Report plenary meeting

De heer Crombez heeft het woord.

Voorzitter, minister-president, er is een groeiend probleem met de manier waarop u zich laat doen. Het is al een tijd dat de feiten u inhalen, dat de dingen rapper gebeuren en u alleen maar reageert. U kijkt ernaar als een konijn naar een lichtbak. Er is een herberekening gebeurd van de begrotingen en u hebt van de Federale Regering vernomen dat u het probleem krijgt. Wat doet u? Het gebeurt vaker, u geeft de schuld aan iemand anders, een federaal ambtenaar. Als u als minister-president de schuld geeft aan de ambtenaren, dan gaat het wel heel ver. Ik denk dat de federale minister van Financiën de verantwoordelijke is.

U geeft ook de schuld aan de staatshervorming. Dat is interessant en het zal waarschijnlijk nog een paar keer gebeuren. Het feit dat er herberekeningen zijn in begrotingscontroles, is van alle tijden. Uw coalitiepartners CD&V en Open Vld kunnen u dat perfect uitleggen omdat ze weten hoe de wetten werken. Was er geen zesde staatshervorming, dan zou er ook een herberekening zijn en zou er ook een probleem zijn van middelen. Hoe gebeurde dat in het verleden? In het verleden gingen de regeringen die het extra probleem zouden krijgen, met de andere regeringen samenzitten voordat de beslissingen genomen werden om de inspanningen te verdelen. Mijnheer Keulen, u hebt dat als minister ook meegemaakt. Altijd en nu niet!

Minister-president, u bent op een dag wakker geworden. U hebt gezegd dat er een probleem is dat u van de Federale Regering hebt gekregen, en dat is iedereen zijn schuld. Dat probleem gaat over de reden waarom de mensen in de gietende regen op straat stonden. U zegt de hele tijd dat er weinig middelen zijn. Er zitten kinderen in politiecellen, de rusthuisinvesteringen blijven uit, … Daarover gaat het. Het Rekenhof, werknemers en werkgevers en een paar oppositiepartijen hebben al een paar keer gevraagd om het op een andere manier te bekijken.

Minister-president, wanneer wist u van het probleem? Wie wist van het probleem in de regering? Hebt u er iets aan gedaan? Zo niet, waarom niet? (Applaus bij sp.a)

De heer Janssens heeft het woord.

Minister-president, de Financieringswet was voor de zesde staatshervorming al een draak, na de zesde staatshervorming heeft ze er nog een giftige stekel bijgekregen. Na de federale begrotingscontrole van het voorbije weekend werd duidelijk dat Vlaanderen zo’n 400 miljoen euro minder zou ontvangen. De Federale Regering deelde u dat koudweg mee, zonder enig overleg. Ik kan me inbeelden dat u met die gang van zaken helemaal niet tevreden bent. Van de Vlaamse Regering hoorden we de voorbije dagen niets. De Vlaamse Regering ziet 400 miljoen euro aan haar neus voorbijgaan, maar ze doet niets. Ze staat erbij en kijkt ernaar.

Ja, maar, zegt uw partij, dat is een gevolg van de zesde staatshervorming en die hebben we niet goedgekeurd. Dat is inderdaad zo, maar u voert ze wel slaafs uit. Dat is een onhoudbare politieke spreidstand. Bovendien bent u de minister-president van een regering die letterlijk in haar regeerakkoord heeft opgenomen: “We wensen de zesde staatshervorming met de nodige samenwerkingsakkoorden te implementeren, en dit in het belang van alle Vlamingen.” Wat krijgen alle Vlamingen uit dankbaarheid voor uw loyale uitvoering van de zesde staatshervorming? Een extra factuur van 400 miljoen euro.

Vandaag was er dan het Overlegcomité. U mag dus op visite bij de premier nadat de beslissing al genomen is. Ik kan begrijpen dat dit voor u heel erg pijnlijk moet zijn. U mag een koffietje gaan drinken bij premier Michel en u hebt er waarschijnlijk zelf nog de rekening voor moeten betalen.

