Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, u hebt op 31 januari jongstleden bekendgemaakt dat u dit jaar 50 miljoen euro zult investeren om de allerlaatste gevaarlijke punten van een lijst uit 2002 met 809 zwarte punten, aan te pakken. Die lijst is inderdaad vastgelegd in 2002, sindsdien is er ongeveer 900 miljoen euro geïnvesteerd om die zwarte punten aan te pakken.
Deze manier van werken was een transparante manier van werken. Iedereen kon weten wat de belangrijkste infrastructurele prioriteiten waren op het vlak van verkeersveiligheid en hoeveel middelen er werden geïnvesteerd. Die middelen kwamen niet uit de reguliere begroting, maar uit het Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven (FFEU). Dat is een aparte pot waarin daarvoor werd voorzien.
Het werk is stilaan klaar en dan rijst de vraag of u dit zult voortzetten en op welke manier. Met jaarlijks ongeveer vierhonderd doden op onze Vlaamse wegen is er immers nog heel wat werk aan de winkel.
U hebt al eerder op vragen van mezelf en van collega’s geantwoord dat u niet opnieuw met een vaste lijst zou werken zoals dat in het verleden wel het geval was, en daar valt inderdaad iets voor te zeggen. U hebt gezegd dat u wilt werken met een permanent geactualiseerde lijst op basis van de recente en accurate ongevallencijfers als onderbouwing. U zou die lijst dan aanwenden voor het investeringsprogramma van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV).
Een tijdje geleden hebt u een meerjareninvesteringsprogramma ingediend. Deze commissie heeft daar kennis van kunnen nemen. Tot op heden hebben we echter nog geen kennis kunnen nemen van een lijst met zwarte punten, al dan niet geactualiseerd. Voor mij is het dan ook volstrekt onduidelijk waar die belangrijke prioriteiten op infrastructureel vlak voor het verbeteren van de verkeersveiligheid precies liggen. Welke middelen worden daar specifiek voor aangewend?
Minister, kunt u verduidelijken hoe het meerjareninvesteringsprogramma van AWV is onderbouwd met de meest actuele situatie op het vlak van verkeersveiligheid? Die aangekondigde geactualiseerde lijst van zwarte punten is nog niet beschikbaar. Is die lijst intussen afgewerkt? Indien niet, wanneer mogen we die dan verwachten?
Om de hoeveel tijd zal er een actualisatie komen?
Zal het opgestelde meerjareninvesteringsprogramma zoals we dat in de commissie hebben gekregen, nog worden aangepast aan die lijst?
Hoeveel middelen voor het investeringsprogramma 2016 kunnen worden geïdentificeerd als zijnde specifiek aangewend voor de aanpak van zwarte punten?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik zal verduidelijken wat ik bedoel met een geactualiseerde lijst. U weet dat de lijst van zwarte punten dateert van 2002. Er stonden ongeveer 800 zwarte punten op. Dat is een statische lijst. Ik heb nog dit jaar 50 miljoen euro vrijgemaakt om die lijst af te werken. Dat betekent niet dat er geen gevaarlijke of zwarte punten meer zullen zijn, maar wel dat we werken met een geactualiseerde lijst eerder dan met een statische lijst die intussen meer dan 10 jaar oud is.
Die lijst fluctueert omdat we uitgaan van een verwerking van de ongevallengegevens, natuurlijk altijd met enig uitstel in de tijd.
De lijst fluctueert en heeft vooral een alarmfunctie. Op welke kruispunten moeten we inzetten? Waarom duikt dit kruispunt op in de lijst? Welke ingrepen zijn op korte termijn mogelijk?
Kruispunten veiliger maken kan vaak met beperkte ingrepen die niet moeten worden opgenomen in het investeringsprogramma. Deze worden soms wat denigrerend ‘verfpotmaatregelen’ genoemd, maar rapporten van AWV hebben al aangetoond dat ze op vlak van doorstroming en verkeersveiligheid een grote impact kunnen hebben. Ook handhaving en verkeerslichtenregeling kunnen een oplossing bieden om een zwart punt te verbeteren. Andere projecten vragen dan weer jaren aan studiewerk en uitvoering. Ik wil hiermee aangeven dat u de lijst niet één op één vertaald zult zien in het investeringsprogramma. Het is wel een van de objectieve criteria die gebruikt zullen worden om te worden opgenomen in het investeringsprogramma, zoals de staat van de weg en de staat van de fietspaden.
Daarnaast zijn er ook snelle ingrepen mogelijk die niet afzonderlijk in het investeringsprogramma moeten worden opgenomen. Ik heb ondertussen een lijst mogen ontvangen van mijn administratie en ik zal u die overmaken. Die is voor alle duidelijkheid gebaseerd op statistische gegevens van de periode 2011-2013. Waarom die niet recenter zijn, is misschien een debat waard. Er is een zekere doorlooptijd tussen het verzamelen van de ongevallengegevens bij de politie en de vrijgave van deze gegevens aan het Agentschap Wegen en Verkeer. Dit heeft onder andere te maken met de privacywetgeving en het lokaliseren van de geregistreerde ongevallen. Ik vrees dat men er momenteel nog niet in slaagt om dat tijdsverloop te versnellen. Er wordt gewerkt met een jaarlijks geactualiseerde lijst, maar de ongevallengegevens dateren van wat langer geleden.
Deze lijst bestaat uit een kolom met aanduiding van de stad, een kolom met straatnamen en de identificatie van de locatie op basis van kilometerpunten. We trachten ook aan te geven welke oplossingen er mogelijk zijn. Ik heb bijkomend aan mijn administratie de vraag gesteld om een doorkijk te geven van de oplossingen. Werden er al werken uitgevoerd? Staan er op korte termijn werken gepland? Staan er op lange termijn werken gepland? U zult merken in de tabel dat heel wat van deze kruispunten zijn opgenomen in het meerjareninvesteringsprogramma. De meest actuele lijst zal worden gehanteerd om te bepalen welke investeringen we zullen doen.
