Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, in het najaar van 2014 kregen een heel aantal landbouwers een niet-bindend schrijven dat hen een groene, oranje of rode stempel gaf, afhankelijk van hun bijdrage aan de stikstofdeposities of ammoniakemissies. De landbouwers werden op die manier geïnformeerd over de impact op de nabijgelegen natuurgebieden en op de vergunningstoestand van hun bedrijf. Ondertussen – we hebben het daarover in de commissie al meermaals gehad – is het flankerend beleid voor de rode bedrijven actief. De Vlaamse overheid heeft er de nodige financiële middelen voor uitgetrokken.
Enkele weken geleden las ik in de recentste publicatie van het tijdschrift De Landeigenaar dat er in de PAS-problematiek (Programmatische Aanpak Stikstof) een nieuwe wending zou zijn gekomen. Het tijdschrift bericht dat er een generiek en specifiek beleid moet worden opgesteld, zodat de stikstofbronnen afnemen. Verder lezen we ook dat er een herstelbeleid komt om de schade op te kuisen. Tot slot zegt het tijdschrift dat er helemaal geen oranje bedrijven meer zijn en dat al deze bedrijven opnieuw groen zijn ingekleurd.
In datzelfde artikel van De Landeigenaar wordt ook verwezen naar de Nederlandse situatie. In Nederland worden beheer en herstel voor 100 procent vergoed. De doelstellingen zijn realistisch en haalbaar aangezien er enerzijds geen kwantitatieve IHD-doelstellingen werden vooropgesteld en anderzijds in de PAS het doel niet wordt gekoppeld aan de kritische depositiewaarde van een habitat. Juist daarom willen de eigenaars in Nederland blijkbaar meewerken. Aldus de journalist van De Landeigenaar.
Omdat het toch al een hele tijd stil is rond het verhaal van PAS en IHD wil ik u graag volgende vragen stellen, minister. Hoever staat het met de koersverandering in de aanpak van de oranje bedrijven? Hoever staat het met het flankerend beleid voor deze oranje bedrijven? Hoeveel oranje bedrijven zijn er nu nog en wat is de recentste prognose van de kostprijs voor het flankerend beleid? Is er een effectieve kostenbesparing door het omzetten van oranje naar groene bedrijven? Zo ja, hoe zullen deze middelen verder worden ingezet? Zullen er middelen worden vrijgemaakt voor herstelmaatregelen? Wat vindt u van het Nederlands principe dat er qua vergoeding geen onderscheid wordt gemaakt tussen PAS-herstel en IHD-natuur? Is dat in Vlaanderen haalbaar? Hoever staat het met het managementplan 1.2? Liggen de zoekzones inmiddels definitief vast? Zo neen, tegen wanneer mogen we dat verwachten? In 2020 moeten 16 van de 46 habitats in Vlaanderen in een goede of verbeterde staat verkeren. Zullen we dat streefcijfer halen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Peeters, in het kader van de PAS werden er bij de beslissing van de Vlaamse Regering verschillende fases afgesproken. Die moeten uiteindelijk in 2019 leiden tot een definitieve PAS, de zogenaamde DPAS. Het huidige significantiekader werd ingesteld voor de overgangsfase. Die is direct van start gegaan en loopt nog altijd ongewijzigd verder.
Naar aanleiding van onder andere besprekingen in het Vlaams Parlement maar ook van de stand van zaken en de evaluatie van het al doorlopen traject lopen op dit moment gesprekken tussen de verschillende betrokken kabinetten en partners over het verdere verloop en de aanpak van de PAS en de instandhoudingsdoelstellingen. De thematiek en de aanpak van de oranje bedrijven is daarvan een onderdeel. De resultaten van de geactualiseerde aanpak moeten nadien aan de Vlaamse Regering worden voorgelegd. Ik kan niet vooruitlopen op die beslissing omdat die nog niet genomen is.
Het flankerend beleid voor de oranje bedrijven is ook een onderdeel van de besprekingen die op dit moment worden gevoerd. De kostprijs van het flankerend beleid zal pas kunnen worden ingevuld als ook de inhoudelijke invulling helemaal klaar is. Bij de begrotingsaanpassing 2016 is er in vergelijking met de start van de legislatuur voor flankerend beleid 7 miljoen euro bij gekomen. Dat gaat over bedrijfsadvies, de uitbetaling van maatregelen, de inlichtingennota Grondenbank. Voor herstelmaatregelen werd 8 miljoen euro uitgetrokken.
Het Nederlandse principe zit ook in de besprekingen. Ik kan daarop niet vooruitlopen.
De zoekzones worden formeel vastgelegd in de managementplannen van Natura 2000. De eerste planversie is de versie 1.1. In de technische werkgroep die de opmaak van de zoekzones begeleidt en die is samengesteld uit de betrokkenen van de verschillende belangenorganisaties en administraties, is nog geen volledige overeenstemming gevonden. De resterende knelpunten worden op dit moment besproken op interkabinettenniveau. Op basis van de beslissingen van dit overleg kan het proces van de opmaak van de managementplannen 1.1 worden gefinaliseerd.