Hebt u tijdens het Overlegcomité nu eindelijk eens uw klauwen getoond zoals het een Vlaams minister-president betaamt, of hebt u eens te meer onderdanig kennis genomen van de beslissingen van de Federale Regering? (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister-president Bourgeois heeft het woord.

Het zijn perfect voorspelbare betogen. De heer Crombez herhaalt zijn mantra en gaat eraan voorbij dat deze regering al 1,2 miljard euro heeft bespaard en dat we opnieuw met zeer zware deficits geconfronteerd zijn. De Hoge Raad voor Financiën heeft gezegd dat we 750 miljoen euro in het rood mogen gaan. Dat was vooraleer dit gebeurde, collega’s.

De zesde staatshervorming voorziet erin dat er een systeem van opcentiemen wordt ontwikkeld voor de deelstaten, net zoals het systeem voor de gemeenten. Dat betekent dat we opcentiemen krijgen bovenop de belastingen. Wij heffen geen belastingen op belastbare grondslag.

Zoals u weet, is die autonomiefactor vastgesteld op 25,99 procent. Bij de onderhandelingen over het Vlinderakkoord is men uitgegaan van een belasting voor de staat van 45,9 miljard euro. Bij de opmaak van onze begroting, in september 2014, kregen wij van de administratie van Financiën een cijfer dat volledig is gebaseerd op die 45,9 miljard euro belasting Staat.

U zegt dat er niet gesproken of gecommuniceerd wordt. Maar wij kregen een officieel document op basis van die 45,9 miljard euro. Ik moet naar waarheid zeggen dat wat we mochten ontvangen exact 1 miljoen euro minder was dan aanvankelijk in het Vlinderakkoord was opgenomen. Daarin was sprake van 7,529 miljard euro. Het cijfer dat wij in september kregen, was 7,528 miljard euro. Dat is een verwaarloosbaar verschil.

Vorige donderdag – als ik me niet vergis, collega Turtelboom – kregen wij bericht dat de FOD Financiën een nieuwe berekening heeft gemaakt en dat die 45,9 miljard euro belastingen Staat niet standhoudt, maar dat er 3,2 miljard euro minder is. Daardoor hebben de deelstaten gezamenlijk 750 miljoen euro minder. Voor Vlaanderen gaat het afgerond ongeveer om 400 miljoen euro.

U zegt dat deze regering erbij staat, ernaar kijkt en niet reageert. Wij krijgen dat in volle opmaak van de begrotingsaanpassing. We zijn bezig met de begrotingscontrole en krijgen dat nieuwe cijfer.

We hebben vandaag Overlegcomité gehad. Daar is bevestigd dat de administratie van januari 2014 – want toen is de bijzondere wet gepubliceerd – tot nu niet de tools, middelen en software had om die nieuwe simulaties en berekeningen te maken en dat ze die dus nu pas heeft bezorgd. Daarom heb ik gezegd dat het onbehoorlijk bestuur is. In januari 2014 wordt de bijzondere wet gepubliceerd, en nu, in maart 2015, krijgen wij het bericht dat die 45,9 miljard euro niet klopt. Daarover ging het vandaag in het Overlegcomité.

Ten eerste hebben wij heel duidelijk gemaakt dat er een tegensprekelijke simulatie moet gebeuren.  Er zal een werkgroep bijeenkomen om te bekijken of die cijfers al dan niet effectief kloppen. Ten tweede heb ik ook duidelijk gemaakt dat je met dit soort verrassingen niet ernstig kunt begroten.

Daar is nog bijgekomen dat we, door het feit dat we met opcentiemen werken, een ESR-probleem dreigen te krijgen aan de ontvangstenzijde. We gingen ervan uit dat de autonomiefactor, die bedragen, onze ESR-ontvangst was. Nu zegt het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR): “Nee, het is op het ogenblik van de effectieve vaststelling van de ontvangsten dat ESR-ontvangsten kunnen worden geboekt.”

