en met de diensten die een aanbod hebben in de gevangenis met het oog op een vlotte herstart zodra dit mogelijk wordt.
Ik heb, ook samen met andere gemeenschapsministers, naar aanleiding van de beperkingen op de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Sint-Gillis de voorbije maanden, reeds herhaaldelijk aangedrongen op een snelle oplossing van de situatie bij mijn federale collega, bevoegd voor de justitie, onder meer via een gezamenlijk schrijven in september 2015 van alle bevoegde gemeenschapsministers en op het Overlegcomité van 24 februari laatsleden.
Misschien toch nog een vraag. De situatie in Sint-Gillis blijkt nog anders te zijn dan in Vorst en Berkendael. Dat dateert al van de zomer van 2015, zei u. Waarom is de situatie in Sint-Gillis anders? Heeft dat ook te maken met vakbondsacties die al liepen van in de zomer van vorig jaar en die een effect hadden op de dienstverlening die wij in die gevangenissen kunnen aanbieden? Als dat het geval is, betekent dat dat de gedetineerden al bijna een jaar geen enkele dienstverlening van de gemeenschappen in de gevangenis hebben gekregen.
Ik zal u uit een brief citeren die we met alle gemeenschapsministers aan de minister van Justitie hebben bezorgd: “De toestand in de Brusselse gevangenissen is verontrustend. Naar aanleiding van het zomerregime besliste de directie van de gevangenis van Sint-Gillis eenzijdig sinds 30 juni 2015 zo goed als alle collectieve activiteiten af te schaffen. Omwille van deze situatie hebben de diensten Justitiële welzijnswerking die gefinancierd worden door de Franse Gemeenschap, door de Vlaamse Gemeenschap en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie het steeds moeilijker om deze hulp op een kwalitatieve manier te kunnen verstrekken aan de gedetineerden.”
Wij hebben aangedrongen en we zijn blijven aandringen op het deblokkeren van die situatie. Blijkbaar is de gevangenisdirectie enkel bereid om op termijn beperkte activiteiten toe te laten. Ik denk, maar ik kan me er niet in detail over uitspreken, dat een en ander wel in verband zal staan met de acties die nu plaatsvinden, maar dat is een situatie die we al vroeger op de overlegagenda hebben gezet.
Ik lees dat ook in de notulen van het Overlegcomité over de dienstverlening die de gevangenen zouden krijgen in de gevangenis van Sint-Gillis. Er staat dat de vakbonden akte hebben genomen van deze beslissing en dat dat tot dusver goed is verlopen. Maar goed, dat is een brief van 11 april van dit jaar. Ik kan alleen maar, samen met iedereen vaststellen, dat wat er gebeurt verschrikkelijk erg is om verschillende redenen. Natuurlijk, wat Vlaanderen betreft is het dubbel jammer dat we de taak die ons is toebedeeld, niet kunnen uitoefenen door de acties die vandaag lopen. Ik hoop dat er snel een oplossing wordt gevonden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.