Report plenary meeting

Mevrouw Quintens heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, Vlaanderen en zeker Limburg kregen vrijdag goed nieuws, want Nike kondigde aan tegen 2016 500 nieuwe jobs te creëren met een nieuw magazijn in Ham, wat verder dan Laakdal, op Limburgs grondgebied. Dat is heel goed nieuws, zeker na alle onheilstijdingen.

Collega’s, ik moet jullie er niet aan herinneren: morgen, 24 oktober, is het net een jaar geleden dat we verschrikkelijk nieuws kregen van Ford. Dat nieuws bleef bij mij, als Genkse, nazinderen. Vandaag lees je dat ook in de kranten: mensen zijn nog altijd moedeloos. Daarom was dat nieuws van Nike goed nieuws.

Het is ook goed nieuws na de onheilstijdingen over investeerders die niet naar Vlaanderen willen komen: Action, Canon, de gemiste 600 jobs. Het was niet evident. Maar goed, Nike investeert 23 miljoen euro, voor 500 jobs.

Het gaat ook over 500 laaggeschoolde jobs. Daar zie ik een kans, minister, want in Genk, maar ook in Houthalen – Meulenberg is heel actueel –, in Beringen, in heel wat mijngemeenten, zijn er heel wat zeer laaggeschoolde jongeren. In absolute cijfers gaat het om heel wat jongeren: 1010 in Genk, 606 in Maasmechelen, 428 in Houthalen, 519 in Beringen. Heel veel jongeren jonger dan 25 jaar vinden geen job.

Als er iets gebeurt, net zoals vorig jaar, zijn we er vaak heel snel bij om taskforces op te richten. We doen dat zowat overal, vooral als er een probleem is. Misschien moeten we in dit geval een taskforce oprichten omdat er een kans is om zoveel mogelijk jongeren tegen 2016 naar Nike toe te leiden, want dan zullen de eerste jobs worden ingevuld.

Minister, hoe worden deze jobs duurzame jobs voor onze Limburgse laaggeschoolde jongeren? Is de VDAB en bent u bereid om deze werkloze jongeren met een positieve taskforce zoals bij de herstructurering toe te leiden naar de vijfhonderd jobs die Nike zal verschaffen?

Minister Muyters heeft het woord.

Ik ben blij dat Nike die investering doet in Vlaanderen. Het geeft me de kans om de werking van de VDAB op een positieve manier te tonen. De Vlaamse Regering draagt een deel van de investeringen, dat hebt u ook gezegd. Dat is gekoppeld aan die 500 voltijdsequivalenten. De VDAB zal met Nike contact nemen als de tijd er rijp voor is, tegen 2016, om uit te zoeken welke competenties er nodig zijn. Gewoon zeggen dat het allemaal laaggeschoolden zijn, is nog geen oplossing. Bepaalde competenties en talenten heb je wel of niet nodig. Je kunt het dus niet veralgemenen.

Dat is het eerste wat zal gebeuren. Met die informatie wordt nagegaan wat de mogelijkheden van de werkzoekende zijn. Hoe kunnen ze die twee met elkaar matchen? Welke opleidingen, welke vormingen, instrumenten, individuele beroepsopleiding (IBO), werkervaring enzovoort kunnen maken dat die twee maximaal samenwerken? De VDAB zal een accountmanager aanstellen. Voor Laakdal is er zelfs al een. Voor Ham zal er een nieuwe worden aangeduid. Dat zal de contactpersoon zijn en hij zal samen met Nike beslissen hoe die samenwerking op de beste organisatorische manier kan gebeuren. Ik laat de VDAB volledig vrij om samen met Nike te bekijken hoe ze dat het beste aanpakken.

Gisteren is het Luchthavenhuis in Zaventem geopend. Dat is een nieuwe manier om de zaken aan te pakken. Maar we moeten dat plaatselijk bekijken. Ze kunnen dat ter plaatse samen afspreken vanuit een positieve ingesteldheid.

