Report plenary meeting

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, collega’s, vandaag is het de Dag van de Aarde. Zoals jullie weten, wordt op de Dag van de Aarde gevierd dat er enkele decennia geleden een modern groen bewustzijn is ontstaan. Gelukkig is dat bewustzijn alleen maar toegenomen.

De Amerikaanse president Barack Obama heeft van de gelegenheid gebruikgemaakt om zijn politieke tegenstanders op te roepen om de rabiate ontkenning van klimaatverandering stop te zetten. Minister, collega’s, de rabiate ontkenners van klimaatverandering zijn gelukkig niet aanwezig in het parlement, en ook niet in de regering. Maar het erkennen van klimaatverandering als een wetenschappelijk feit enerzijds en klimaatbeleid anderzijds, is niet hetzelfde.

Minister, terwijl het beeld van een Vlaamse kust onder water, of een deel althans, steeds dichterbij komt, blijft uw klimaatbeleid een slag in het water. Straffer nog, niet alleen ontbreekt het u aan klimaatbeleid, er blijkt ook recent 50 miljoen euro gestort op de rekeningen van enkele multinationals, waarvan sommige, niet allemaal, actief campagne voeren om de strijd tegen klimaatverandering tegen te houden. Dat is nog het strafste van allemaal. Minister, ik geef u de gelegenheid om dat uit te leggen.

Minister Schauvliege heeft het woord.

Voorzitter, collega Sanctorum, wij voeren effectief een intern klimaatbeleid in Vlaanderen: we spenderen 1,2 miljard euro per jaar aan interne maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen naar beneden te halen.

Het klopt dat sinds de jaren 2000 in Vlaanderen er ook een compensatie wordt gegeven aan energie-intensieve bedrijven voor de extra kosten die ze hebben voor het voeren van het beleid om de CO2-uitstoot naar beneden te halen.

Is dat iets heel uitzonderlijk? Neen, dat is iets wat Europees toegelaten wordt en wat in heel wat Europese lidstaten wordt toegepast. We hebben gekeken naar onze belangrijkste handelspartners, waaronder Duitsland en Nederland. Wij passen inderdaad hetzelfde systeem toe wat betreft compensatie voor de energie-intensieve bedrijven. Daar is niets mis mee. Dat is iets wat ook Europees erkend is.

Ik kan u zeggen dat er geen 50 miljoen euro uit het Klimaatfonds is uitbetaald aan die bedrijven. Er is een bedrag betaald uit het Hermesfonds aan bedrijven. (Opmerkingen van de heer Hermes Sanctorum-Vandevoorde)

Dat is een beslissing die is genomen vanuit Economie. Het is toch een belangrijke nuance die we hier vandaag moeten meegeven. Die beslissing bestaat al langer. Ik wijs erop dat dat reeds sinds de jaren 2000 is toegepast en ondertussen verder loopt in Vlaanderen.

Heeft dat als gevolg dat de CO2-uitstoot daalt? Ja, dat heeft dat als gevolg. Wat is de bedoeling van die compensatie? Dat is dat door de hogere kosten die energie-intensieve bedrijven niet de beslissing nemen om zich te gaan vestigen buiten Europa waar er minder strenge normen zijn op het vlak van uitstoot van broeikasgassen. Als die bedrijven vertrekken, zou dat als gevolg hebben dat banen bij ons verdwijnen en dat die bedrijven aan minder strenge uitstootnormen in het buitenland onderhevig zijn. Daar kunnen ze dan meer CO2 uitstoten. Daarom laat Europa juist toe dat er een compensatie is, dat we dat vergoeden, zodat banen in Vlaanderen blijven en dat aan de andere kant ook de strenge CO2-normen die bij ons gelden, worden toegepast. Duitsland doet dat, Nederland doet dat en ook het Verenigd Koninkrijk doet dat. Het systeem bestaat dus ook bij onze belangrijkste handelspartners.

Minister, toen ik het bedrag van 50 miljoen euro zag dat wordt betaald vanuit het klimaatbeleid, was ik eerst tevreden. Ik dacht: fantastisch. Het is de eerste keer dat ik zo’n groot bedrag zie dat extra naar klimaatbeleid gaat, zeker in vergelijking met het internationale Solidariteitsfonds voor klimaatbeleid. Wat hebt u daarin gestort? Nul euro. Wat gaat er extra naar het Vlaams klimaatbeleid in termen van reductie van broeikasgassen? 20 miljoen euro in het afgelopen jaar.

