Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, in de diefstalstatistieken van Menen moest ik vaststellen dat er de voorbije maanden 36 autodiefstallen in de politiezone Grensleie werden gepleegd. Enkele dagen later las ik in Het Laatste Nieuws over het gebruik van Belgische autowrakken door dieven in Frankrijk. De dieven gingen goed georganiseerd te werk. Om de diefstal van een voertuig te verdoezelen, maakten ze gebruik van Belgische autowrakken van hetzelfde merk. De gestolen auto kreeg het Belgische chassisnummer en was dus weer verkoopbaar. Daarop besloot ik dat toch even te bekijken.
Bij nazicht van de cijfers van Febelauto viel me op dat er heel wat autowrakken verdwijnen in het illegale circuit. Het aantal ingezamelde afgedankte voertuigen bij de erkende centra is sterk dalende sinds 2010. In 2013 is naar schatting slechts 80 procent van de afgedankte voertuigen verwerkt door de erkende centra. Het jaarverslag van Febelauto uit 2013 zegt hierover: “De strijd tegen de oneerlijke concurrentie van illegale centra wordt dan ook onverminderd verdergezet.”
Het lijkt een vreemd gegeven dat zoveel particulieren hun autowrak zouden verkopen aan illegale handelaars. Navraag in de autosector, de verwerkingssector en bij verschillende verzekeraars leverde steeds een verwijzing op naar hetzelfde bedrijf, Informex. Dat Brusselse bedrijf runt een veilingwebsite. Het heeft nagenoeg een monopolie op de verkoop van de zogenaamde totale verliezen, in de volksmond ‘perte totale’. Informex heeft geen duidelijke regels voor het verkopen van de wrakken. Iedereen die zich inschrijft met een btw-nummer en 5000 euro borg betaalt, kan auto’s kopen van Informex. Er wordt dus niet gecontroleerd of de inschrijver in orde is met de VLAREMA-bepalingen (Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffenreglementering) voor autowrakken. Hier knelt het schoentje. Bij verkoop weet noch de verzekeraar, noch de oorspronkelijke eigenaar van de wagen of de afnemer er wel voor zorgt dat het autowrak effectief legaal wordt ontmanteld.
De totale verliezen omvatten twee categorieën. De economische totale verliezen zijn eventueel te herstellen, maar het is voor de eigenaar voordeliger om een andere wagen te kopen. De technische totale verliezen zijn onbruikbare wrakken. Het is belangrijk dat ze worden behandeld door de erkende centra, om schadelijke milieu-impact te vermijden.
België is trouwens door Europa verplicht om te voorzien in de behandeling van de autowrakken door erkende centra. Concreet is de Vlaamse wetgeving een omzetting van de Europese richtlijn 2000/53/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 september 2000 betreffende autowrakken. Twee artikels zijn hier van belang. Artikel 5.2 bepaalt: “De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat alle autowrakken aan door het bevoegd gezag erkende verwerkers worden overgedragen.” Artikel 5.3 bepaalt: “De lidstaten zetten een systeem op waarbij het voorleggen van een certificaat van vernietiging een voorwaarde voor de uitschrijving van het afgedankte voertuig is.”
Bij de toepassing van het eerste artikel loopt het mis. Informex verkoopt immers aan iedereen en maakt geen onderscheid tussen door de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) erkende centra en andere niet-vergunde opkopers. Maar ook bij het tweede doet zich een probleem voor: er is geen goed werkend systeem dat de eigendom van de voertuigen tot het einde blijft volgen. Het net vertoont gaten die door malafide ondernemingen kunnen worden gebruikt.
Het opzetten van een opvolgingssysteem is uiteraard een federale materie. Een potentiële koper van wrakken krijgt van Informex de boorddocumenten uitgebreid te zien, ook al kan het voertuig technisch niet worden hersteld. Deze boorddocumenten kunnen wel worden gebruikt om de diefstal van een voertuig van hetzelfde type te verdoezelen. Dat kan een verklaring zijn voor het feit dat de Menense criminaliteitscijfers de laatste jaren vaak de diefstal van gewone auto’s tonen.
