Report plenary meeting

Het antwoord wordt gegeven door minister Weyts.

De heer Vanbesien heeft het woord.

Minister, beste collega’s, ik was gisterenavond in De Roma in Borgerhout, waar de studies van Ringland werden voorgesteld. Het was volledig uitverkocht. Eergisterenavond was het ook al volledig uitverkocht, en waarschijnlijk hadden ze de Roma nog wel een paar avonden kunnen vullen.

Ik kom met een boodschap vanuit Antwerpen naar hier, naar u, minister. En die boodschap is: Oosterweel is dood, leve Ringland! (Applaus bij Groen)

De geest is uit de fles in Antwerpen, en u zult die geest ook niet meer terug in de fles krijgen, als je kijkt naar wat ze voorstellen: een overkapping van 15 kilometer, enorm veel ruimtewinst, groene ruimte, maar ook voorzieningen, betere luchtkwaliteit, en ook op het vlak van mobiliteit is het echt een gedegen onderdeel voor de oplossing van de files.

U zult zeggen dat u de studies nog moet lezen, dat u er nog niet onmiddellijk op kunt antwoorden, dat u het eens moet narekenen. Dat vind ik uiteraard terecht. Ik neem ook aan dat u nog wel wat fouten zult vinden in die studies. Dat moet dan bekeken worden en daar moet over gediscussieerd worden. U kunt zich op dit moment dus niet definitief engageren. Dat begrijp ik.

Maar u kunt wel duidelijk maken, minister, welke houding u zult aannemen, en ik vind ook dat u dat moet doen. Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel is uw houding dat Oosterweel beslist beleid is, dat zal worden uitgevoerd, en dat u daarna eventueel zult bekijken of er stukjes overkapt kunnen worden. Dat is lachen met Ringland.

De andere houding die u kunt aannemen, is: ik sta samen met de Antwerpenaren en de mensen van Ringland open en wil alle kansen geven aan Ringland en ik wil dit met een open vizier bekijken, en als de consequentie is, nadat we alles hebben uitgerekend, dat we ons eigen Oosterweelproject moeten bijsturen, veranderen of eventueel schrappen, dan ben ik bereid die te nemen.

Nu we zien welk een golf van enthousiasme er in Antwerpen is, vraag ik dat u het engagement neemt voor die open houding. (Applaus bij Groen en sp.a)

De heer Schiltz heeft het woord.

Minister, Ringland is onmiskenbaar een positief burgerinitiatief dat na het afgelopen weekend heeft bewezen dat het beslagen op het ijs komt. De studies kunnen niet worden weggewuifd of afgedaan als een utopisch verzinsel. Het wordt concreet.

Ik heb die studies zelf gelezen en er staan heel interessante zaken in. Mobiliteitswinst: plus 50 procent, honderdduizenden Antwerpenaren in de stad en daarrond die van schonere lucht zullen kunnen genieten. Kortom: een prachtig project dat vanuit de burgerbeweging is gegroeid. Sinds lange tijd krijgen we een burgerinitiatief dat positief is, dat niet tegen iets is, maar voor iets.

Minister, hoe zult u de uitgestoken hand van Ringland bejegenen? Ze hebben te kennen gegeven dat ze samen met de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) aan tafel willen zitten om te bekijken wat mogelijk is. Hoe zal de Vlaamse Regering hierop reageren?

De heer Vandenbroucke heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ik wil starten met een citaat van Friedensreich Hundertwasser, een notoir dwarsdenker en architect uit Wenen. Je kunt zijn bouwsels daar nog altijd gaan bekijken. Die man zei: “Wanneer we alleen dromen, is het maar een droom. Maar waar velen samen dromen, ontstaat een nieuwe realiteit.”

Het is duidelijk dat er in Antwerpen een droom is die door heel veel mensen wordt gedeeld. Tweemaal heeft men De Roma laten vollopen. De droom van een andere stad, anders dan wat we vandaag kennen. Een stad met minder files, minder luchtvervuiling,  meer ruimte, meer groene ruimte, meer plaats om te wonen. Het straffe is dat sommige studies aangeven dat die droom inderdaad in realiteit kan worden omgezet. De inhoud van die studies is groot nieuws, maar het feit dat die studies er liggen, is nog groter nieuws. Dat een aantal burgers in staat zijn om zo’n brede coalitie te maken en zo’n draagvlak te creëren voor die droom die in realiteit kan worden omgezet, daar kunnen we alleen maar in volle bewondering voor zijn.

