Report plenary meeting

De heer Penris heeft het woord.

Minister, we werden vorige week gealarmeerd door een bericht van Belga, dat ons meldde dat de socialistische vakbond bij De Lijn zich – terecht – zorgen maakte over het feit dat een inkomstenplan bij De Lijn uitbleef. Belga voegde er in dat bericht fijntjes aan toe dat de problematiek sinds 2011 bekend was, dat de minister had beloofd dat hier medio 2012 beslissingen zouden zijn genomen, maar dat die beslissingen er nog altijd niet zijn.

We weten niet waar we de inkomsten gaan halen bij De Lijn. Uit reclame, uit een strenger toezichtsbeleid, mogelijkerwijze uit het optrekken van de abonnementsgelden en de ticketprijzen of, nog erger, het afschaffen van het vrije reizen voor 65-plussers.

Minister, waarom blijft dat plan uit? Ik vermoed dat er in dezen mogelijkerwijze een politiek geschil zou kunnen leven in uw regering. En dus wil ik van u weten wat de reden is voor het uitblijven van dat plan. Als er een plan komt, en ik hoop dat dat binnen afzienbare tijd gebeurt, hoe zal het dan concreet gestalte gekregen hebben?

Minister Crevits heeft het woord.

Mijnheer Penris, ik dank u voor deze vraag. Ik heb de communicatie van de heer Stessens van het ACOD vorige week vrijdag ook gezien. U weet dat de man lid is van de raad van bestuur van De Lijn. Ik heb meteen eerlijkheidshalve gemeld dat de raad van bestuur mij een brief geschreven heeft, eind vorig jaar, naar aanleiding van de goedkeuring van de begroting van De Lijn. Ook intern, in de raad van bestuur van De Lijn, is de begroting goedgekeurd, net zoals die hier, in het parlement, werd goedgekeurd. Naar aanleiding van die goedkeuring heeft de raad van bestuur mij een brief geschreven met de vraag om zeker wat het aspect inkomsten betreft, een antwoord te geven op een aantal vragen. Wat de heer Stessens publiek heeft gemaakt via Belga, staat dus ook in die brief, die de hele raad van bestuur aan mij heeft gericht en die ik ook aan mijn collega’s van de kern van de Vlaamse Regering heb overgemaakt.

Degenen onder u die de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken volgen, en daar bent u bij, mijnheer Penris, weten dat ik naar aanleiding van de begrotingsbesprekingen in de commissie heb gezegd dat het inkomstenplan een issue is waarover nog op een aantal punten moet worden getrancheerd en dat dit uiterlijk bij de begrotingcontrole 2013 zou volgen. Ik heb de notulen er nog eens op nagelezen om te bekijken of ik het echt op die manier heb gezegd, en ja, het is zo. Ik houd me vandaag ook aan die lijn.

We zijn er nog niet door. Vrijdag heb ik gezegd dat het wat mij betreft tegen het einde van de maand moet gebeuren. De Lijn heeft immers de gewoonte om in februari tariefkeuzes te maken. De raad van bestuur kan een aantal beslissingen echter niet alleen nemen. Ik geef twee voorbeelden. Als de raad van bestuur zou willen beslissen om wat de reclame-inkomsten betreft, de taalregeling te versoepelen, dan kan hij dat niet zomaar doen. We hebben hierover al een debat gevoerd in de commissie. Als de raad van bestuur zou beslissen om keuzes te maken inzake het gratis vervoer, dan kan hij dat niet, daarvoor moet een besluit van de Vlaamse Regering worden aangepast. Er zijn dus een aantal zaken waarover de hele Vlaamse Regering een akkoord moet leveren.

Ik heb dus gezegd dat het uiterlijk moet gebeuren bij de begrotingscontrole 2013, en dat blijft uiteraard, ook vandaag, de timing.

Minister, collega’s, u weet dat ik geen vakbondsman ben, en dat zal ik ook nooit worden, vrees ik, maar ik heb in dezen wel begrip voor het standpunt van de vakbonden. Ze willen duidelijkheid, want als ze die niet hebben, dan komen er misschien extra besparingen op hen af en die zouden in de eerste plaats kunnen worden afgewenteld op het personeel. Dat willen we natuurlijk niet.