De volgende stappen zijn de schriftelijke evaluatie door de leden van de overlegplatforms van Natura 2000 in elke speciale beschermingszone (SBZ) en het overleg over de input binnen de gewestelijke overleginstanties. De managementplannen 1.1 inclusief de resterende zoekzones zullen daarna ter goedkeuring en vaststelling worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering. Dan pas kunnen de managementplannen 1.2 worden opgestart.
De doelstelling om zestien habitats in een goede en verbeterde staat van instandhouding te brengen, werd genomen bij het vastleggen van de specifieke instandhoudingsdoelstellingen per SBZ. Dat gebeurde met de regeringsbeslissing van 23 april 2014. Het gaat om een bindende doelstelling, die invulling geeft aan de Europese biodiversiteitsstrategie. Het beleid van de bevoegde administraties is erop gericht dit doel te halen. Na de goedkeuring van de managementplannen 1.1 wordt overgegaan tot bijkomende inspanningen om die doelen te bereiken. Dat maakt nu al onderdeel uit van de lopende besprekingen.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Minister, ik merk dat er op dit ogenblik nog niet zoveel geweten is en dat de journalist in het tijdschrift De Landeigenaar waarschijnlijk wat voor zijn beurt heeft gepraat. Als ik uw antwoord hoor, kan ik alleen maar dat concluderen. Daar waar zij zonder meer stelden dat alle oranje bedrijven automatisch groen zijn en er geen oranje bedrijven meer zijn, dan hoop ik nu dat er toch wat verschuivingen gaan komen om de rechtszekerheid te garanderen. Om anderzijds zonder meer te zeggen dat alles éénzelfde kleur wordt, zo ver zijn we nog niet.
Minister, ik heb nog een bijkomende vraag. Ik weet niet of u daar nu op kunt antwoorden. Eind 2014 startte de organisatie Boeren op een Kruispunt samen met heel wat landbouwers die een ‘rode brief’ hadden ontvangen een procedure. Is daar inmiddels al een uitspraak over? We hadden net een discussie over de Raad voor Vergunningsbetwistingen. We weten ook wel dat het op de reguliere rechtbanken enige tijd kan duren. Is daarover al iets geweten? U zegt dat op dit ogenblik alles nog bezig is, zowel de opmaak van de managementplannen als het afbakenen van de zoekzones. Ik hoop dat we in deze commissie zo snel mogelijk terugkoppeling krijgen, zodra hierover bij de Vlaamse Regering meer duidelijkheid is.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, wij weten dat er op uw kabinet over nagedacht wordt om met generieke emissiereducties te werken op sectorniveau. Er wordt bekeken of die een oplossing kunnen bieden. Persoonlijk denk ik dat het met generieke reducties alleen niet of nooit zal gaan. Er zullen altijd bedrijven zijn – dat zijn nu oranje bedrijven – waarvoor extra inspanningen gevraagd zullen worden. Of ze je nu in de toekomst oranje noemt, of je geeft ze een andere naam, ik vrees dat ze er altijd zullen zijn.
Mevrouw Peeters verwijst naar een artikel in De Landeigenaar. Die moeten dat natuurlijk wel ergens halen. Minister, u zegt dat er nog geen beslissing is, nog geen akkoord binnen de regering. Ik heb het gevoel dat telkens het over de IHD’s en de PAS gaat, we worden geconfronteerd met een dossier waarover telkens weer zeer voortijdig of te vroeg wordt gecommuniceerd. Dat heeft telkens een kwalijk gevolg. Ik heb het gevoel dat dit hier opnieuw het geval is en dat sommigen denken: 'Aha! Het zal zo zijn!', terwijl er nog geen of onvoldoende politiek draagvlak voor is.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Wat moeten we hier nu eigenlijk van denken? Er verschijnt een artikel met een optimistische boodschap, toch voor een aantal mensen, maar het blijkt dan fout te zijn. Minister, ik stel voor dat u dan een rechtzetting vraagt, zodat het artikel wordt gecorrigeerd. Ik ben het eens met de heer Vandaele: wat ook de mening is over dit dossier, het is kwalijk en het insinueert veel. Ik vraag mij ook af waar die persoon zijn informatie vandaan haalt. Hij zal dat toch niet verzonnen hebben? Hij zal dat bij iemand gehaald hebben die betrokken is bij het proces. Ik zou niet weten waar anders.
Dit gezegd zijnde, hoop ik dat we eindelijk in een eindfase zullen geraken en dat er een beslissing gaat komen. Dit debat loopt al behoorlijk lang. Ik weet dat het een gecompliceerd verhaal is met heel wat gevoeligheden. Maar we zullen finaal toch eens moeten landen. Ik hoop dat dat op korte termijn gebeurt.
