Verslag vergadering Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid
Verslag
De heer Van Grieken heeft het woord.
Dit feit werd ook al in de plenaire vergadering behandeld, niet alleen door mij, maar ook door mijn fractievoorzitter, de heer Janssens. Deze burgemeesterscarrousel sleept al lang aan. We hebben er al op gewezen dat dit niet nieuw is.
De heer Thiéry is al sinds 2007 onwettig burgemeester in de faciliteitengemeente Linkebeek op Vlaams grondgebied. Ik herinner me mijn allereerste betoog hier in de plenaire vergadering, de maidenspeech heeft toch iets speciaals. Ik herinner me, minister, dat ik u toen gevraagd heb wat u er ging aan doen.
U antwoordde me: “Ze hebben me laten weten dat het puur wegens tijdsgebrek was dat er nog geen andere burgemeester werd aangesteld. Ik stel voor dat we het beiden goed opvolgen. Laten we vooralsnog vertrouwen hebben in al onze gemeentebesturen.”
Als kersvers parlementslid waarschuwde ik u toen dat het geen nieuw feit was, dat we onze pappenheimers van het FDF, of het ex-FDF, kennen. Zij hebben geen goede intenties. Ik noemde u toen zelfs naïef, wat me niet in dank werd afgenomen. Blijkt dat we te vroeg gelijk hadden, wat wel meer gebeurt met onze partij en standpunten.
Een tweede keer kon ik zelf niet aanwezig zijn en heeft de heer Janssens u ondervraagd in de plenaire vergadering. U kondigde op korte termijn een wetgevend initiatief aan betreffende de benoeming van een burgemeester in Linkebeek. U zou snel met een voorstel komen en dat zou het best binnen de meerderheid worden besproken.
Ik heb er begrip voor: u bent plat op de buik gegaan op het communautaire vlak om deel te kunnen nemen aan de macht. Wat bleek, wonder boven wonder? U vond ook daar geen meerderheid. Intussen hebben wij kort daarna een initiatief voorgelegd, een wetsvoorstel zoals u zelf suggereerde. U hebt dat niet gesteund.
Mijn vraag is wat ingehaald door de actualiteit. We waren verbaasd toen we in de krant lazen dat er een compromis was gesloten. U ging de tweede op de lijst van de burgemeester benoemen als burgemeester. U bent weer gepakt in uw naïviteit, als ik dat zo mag zeggen, minister. U hebt weer die Vlamingenhaters van het FDF onderschat. Over de partijgrenzen heen bestaat er wel zoiets als een Franstalig front, wat in Vlaanderen ondenkbaar is, en ze hebben u opnieuw wandelen gestuurd.
Minister, wat gaat u nu doen? Ze hebben u in uw hemd gezet, u hebt een politiek compromis willen sluiten door de nummer twee van de lijst van de burgemeester – de facto een FDF-lijst – te benoemen. Wat gaat u als Vlaams-nationalist doen? Ik wil u er nog eens op attent maken dat uw achterban heel Vlaams-nationaal is. Uw eerste programmapunt is ook heel Vlaams-nationaal.
We zijn nu bijna een jaar verder. Ik ben benieuwd of u die naïviteit volledig van u hebt afgeworpen. Ik hoor graag uw antwoord. Wanneer gaan we deze burgemeester eindelijk eens in de pas doen lopen? Wanneer gaat het een burgemeester worden die de decreten opvolgt zoals al die andere burgmeesters in Vlaanderen?
De heer Van Eyken heeft het woord.
Voorzitter, minister, misschien hebt u het al vernomen of ik kan het u als een scoop geven. Gisteravond heeft de meerderheid van Linkebeek de beslissing genomen om de heer Ghequière niet de eed van burgemeester te laten afleggen. Ze gaan niet in op uw voorstel. Dat bericht is gisteravond via een persbericht verspreid.
Wat gaat u nu doen? Administratief gezien denk ik dat de heer Thiéry waarnemend burgemeester blijft, aangezien hij aangesteld is door de gemeenteraad. Ik heb uit de persmededeling ook begrepen dat geen enkel ander lid van de meerderheid wenst te worden aangesteld als burgemeester. Wat gaat u doen, nu ze dit geweigerd hebben en ze allemaal achter Damien Thiéry blijven staan?
Minister Homans heeft het woord.
Voor de collega’s die eraan twijfelen: ik volg de actualiteit wel degelijk op. Het was mij dus ook niet ontgaan dat de heer Ghequière gisteren verklaard heeft dat hij de benoeming niet zou accepteren.