Minister, ik ben eens in de huid gekropen van een jongere uit pakweg de Koolmijnlaan te Meulenberg die het nieuws over Nike leest. Hij woont op 25 kilometer van het industrieterrein, krijgt vandaag een wachtuitkering van ongeveer 370 euro en kan zich geen wagen permitteren met dat geld. Hij heeft geen diploma, maar wil wel heel graag werken. Ik heb eens opgezocht hoe je daar dan geraakt. Er zijn ochtend- en avondposten. Als hij de allereerste bus neemt – hij moet er drie nemen – dan is hij een uur en vijf minuten te laat. Zo krijgen we weer de bevestiging dat die jongeren niet de juiste attitude hebben. Als hij na de avondpost naar huis moet, dan moet hij anderhalf uur vroeger stoppen, want de laatste bus is om halfnegen en de avondpost eindigt om 22 uur.

Ik wil maar even aanhalen dat mobiliteit een probleem is. U hebt het ook vernoemd in het kader van de instapstages. Wat mij soms stoort, is dat het nogal bon ton is om te zeggen dat de hoge werkloosheid bij jongeren vooral te maken heeft met attitude, terwijl er ook de mobiliteitsproblemen zijn.

Ik ben heel blij dat Nike dit doet, maar tegelijk zijn er in mijn straat jongeren die al meer dan een jaar, soms twee jaar, in dagcontracten werken bij Nike. Probeer dan maar eens een wagen te kopen om daar op tijd te geraken. Als de VDAB inspanningen doet, stel ik voor dat ze dit ook meenemen om er voor die jongeren een positief verhaal van te maken, zodat ze bij Nike terecht kunnen.

De heer Sauwens heeft het woord.

Minister, ik heb gezien dat de minister-president namens de regering 2 miljoen euro opleidingssteun heeft toegezegd. Kunt u dit concreet maken? Er zijn voorwaarden voor tewerkstelling aan gekoppeld. In welke periode kunnen die bedragen worden uitbetaald? Kunt u ons het systeem even duidelijk maken? Nike is een totaal andere sector, die groei en positief optimisme in zich draagt. Hoe zit het precies in elkaar?

Mevrouw Peeters heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, ik vind het vreemd dat men opnieuw een taskforce wil; dat is blijkbaar het modewoord van het moment. Alleszins is het goed nieuws dat er straks werkgelegenheid komt voor een vijfhonderdtal jongeren. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de VDAB zijn werk doet. Maar ik denk ook, mevrouw Quintens, dat u terecht de vinger op de wonde legt. Het gaat om pijnpunten waarmee de Vlaamse Regering al lang worstelt. U wijst op het probleem van de mobiliteit: hoe geraken die jongeren van Genk, Meulenberg of het Maasland in Ham? Dat is inderdaad een groot probleem. Dat is ook het probleem van deze Vlaamse Regering: men kondigt veel projecten aan, maar men realiseert niets. Misschien moet men wel een taskforce oprichten die zich buigt over alles wat deze Vlaamse Regering heeft beloofd maar niet uitvoert.

De heer Vereeck heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, iedereen die zich bekommert om de welvaart en de tewerkstelling in Vlaanderen, en dan specifiek in Limburg, vindt het een heuglijk feit dat Nike heeft beslist om bijkomende investeringen te doen en extra tewerkstelling te creëren. Er zijn echter meer initiatieven nodig die worden gespreid over Limburg, zodat de mobiliteitsproblemen waarnaar hier is verwezen ten dele worden opgelost. Ik hoop dat er meer initiatieven komen in Genk en de Maaskant zelf, zodat die jongeren niet naar Ham moeten reizen.

Ik heb wel een vraagje. De essentie voor mij is wel dit. Belangrijke economische spelers zoals Action en Canon haken af wegens de hoge loonkost, maar Nike doet dat niet. Er is natuurlijk wat wij een zekere mate een ‘path dependency’ noemen. Nike zit er al, en dat maakt het moeilijker om te verhuizen. Gelijklopend met de vraag van de heer Sauwens vraag ik me af welke voordelen aan Nike zijn beloofd opdat het bedrijf hier zou investeren, en niet de weg van Action en Canon zou opgaan.

Mevrouw Vermeiren heeft het woord.

Ik kom niet uit Limburg, maar ik ben wel erg blij dat er wordt geïnvesteerd op de grens van de provincies Antwerpen en Limburg. Dat is een opsteker voor de streek. Het is goed en nodig dat in Vlaanderen wordt geïnvesteerd. Ik dank u dus voor uw antwoord. Ik heb begrepen dat de VDAB goed zal samenwerken met Nike. Die samenwerking is er al, en zal nu worden voortgezet, onder meer met de hulp van een accountmanager. De beste garantie voor de duurzaamheid van de jobs is natuurlijk een goed draaiende economie. Wij moeten daar dus blijven op inzetten.