Mijnheer Crombez, u weet zeer goed dat de personenbelasting op federaal niveau voor 2015 pas ingekohierd wordt vanaf augustus. Alle gemeentebesturen in dit halfrond weten dat eind van dit jaar maar ongeveer 60 procent daarvan zal zijn ingekohierd. Daarom heb ik vanmorgen duidelijk gemaakt dat we, als dit ons ESR-ontvangstencijfer wordt, daarmee geen enkele stabiele begroting meer kunnen maken. Dat is een zeer ernstig probleem. We hebben vanmorgen afgesproken dat we daarover snel bijeenkomen en dat we daarover met het INR aan tafel zullen zitten. Wij gingen ervan uit we die autonomiefactor mochten boeken als een ESR-ontvangst, maar dat blijkt volgens de tekst van het INR niet zo te zijn.

Collega’s, dat is wat vandaag is besproken. U zegt dat ik erop kijk en niets doe. Dit zijn documenten die dateren van vorige week. De regering is bezig met de begrotingsaanpassing. U weet dat de Hoge Raad voor Financiën heeft gezegd dat Vlaanderen 750 miljoen euro in het rood mag gaan. Dat was, collega’s, vooraleer we dit bijkomende cijfer kregen.

En dus gaan we nu met de regering, op politiek niveau en in technische werkgroepen, zien hoe we ermee omgaan. We zijn er volop mee bezig. We gaan dat, zoals altijd, op een ernstige en behoorlijke manier aanpakken.

Minister-president, het is ongelofelijk. Vroeger zei men: Van den Brande loopt aan het handje van Dehaene. Nu is het vele keren erger. Het moet lang geleden zijn dat een Vlaamse Regering zich in het Vlaams Parlement zo opstelt. U hebt hier staan tennissen, maar u hebt geen enkele bal geraakt.

U weet van donderdag dat er een probleem is. Dat is het enige waarop u hebt geantwoord. De Federale Regering heeft het maandag bekendgemaakt. Het tweede deel van mijn vraag was: hebt u iets ondernomen om dat tegen te gaan? U moet niet zeggen ‘in een paar uur tijd’. Dat geldt voor alle begrotingen en begrotingscontroles: regeringen komen samen en spreken soms in een paar uur af wie welke inspanningen doet, minister-president. (Rumoer)

Daar komt mijn vraag op neer. De rest is boeiend voor begrotingsspecialisten. U hebt nu een begroting van 40 miljard euro. De helft is Welzijn en Onderwijs. Hebt u tussen donderdag en maandagochtend aan de noodrem getrokken? Hebt u gezegd dat u een afspraak wilt over de verdeling?

Want moest dat probleem van 400 miljoen euro hier terechtkomen? Nee, dat moest niet! U hebt het toegelaten. Daarom wil ik het weten. (Rumoer. Applaus bij sp.a)

Mevrouw De Ridder, u kunt iets zeggen namens de N-VA, als u het woord vraagt. Maar ik heb begrepen dat de fractieleider iets wil zeggen.

De heer Janssens heeft het woord.

Minister-president, wat een daadkracht. U gaat een werkgroep oprichten. Proficiat. Maar uw makke reactie noopt mij tot de vraag: wat is er met u en met uw partij aan de hand? Indien de N-VA deel zou uitmaken van de oppositie, zou die als luidste roepen dat het een schande is dat Vlaanderen eens te meer het kind van de rekening is. U zou de federale begrotingscontrole met de grond gelijk maken. U zou van leer trekken en fulmineren tegen de Federale Regering, die de budgettaire problemen opnieuw doorschuift naar Vlaanderen. Niets van dat, sinds de ministerposten voor de N-VA binnen zijn, zijn zij getransformeerd in brave communicantjes. (Rumoer)

Het verkondigen van krachtige boodschappen voor de verkiezingen, minister-president, en de transformatie in brave communicantjes erna, dat is de enige verandering die ik momenteel zie. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Van den Heuvel heeft het woord.

Qua timing is het niet oké, dat kan ik heel sterk begrijpen van de Vlaamse Regering. Op enkele dagen tijd een herschikking van 400 miljoen euro: dat is niet prettig.

