Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, het is niet de eerste keer dat we het hierover hebben. De fameuze Dieselgate gaat over meer dan alleen dieselwagens. We hebben het sjoemelsoftwareverhaal van Volkswagen en dochtermerken gehad, ook Renault werd genoemd. U kent het fameuze staaltje van onderzoeksjournalistiek van de VRT-nieuwdienst, met het kleinschalige onderzoek naar Opel. Niet lang geleden hebben ze dat opnieuw gedaan. Er bleek van alles aan de hand te zijn.
Ondertussen duikt ook Mitsubishi op in de schandaalsfeer. Vandaag staat er een artikel op destandaard.be dat Mitsubishi zelf toegeeft dat er al sinds 1991 manipulatie van uitstootgegevens aan de gang is.
Minister, het blijft me zorgen baren dat geen enkel geval van softwaremanipulatie of ander gesjoemel met gegevens of tests door de Vlaamse, federale of Europese overheden kon worden ontdekt. Ik stel dat gewoon vast. Het zijn allemaal zaken die per toeval opduiken, terwijl het toch vanzelfsprekend zou zijn dat daar een grootschalig, liefst Europees, onderzoek naar gebeurt. Vooralsnog is dat niet gebeurd. Ik weet dat er een Europese onderzoekscommissie van start is gegaan, maar er wordt geen grootschalig onderzoek in Europa naar alle automerken georganiseerd. Waarom doen we dat niet zelf? We hebben de knowhow, we hebben de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), een gerenommeerde instelling die dat perfect kan onderzoeken.
Minister, hebt u er op dit moment zicht op of er auto’s in Vlaanderen betrokken zijn bij de toegegeven fraude van Mitsubishi? Over hoeveel wagens zou het gaan? Hebt u al contact gehad met Mitsubishi België?
Bent u bereid om in de nabije toekomst, aangezien er steeds meer zaken opduiken, te laten onderzoeken of ook andere autobouwers dan de reeds gecompromitteerde zich schuldig maken aan softwaregesjoemel? Mogelijk duiken er nog andere schandalen op, maar ik hoop dat u dat niet verder wilt afwachten. Is er volgens u sprake van een malaise in de hele sector van de autobouwers? Bent u van plan verdere initiatieven te nemen op basis van dit nieuwe schandaal? Uiteraard kan Vlaanderen alleen niet alles doen. Welke standpunten verdedigt u met betrekking tot de opeenvolgende autogates bij de hogere overheden, in de eerste plaats Europa?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik herhaal wat ik al een paar keer heb gezegd. Fraude is onaanvaardbaar en ontoelaatbaar, en daar moeten we krachtig tegen optreden. We hebben dat gedaan ten aanzien van Volkswagen. We hebben ons aangemeld en klacht ingediend als benadeelde partij. Dat zullen we evengoed doen tegen alle andere automerken waar fraude is bewezen.
U vraagt hoeveel wagens van Mitsubishi betrokken zijn. Op dit moment wordt dat uitgezocht door de federale bevoegde diensten. Ze zijn in contact met de top van Mitsubishi België om te weten over hoeveel wagens het gaat.
De homologatie is Europees geregeld. Bij ons valt dat onder de bevoegdheid van de minister van Mobiliteit. Als de homologatie van een voertuig in een Europees land wordt goedgekeurd, wordt het in een andere lidstaat ook verplicht om dat voertuig in te schrijven. Het is de bevoegde autoriteit van het Europese land dat de homologatie goedkeurt, dat de nodige controles uitvoert. Bijgevolg is het aan dezelfde bevoegde buitenlandse autoriteit om dit dossier verder te onderzoeken en maatregelen te nemen. Dat is geen evidente zaak bij de homologatie, maar op dit moment wordt er verder werk van gemaakt op het Europese niveau. Ik ben ervan overtuigd dat dit wordt versterkt door wat er nu allemaal aan het licht komt.
Onze emissiemodellen houden al rekening met hogere emissies in het reële verkeer. Ik ben zeker dat de oplossing van deze problematiek Europees moet worden gevonden. De homologatieprocedure op het Europese niveau moet worden herzien. Het systeem van goedkeuring van nieuwe types moet ook Europees worden verbeterd. De onafhankelijkheid van de controleorganen moet worden versterkt. Er moeten nieuwe regels komen voor terugroeping en samenwerking tussen lidstaten.
U vraagt of de autosector in een malaise verkeert. Het Duitse onderzoek over de emissiewaarden van dieselwagens zorgt terecht voor ongerustheid. Er worden nu ook heel wat andere merken genoemd. Federaal minister Kris Peeters heeft contact met de Duitse overheid. Hij bekijkt welke bijkomende stappen in België moeten worden genomen. Nogmaals, wij hebben die klacht als benadeelde ingediend vanuit Leefmilieu en we zullen dat ook doen ten aanzien van de merken die op dezelfde manier fraude hebben gepleegd. Fraude is nog iets helemaal anders dan het verschil in uitstoot met de real driving emissions. Ik wil dat hier nog eens herhalen om beide uit elkaar te halen, maar fraude is onaanvaardbaar. Dat kunnen we niet pikken, en we reageren er ook tegen.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, uw laatste woord illustreert het: reageren. Dat stoort me aan uw betoog. Ik twijfel er niet aan dat u in actie schiet als er duidelijke indicaties zijn dat een bepaalde autoconstructeur zich schuldig maakt aan fraude. Het zou er nog aan moeten mankeren. U hebt dat inderdaad met Volkswagen gedaan, en dat is goed. Maar ik begrijp uw afwachtende houding niet. Het is toch duidelijk dat er in die sector fundamenteel iets schort. U zegt het zelf: er heerst malaise en bezorgdheid. Ik vraag me echt af hoeveel lijken er nog uit de kast moeten vallen vóór u proactief iets onderneemt. Wat weerhoudt u eigenlijk om VITO een al bij al klein onderzoek te laten uitvoeren naar alle merken die op grote schaal in Vlaanderen worden verkocht? Dan hebt u meteen meer inzicht in wat er aan de hand is. Waarom zou u dat niet doen?
