Huishoudhulpen hebben nood aan een veilige werkplek

De recent gelanceerde campagne rond grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van poetshulpen (www.iktoonrespect.be) was voor commissielid Thijs Verbeurgt (Vooruit) de aanleiding voor zijn vraag om uitleg. De campagne kwam er nadat duidelijk werd dat één op de drie poetshulpen slachtoffer is van grensoverschrijdend gedrag. Poetshulpen werken vaak alleen. “Dat zijn situaties die een context creëren waar grensoverschrijdend gedrag niet altijd wordt gedetecteerd en waar ze niet altijd bij machte zijn om daar tegenin te gaan”, zei Thijs Verbeurgt hierover.

Sinds de verhoging van de administratieve kosten voor poetshulpen, is het gedrag van de klanten volgens Thijs Verbeurgt veranderd. “Men permitteert zich meer. Ze zeggen dat ze meer betalen en dat ze dus wat meer mogen vragen. In die context zijn grensoverschrijdend gedrag, kwetsende opmerkingen, terugkerende opmerkingen, wantrouwen en boosheid van de klanten en zelfs seksuele toespelingen schering en inslag”, stelde hij. Hij wou van de minister weten welke verdere acties hij wil ondernemen om een veilige werkplek voor de huishoudhulpen te garanderen.

“Het zijn cijfers om niet bepaald gelukkig van te worden”, zei commissielid Axel Ronse (N-VA). Hij was dan ook blij dat minister Hilde Crevits, nog in coronatijd, een voorstel van decreet goedkeurde dat toelaat dienstenchequegebruikers op een zwarte lijst te zetten wanneer ze zich niet houden aan bepaalde veiligheidsvoorschriften. Al gaan de cijfers nu specifiek over grensoverschrijdend gedrag, gaf hij aan. “Ik vind het eigenlijk onvoorstelbaar hoe bepaalde mensen zo profiteren van de kwetsbaarheid van een huishoudhulp, die de moeite doet om te gaan werken en dat doet in complexe omstandigheden in de privé bij iemand”, aldus Axel Ronse.

“Biedt het door ons ingediende decreet voldoende basis om op te treden tegen de gevallen van misbruik? Hoeveel mensen zijn ondertussen dankzij dat decreet al geschorst of geschrapt van het gebruik van het mechanisme van de dienstencheques? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze beter ondersteund worden om zeer kort op de bal te spelen en dergelijk gedrag aan te kaarten?”, vroeg Axel Ronse aan de minister.

Volgens commissielid Imade Annouri (Groen) zijn er twee cruciale factoren in maatschappelijke dossiers rond grensoverschrijdend gedrag: machtsverhoudingen die oneerlijk zijn en kwetsbaarheid van slachtoffers. “Bij uitstek zijn huishoudhulpen – waarvan 98 procent vrouwen zijn trouwens – mensen die rekenen op hun job om een inkomen te hebben, dat als die klant wegvalt ze vaak ook gewoon geen geld meer hebben. Dat is bij uitstek een scheefgetrokken machtsverhouding”, zei hij.

Imade Annouri vindt het goed dat de sensibiliseringscampagne er is, maar acht het nog belangrijker om er een efficiënt beleid rond te voeren. Het doel moet volgens hem zijn om huishoudhulpen maximaal te beschermen. Hij legde de minister onder andere volgende vragen voor: “Waar kunnen huishoudhulpen terecht met klachten over grensoverschrijdend gedrag en hoe verloopt die klachtenbehandeling? Gaan alle bedrijven even secuur om met klachten? Wat is de rol van de sociale inspectie hierin? En is het niet zinvol om werk te maken van een rechtstreeks neutraal meldpunt voor individuele huishoudhulpen?”

“Zoals jullie weten, valt een groot gedeelte van jullie vragen onder de federale bevoegdheid Welzijn op het Werk. Niet dat we ons daarachter gaan wegsteken, maar het is belangrijk om het onderscheid te maken”, gaf minister Jo Brouns eerst aan. Al wil hij op Vlaams niveau ook initiatieven nemen om de werkomstandigheden van huishoudhulpen te verbeteren. Hij haalde bijvoorbeeld het opleidingsfonds aan waarop dienstenchequeondernemingen beroep kunnen doen. Die opleidingen zijn niet enkel gericht op het uitvoeren van huishoudelijke taken, maar kunnen ook gaan over welzijn op het werk. Denk maar aan assertiviteitstrainingen.

De minister verwees ook naar het decreet, waar Axel Ronse mee voor aan de kar heeft getrokken, dat toelaat dienstenchequegebruikers op een zwarte lijst te zetten bij ongepast gedrag. De werknemersorganisaties werden op de hoogte gesteld van dit nieuwe decreet en er werd opgeroepen om bij ongeoorloofd gedrag de meldingen of klachten steeds over te maken aan de Vlaamse Sociale Inspectie. De huishoudhulp kan ook rechtstreeks klachten indienen bij de inspectie. Zij hebben volgens de minister hiervoor een laagdrempelig onlineformulier op hun website. Al kan een klacht ook steeds telefonisch, schriftelijk of via mail worden overgemaakt. De Vlaamse Sociale Inspectie kan de huishoudhulp bovendien doorverwijzen naar de politie.

Over de toepassing van het decreet zei de minister nog het volgende: “Tot op vandaag werd er één klacht, waarbij sprake is van grensoverschrijdend gedrag door een gebruiker, ingediend bij de Vlaamse Sociale Inspectie en werden nog geen gebruikers uitgesloten van het stelsel.” Hij wou dan ook benadrukken dat het heel belangrijk blijft grensoverschrijdend gedrag altijd te melden.

Het debat vond plaats op donderdag 16 maart.