Filip De Rynck heeft dat vandaag in een opiniestuk zeer mooi beschreven: “Waar zulke initiatieven ontstaan, ontstaat er wrijving met het klassieke, politieke bestel.” Hij noemt die wrijving, de energie die vrijkomt, democratische energie. Ik zou het niet mooier kunnen zeggen.

Minister, ik hoop dat u die energie gaat aanwenden, ook op een positieve manier. Ik vraag u om die studies met open vizier te bekijken. In welke mate bent u bereid om, als er een beter alternatief blijkt te zijn, een aantal van uw beslissingen op korte of lange termijn te herzien? (Applaus bij sp.a en Groen)

Minister Weyts heeft het woord.

In oktober kreeg ik mijn eerste vraag over Oosterweel en verschillende collega’s zeiden dat ik met Oosterweel absoluut niet ver zou geraken, want er is het probleem met Noriant, er is de financiering die ik niet rond zou krijgen met Europa, en met de leefbaarheid en de overkapping zou het niet lukken.

Met deze regering zijn we ondertussen zo ver geraakt dat de Noriantkwestie van de baan is, dat we met de financieringskwestie vooruit gaan, en inzake leefbaarheid hebben we al drie belangrijke beslissingen genomen. We hebben beslist tot een verlenging van de ondertunneling van het Albertkanaal zodat we de Damwijk in Merksem extra overkappen en voor meer leefbaarheid zorgen. We hebben ook beslist om het ontwerp zo aan te passen dat het Oosterweeltracé overkapbaar wordt. We zijn nog verder gegaan en hebben ons geëngageerd om werk te maken van de overkapping van het resterende gedeelte van de ring.

Als u me vraagt hoe ik antwoord op de uitgestoken hand, wel, we hebben die al uitgestoken naar Ringland. Ringland heeft die uitgestoken hand ook beantwoord. Ik heb al enkele keren samengezeten en goed gesproken met Ringland om te kijken, niet naar dat wat ons scheidt of afremt, maar naar elementen waardoor we samen vooruit kunnen geraken. We kijken naar het en-enverhaal, de combinatie van Oosterweel en een overkapping.

We willen niet alles van de tafel vegen en volledig opnieuw beginnen. We willen niet alle procedures en planningen opnieuw beginnen. Dat zou ook juridische procedures met zich meebrengen. De studiebureaus en de advocaten worden daar rijker van, maar de Vlaamse economie en de Antwerpenaren zeker niet.

Om die reden hebben we verklaard dat we werk willen maken van een overkapping van de ring. We zullen een intendant aanduiden. Ik ben momenteel met de procedure bezig. Ik zal daarmee naar de Vlaamse Regering stappen. Vervolgens komt er een klankbordgroep of stuurgroep. Ringland heeft al toegezegd hier deel van te willen uitmaken.

Het is de bedoeling samen vooruit te gaan. Volgens sommigen moet ik op de pauzeknop duwen. Wat de aanpak van de Antwerpse mobiliteitsknoop betreft, drukken wij echter op de play-knop en, als het kan, op de fast forward-knop. We willen, samen met Ringland, verbinden, vertrouwen en vooral vooruitgaan. (Applaus bij de N-VA)

Minister, ik zal uw antwoord samenvatten: Ringland kan de pot op. (Rumoer)

Dat is wat u hebt gezegd. Ik ben heel ernstig. Ik vat uw antwoord even samen: u hebt gezegd dat Ringland de pot op kan. (Rumoer)

Ik stel voor dat iedereen eens naar Ringland luistert. Het concept dat Ringland naar voren schuift, is momenteel niet combineerbaar met de beslissing in verband met de Oosterweelverbinding. U wilt met betrekking tot de Oosterweelverbinding alvast de fast forward-knop induwen. U wilt dit alvast realiseren.

Er is een element dat volgens mij mogelijk een positief gevolg kan hebben. U hebt verklaard dat u een onafhankelijk intendant wilt aanstellen. Die intendant mag zich dan over de overkapping buigen.