Wat ik ook niet wil, minister, is dat als er een van de opties gelicht wordt, bijvoorbeeld om de prijs van het reizen te verhogen, we geen kwaliteitsverbetering aan onze reizigers aanbieden. Daar is De Lijn op dit moment absoluut in de fout aan het gaan. Onze Lijn is niet meer betrouwbaar, onze Lijn is niet meer comfortabel – u moet maar eens met mij de bus nemen in Antwerpen of in gelijk welke stad –, onze Lijn is niet meer veilig, onze Lijn is niet meer stipt. We hebben heel wat in te halen. Als u de reiziger vraagt om een meerprijs te betalen voor het reizen, dan moet daar een kwaliteitsverbetering tegenover staan en dan vraag ik me af waar u die kwaliteitsverbetering zult kunnen realiseren.

Mevrouw Jans heeft het woord.

Voorzitter, minister, de heer Penris stelt een belangrijke vraag. Ik heb die ook al enkele keren in de commissie gesteld. Ik vind het heel belangrijk dat we een heel belangrijke doelstelling van onze beheersovereenkomst kunnen halen, namelijk het doen stijgen van de kostendekkingsgraad. Ik zeg dit niet zozeer omdat ik die cijfers zo belangrijk vind, maar wel omdat ik De Lijn belangrijk vind en omdat ik het openbaar vervoer in Vlaanderen belangrijk vind.

Ik wil absoluut dat de toekomst van De Lijn niet gehypothekeerd wordt, en dus moeten er stappen gezet worden. U hebt dat al gedaan, samen met De Lijn. Er is bespaard in het aanbod, en ik denk dat de limieten daar bereikt zijn. U hebt ook gezegd dat de socialetarievenpolitiek voor u belangrijk is, dat is ook al in de commissie aan bod gekomen. Daarnaast zegt u ook dat er meer inkomsten gegenereerd moeten worden. Dat is het fameuze inkomstenplan, en ik ben aan het wachten wat daarover in de Vlaamse Regering beslist wordt.

Voor mij en voor mijn fractie is het belangrijk dat we die discussie met een open geest kunnen voeren. De gratis-politiek voor 65-plussers is hier al aangehaald. Ik heb een tweetal jaren geleden al dat denkspoor gevolgd en geponeerd dat er misschien mogelijkheden zijn om daar verandering in aan te brengen. Ik heb gehoord dat de vakbonden er ook oren naar hebben die gratis-politiek voor 65-plussers te herbekijken. We moeten nagaan wat het maatschappelijk draagvlak is en dan beslissingen nemen.

Minister, ik wil u vragen de discussie binnen de Vlaamse Regering met een open geest en met alle partijen te voeren. U zou hier tegen de begrotingscontrole uitsluitsel over moeten kunnen geven.

De heer Rzoska heeft het woord.

Voorzitter, ik wil me bij deze actuele vraag aansluiten omdat de heer Roegiers hierover vandaag nog heeft gecommuniceerd. Ik vraag me af of de Vlaamse Regering op dit punt op een lijn zit. Ik heb hierover ook een vraag om uitleg ingediend die binnenkort in de commissie zal worden behandeld.

Minister, ik leid uit dit alles in elk geval af dat er binnen de Vlaamse Regering een discussie aan de gang is. De Vlaamse Regering zit op dit punt niet op een lijn. U hebt zelf aangehaald dat een eventuele aanpassing van de regeling voor 65-plussers door de Vlaamse Regering moet worden beslist. Wat is eigenlijk uw standpunt hierover?

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Voorzitter, ook de CD&V-fractie wil dat het inkomstenplan er zo snel mogelijk komt. Daar moet de komende maanden hard aan worden doorgewerkt. Dat moet in een open geest gebeuren.

In dat opzicht vinden we het jammer dat de heer Roegiers deze namiddag een persbericht heeft verspreid. Dit persbericht bevat eens te meer veto’s van een meerderheidspartij. We vermoeden dat dit het de Vlaamse Regering niet zo gemakkelijk maakt om in een echte open geest, zonder taboes en zonder veto’s, aan het inkomstenplan te werken.

Ik geef één klein voorbeeld. Het huidige systeem bevat een aantal onrechtvaardigheden. Het voorbeeld van het Omnio-statuut is in de commissie al aangehaald. Mensen met een Omnio-statuut betalen momenteel 32 euro per jaar, maar 65-plussers, die soms over een hoger inkomen beschikken, betalen niets.

