Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking, Toerisme en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Turan heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, collega’s, handel kan een krachtige motor voor duurzame economische ontwikkeling in het Zuiden zijn, op voorwaarde dat die eerlijk gereguleerd wordt. Het Europese suikerbeleid, dat de productie en handel van suiker binnen de EU reguleert, veroorzaakt echter een structureel onevenwicht op de suikermarkt. Dat wordt aangetoond in het rapport ‘Handel in suiker: een ongelijk speelveld voor het Zuiden’, dat Oxfam onlangs publiceerde.
Het Europese suikerbeleid beschermt de Europese industriële bietsuikerproductie en houdt rietsuiker uit vele landen uit het Zuiden buiten de EU. Dat gebeurt via een combinatie van subsidies, productiequota en gegarandeerde prijzen voor Europese bietsuiker en torenhoge importtarieven voor rietsuiker. Bijgevolg wordt er in de EU onzinnig veel bietsuiker geproduceerd en krijgt rietsuiker geen eerlijke kans op onze markt.
Deze gang van zaken heeft nefaste gevolgen voor rietsuikerproducenten in het Zuiden, en is bovendien onverantwoord vanuit duurzaamheidsperspectief. Het Europese suikerbeleid heeft bijvoorbeeld een verwoestende impact op Paraguayaanse handelspartners in suiker, maar ook op vele andere duurzame, kleinschalige riettelers in het Zuiden. Bovendien is suiker een grondstof die bij uitstek in een tropisch klimaat geteeld wordt. Kleinschalig geteelde rietsuiker uit het Zuiden heeft dan ook een comparatief voordeel op industrieel geteelde bietsuiker uit het Noorden, als je rekening houdt met de milieukosten en het efficiënte gebruik van productiefactoren als kapitaal, arbeid en grond.
Doordat de EU de grootschalige, industriële suikerbietenteelt subsidieert, kan die echter toch concurreren met de suikerrietteelt in het Zuiden. Deze beleidskeuzes maken de suikerbietenteelt dus levensvatbaar op de markt en ontmoedigen zo de Europese boeren om gewassen te verbouwen die efficiënt en duurzaam geteeld kunnen worden in ons klimaat. Tegelijkertijd belet dit de suikerrietproducenten in het Zuiden om hun marktaandeel in de EU uit te breiden en zich verder te ontwikkelen. Dit staat in schril contrast met het engagement van Europese en Vlaamse beleidsmakers over de duurzame ontwikkelingsobjectieven (Sustainable Development Goals) die de internationale gemeenschap vooropstelt.
In oktober 2017 zullen de productiequota en de gegarandeerde prijzen voor bietsuiker opgeheven worden. Daarmee vervalt ook het exportplafond voor suiker dat de EU en de Wereldhandelsorganisatie waren overeengekomen. De algemeen geldende importtarieven blijven voorlopig echter onaangeroerd. Nochtans is een verlaging van deze importtarieven noodzakelijk om suikerproducenten in het Zuiden een eerlijke kans te geven op de Europese markt.
Deze hervormingen hebben belangrijke gevolgen voor de verschillende spelers die actief zijn in de suikerindustrie. De Europese rietsuikerraffinaderijen en suikerverwerkende industrie zijn alvast gebaat bij de hervormingen, aangezien ze een einde maken aan de kunstmatig hoog gehouden suikerprijs op de Europese markt. En hoe goedkoper zij suiker kunnen aankopen, bijvoorbeeld als grondstof voor de productie van koekjes en frisdranken, hoe lager hun productiekosten en hoe hoger hun winst. Dat positieve effect zou nog vergroot worden indien ook de importtarieven verlaagd zouden worden.
Anderzijds is er de Europese suikerbietindustrie. Die zal haar productie mogen opschroeven en dat ook doen zolang ze beschermd wordt door subsidies en hoge importtarieven, met een daling van de suikerprijs tot gevolg. Oxfam waarschuwt echter dat met het oplossen van het probleem van de hoge suikerprijs voor de Europese consument en de suikerverwerkende industrie, de kans groot is dat het werkelijke probleem de politieke agenda niet eens zal halen. Zolang er geen belastingen komen op de enorme milieuschade van de geïndustrialiseerde monocultuur en deze zelfs subsidies blijft ontvangen, blijft dat het dominante productiemodel voor suiker. Dat gaat ten koste van efficiënte en duurzame suikerproducenten in het Zuiden en het Noorden.
Oxfam waarschuwt ook dat als gevolg van de wellicht forse daling van de Europese rietsuikerprijs, de importtarieven niet eens meer nodig zullen zijn om rietsuiker uit het Zuiden geen schijn van kans te geven op de Europese markt.
Minister-president, hoe schat u de gevolgen in van de geplande hervormingen voor respectievelijk de Vlaamse suikerbietindustrie, suikerrietraffinaderijen en suikerverwerkende industrie? Hebt u al signalen van hen ontvangen of overleg met hen gehad?
Hoe schat u de gevolgen in van de geplande hervormingen voor de suikerproducenten in het Zuiden? Bent u bereid om dit thema aan te kaarten op Europees niveau?
Wat is uw standpunt over de geplande hervormingen in het Europese suikerbeleid? Bent u van mening dat er internationaal een gelijk speelveld moet komen voor de suikerhandel? Bent u bereid om op Europees niveau te pleiten voor het verlagen of zelfs afschaffen van de importtarieven op rietsuiker?
Mevrouw Turan, uw vraag gaat over een bevoegdheid van minister Schauvliege. Het behoort immers volledig tot de bevoegdheid Landbouw. Het is dus niet mijn bevoegdheid. Het betreft zeer inhoudelijke onderhandelingen over suiker. Ik moet u dus doorverwijzen naar mijn collega.
Dan zal ik mijn vraag aan minister Schauvliege stellen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.