Volgens mij moet aan twee voorwaarden worden voldaan om dit model te kunnen laten slagen. Ten eerste moet de intendant een mandaat krijgen om open naar de zaak te kijken. Hij moet beslist beleid in vraag kunnen stellen indien hij denkt dat dit met de volledige overkapping in tegenspraak is. Ten tweede moet het iemand zijn die een onafhankelijk mandaat kan dragen. Hij moet als persoon voldoende onafhankelijk zijn.

Minister, ik heb een concrete bijkomende vraag. Ik hoop straks van u een ja of een neen te horen. Bent u bereid om met de formulering van het mandaat en de aanstellingsprocedure naar het Vlaams Parlement te komen en dit niet enkel binnen de Vlaamse Regering te bespreken? (Applaus bij Groen)

Minister, uw antwoord bevat een aantal zeer positieve elementen. U bent tot dialoog bereid. U hebt al een dialoog gevoerd. U bejegent de vergaderingen van BAM met Ringland positief. De overkapping wordt als iets positief beschouwd.

We moeten echter zeer duidelijk zijn. Het kan niet de bedoeling zijn het concept van Ringland onder de mat te vegen omdat bepaalde zaken al worden gedaan of al half zijn uitgevoerd. Een initiatief dat van onderuit met zoveel draagkracht opborrelt en positieve plannen op tafel legt, is een nieuwe vorm van democratie. Dat is een vorm van democratie die we ten volle moeten omarmen en niet moeten trachten dood te zwijgen of stil te houden. Die stemmen klinken steeds luider en onderbouwder. We moeten rekening houden met die elementen.

Wanneer BAM en Ringland, onder het toezicht van een onafhankelijk expert, vergaderen, moeten er niet enkel fast forward-oplossingen uit de bus komen. Er moet vooral een veel betere oplossing komen. Op die manier kan ons land toonaangevend worden in de wijze waarop de mobiliteit en de leefbaarheid in een stedelijke context kunnen worden verbeterd.

Minister, we kijken dan ook absoluut uit naar uw goede initiatieven en intenties. We hopen dat dit zeer spoedig tot concrete en verzoenende resultaten zal leiden. (Applaus bij Open Vld, sp.a en Groen)

Minister, als ik uw antwoord goed heb begrepen, bent u bereid om naar dit project te kijken en rekening te houden met de resultaten van de studies in zoverre dat ze kunnen worden ingepast in uw project dat reeds is beslist en waarvan u niet wenst af te wijken.

De Vlaamse Regering staat klaar om een waanzinnige som geld te investeren in de mobiliteit in en rond Antwerpen. Dit project is groter dan wat de komende jaren elders in Vlaanderen nog zal worden gerealiseerd. Het kan dan ook maar beter een goed project zijn.

Als het beter kan, moet het ook beter. Het lijkt beter te kunnen. Ik hoop dat u de ambitie deelt van de mensen die dit op tafel hebben gelegd. Ik vraag u dan ook om een stap verder te gaan en te verklaren dat u bereid bent om bepaalde zaken te heroverwegen en te herbekijken als u met uw open vizier tot de conclusie komt dat er betere alternatieven zijn. (Applaus bij sp.a en Groen)

Mevrouw Van dermeersch heeft het woord.

Voorzitter, ik vind het altijd heel verfrissend als burgers zelf ideeën lanceren. Ook in dit geval kan Ringland inderdaad tot nieuwe inzichten leiden. Ringland zou de beste oplossing kunnen zijn in een ideale wereld, maar wat wij als Vlaams Belang vooral niet willen, is in een utopie terechtkomen. Minister, daarom zijn wij koele minnaars van Ringland en zouden we toch een aantal voorwaarden willen vooropstellen. Dit moet zeker en vast betaalbaar blijven, binnen de aanvaardbare budgetten. Er mogen ook geen vertragingen meer komen door verdere studies, nieuwe MER-aanvragen, nieuwe bouwaanvragen enzovoort. We wachten in Antwerpen nu al vijftien jaar op mobiliteit. Voorlopig willen we nú rijden in Antwerpen: in en rond Antwerpen willen we graag een snelle aanleg van de oostelijke tangenten. Mijn vraag is dan ook dat u die alstublieft zou aanleggen. Maak de Liefkenshoektunnel tolvrij. Ik vraag ook de aansluiting van de Liefkenshoektunnel op de E17. Een verplichting voor buitenlands vrachtverkeer om gebruik te maken van de E17 zou ook al heel wat kunnen oplossen voor ons in Antwerpen. Nog een voorbeeld is het plaatsen van noodbruggen aan de Singel en ten slotte is er ook het echt autosnelweg maken van de A12. Minister, dat zijn allemaal oplossingen die er nu meteen kunnen komen. Ik blijf daarop aandringen. Zorg ervoor dat wij niet in de utopie van Ringland terechtkomen, maar dat het aanvaardbaar blijft.