Dergelijke zaken moeten bespreekbaar zijn. We moeten, zoals mevrouw Jans al heeft gesteld, in een open geest aan het inkomstenplan voortwerken.

Tot slot heb ik nog een vraag. Ik ben het eens met de stelling van de heer Penris over de dienstverlening. Ik hoop dat we hier niet verder op zullen besparen. We hebben beslist dat het nu tijd is om aan het inkomstenplan te werken. De kwaliteit moet nog verbeteren. Laten we niet verder op de dienstverlening besparen. Ik zou op dit vlak graag wat zekerheid van de minister krijgen.

De heer Keulen heeft het woord.

Voorzitter, het mooie aan de Vlaamse Regering is dat de oppositie eigenlijk altijd in de meerderheid aanwezig is. Het communiqué van de heer Roegiers had de titel ‘Veto’ moeten dragen.

Minister, ik volg de commissie sedert oktober 2009. Er is altijd over die inkomsten gedebatteerd. Het is nu hoog tijd om knopen door te hakken. Ik hoop dat die open geest binnen de Vlaamse Regering aanwezig is. U bent een vrouw van de daad. Wat De Lijn betreft, wordt u door de veto’s van sp.a aan handen en voeten gebonden. U moet zich sterk tonen en voor de toekomst van een performant openbaar vervoer durven kiezen. Dit betekent dat u moet loskomen van de standpunten en de veto’s van sp.a. (Applaus bij het Vlaams Belang en bij LDD)

De heer Roegiers heeft het woord.

Voorzitter, volgens mij heeft de minister hier vooral herhaald wat ze eerder al in de commissie en tijdens plenaire vergaderingen heeft verklaard. Bij de begrotingscontrole zal een performant en transparant inkomstenplan worden voorgelegd. Tot daar is er niets nieuws gezegd.

Ik wil er alle collega’s die me daarnet op de korrel hebben genomen op wijzen dat ik geen communiqué heb verstuurd. Ik heb enkel herhaald wat ik hier in hun gezelschap tijdens de begrotingsbesprekingen heb verklaard, niets meer en niets minder, niet luider en niet stiller.

Minister, tijdens de begrotingsbesprekingen hebben we het ook over de kostendekkingsgraad gehad. U hebt toen verklaard dat de momenteel gehanteerde definitie decadent is – dat zijn uw woorden. U hebt gesteld dat we die definitie op scherp moeten stellen. We moeten dat begrip herdefiniëren.

Aangezien dit punt in het licht van het volledige inkomstenplan belangrijk is, zou ik u willen vragen hoe ver het hiermee staat. Is de definitie van de kostendekkingsgraad al op punt gesteld?

Collega’s, ik heb drie grote blokken vragen gehoord.

De eerste vragen hebben betrekking op het aanbod en de dienstverlening. Dat bekommert mij ook heel sterk. Ik wil daarover heel duidelijk zijn. Ik ben in 2009 bevoegd geworden voor De Lijn. Ik heb in de voorbije drie jaar een zeer moeilijke screening van het aanbod moeten laten doen. Collega’s, wij hebben serieus gesneden in het aanbod. Toen ik minister werd, was de grote klacht dat er alleen maar lege bussen reden. We hebben dat gescreend. We hebben onderzocht waar die lege bussen rijden. Ik zie dat mevrouw De Ridder zich aangesproken voelt.

We hebben onderzocht hoe we dat efficiënter konden organiseren. Dat is ondertussen gebeurd. Het was een bijzonder moeilijke oefening. Wat mij betreft, hebben we het daarmee nu wel gehad. Er wordt niet bijkomend gesnoeid in het aanbod. En ik heb het niet over aanpassingen om te verbeteren: de situatie in bijvoorbeeld Antwerpen wordt op de voet gevolgd, er zijn daar al wat aanpassingen gebeurd, die echter geenszins een besparing zijn maar wel een comfortverbetering. Wat het aanbod betreft, heb ik het dus wel gehad: met mij geen bijkomende snoei meer in het huidige aanbod. De Lijn heeft dat deel van de verplichtingen vervuld.