Wat ik minder begrijp, is de aanval van sommigen op de Financieringswet. De Financieringswet geeft meer fiscale autonomie aan Vlaanderen. En dat wil zeggen: een grotere onzekerheid over de inkomsten. Dat is normaal. Hoe meer fiscale autonomie, hoe groter de onzekerheid. De pleitbezorgers van meer fiscale autonomie voor de regio’s, en ik ben daar ook bij, moeten kunnen verdragen dat er dan een grotere onzekerheid is over de inkomsten.

Minister-president, collega’s, laat ons de opportuniteiten van de Financieringswet gebruiken. Daarnet is gezegd dat het niet meer is dan de gemeentelijke opcentiemen. Quod non! In de Financieringswet krijgen de regio’s veel meer mogelijkheden om die fiscale autonomie te gebruiken. Dus vooraleer een uitbreiding te vragen, vooraleer daarvoor aan de klaagmuur te staan: laat ons de kansen die de fiscale autonomie nu geeft, uitputten. (Applaus bij CD&V)

Mevrouw Rutten heeft het woord.

Mijnheer Crombez, meer dan wie dan ook, denk ik dat socialisten eerlijk moeten zijn.

Eerlijk wil zeggen dat als er in de personenbelasting minder middelen zijn, dat die minder middelen er zijn voor Vlaanderen, en dat die minder middelen er dus ook zijn voor het federale niveau. Er heeft met andere woorden niemand iets van iemand anders afgepakt. Eerlijk gezegd hebben de Belgen en dus ook de Vlamingen daar geen boodschap aan, want de belastingen worden uit één portemonnee betaald.

Minister-president, wat de Financieringswet betreft: moeilijkheden zijn er om te overwinnen en op te lossen. U gaat dat met uw ploeg en met de minister van Begroting de komende dagen doen. Maar er zijn ook mogelijkheden. Mogelijkheden om de fiscaliteit te gebruiken als instrument voor economische groei, mogelijkheden om de belastingen te verlagen voor mensen en om op die manier de inkomsten voor de overheid te vergroten. Mijn vraag, namens Open Vld, is dat u die fiscale autonomie zou gebruiken en de belastingen verlagen, en dat u op die manier zou laten zien dat we de economisch zelfstandige regio zijn die Vlaanderen is: een sterk Vlaanderen voor ons allemaal. (Applaus bij Open Vld)

De heer Diependaele heeft het woord.

Mijnheer Crombez, aan u ga ik geen woorden vuil maken. U verheft hypocrisie tot een kunst. Echt waar. (Applaus bij de N-VA)

Het is voor een politicus heel fijn om door de feiten gelijk te krijgen. Nu weet heel Vlaanderen waarom wij in de vorige legislatuur storm gelopen hebben tegen de zesde staatshervorming, tegen de Financieringswet. (Applaus bij de N-VA)

Niet alleen hebben de architecten van de zesde staatshervorming zeer doelbewust de last doorgeschoven – en mijnheer Crombez, daarin hebt u wel gelijk – naar de regio’s, waar de lonen in Welzijn en Onderwijs al zo groot waren. Niet alleen dat. Men heeft de Financieringswet ook nog eens zo complex gemaakt als de theorie over het higgsdeeltje. Daar zijn ook zwarte gaten. Daar verdwijnt ook geld in gaten en men weet ook niet waarnaartoe. Dat is al even complex. (Opmerkingen van de heer Koen Van den Heuvel)

Mijnheer Van den Heuvel, ofwel hebben jullie niet geweten waar jullie precies mee bezig waren, ofwel hebben jullie zeer doelbewust de last doorgeschoven naar dat niveau waar de noden het hoogst zijn. (Applaus bij de N-VA. Rumoer)

Mijnheer Diependaele, uw tijd is op. Afronden, alstublieft. (Opmerkingen van de heer John Crombez. Rumoer)

Mag de heer Diependaele afronden? Bent u het daarmee eens? Mijnheer Diependaele, rond af.

