Jo De Ro

Door de Russische invasie in Oekraïne wordt Europa op korte tijd geconfronteerd met een tweede vluchtelingencrisis. Miljoenen Oekraïners zijn op de vlucht. Maar waar en hoe worden ze opgevangen? Willen en kunnen ze terug naar Oekraïne? En wat als ze definitief in België blijven? Marc Van de Looverbosch praat erover met Jo De Ro, algemeen directeur van het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering, in een nieuwe aflevering van 'Het Gesprek'.

Blijf op de hoogte van nieuws van het Vlaams Parlement

In februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Miljoenen Oekraïners sloegen op de vlucht, waarvan zo’n 41.000 naar België zijn afgereisd. Deze vluchtelingen krijgen in Europa tijdelijke bescherming zonder asielprocedure. Nieuwkomers met dit statuut hebben recht op een tijdelijk verblijf, OCMW-steun voor zover nodig om menswaardig te leven en om werk te zoeken. “De eerste stap is federale registratie, nadien moeten ze zich aanmelden bij de gemeente waar ze gaan verblijven. Daarvoor hebben ze drie maanden de tijd. Ondertussen hebben ongeveer 18.000 van de 41.000 vluchtelingen in België dit reeds in orde gebracht. Van die 18.000 zijn er 11.000 in Vlaanderen geregistreerd en zo komen ze op de radar van de Vlaamse gemeenschap terecht. Maar er is dus een groep mensen die zelf hun weg willen zoeken, zich niet meteen laten registreren en later zullen opduiken”, zegt Jo De Ro, algemeen directeur van het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering.

In eerste instantie maakte Vlaanderen zich klaar om 120.000 Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Maar al bij al bleef de instroom nog ‘beperkt’. “De instroomcijfers zijn inderdaad wat afgevlakt. Wanneer de aandacht van de pers afzwakt, betekent het dat de crisisgeur afneemt”, stelt De Ro vast. De Vlaamse regering was van plan om vijftien nooddorpen te bouwen voor Oekraïense vluchtelingen. Uiteindelijk openden er slechts twee, in Antwerpen en Mechelen. Dertien containerdorpen staan momenteel on hold omdat er minder Oekraïense vluchtelingen zijn dan verwacht. “Wijzelf, Elisabeth Meuleman (Vlaams Parlementslid en kandidaat-voorzitter voor Groen, n.v.d.r.) en ik, vangen een Oekraïense ontheemde op en wij zullen dat ook blijven doen deze zomer. Maar dat is misschien niet voor iedereen zo evident. Daarom dat het goed is dat er zo’n nooddorpen bestaan”, aldus De Ro.

Gastgezin

Daarnaast hebben ook veel mensen hun huis opengesteld om Oekraïense vluchtelingen tijdelijk op te vangen. Om misbruik en uitbuiting te voorkomen screenen gemeenten kandidaat-gastfamilies. “In plaats van al de negatieve verhalen over misbruik uit te lichten, moet men eens kijken naar al die duizenden goede, positieve verhalen. In dit dossier zie ik heel veel successen”, zegt De Ro. Omdat veel Oekraïners wellicht snel weer naar huis willen, werkt het Agentschap Integratie en Inburgering aan een verkort inburgeringstraject. “Elk beleidsdomein heeft een soort ‘light’ versie, een snelle manier van werken. Bij het Agentschap is dat bijvoorbeeld geen 60 uur maatschappelijke oriëntatie, maar verschillende informatiesessies. Tijdens deze sessies leren ze hoe Vlaanderen in elkaar zit, wat hun rechten en plichten zijn, enz. Als blijkt dat ze hier langer zitten, hebben ze mogelijk baat bij een uitgebreider inburgeringstraject, met lessen Nederlands”, aldus De Ro.