Mijnheer Van Grieken, u hebt uw versie van het verhaal geschetst. Dat mag u natuurlijk doen. Ik zal de hele voorgeschiedenis niet herhalen, ze is ook al een paar keer in deze commissie en in de plenaire vergadering aan bod gekomen. We weten allemaal dat dit al sinds 2007 aansleept.
Toen ik bevoegd werd voor het binnenlands bestuur, heb ik verschillende brieven gestuurd naar de gemeenteraad van Linkebeek, met de vraag om een legitieme voordracht te doen. Ondertussen zijn er drie nieuwe feiten. De gemeenteraad deed op 7 september geen nieuwe voordracht. Ondanks mijn zoveelste brief en ondanks de aanwezigheid van een regeringscommissaris ter plekke, is er geen nieuwe geldige voordracht gekomen.
Ik heb dan beslist om de heer Ghequière op 17 september te benoemen – te benoemen, niet aan te stellen – als burgemeester van Linkebeek. Ik denk dat uit die keuze blijkt dat er respect is voor de politieke krachts- en machtsverhoudingen in Linkebeek. Ik had ook iets helemaal anders kunnen doen, mijnheer Van Eyken. Ik kan benoemen wie ik wil. De gemeenteraad van Linkebeek telt vijftien gemeenteraadsleden, waarvan dertien Franstalige en twee Nederlandstalige. Dan kunt u mij van van alles beschuldigen, behalve van het feit dat ik geen respect zou hebben getoond voor de politieke machtsverhoudingen in Linkebeek. De heer Ghequière leek mij een goede keuze te zijn, niet alleen omdat hij redelijk goed tweetalig is, maar ook omdat hij, na Damien Thiéry, de meeste voorkeurstemmen had gehaald bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2012. Mijnheer Van Grieken, u zegt dat ik een politiek compromis gesloten heb, maar dit was geen compromis. Als dit een compromis was, had dat betekend dat de heer Ghequière aanvaard zou hebben dat hij benoemd was, quod non.
Ik heb samen met jullie vastgesteld, collega’s, dat de heer Ghequière, na een overleg met de meerderheid in Linkebeek, gisterenavond publiekelijk verklaard heeft dat hij dit niet aanvaardt. Ik kan u zeggen – en ik wik en weeg mijn woorden – dat ik als minister ontzettend teleurgesteld ben dat de heer Ghequière dit weigert. Blijkbaar is er in Linkebeek geen enkele bereidheid om in dit dossier tot een oplossing en een pacificatie te komen. Op die manier raakt men aan de principes van de rechtsstaat. Men houdt vast aan een scenario waarbij de heer Thiéry ‘tijdelijk’ blijft zitten tot 2018. Ik vind dat een eenzijdig dictaat – ik wik en weeg opnieuw mijn woorden – vanuit de Franstalige meerderheid in Linkebeek. Dit eenzijdige dictaat primeert mijns inziens op de zesde staatshervorming en de bijzondere wet waarmee men heel duidelijk komaf wilde maken met de carrousel en het uitblijven van een burgemeester.
Na de niet-benoeming had men nog een beroepsmogelijkheid bij de tweetalige kamer van de algemene vergading van de Raad van State. Zodra die welbepaalde kamer uitspraak deed, was de niet-benoeming definitief. De beslissing die gisterenavond door de meerderheid in Linkebeek genomen is, houdt dus ook geen rekening met de rechtsspraak van de Raad van State. Ik benadruk dat die tweetalige algemene vergadering het hoogste administratieve rechtscollege van dit land is. Dat heeft sinds 2012 tot twee keer toe de niet-benoeming van de heer Thiéry bevestigd.
Ik spreek ook over een politiek dictaat vanuit Linkebeek omdat de bijzondere wet, waarmee men dacht dat de carrousel definitief van de baan zou zijn, voorschrijft dat de gemeenteraad binnen de dertig dagen een nieuwe voordracht doet van een andere kandidaat-burgemeester dan diegene die door de Raad van State definitief niet benoemd is. Wij hebben Linkebeek geen dertig dagen, maar wel negen maanden de tijd én alle mogelijkheden gegeven om daaraan tegemoet te komen. We hebben ook de mogelijkheid geboden om tot een gedragen oplossing te komen, met alle respect voor de bijzondere wetgever en de Raad van State. Zelfs een lid van het huidige college wijst men vandaag af. Dat is een vaststelling die ik samen met u doe, collega’s.