Minister, toen ik dat cijfer van 50 miljoen euro zag, dacht ik: we zijn eindelijk vertrokken. Maar wat blijkt? Het is een compensatie van een aantal bedrijven in de energie-intensieve industrie, waarbij u het maximale tarief hebt gehanteerd. U hebt hen vier keer meer uitbetaald dan waar ze volgens een correcte berekening recht op hebben. Lokale besturen, provincies en steden als Mechelen en Gent zetten stappen voorwaarts op het vlak van klimaatbeleid, en u zet stappen achterwaarts. Het lijkt wel een beleidsversie van de processie van Echternach. (Applaus bij Groen en sp.a)

De heer Schiltz heeft het woord.

Mijnheer Sanctorum, het is geen 50 maar 49 miljoen euro, maar dat is een detail.

Minister, het blijft een doorn in het oog dat de verdeling van baten en lasten van de emissieveilingen en van het Klimaatfonds nog altijd niet op punt staat. Kunt u daarover een stand van zaken geven? Enkele maanden geleden hebben we hierover gediscussieerd. Ondertussen is er niets nieuws gebeurd.

Het Hermesfonds wordt gebruikt als voorfinanciering van de compensatiemaatregel, maar dat lijkt me niet opportuun. Het Hermesfonds kan toch voor andere doeleinden worden gebruikt. Die voorfinanciering moet zo snel mogelijk worden beëindigd. De financiering moet gebeuren zoals het hoort, namelijk uit het Klimaatfonds zelf, of uit de rechtstreekse werkingsmiddelen van uw departement. Kunt u daar een woordje uitleg over geven?

De heer Van Malderen heeft het woord.

Minister, het is een belangrijke zaak om bedrijven hier te verankeren, maar dat is maar een deel van het noodzakelijke tweeluik. We moeten de transformatie van onze economie stimuleren in de richting van veel meer energie-efficiëntie en veel meer duurzaamheid. Het moet me van het hart dat de regering in dat bedje ziek is. U hebt de ecologiepremie afgebouwd, u hebt de groene waarborg afgebouwd, u hebt klimaatefficiënte investeringen afgebouwd. Alstublieft, wees een beetje consequent in plaats van hier hoog van de toren te komen blazen.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Mijnheer Sanctorum, u probeert een uitgebreid debat in twee minuten te stoppen in enkele oneliners om daarmee succes te halen in de media. De discussie gaat veel verder.

Minister, in het regeerakkoord staat ook dat er prioritair zou worden ingezet op energiebesparende maatregelen voor gebouwen. Die middelen zouden uit het Klimaatfonds komen. Hoever staat het met het federaal onderhandelingsakkoord over de verdeling daarvan? Dat is een veel interessantere vraag dan hier te discussiëren over die 50 miljoen euro die is verankerd om de bedrijven hier te houden.

De heer Bothuyne heeft het woord.

We hebben het hier al vaker over gehad, en daaruit is gebleken dat we wel degelijk een heel ambitieus klimaat- en rationeel energiebeleid voeren in Vlaanderen, niet alleen voor bedrijven, maar ook voor gezinnen. Vorig jaar is er voor meer dan 80 miljoen euro premies uitbetaald aan gezinnen om energiebesparende maatregelen te nemen. Onze bedrijven staan aan de top van de wereld, mede dankzij het gevoerde beleid inzake energie-efficiëntie.

Mijnheer Sanctorum, wilt u dat tienduizenden jobs van de energie-intensieve industrie in Vlaanderen verdwijnen? Wilt u dat de bedrijven die hier worden ondersteund om energie-efficiënt beleid te kunnen voeren en te kunnen concurreren op wereldniveau, verhuizen naar regio’s buiten de Europese Unie, waar uiteraard veel minder strenge normen worden gehanteerd inzake CO2-uitstoot? Wilt u dat effectief?

Collega’s, ik wil nog eens herhalen dat de ‘indirect carbon leakage’ door Europa wordt toegestaan om ervoor te zorgen dat de werkgelegenheid in Europa blijft en dat de bedrijven hier aan een strengere controle van CO2-uitstoot onderworpen zijn. Dat is het systeem van indirect carbon leakage. Europa staat elke lidstaat toe om zelf te beslissen welke compensatie ze geeft aan energie-intensieve bedrijven. Vlaanderen heeft naar de belangrijkste handelspartners gekeken – dat is, denk ik, logisch – om te zien wat zij geven. Als Vlaanderen een ander bedrag als compensatie geeft, lopen we het risico dat bedrijven naar het buitenland verhuizen.