De heer Tobback heeft het woord.
Ik wil me bij collega Sanctorum aansluiten, al was het maar omdat ik na het vorige incident, toen Opel ter sprake kwam, ook dezelfde vraag heb gesteld naar een eigen actief uitgevoerd onderzoek. Hoe dan ook moet iemand het voortouw nemen, en als er nu één regio worstelt met problemen van uitstoot, fijn stof en gezondheidsproblemen omdat ze zeer dicht bebouwd, dicht bevolkt en verkeersintensief is, dan is het wel Vlaanderen. Als er één regio is die, al was het maar uit verantwoordelijkheidszin voor de eigen burgers, het voortouw moet nemen, dan zijn wij dat wel. Ik heb maanden geleden ook al gesuggereerd om aan VITO te vragen een aantal data te verifiëren. Het gaat overigens niet alleen meer over Mitsubishi. Als ik het dossier goed lees, heeft Mitsubishi ook motoren geleverd aan Nissan. Met andere woorden, het breidt zich steeds verder uit. Nogmaals, in de meest verkeersintensieve en dichtbevolkte regio van Europa zouden we toch meer moeten doen dan wachten tot er weer iets uit de kast valt en dan kijken of we ons kunnen aansluiten bij de klacht van iemand anders. Onze verantwoordelijkheid zou toch verder moeten gaan dan dat als we een proactief beleid willen voeren.
Ik heb zelf een vraag naar verduidelijking, minister, omdat ik het gevoel heb dat aan het gerechtelijk onderzoek wordt voorbijgegaan, terwijl dat in de vorige bespreking duidelijk naar voren is gekomen. U hebt duidelijk het voortouw genomen om een gerechtelijke procedure te starten. Ik heb ook toen gezegd dat we met een gerechtelijk onderzoek waarschijnlijk meer informatie loskrijgen dan met een snel en klein onderzoekje. Klopt het inderdaad dat er een gerechtelijk onderzoek loopt naar fraude, als het effectief over fraude gaat? Ik ben ook verbaasd dat er vele dominostenen beginnen te vallen, maar mogelijk is dat het gevolg van die lopende gerechtelijke onderzoeken, die de zaken meer ten gronde kunnen onderzoeken dan een onderzoeksinstelling. Klopt dat?
Uiteraard lopen er gerechtelijke onderzoeken, en daar kunnen we als overheid niet zomaar met eigen onderzoeken tussendoor fietsen. In het kader van een gerechtelijk onderzoek zijn er verschillende mogelijkheden om een grondig onderzoek te verrichten. Die onderzoeken lopen voor een deel in ons land, maar ook Europees, in Duitsland en in verschillende andere landen. Het is niet wijs daar met een eigen onderzoek van de Vlaamse overheid tussen te komen. Ik zie daar echt de meerwaarde niet van in. Dat kan beter gebeuren in het kader van een gerechtelijk onderzoek.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, ik begrijp echt die weerspannigheid niet. Uiteraard ben ik het met u eens dat de juridische weg moet worden gevolgd. Natuurlijk zal daar heel veel informatie uit voortkomen. Bij mijn weten is er vandaag echter alleen tegen Volkswagen een procedure opgestart. Tenzij er zaken zijn die wij niet weten, maar dat is in elk geval publiek bekend.
Intussen mogen we echter toch wel wat technologisch onderzoek verwachten. Daar is toch niets mis mee? Dat zorgt toch niet voor problemen voor de juridische weg die u volgt? Ik vind het beschamend dat de VRT-redactie eigenlijk het werk van VITO moet doen, omdat VITO die opdracht niet krijgt. Vindt u dat niet triest? Wat de VRT doet, is uiteraard heel kleinschalig. Zo’n onderzoek vergt expertise en is erg duur. Zij kunnen dus maar enkele wagens onderzoeken, maar daarmee tonen ze wel voor om en bij een miljoen kijkers van het VRT-nieuws aan dat er aan de wagens van Opel iets schort. Wij vanuit de overheid, met VITO en al haar expertise, wachten af, want er wordt een juridische procedure gevolgd. Daar kan ik met mijn verstand niet bij. Begrijpt u dat, collega Vandaele? Echt, ik begrijp die houding niet en u hebt hier, minister, ook geen overtuigende argumenten gegeven om die terughoudendheid te rechtvaardigen. Ik begrijp het echt niet.
De vraag om uitleg is afgehandeld.