Voor het correct functioneren van de rechtsstaat en een goede werking van de instellingen is het fundamenteel dat alle overheden van het land, ook het gemeentebestuur van Linkebeek, de uitspraken van het hoogste administratieve rechtscollege respecteren en dat ze uitvoering geven aan de democratisch tot stand gekomen rechtsregels. Dat men in Linkebeek vanuit een Franstalige meerderheid met een eenzijdig politiek dictaat de wetten en de rechtspraak compleet naast zich neerlegt en dat bovendien voorstelt als de normaalste zaak van de wereld, is een rechtsstaat onwaardig.
Ik zal me beraden over de volgende stappen. Ik kijk alvast erg uit naar de argumentatie die men zal geven bij deze recente ontwikkeling vanuit de Franstalige meerderheid in Linkebeek. Ik zal het hier in elk geval niet bij laten.
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, u zult het mij niet kwalijk nemen dat ik bij mijn woorden blijf dat dit een compromis is. Vijf jaar communautaire stilstand, dat is de prijs die u hebt moeten betalen om minister te kunnen worden en om in de Federale Regering te zitten. Communautair zou er niets bewegen en mocht er niets veranderen. U legt een signaal van de Vlaamse kiezer en van uw eigen achterban naast u neer om aan de vetpotten van de macht te kunnen zitten.
Het is niet omdat u een compromis dacht te hebben gesloten, dat de Franstaligen zich daaraan houden. Er is immers alleen maar een communautaire stilstand langs Vlaamse zijde. Een belangrijk feit, dat ik ook in deze commissie moet benadrukken, ook al heeft het niets te maken met onze bevoegdheden, is namelijk de vervanging van de federale minister Jamar door mevrouw Wilmès. Dat is een sterk signaal van de MR, die een Franstalig kiespubliek op Vlaams grondgebied tevreden moet stellen. Dat is een rechtstreeks gevolg van die gruwelijke zesde staatshervorming, die u als Vlaamse Regering loyaal ging uitvoeren. Door die zesde staatshervorming kunnen Franstalige partijen nog steeds stemmen ronselen op Vlaams grondgebied. Die communautaire stilstand geldt blijkbaar alleen voor de Vlamingen, niet voor Vlamingenhaters als het FDF of bepaalde strekkingen bij de MR, uw coalitiepartner.
Ik vind het gruwelijk. U hebt ook het communiqué gelezen, best amateuristisch op een Facebookpagina, van de lijst van de burgemeester. Zij noemen uw beslissing, waarmee u louter en alleen het decreet navolgt, ondemocratisch en zelfs agressief. Minister, u kunt niet hard en sterk genoeg uithalen naar zo iemand, die compleet het besef mist dat hij als burgemeester ook verplichtingen heeft om de Vlaamse decreten – ik hoop dat we nog samen naar die Vlaamse onafhankelijke staat willen gaan – uit te voeren, zoals alle andere burgemeesters.
Wat deze burgemeester Thiéry doet, minister, is hetzelfde als wat we zien in bepaalde wijken in grootsteden in Europa, waar sommige groepen mensen zeggen: in deze wijk hebben wij de meerderheid en bepalen wij onze wetten en regels en leggen wij de wetten en regels van dit land naast ons neer. Persoonlijk heb ik niet de neiging om bij elk politiek vraagstuk het vreemdelingenvraagstuk te betrekken, maar dit is van hetzelfde kaliber als die haatpredikers en shariafundamentalisten die in bepaalde wijken in Europese grootsteden de sharia invoeren omdat zij in de meerderheid zijn en die de democratische wetten naast zich neerleggen.
U hebt drie opties, minister. Ten eerste: u slaat mea culpa en probeert tijdens de eerstvolgende plenaire vergadering alsnog het voorstel van decreet dat u graag behandeld zou zien, te laten behandelen. Ik zie wat N-VA’ers en mensen van de meerderheid glimlachen, maar u hebt allemaal een voorstel van decreet dat de minister graag had gehad en dat wij hadden ingediend, weggestemd, enkel en alleen omdat het van het Vlaams Belang kwam.
Ten tweede kunt u een sanctie uitvaardigen, want men vergeet dat de heer Thiéry nog steeds eerste schepen is en daarvoor een loon krijgt, betaald door de Vlaamse belastingbetaler. En ten derde: stuur in hemelsnaam een regeringscommissaris naar Linkebeek. Neem die boel daar over. Iemand die het vertikt om de Vlaamse regels en wetgeving na te leven, is het niet waard om burgemeester te zijn. Als heel zijn partij en zijn fractie dat niet naleven, dan moet u ingrijpen. Dat is niet alleen uw recht, maar ook uw plicht.