Mevrouw De Ridder heeft het woord.

Voorzitter, ik zal heel duidelijk zijn. Voor sommigen hier is dat blijkbaar wel nodig. Gaan we het traject opnieuw veranderen? Gaan we opnieuw beginnen te studeren met betrekking tot Oosterweel? Neen! We studeren vijftien jaar en we gaan ervoor zorgen dat we nu onmiddellijk proberen de files zo snel mogelijk weg te werken en een spade in de grond te steken. Laat dat heel duidelijk zijn.

Anderzijds zijn we gecharmeerd door de zeer positieve elementen die Ringland naar voren brengt. Dat heeft de minister ook al gezegd. Maak daar echter toch eens een en-enverhaal van. Ik ben een beetje ongerust als ik collega Vanbesien hoor, want ik denk dat hij het contact met Ringland kwijt is. Mijnheer Vanbesien, ik denk dat onze minister momenteel meer contact heeft met die mensen dan u. Die zitten mee aan tafel in de stuurgroep! Laten we dus streven naar een en-enverhaal: Oosterweel zo snel mogelijk uitvoeren, in combinatie met overkappingen.

Minister, ik heb een bijkomende vraag. U had het al over de intendant en over de stuurgroep. U zei dat Ringland betrokken zal zijn. Hebt u al enig zicht op een timing, en hebt u er ook al een zicht op welke groepen nog zullen worden betrokken of kunnen worden gehoord in die stuurgroep die de Vlaamse Regering ook zal installeren? (Applaus bij de N-VA)

De heer de Kort heeft het woord.

Minister, ik denk dat we met dit dossier inderdaad op een cruciaal moment zijn. We hebben ooit geprobeerd de Oosterweelknoop te ontwarren in besloten kamers, met zeer slimme mensen, met burgerlijk ingenieurs. Voorzitter, samen met u moest ik toen aan de toenmalige voorzitter van het Vlaams Parlement gaan vragen of we de dossiers niet mochten inzien in het Rekenhof. Dan kregen we nog een waakhond mee toen we ons verder wilden verdiepen in dat dossier.

We hebben heel duidelijk gemerkt dat je er niet komt als je op die manier, met die beslotenheid, dat dossier wil realiseren. We moeten daadwerkelijk durven over mobiliteitsoplossingen de gedachtewisseling aan te gaan met nieuwe bewegingen, zoals Ringland. Dat is bijzonder positief. Het is ook heel duidelijk dat er in dit dossier met voortschrijdend inzicht is gewerkt aan verbeteringen. Men mag niet vergeten, ook de collega’s van de oppositie niet, dat het viaduct aan het Sportpaleis wordt afgebroken, wat de leefbaarheid in Merksem en de Damwijk ten goede komt. Ook daar wonen er mensen. Er bleef een knelpunt meer ten noorden. Ik ben blij met de oplossing die wordt aangereikt.

Minister, u hebt nu dat voorbereidend werk. Hoever staat het met de aanstelling van de onafhankelijke deskundige, de intendant, en kan die dit materiaal nu ook in volle onafhankelijkheid verder bestuderen?

Over de aanduiding van een intendant zal ik op de volgende bijeenkomst van de regering een specifiek voorstel tot procedure doen, natuurlijk conform de wet houdende de overheidsopdrachten. Gelet op 1 mei zal dat pas volgende week zijn. Vervolgens is er de openstelling. Ik denk dat we daar echt in kunnen vooruitgaan.