Wij hebben het dossier-Nike behandeld vanuit de invalshoek van tewerkstelling, wat mijn bevoegdheid is. Hier raken wij aan de bevoegdheden van minister-president Peeters, die ook minister van Economie is. Ik heb er geen problemen mee daarover iets te zeggen. Een van de elementen die zeker hebben meegespeeld, is het feit dat Nike hier al een vestiging heeft. Dat maakt het gemakkelijk om een schaalvergroting door te voeren. Nike was blijkbaar ook tevreden over het opleidingsniveau van de mensen die zij kunnen aanwerven en over de bestaande samenwerkingen. Details kan minister Peeters u bezorgen.

Mevrouw Peeters, ik begrijp u niet altijd. Moeten wij als overheid alles zelf doen? Ik dacht dat uw visie toch inhoudt dat een werkzoekende zelf initiatieven moet nemen, ook op het vlak van het overbruggen van de afstand tussen woonplaats en werkplaats. U zegt nu dat wij ervoor moeten zorgen dat de mensen van bij hen thuis tot aan het bedrijf moeten geraken, en als dat niet lukt, dat wij dan maar een taskforce moeten oprichten. U zet de zaken op zijn kop.

Ik ben ervan overtuigd dat Nike ook wel zal bekijken welke voorwaarden er nodig zijn om de mensen tot daar te krijgen. In het verleden kon De Lijn ook al afspraken maken met bedrijven die een bepaald aantal werknemers nodig hadden en die zelfs met shiften werkten. Minister Crevits zal u kunnen bevestigen dat daarover afspraken kunnen worden gemaakt.

Het antwoord dat ik eerst heb gegeven, gaat over alle werkzoekenden. Dat mogen we niet vergeten, zeker in deze streek. In Genk belanden er ook heel wat oudere mensen op straat, zij zullen ook naar een nieuwe job moeten zoeken. De zoektocht die de VDAB plant, richt zich niet enkel tot jongeren. De jongeren vormen zeker een aandachtspunt, maar het gaat over alle werkzoekenden. We zien vaak dat jongeren, als ze eenmaal een vaste job hebben of daar zicht op hebben, snel een wagen gebruiken. Die stap kan ook daar nog worden gezet.

Mijnheer Sauwens, het is de bevoegdheid van minister-president Peeters. Er werd voorzien in 2 miljoen euro ecologiesteun. Voor zover ik weet, wordt er altijd een beoordeling voorbereid door het Agentschap Ondernemen. Het aantal werknemers, de investering en dergelijke worden daarin opgenomen. Een deel van de steun is voorwaardelijk, in functie van het aantal werknemers dat opleiding nodig heeft om die jobs in te vullen. Dat is de achtergrond van die opleidingssteun: de mensen die daar komen, moeten zich ten dele nog kunnen inwerken in het bedrijf. Vandaar de filosofie van de opleidingssteun, zodanig dat de werknemers nog dichter naar de job kunnen toegroeien.

Mevrouw Vermeiren, we zijn het eens met wat u zegt over economische groei. Dat is wat we al een hele tijd proberen.

Ik wil nog even terugkeren naar mijn initiële vraag. Minister, u hebt gelijk: er zijn natuurlijk ook heel veel niet-jongeren of plus-25-jarigen werkzoekend, of ze zullen het worden. Toch zie ik een bedrijf als Nike als een kans voor de vele jongeren. Zeker in de Mijnstreek vormen zij de toekomst. Dat is dichtbij Beringen. Zij kunnen misschien wel met de fiets gaan in het begin.

Mevrouw Peeters, of we dat nu in de vorm van een taskforce doen of iets anders, hier zijn mogelijkheden om op een positieve manier aandacht te besteden aan de jongerenwerkloosheid. Dan zullen er een aantal drempels moeten worden weggewerkt, onder andere mobiliteitsproblemen.

Minister, ik weet dat dit niet alleen uw bevoegdheid is, maar ook de dagcontracten blijven een heikel punt.

We zeggen vaak dat bij jongeren, en zeker bij die jongeren, attitude een probleem is. Misschien hebben sommige jongeren wel eens die schop tegen hun achterwerk nodig. Zaak is dat wij, als beleid, weten waar we hen naartoe schoppen. Ik hoop dat het naar Ham zal zijn.