Mijnheer Van den Heuvel, de eerste optie is onbekwaamheid, de tweede is schuldig verzuim. (Rumoer)

Wij zullen ons in elk geval bij de begrotingscontrole constructief opstellen. (Gelach. Rumoer)

Het is de onmacht die noopt tot roepen, collega’s. De onmacht. De onmacht en het feit dat jullie moeten toegeven, nu jullie met de feiten worden geconfronteerd, dat jullie verkeerd zaten met die Financieringswet. Dat is de reden waarom jullie nu zo schreeuwen. (Rumoer)

In elk geval zal de N-VA-fractie die Financieringswet blijven aanklagen vanwege de keuzes die jullie gemaakt hebben, want dat is jullie verantwoordelijkheid. (Applaus bij de N-VA. Rumoer)

Is iedereen voldaan? (Opmerkingen)

Minister-president Bourgeois heeft het woord.

Ik probeer in alle rust en in alle kalmte nog even in te gaan op een aantal zaken.

Mijnheer Crombez, u zegt dat wij met spoed of op een of andere manier in overleg hadden moeten gaan met de regering, om tot een andere verdeelsleutel te komen. U weet toch ook dat dit absolute onzin is.

De Financieringswet legt vast hoe de deelstaten gefinancierd worden. Collega Janssens, dat geldt niet alleen voor Vlaanderen, dat geldt ook voor de andere deelstaten. Er is een autonomiefactor vastgelegd van 25,99 procent. Nu blijkt dat de belasting Staat, die geraamd was op 45,9 miljard euro, niet klopt, en dat het 3,2 miljard euro minder is. Daar kun je over negotiëren en dan in de theorie van Crombez zeggen: federale staat, doe er 3,2 miljard euro bij, het klopt niet. Dat is de realiteit. Dat is de opbrengst van de personenbelasting zoals ze uit de computer, die nog niet lang werkt, van de FOD Financiën is gekomen. Daar kun je op geen enkele manier, door samen te gaan zitten in Overlegcomité, in interministeriële conferentie (IMC) of waar dan ook, enige verandering in brengen.

Wat absoluut niet kan, en wat ik vanmorgen heel duidelijk heb gemaakt, is dat je pas tijdens een begrotingscontrole nota bene, nadat je in september andere cijfers gekregen hebt, die zwaar bijgestelde cijfers krijgt. Men zegt dat dit een gevolg is van het feit dat de FOD Financiën nooit eerder die berekeningen heeft kunnen maken en nu pas over de software beschikt om dat te doen. De cijfers zijn nieuw. U begrijpt dat dit een complete verrassing is voor iedereen. Zelfs de Hoge Raad van Financiën heeft in zijn rapport, waarin het zegt dat Vlaanderen 750 miljoen euro in het rood mag gaan, geen rekening gehouden met deze nieuwe berekening van de opbrengst van de personenbelasting.

Mijnheer Van den Heuvel, ik ga niet in op de hele discussie die gevoerd is. Het grootste deel is partijpolitiek. Ik heb genoteerd dat u ook voorstander bent van meer fiscale autonomie. Misschien zullen we elkaar daar ooit meer ontmoeten. Mijn persoonlijke mening is dat het zuiverste systeem is dat wij belastingen kunnen heffen op een belastbare grondslag, eerder dan het opcentiemensysteem, te meer omdat het INR zegt dat je met een probleem zit, want je hebt maar op het moment van de vaststelling van je inkomsten, dus de inkohiering, je ESR-ontvangsten, en iedereen weet dat niet op het jaar zelf voor 100 procent ingekohierd wordt. Dat is nog veel belangrijker dan nu de abrupte bijstelling van 400 miljoen euro. Ik zou niet graag hebben dat wij als deelstaat, die al een probleem heeft met ESR aan de uitgavenkant, ook nog eens een probleem binnenhalen langs de ontvangstenkant. Wij gingen uit van de autonomiefactor van 25,99 procent. Dat moet zeer snel worden uitgeklaard. Wij moeten stabiel kunnen gaan begroten in de toekomst.

