Vertegenwoordigende democratie
Wat is evenredige vertegenwoordiging?
Het Vlaams Parlement wordt verkozen volgens het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging. In elke kieskring worden meerdere volksvertegenwoordigers verkozen en worden de zetels toegekend aan de partijen in verhouding tot het aantal door hen behaalde stemmen. Ter vergelijking: bij verkiezingen volgens het meerderheidsstelsel zijn er zoveel kieskringen als te verkiezen volksvertegenwoordigers en gaat in elke kieskring de zetel naar de partij met het hoogste aantal stemmen.
Gradaties van evenredige vertegenwoordiging
Evenredige vertegenwoordiging bestaat in verschillende gradaties.
- De grootste graad van evenredigheid wordt bereikt wanneer het grondgebied niet verdeeld is in kieskringen en de zetels toegekend worden in verhouding tot het percentage van het totaal aantal behaalde stemmen. Deze ‘maximale’ vorm van evenredige vertegenwoordiging maakt het voor kleinere partijen makkelijker om een zetel te halen.
Vele kieswetgevingen maken gebruik van technieken die de evenredigheid enigszins afzwakken om de versnippering in het parlement tegen te gaan. De belangrijkste technieken die de evenredigheid beïnvloeden zijn:
- de verdeling van het grondgebied in meerdere kieskringen: het stelsel van evenredigheid wordt toegepast op het niveau van de kieskring; hoe meer kieskringen, hoe minder zetels er in elke kieskring te verkiezen zijn; dit is in het nadeel van kleine(re) partijen;
- de invoering van kiesdrempels: een lijst moet een minimaal percentage van stemmen behalen om in aanmerking te komen voor de zetelverdeling; ook dit is in het nadeel van kleine(re) partijen.