Wat de drie vraagstellers betreft: zij maken drie verschillende interpretaties van mijn antwoord. De heer Vanbesien zit misschien het verst beneden de waarheid. Voor vertaler-tolk zou ik niet gaan studeren, mijnheer Vanbesien, want het vertalen van Nederlands in Nederlands is voor u al een brug te ver. Ik zoek niet, zoals u wél doet, naar elementen die het werk kunnen tegenhouden. Ik zoek naar elementen die de zaken kunnen doen vooruitgaan. Ik zoek niet naar wat ons scheidt, maar naar wat ons verbindt, zodat we samen kunnen vooruitgaan. We werken daaraan. Voor de duidelijkheid: dit dossier gaat niet over groen, rood of een andere kleur, maar over mobiliteit. Stop dus met elke steen om te keren en te zoeken naar alles wat u maar kunt vinden om toch maar Oosterweel te kunnen tegenhouden. We moeten vooruitgaan en de mobiliteitsknoop ontwarren. We willen vooruit, mét Oosterweel, mét de overkapping. (Applaus bij N-VA)

Wat u op het einde zei, is de essentie van het probleem. U zegt dat dit dossier over mobiliteit gaat. Maar dit dossier gaat over mobiliteit, leefbaarheid en stadsontwikkeling. We zoeken een geïntegreerde oplossing. We zoeken een smartphone, en geen Nokia van twintig jaar geleden, zoals een mobiliteitsdeskundige het zei. Ik merk dat u een beetje in een staat van ontkenning leeft. Het GRUP voor Oosterweel zal juridisch worden aangevochten en worden vernietigd omwille van de fouten die de Vlaamse Regering heeft gemaakt. Voorts stelt men vast dat Ringland elke dag wat meer steun in Antwerpen vergaart. U kunt dus beter stilaan beginnen met het nemen van een bocht. Ik moet deze Vlaamse Regering niet leren hoe ze dat moet doen, want in het begin van de legislatuur zwoer ze nog dure eden dat er zeker geen begrotingstekort zou komen, maar inmiddels is er een tekort van 550 miljoen euro. Dat geld dient om te investeren, en dat hebben wij altijd gevraagd. Het kan dus dat u het nodige inzicht verwerft en dat u een bocht maakt. Minister, het is zover: start ermee en neem uw bocht. (Applaus bij Groen en sp.a)

Ik weet niet of we veel bochten moeten nemen. Ik denk dat we vooral rechtdoor moeten gaan, naar een oplossing voor het mobiliteitsvraagstuk, de verbetering van de leefbaarheid en de stadsontwikkeling. Ik ben het natuurlijk niet eens met de heer Vanbesien. Maar u maakt het hem soms wel een beetje gemakkelijk, minister. Het is nu de taak van meerderheid en oppositie om zo helder en onbevangen mogelijk naar dit dossier te kijken. U zegt terecht dat dit dossier niet mag worden gekaapt om iemands politieke trofee te worden. U slaat de nagel op de kop. Dit dossier is voor Antwerpen en bij uitbreiding voor Vlaanderen zo belangrijk dat we samen de beste oplossing voor iedereen moeten vinden. Als we dat doen, dan laten we ons als politieke klasse gelden. Dan tonen we aan de burgers dat we hier zitten waarvoor we gekozen worden: om het land vooruit te helpen. (Applaus bij Open Vld en sp.a)

Minister, mobiliteit en leefbaarheid in de steden zijn twee zijden van dezelfde medaille. De manier waarop we ons voortbewegen, heeft ongelooflijk veel impact op onze levenskwaliteit. Naast Antwerpen zijn er nog andere steden waar men de droom koestert van een omgeving met minder files, minder uitstoot en minder lawaai. De ombudsman is in onze commissie komen zeggen dat 800.000 Vlamingen ’s nachts letterlijk wakker liggen van ons verkeer. U hebt nog steeds geen meerjarenplan voor wegen en verkeer in het Vlaams Parlement ingediend. Misschien moet u daarop inzetten, en zoeken naar manieren om onze mobiliteit zo te organiseren en zo te investeren dat de leefbaarheid in alle Vlaamse steden toeneemt. (Applaus bij sp.a)