Mevrouw Rutten, ik heb nota genomen van uw wens hoe er in de toekomst kan worden omgegaan met onze fiscale bevoegdheden. Ik kan u in alle rust zeggen dat we met de regering hard aan het werken zijn. Wij hebben die bijkomende opdoffer gekregen. We gaan er hard werk van maken om tot een begrotingscontrole over te gaan die we op het reglementaire tijdstip, voorzitter, aan dit parlement zullen voorleggen. (Applaus bij de N-VA)

Dank u, minister-president. Er zit een stuk in uw betoog waar ik het mee eens ben. Dat is namelijk dat u antwoorden komt geven in het parlement en aan de bevolking als een computer. Er zijn regeltjes. Het resultaat loopt uit de computer. U zult dat ondergaan.

Wat u onzin noemt, namelijk dat als er een probleem is, regeringen vragen dat er overleg is, is alle voorgaande jaren gebeurd. Dat is gebeurd onder Kris Peeters, dat is gebeurd onder Yves Leterme, dat is gebeurd door Dirk Van Mechelen, dat is gebeurd door Philippe Muyters. U noemt dat onzin, maar die mensen hebben dat gedaan. U weet het sinds donderdag, maar u hebt geen enkele vraag gesteld. Ik herhaal het nog eens: u mag honderdduizend keer zeggen dat het de Financieringswet van de zesde staatshervorming is, maar elke keer worden er afspraken gemaakt door regeringen over wie welk deel van de inspanningen neemt.

Mevrouw Rutten, ik vind dat best iedereen eerlijk is, niet alleen socialisten, maar dat terzijde. (Applaus bij sp.a)

Mijnheer Diependaele, u wilt geen woorden aan mij vuil maken, maar ik zal het opnemen voor uw coalitiepartners. U hebt van alles verteld en grafieken getwitterd, die totaal naast kwestie waren, maar uw coalitiepartners hebben gelijk met wat ze zeggen over de Financieringswet. U had het de eerste keer niet begrepen, u hebt het weer niet begrepen, maar ik ben beschikbaar voor de discussie, minister-president. Ik zal u het nummer geven van Johan Van Overtveldt: 0475/64.52 en de twee laatste getallen zal ik op een papiertje geven, want anders gaan er anderen bellen.

Ik hoop dat u bereid bent die vervroegde begrotingscontrole te doen, die zes keer is beloofd in september, maar die er niet is. Eind deze week gaat het parlement in paasreces, maar ik wil vragen om volgende week toch de commissie te laten plaatsvinden. Ik vraag dat ook aan u, voorzitter. Misschien kan dat met de berekeningen van het Rekenhof. U zegt dat het allemaal onvoorspelbaar is, maar het Rekenhof heeft in het parlement al lang gevraagd dat u de koers zou wijzigen.

Wijzig de koers, want de impact voor Welzijn en Onderwijs is veel te groot, minister-president. (Applaus bij sp.a)

Collega Diependaele, schizofrenie is geen kunst, maar een aandoening. Als u net zoals wij die zesde staatshervorming zo verderfelijk vindt, wat doet u dan in een Vlaamse en in een Federale Regering die die zesde staatshervorming kritiekloos en slaafs uitvoert?

Ik zie maar één zaak, minister-president. De Vlaams-nationale kiezer die op de N-VA heeft gestemd, omdat hij dacht dat Vlaanderen er beter van zou worden, is eraan voor de moeite. En de Vlaming die op de N-VA heeft gestemd, omdat hij dacht er zelf beter van te worden, is er ook aan voor de moeite. Het Belgische federalisme wordt niet in vraag gesteld. De zesde staatshervorming wordt kritiekloos uitgevoerd. De miljardentransfers van Vlaanderen naar Wallonië gaan onverminderd voort, en keer op keer krijgt de Vlaming de rekening gepresenteerd. Wel, minister-president, u bent vriendelijk bedankt. (Applaus bij het Vlaams Belang)