Welke soorten kruispunten staan er op de lijst? Dat zijn projecten die ook terug te vinden zijn in het meerjareninvesteringsprogramma, ofwel in studiefase, ofwel in uitvoering. Ook de studiefase kost wat geld. Een aantal kruispunten dateren nog uit de oude lijst van 800 gevaarlijke punten. Er zijn ook kruispunten die ondertussen reeds behandeld werden in de Provinciale Commissie Verkeersveiligheid (PCV) en waarvoor ingrepen uitgevoerd zijn of in uitvoering. Dat heeft te maken met het feit dat we werken met ongevallengegevens uit de periode 2011-2013 waardoor het effect van de uitgevoerde werken nog niet opgenomen kan worden. Er zijn ook kruispunten die verder geanalyseerd moeten worden samen met de gemeenten om na te gaan wat gerichte oplossingen kunnen zijn. Door steeds met een geactualiseerde lijst te werken, kun je ook over de jaren heen een evolutie merken of het een gevaarlijk punt met hoge prioriteit blijft. Als je werkt met een statische lijst zie je geen enkele evolutie in de ongevallencijfers.
U vroeg hoeveel middelen voor het investeringsprogramma in 2016 geïdentificeerd worden als zijnde aangewend voor de aanpak van zwarte punten. Ik verwijs naar de 50 miljoen euro extra voor het afwerken van de lijst van zwarte punten. In het investeringsprogramma wordt niet één op één de koppeling gemaakt of een project een gevaarlijk kruispunt is of niet. Voor mij is een investering in structureel onderhoud ter hoogte van een kruispunt, ook een ingreep voor de veiligheid. Ik denk ook aan het aanbrengen van aangepaste markeringen, een voetpad herschilderen, de lichtenregeling bijstellen en dergelijke meer. Dat zijn allemaal ingrepen met een zijdelings effect ten voordele van de verkeersveiligheid.
In het verleden is er voornamelijk ingezet op infrastructurele maatregelen. Vandaag beschikken we steeds meer over alternatieve maatregelen, zoals verkeerslichtenregeling, het maximaal conflictvrij maken van verkeerspunten, ontvlechting van verkeersstromen, leesbare en vergevingsgezinde infrastructuur en de invoering van 70 kilometer per uur op de gewestwegen. Het moet vooral de bedoeling zijn om uit elke geïnvesteerde euro uit het fysisch programma meer verkeersveiligheid te halen.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, ik dank u voor de bijkomende duiding bij de werkwijze die u hanteert. Dat neemt wat misverstanden weg. Ik ben ook blij dat u een lijst hebt en dat u die zult overmaken aan de commissie om er kennis van te nemen.
Ik begrijp dat u zegt dat de verkeersveiligheid een van de criteria is die bepalen of iets in het fysisch investeringsprogramma terechtkomt of niet. Ik neem aan dat dat wordt gecombineerd met andere criteria. Daarvoor hebt u een nieuwe methodologie gebruikt om uw meerjareninvesteringsprogramma op te stellen. De pure verkeersveiligheid is nooit het enige criterium waarom iets in een investeringsprogramma terechtkomt of niet. Begrijp ik dat goed? Dat is het verschil met de zwarte punten van vroeger. Dat was een statische lijst. Het is een goede zaak om dat wat dynamischer te bekijken.
U zegt terecht dat er ook andere mogelijkheden zijn dan alleen maar infrastructurele ingrepen. Er was wel een lijst waarbij het enkel ging over het verbeteren van de verkeersveiligheid. En dat weegt door om te bepalen of het op de lijst staat, en zo ja, dan wordt het aangepakt. Dat is nu niet meer het geval. Het wordt gecombineerd met andere criteria. Op welke manier zie je met zekerheid de meest dringende noden op het infrastructurele vlak inzake verkeersonveiligheid met de hoogste prioriteit verschijnen op de lijst van investeringen?
Minister, kunnen we een overzicht krijgen van de zwarte punten die niet zijn aangepakt, de punten waarvoor het draagvlak of de financiële middelen niet werden gevonden? Ik dring erop aan om die mee te nemen in die nieuwe dynamische lijst. Daar blijf je met het probleem zitten.
Alle maatregelen en elke euro die we investeren in het fysisch meerjareninvesteringsprogramma moeten altijd leiden tot meer verkeersveiligheid. Dat is de optie die we altijd hebben meegegeven in het algemeen, namelijk dat we altijd en bij alle wegenwerken de situatie verkeersveiliger achterlaten, en ook uit het oogpunt van de fietsinfrastructuur.
Over de lijst van de 800 gevaarlijke punten hebben we al een debat gevoerd. Waarom zijn er sommige gevaarlijke punten van die lijst verdwenen? Wel, dat is omdat die lijst gedateerd is in verschillende opzichten. Sommige zwarte punten zijn helemaal geen zwart punt meer omdat de verkeersstroom in tien jaar tijd door infrastructurele werken is omgeleid, omdat men beperkte lokale ingrepen heeft gedaan voor een kleine herinrichting of een verkeerslichtenregeling of zelfs een belijning, of omdat ze soms vervat zijn in het reguliere investeringsprogramma van het Agentschap Wegen en Verkeer. Dat zijn drie belangrijke redenen waarom sommige punten er niet meer op voorkomen. Dit zeg ik even uit het hoofd. Het is niet omdat het te veel zou kosten of zo. Dat is niet de incentive geweest.
De vraag om uitleg is afgehandeld.