We hebben naar Duitsland gekeken en we passen exact hetzelfde systeem toe als Duitsland. Heel wat van onze bedrijven die sterke concurrentie krijgen uit Duitsland, blijven nu toch bij ons omdat ze dezelfde compensatie krijgen. Dat is een afspraak van de Vlaamse Regering. Nogmaals, mijnheer Sanctorum, er is momenteel geen enkel bedrag of budget uit het klimaatbeleid betaald voor die indirect carbon leakage.

U zegt dat we geen intern beleid voeren, dat we achteruit gaan. Ik wil nog eens herhalen, want blijkbaar hoort u het niet of wilt u het niet horen, maar jaarlijks wordt 1,2 miljard euro betaald in Vlaanderen aan interne maatregelen. Mijnheer Van Malderen, ik wil dat ook aan u nog eens heel uitdrukkelijk vermelden, ook daar zitten heel wat maatregelen in richting industrie en ook de transitie die wij in Vlaanderen doorvoeren. Het is een bedrag dat ik niet zomaar uitvind; het staat uitdrukkelijk vermeld in het Vlaams Klimaatbeleidsplan.

We hebben in de Vlaamse Regering afgesproken dat we met het Klimaatfonds interne maatregelen kunnen betalen, ook internationale klimaatfinanciering en aankoop van klimaatrechten en de indirect carbon leakage. Dat kan pas worden betaald uit het Klimaatfonds als er inderdaad een akkoord is tussen de federale, de Vlaamse en de Waalse overheid. Dat is de burden sharing.

Een aantal collega’s stellen daar vragen over. De onderhandelingen lopen nog steeds. Wie geld krijgt uit de federale pot van klimaatmiddelen, moet verhoudingsgewijs dezelfde inspanningen doen en dezelfde interne vermindering van uitstoot van CO2 realiseren. Dat is een vraag van Vlaanderen. Dat is terecht. We willen de CO2 naar beneden halen. Dat ligt op de tafel. Er is nog geen akkoord omdat nog niet iedereen ervan overtuigd is dat er een correlatie moet zijn tussen middelen uit dat fonds en intern klimaatbeleid voeren.

Wij wachten niet op die burden sharing, collega’s. Ondertussen doen wij verder. We hebben een eigen klimaatbeleidsplan. We gaan uit van die -15 procent en werken verder aan interne maatregelen in Vlaanderen. Het klopt natuurlijk dat er op die manier een federale pot is. Ik zie de heer Schiltz een beetje onwennig op zijn stoel zitten en denken: waarom gaat dat niet vooruit. Het is natuurlijk vanuit de bezorgdheid dat er effectief interne maatregelen moeten worden genomen in alle Belgische gewesten en op federaal niveau. We onderhandelen heel sterk en eisen dat er op alle niveaus effectief wordt gewerkt aan die vermindering van de uitstoot van CO2. Dat is een afspraak die we hebben gemaakt in de regering.

Mijnheer Sanctorum, uw betoog dat wij iets verschrikkelijks zouden doen, klopt natuurlijk niet. Het is een maatregel die ervoor moet zorgen dat de jobs hier bij ons blijven en dat er wereldwijd gewerkt wordt aan een vermindering van CO2. Het is een maatregel die we perfect kunnen doen toepassen, die heel wat lidstaten in Europa doen, en die perfect aansluit bij een klimaatbeleid voor zover er intern beleid wordt gevoerd uiteraard. Ik herhaal: 1,2 miljard euro worden in Vlaanderen intern genomen.

Minister, u probeert met cijfers uw klimaatbeleid op te smukken. Dat is zeer contradictorisch want de cijfers spreken u staalhard tegen. Ik geef u een voorbeeld. De Europese Commissie heeft onlangs berekend hoever het staat met onze inspanningen, zoals u daarnet zei. Tegen 2020 moeten we 15 procent minder broeikasgassen uitstoten. We zijn een van de slechtste leerlingen van Europa. We zullen waarschijnlijk maar 4 procent CO2 minder halen, en dat is op basis van uw eigen gegevens die u hebt doorgegeven aan de Europese Commissie. Zijn we goed bezig op het vlak van klimaatbeleid? Neen! Staalharde cijfers van de Europese Commissie spreken dat tegen.

Ik ben absoluut voor een ondersteuning van onze industrie, als het gaat over vergroening en energiebesparingen. Alle studies wijzen uit dat dat een competitiviteitsvoordeel geeft binnen Europa ten opzichte van erbuiten. Geld storten op een rekening van bedrijven die soms dubieuze praktijken toepassen, zeker in het klimaatverhaal, is volgens mij althans niet de oplossing. Minister, u schuift graag de verantwoordelijkheid door naar de Vlaming, maar zelf neemt u ze duidelijk niet. (Applaus bij Groen en sp.a)