Moet de dienstverlening verbeterd worden op een aantal punten? Absoluut! Maar, mijnheer Penris, de inkomsten verhogen of ze verhogen niet. Wat mij betreft, is doorstroming een werkpunt. We zullen eerstdaags de samenwerkingsovereenkomst met Antwerpen ondertekenen om nu net die doorstroming een pak te verbeteren. Dat werkpunt moet sowieso worden gerealiseerd. Er is het rollend materieel dat er moet komen, de vernieuwing van een aantal lijnen, de seininrichtingen: aan al die dossiers werken we nu. Ik zal helemaal niet wachten op een inkomstenplan. Er moet nu werk van worden gemaakt. Kan de dienstverlening beter? Absoluut! Maar er wordt dagelijks aan gewerkt. Mijnheer Penris, ik denk overigens niet dat de dienstverlening plots, sinds 2009, zoveel slechter is geworden. Ik voel mij daarover niet aangesproken. (Opmerkingen van de heer Jan Penris)

Als u opmerkingen hebt, zouden die moeten gaan over de dienstverlening wat betreft het aanbod. Daar hebben we inderdaad in een aantal zaken moeten snoeien. Er is ook al een hele discussie geweest over de vertramming in Antwerpen en de aanpassing tussen bus- en tramvervoer. Ik heb toen trouwens van het toenmalige gemeentebestuur het fiat gekregen om de bussen uit de stadskern te weren. Die keuze is gemaakt en is nu in volle uitvoering.

De tweede groep vragen betreft de definiëring van de kostendekkingsgraad. Op welke manier moet je die verhogen? De regering heeft afgesproken om te komen tot een definiëring die aansluit bij de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB). Ik heb trouwens al eens de rekensom gemaakt. Als je de kostendekkingsgraad van De Lijn vandaag volgens MIVB-normen zou bepalen, stijgt hij zo met 20 procent. De regering heeft afgesproken om de kostendekkingsgraad te doen stijgen, maar niet via een definiëringsoperatie: we moeten effectief de inkomstenzijde bekijken. Collega’s, ik kan die definiëring nu al geven, maar de definitie die we in de toekomst zullen hanteren, zal natuurlijk meebepalend worden uitgewerkt in het inkomstenplan. Dan hebben we een lat die voor de toekomst gelijk ligt.

De derde groep vragen betrof mijn mening over hoe dat debat zal verlopen. Collega’s, het is zeer duidelijk dat ik persoonlijk geen veto’s heb. We hebben uiteraard het regeerakkoord waarop wij ons, zeker naar de geest, moeten enten. Maar mijn collega’s in de regering hebben mij de kans gegeven om een plan te maken met open geest, dus rekening houdend met alle mogelijkheden. Over dat plan moeten we binnen de regering nu tot eensgezindheid komen. Ik heb zelf, ook in de commissie, de deadline gelegd op de budgetcontrole 2013. Dat blijft mijn deadline. Er zijn er die zeggen dat ik het moeilijk heb en dat wij niet overeenkomen.

Laat ons kijken wat de uitkomst van het dossier is op het ogenblik dat ik heb voorgesteld. Het is evident dat het ook voor het bedrijf belangrijk is dat daarin zeer snel duidelijkheid komt.

Minister, ik ben blij dat ik deze vraag heb mogen stellen en dat ik hem heb gesteld. Nu is immers duidelijk geworden dat deze regering een probleem heeft – Houston, we have a problem.

Er zal in De Lijn niet zo direct een inkomstenbeleid worden gevoerd omdat een van de belangrijke regeringspartners zijn veto blijft stellen. Ik heb inderdaad het Belgabericht dat hierover de wereld is ingestuurd en waarover de heer Roegiers namens zijn partij – ik hoop namens zijn partij – duidelijk heeft gezegd dat het zonder hen zal zijn voor wat betreft het verhogen van de tarieven of het afschaffen van het gratis vervoer voor 65-plussers.

Mijnheer Roegiers en al uw socialistische fractiegenoten, mijn moeder heeft een heel klein inkomen en ze wil heel graag het openbaar vervoer nemen. Nu is dat gratis voor haar. Ze wil ervoor betalen als ze snel van Borgerhout naar mij in Merksem kan reizen, op een betrouwbare manier, op een veilige manier en als ze op de tram of in de bus kan zitten. Minister, als u daarvoor kunt zorgen, hebt u misschien de stem van mijn moeder. Ik weet het niet. (Applaus bij het Vlaams Belang)