Ik heb mijn allereerste aan u gerichte betoog afgesloten met de volgende woorden: “Als u ’s morgens in de spiegel kijkt, denkt u misschien wel dat u een Vlaamse leeuwin ziet, maar in Franstalig België denkt men echt wel dat u een lief en schattig Vlaams poesje bent, met wiens voeten ze kunnen blijven spelen.”
De heer Van Eyken heeft het woord.
Minister, u zegt dat u het hier niet bij zult laten. Alle respect daarvoor, maar welke zijn dan de pistes die u overweegt? Want denkt u te kunnen doen? Welke initiatieven kunt u nemen?
De heer Segers heeft het woord.
Ik wil eerst reageren op wat collega Van Grieken nogal breed in een en dezelfde redenering doorheen heel dit verhaal brengt. U hebt het over communautaire stilstand, politieke compromissen en noem maar op, maar u weet ook, mijnheer Van Grieken, dat deze situatie al sinds 2007 aansleept en dat dit dus onmogelijk een gevolg kan zijn van wat er al dan niet aan politiek compromis zou zijn beslist. Ik leer uit uw nogal nijdige reactie – maar ze is u vergeven, want het is inderdaad materie waarover men zich kan opwinden – vooral dat u het werk en de daadkracht van onze minister toch wel moet vaststellen.
In tegenstelling tot wat u zegt, heeft zij, sinds zij deze bevoegdheid heeft, niet met zich laten sollen, maar anderzijds respecteert ze ook de wet. Het gemakkelijkste zou immers zijn – en dat is eigen aan groeperingen die buiten het politieke stelsel staan – om te zeggen: gooi die man buiten en het is opgelost. Maar zo werkt het niet. Je moet er op zijn minst voor zorgen dat je geen fouten maakt. In alle stappen die tot nog toe zijn gezet, heeft de minister bewezen dat ze haar bevoegdheid ten volle uitoefent. Ik wens haar ook succes om, na het beraad en de ontgoocheling van het bereikte compromis dat deze nacht uiteindelijk is afgesprongen, opnieuw de juiste stappen te zetten om dit op te lossen.
Laat het ook vanuit onze fractie duidelijk gezegd zijn dat deze situatie niet aanvaard kan blijven worden. We hebben dat altijd gezegd, maar we zullen daar ook de juiste juridische weg voor volgen. We doen ook een oproep, welke oplossing de minister ook naar voren brengt, aan onze collega’s van de meerderheid. We hadden inderdaad iets sneller een wetgevend initiatief kunnen brengen. Als dat niet gebeurd is, zij het zo. We hebben de andere pistes bewandeld. Maar mocht het nodig zijn, zijn wij nog altijd bereid om dat te doen met ons voorstel van decreet, mijnheer Van Grieken.
Wij hebben er alle vertrouwen in, minister, dat u wel degelijk met een definitieve oplossing voor de pinnen komt.
De heer Doomst heeft het woord.
Minister, u hebt uw verdomde plicht gedaan. U hebt uw verantwoordelijkheid opgenomen. U hebt onze steun in uw poging om iemand aan te stellen die eindelijk dat niveau van de kindertuin had kunnen overstijgen. Het is heel spijtig, mijnheer Van Eyken, dat men toch op dat kleuterniveau blijft hangen, op een moment dat men eigenlijk ook volop respect aan het betuigen was. Je voelde dat ook aan de heer Ghequière. Hij gaf mij een bewerkte indruk in zijn reactie. Ik vind dat heel spijtig.
Ik zie ook met lede ogen dat onze nieuwe minister van Begroting er een van Bekoring zou kunnen zijn in de Vlaamse Rand. We moeten dus alert blijven.
Ik vrees ook dat we met een decreetswijziging opnieuw in een juridische carrousel zullen terechtkomen. Wij moeten de nodige stappen van u blijven ondersteunen. U moet nu inderdaad nog eens goed nadenken. Er zijn nog 4710 inwoners in Linkebeek. Wij moeten ons door dat gedrag, dat alle verantwoordelijkheid en respect te buiten gaat, niet laten opjagen. Wij moeten hier vandaag nog eens bevestigen dat burgemeester zijn betekent: je correcte verantwoordelijkheid opnemen. We zullen u steunen in de verdere stappen die u zet om die onverantwoordelijkheid ongedaan te maken.
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer Van Grieken, u blijft spreken over een politiek compromis. Ik heb, na heel veel inspanningen om het op een andere manier te kunnen oplossen, gewoon gedaan wat ik kan doen. Ik denk dat ik daarmee enige daadkracht heb getoond. Dat is ongezien. Ik heb zelf, vanuit mijn bevoegdheid als minister, iemand benoemd. Als diezelfde persoon dan enkele dagen later laat weten dat hij die benoeming niet aanvaardt, kun je moeilijk over een politiek compromis spreken.