Tot slot valt me ook op dat heel wat auto’s gestald worden voor de verkoop op terreinen die niet in orde zijn met de milieuvoorschriften. Zo is het geen uitzondering een auto gestald te zien op een grasterreinen of kiezels. Minister, welke maatregelen zult u nemen om de verkoop van autowrakken aan niet-erkende verwerkers tegen te gaan? Welke maatregelen zult u nemen om te controleren dat de autowrakken conform de milieuvoorschriften worden gestald? Zal de OVAM hier extra controles op doen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
We kennen deze problematiek van de verkoop van technisch totale verliezen via het Informexplatform. Deze zomer heeft de OVAM Informex om transparantie gevraagd over haar precieze activiteiten. Na herhaaldelijk aandringen is er op 19 oktober een vergadering geweest met onder andere vertegenwoordigers van Assurali, het Instituut van auto-experts en Informex. Er was eveneens een vertegenwoordiger aanwezig van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. De problematiek van de autowrakken werd uitvoerig behandeld en er werd afgesproken dat de sector voorstellen zal formuleren om zich in regel te stellen. Daarnaast ging de OVAM recent over tot het blokkeren van technische totale verliezen (TV’s) die te koop werden aangeboden in niet-erkende centra. De OVAM zal ook controles uitvoeren bij individuele verzekeringsmaatschappijen die TV’s via Informex verhandelen. Ten slotte zijn er ook nog andere houders van afgedankte voertuigen die zich niet aan de verplichting houden om ze in te leveren bij erkende centra. Door het ontbreken van de traceerbaarheid van voertuigen is het niet mogelijk de laatste eigenaar van een afgedankt voertuig te identificeren. Het realiseren van de traceerbaarheid van voertuigen is de bevoegdheid van de FOD Mobiliteit. De OVAM en Febelauto dringen er bij de FOD Mobiliteit op aan om hun verantwoordelijkheid te nemen. Het handhaven van de opslagvoorwaarden voor het tijdelijk stallen van geaccidenteerde voertuigen en voertuigwrakken is een bevoegdheid van de gemeente voor de klasse 2- en 3-inrichtingen en van de afdeling Milieu-inspectie voor de klasse 1-inrichtingen. De OVAM informeert het parket, de gemeente of de Milieu-inspectie voor de klasse 1-inrichtingen. De OVAM informeert het parket, gemeenten of de Milieu-inspectie bij de vaststelling van een overtreding bij de opslagvoorwaarden.
Minister ik dank u voor het antwoord, ik heb daar niet veel meer aan toe te voegen.
Ik ben blij dat u deze problematiek ter harte neemt en verder opvolgt. De traceerbaarheid heb ik ook al aangekaart bij federale collega’s om het in het federaal parlement te bespreken.
Het is inderdaad een interessant gegeven. Er is een bijkomend element, zijnde schadeauto’s die via een circuit op de markt komen, maar er is ook de export naar het buitenland van wagens met duizenden kilometers op de teller. Daar is ook een milieuaspect aan verbonden. Nieuwe normen en milieuvriendelijke wagens worden door de overheid gestimuleerd, maar afgedankte wagens komen vaak in een tweedehandscircuit in landen die de normen of regels niet zo nauw nemen. Als overheid zouden we het initiatief moeten nemen om ervoor te zorgen dat die wagens niet meer op de baan kunnen rijden. Het is een breuklijn tussen de kringloopeconomie, waarbij goederen een tweede kans krijgen en hergebruikt worden, en het risico om milieuschade te veroorzaken door hergebruik. Dat geldt niet alleen voor wagens, maar ook voor koelkasten en andere apparaten die na een aantal jaren niet meer voldoen aan de huidige reglementering. We moeten dit meenemen in het verhaal van tweedehandscircuit van wagens, namelijk door ze in Vlaanderen te recycleren en ervoor te zorgen dat ze niet meer op de baan komen, niet in ons eigen land en ook niet in het buitenland.
Zolang het voertuig nog een tweedehandsvoertuig is, heeft Leefmilieu daar niets mee te maken. Er zijn bepalingen die zeggen wanneer een auto een wrak is en wanneer het een tweedehandsvoertuig is. Hetzelfde geldt voor een koelkast, wanneer is het afval en wanneer kan het nog gebruikt worden.
De OVAM doet daar blijkbaar ook mee de bepaling. Ik heb net gezien dat er een bewijs is dat de OVAM aangeeft dat wagens niet meer in een bepaald circuit mogen komen.
De heer Nevens heeft het woord.
Er is nog een vacuüm: het is spijtig dat we koelkasten met CFK’s nog op de markt toelaten. Ze zouden beter hier volledig ontmanteld worden in plaats van ze op te sturen naar Afrikaanse landen.
Het betreft hier een vraag van mevrouw Fournier. Nu worden er koelkasten bijgehaald, een totaal andere thematiek. Uw conclusie is niet volledig correct. We kunnen er misschien een apart debat over voeren.
Als een autowrak over de grens gaat, moet de OVAM goedkeuring geven. Ik vraag me af hoeveel goedkeuringen er al werden gegeven. Naar mijn informatie niet zo veel, het zou misschien interessant zijn dat eens na te gaan.
De vraag om uitleg is afgehandeld.