Minister, los van de kwestie generiek of niet-generiek, waarover ik mij niet ga uitspreken want ik weet zelfs niet wat de inhoud is van het generiek voorstel, en ik vind het dus een beetje raar om daar op de een of andere manier een voorafname of uitspraak over te doen, heb ik begrepen dat u in overleg bent met verschillende partners. Het is belangrijk dat wij vooruitgang maken in het dossier, in die zin dat er heel wat bedrijven al een geruime tijd in een onzekere situatie verkeren. Hoe sneller wij daar zicht op krijgen vanuit wetenschappelijke en uiteraard ook politieke hoek, hoe beter. Ik kan alleen maar oproepen om het overleg daarover zo spoedig mogelijk voort te zetten.
Collega’s en minister, ik heb het artikel gelezen. Ik heb daarin een paragraaf gevonden die mij wat zorgen baart met betrekking tot de mogelijke vooruitgang van het gesprek. We roepen allemaal dat er snelheid en vooruitgang moet zijn. Wel, dan is het heel belangrijk dat de focus in de discussie juist is. Het regeerakkoord stelt duidelijk dat het de bedoeling is om de instandhoudingsdoelstellingen te bereiken. Het beleid moet daar volledig op gericht worden, in die zin dat ook aankoop, inrichting, beheer en subsidies daarop gefocust moeten worden.
Het regeerakkoord stelt letterlijk dat zowel de kredieten voor aankoop, inrichting en beheer als de subsidies moeten worden gefocust op de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen. In het tijdschrift waarnaar net werd verwezen, lees ik echter het volgende: “De natuursector wenst op haar terreinen meer vrijheid voor andere doelen dan IHD, en erfgoed ligt op sommige plaatsen in strijd met natuur. Deze punten worden nu politiek uitgevochten, voordat wij het zoekzonemodel kunnen afkloppen en laten lopen.”
Ik hoop wel dat men in de discussie zal vasthouden aan de krachtlijnen en de richtlijnen die we hebben afgesproken en waarachter we ons ook in het regeerakkoord hebben geschaard, namelijk dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, dat het beleid heel gericht mag inzetten op instandhoudingsdoelstellingen en dat dat ook daadwerkelijk wordt ondersteund. Minister, zijn dat de basiselementen waaraan men vasthoudt in de discussies die momenteel gaande zijn? Of moet ik hier ook uit afleiden dat dat niet zo is en dat er andere discussies gaande zijn?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Een paar zaken ter verduidelijking, want sommigen hebben blijkbaar onjuiste informatie over nota’s die zouden circuleren. Het is zo dat alle voorstellen altijd gebaseerd zijn op de drie pijlers: het generieke, het brongerichte en de herstelmaatregelen. Dat is ook initieel zo afgesproken in april. Die drie pijlers zitten dus altijd vervat in de voorliggende voorstellen. Het is dus niet zo dat daarvan zou worden afgestapt. Het is een proces dat heel moeilijk verloopt. Ik stel ook vast dat er inderdaad soms zaken naar buiten komen. Dat is jammer, want dat is de beste manier om sommige zaken nog meer te doen vastlopen. Ik kan dat dus ook alleen maar betreuren.
Voorzitter, ik ga dan ook niet ingaan op knelpunten. Dat lijkt me het slechtste dat we kunnen doen. Dan zullen we er zeker nooit uitkomen, en dat is niet wat wij willen. Als je teksten aftoetst bij verscheidene stakeholders, bestaat natuurlijk altijd de kans dat zaken naar buiten komen of worden gelekt. Dat is jammer. Dat is een vaststelling die we maken. Dat zijn ook zaken die niet alleen bij ons circuleren. Dit is al vaak het voorwerp geweest van politiek overleg, van interkabinettenoverleg, trouwens. We zullen dat ook verder goed bewaken. We willen die instandhoudingsdoelstellingen bereiken. Dat is ook wat we samen hebben afgesproken en wat in het regeerakkoord staat. Dat zijn ook de principes waarvoor we duidelijk zullen gaan. We moeten en zullen proberen daaruit te geraken. Dat zijn geen gemakkelijke discussies, want het gaat vaak ook over centen, over belangen. Dat is dus niet zo evident. We gaan er echter volop tegenaan. Ik hoop en hoor hier ook dat de wil er is bij de diverse partijen in de meerderheid om dat ook tot een goed einde te brengen. Dat is ook genoteerd. Laten we daar dan ook voor gaan.
Mevrouw Peeters heeft het woord.
Ik heb inderdaad toch ook van alle partijen gehoord dat iedereen dit tot een goed einde wil brengen. (Opmerkingen van Bart Caron)
Inderdaad, zelfs u, mijnheer Caron. Dat is dus sowieso een goede zaak. Oké, het artikel is wat het is, en ik denk dat sommigen inderdaad gewoon voor hun beurt spreken. Ik kan alleen maar herhalen dat we graag zo snel mogelijk vooruitgang willen. We willen pleiten voor rechtszekerheid. Ik hoop opnieuw dat, als er straks finaal een beslissing komt, we die ook in deze commissie kunnen bespreken, opdat er duidelijkheid is en men straks weer niet iets uit andere bronnen moet vernemen, zoals in het geval van dit tijdschrift, die dan soms ook nog foutieve informatie meegeven. Alleen dat brengt immers meer rechtsonzekerheid, en daar heeft niemand baat bij.
De vraag om uitleg is afgehandeld.