Ik herhaal dat ik de reactie van de meerderheid in Linkebeek allesbehalve een rechtsstaat waardig vind. Het hoogste administratieve rechtscollege, de Raad van State, heeft de Vlaamse Regering al tweemaal gelijk gegeven. Blijkbaar vindt men het in Linkebeek de normaalste zaak van de wereld om die uitspraken gewoon naast zich neer te leggen. ‘Il faut le faire’ – en ik gebruik nu opzettelijk het Frans.
Mijnheer Van Grieken, u verwijst zelf naar uw voorstel van decreet. Ik ga ervan uit dat u zelf nog weet wat daarin staat. Het gaat daar over een waarnemend burgemeester, maar eigenlijk ben ik op dit moment al een stapje verder. Ik heb die piste al verlaten en toon eigenlijk veel meer daadkracht, want ik benoem gewoon iemand, waarmee ik een einde dacht te kunnen maken aan de carrousel.
Collega’s, het behoort tot mijn bevoegdheid om iemand te benoemen. De bijzondere wet had de bedoeling om een einde te maken aan die carrousel, maar we weten allemaal dat dat niet lukt, doordat de heer Thiéry gewoon alle rechtspraak naast zich neerlegt. De bedoeling was dat men na een niet-benoeming nog één keer in beroep kon gaan bij de Raad van State. De heer Thiéry is al twee keer naar de Raad van State gestapt, heeft twee keer ongelijk gekregen, en toch blijft hij zitten en blijft diezelfde gemeenteraad de rechtspraak naast zich neerleggen, wat een rechtsstaat onwaardig is.
Ik zal inderdaad een nieuw initiatief nemen. Wat dat dan juist zal zijn, mijnheer Van Eyken, zal ik hier niet open en bloot in de commissie vertellen. Dat lijkt mij ook niet zo verstandig. Ik zal het hier in elk geval niet bij laten. Ik zal er ook niet veel tijd overheen laten gaan om iets nieuws te beslissen.
Afsluitend kan ik daar nog aan toevoegen dat het eenzijdige politieke dictaat dat de meerderheid van Linkebeek nu heeft opgelegd, niet door mij zal worden nageleefd.
De heer Van Grieken heeft het woord.
Minister, het is best wel pijnlijk dat ik net voor uw antwoord moest horen dat het compromis, dat u ontkent, wordt bevestigd door iemand anders. De letterlijke bewoordingen waren: “Het bereikte compromis, dat deze nacht is afgesprongen.” Ik stel vast dat u onderhandelt met mensen die de wet overtreden. Ik betreur dat. Ik hoor dat u blijkbaar daadkracht toont, maar voor mij is dit net het tegenovergestelde van daadkracht.
Ik weet dat een grote strekking in uw partij een zeker legalisme aan de dag legt: je moet de wetgeving en de regeltjes volgen. En daar valt iets voor te zeggen, want dan kun je nooit teruggefloten worden. Maar als je tegenstander de wet niet respecteert, ben je met één hand op je rug gebonden. Ik denk dat u wel wat stouter mag zijn. U hebt de Vlaamse macht in handen, u bent de grootste partij in de regering. We delen de frustratie over deze burgemeester. U moet niet al te boos zijn op mij, we moeten met twee heel boos zijn op deze Vlamingenhaters die dit sinds 2007 naast zich neerleggen en die u maar blijven uitdagen en jennen.
U mag er zich niet achter verschuilen – want dat zou intellectueel heel oneerlijk zijn – dat u deze functie nog maar een jaar bekleedt, want uw partij zit al meer dan tien jaar in de Vlaamse Regering. Dit is niet nieuw. U behandelt het dossier alsof u er in 2014 voor het eerst mee geconfronteerd werd. In mijn allereerste ondervraging van u zei ik ook dat dit niet nieuw is, dat dit een voorgeschiedenis heeft. U legt een zekere naïviteit aan de dag. Let toch op.
Ik wil nog één ding zeggen, en misschien kunnen de mensen van het FDF en de MR het als een compliment opvatten. Ik stel namelijk vast dat uw federale partner meer loyauteit toont ten opzichte van zijn democratisch verkozen burgemeesters dan uw eigen partij dat doet in de gemeenten Turnhout, Tienen en Denderleeuw. Daar offert u wel met veel plezier democratisch verkozen burgemeesters op om een lokaal compromis uit de brand te slepen. Ik stel vast dat uw federale partner dat veel minder doet in de Vlaamse Rand.
De vraag om uitleg is afgehandeld.