Wat gebeurt er in het parlement na de verkiezingen?
De Vlaamse Regering dient haar ontslag in
De dag na de verkiezingen dient de Vlaamse Regering haar ontslag in bij de voorzitter van het Vlaams Parlement. Vanaf dat ogenblik kan de regering alleen nog de lopende zaken afhandelen. In de korte periode tussen de verkiezingsdag en de openingsvergadering van het parlement, heeft de regering dus slechts een beperkte bevoegdheid:
- De regering kan alleen nog de zaken van dagelijks bestuur afhandelen, en de dringende zaken waar geen uitstel mogelijk is.
- Ze kan nog beslissingen nemen die een regelmatig ingezette procedure van vóór het ontslag voorzetten of beëindigen.
Voor nieuwe beleidskeuzes of beslissingen met grote financiële gevolgen is het in elk geval wachten op de nieuwe regering.
De nieuwe parlementsleden leggen de eed af
Op de vierde dinsdag na de verkiezingen komen de nieuw verkozenen voor de eerste keer samen ('installatievergadering'):
- Op die eerste vergadering wordt het Vlaams Parlement in zijn nieuwe samenstelling geïnstalleerd.
- Een tijdelijk voorzitter leidt de eerste vergadering in. Dit is de volksvertegenwoordiger die het langst lid is van het Vlaams Parlement. Daarbij tellen de jaren mee dat hij of zij lid was van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap of van de Vlaamse Raad.
- De twee jongste parlementsleden staan hem of haar bij als tijdelijk secretaris.
De installatie van het Vlaams Parlement gebeurt in twee stappen:
- Het Vlaams Parlement spreekt zich eerst uit over:
- de geldigheid van de kiesverrichtingen die geleid hebben tot de verkiezing van zijn leden en hun opvolgers
- de vraag of de 124 verkozen volksvertegenwoordigers en hun opvolgers wel voldoen aan de voorwaarden om verkozen te worden, de zogenaamde verkiesbaarheidsvoorwaarden. Dat noemen we het onderzoek van de geloofsbrieven.
- Als de geloofsbrieven goedgekeurd worden, leggen de verkozen volksvertegenwoordigers hun eed af. Ze gebruiken de formulering: "Ik zweer de Grondwet na te leven". Vanaf dat ogenblik kunnen zij hun parlementaire mandaat effectief uitoefenen.
De Vlaamse Volksvertegenwoordigers kiezen de voorzitter en het Bureau van het Vlaams Parlement
Na de eedaflegging verkiezen de Vlaamse volksvertegenwoordigers de voorzitter, de ondervoorzitters en de secretarissen van het Vlaams Parlement. Samen vormen zij het Bureau en zijn ze verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van het parlement.
Het Bureau wordt in principe verkozen tijdens de openingszitting. De verkiezing van het Bureau kan maximum 10 werkdagen uitgesteld worden als niet onmiddellijk iedereen het eens is over de voorzitter en bureauleden. Zolang er geen Bureau verkozen is, kan er geen nieuwe Vlaamse Regering benoemd worden.
Zodra het Bureau benoemd is, verklaart de voorzitter het Vlaams Parlement "geconstitueerd". De voorzitter deelt dat mee aan de Vlaamse Regering, aan de Kamer en de Senaat, en aan de parlementen van de andere gemeenschappen en gewesten. Traditioneel houdt de nieuw verkozen voorzitter van het Vlaams Parlement een toespraak voor de plenaire vergadering.
Het Vlaams Parlement verkiest de Vlaamse Regering
Zodra het Vlaams Parlement geconstitueerd is, kan het de nieuwe Vlaamse Regering verkiezen. Het precieze tijdstip van die verkiezing hangt af van de duur van de onderhandelingen tussen de politieke partijen over de vorming van een nieuwe regering.
De minister-president van de nieuwe Vlaamse Regering licht in een regeringsverklaring voor het Vlaams Parlement het regeerakkoord toe. Vervolgens houdt de plenaire vergadering een debat over het regeerakkoord en de regeringsverklaring, het investituurdebat genoemd. Na de beraadslaging spreekt de plenaire vergadering zich bij stemming uit over het regeerakkoord.