Report plenary meeting

De heer Reekmans heeft het woord.

Voorzitter, minister, ik ga het debat niet voeren op basis van de cijfers want elke dag heb ik wel andere cijfers en interpretaties van de cijfers in de krant gelezen. De reden waarom ik vandaag deze vraag stel, is de volgende. Als je gaat kijken naar een land als Denemarken, waar men tegen 2020 een derde hernieuwbare energie wil hebben en tegen 2050 zelfs volledig hernieuwbare energie, dan stel ik me vragen bij de ambities en doelstellingen die deze Vlaamse Regering vandaag heeft. Er is immers een terugval. We kunnen redetwisten over hoe groot die terugval is, maar hij is er. Er had eigenlijk een vooruitgang moeten zijn, vooral als je gaat kijken naar waar de Vlaamse Regering op heeft ingezet. We hebben met de investeringen en het stimuleren van die hernieuwbare energie ook zwaar ingezet op innovatie en tewerkstelling. Ik sta volledig achter de hervormingen die zijn gebeurd met de zonnepanelen en alles wat daaromtrent gebeurd is, maar vandaag zijn er twee belangrijke dingen die verantwoordelijk zijn voor het feit dat we een terugval zullen krijgen op het gebied van innovatie en tewerkstelling.

Op de eerste plaats zijn dat de windzones in dit land. Men heeft amper windmolens gebouwd. Er worden heel veel vergunningen voor een windmolen aangevraagd. Er worden er heel weinig toegekend. Als ik dan zie dat sommige provincies – voor mij is dat nog een van de weinige belangrijke taken die een provincie te vervullen heeft – geen windplan hebben, laat staan een richting geven waar er windmolens kunnen komen, dan sta ik er niet versteld van dat er geen windmolens bij komen.

Wanneer gaan al de windplannen in Vlaanderen er nu eens eindelijk komen? Zo kunnen eindelijk de discussies met de mensen en met de buurtcomités van de baan en kunnen we duidelijk zeggen waar het kan en waar het niet kan.

Het belangrijkste is het feit dat weer eens de intercommunales een netvergoeding van 200 euro vragen voor alle gezinnen. Minister, wie heeft dat berekend? Op basis waarvan? Ik heb daar de voorbije weken naar gezocht, maar ik heb de indruk dat het voor de zoveelste keer nattevingerwerk is van Eandis en Infrax waarmee ze een bedrag van 200 euro bepalen. Ik denk dat dat niet bevorderlijk is om in 2020 de doelstellingen te behalen.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, collega’s, 2012 is een onzeker jaar voor groene investeerders. Het heeft eerst maandenlang geduurd vooraleer er overeenstemming was binnen de Vlaamse Regering over de fameuze hervorming van de groenestroomcertificaten. Dat heeft maandenlang geduurd, met veel ruzie tussen de Vlaamse regeringspartijen. Dat heeft een onstabiel investeringsklimaat gecreëerd aangezien er wel een hervorming in de lucht hing maar er constant gecommuniceerd werd dat er vooral zou worden gesneden in de subsidies.

Ondertussen is die duidelijkheid er wel. Het decreet is in het parlement goedgekeurd en de minister heeft een beslissing genomen over de exacte uitwerking van dat fameuze Energiedecreet.

Minister, wat blijkt? Die beslissing werkt zelfs de investeringsonzekerheid in de hand. In plaats van de investeringsonzekerheid weg te nemen wordt die zelfs georganiseerd door de Vlaamse Regering. Minister, wanneer en hoe gaat de Vlaamse Regering eindelijk werk maken van een stabiel investeringsklimaat voor groene energie?

Minister Van den Bossche heeft het woord.

Mijnheer Sanctorum, u hebt dat decreet hier toch zien passeren? Het is hier goedgekeurd, het treedt in werking op 1 januari. U doet alsof het decreet en zijn doelstelling is mislukt. Het gaat in op 1 januari. Uit huidige cijfers kunt u niets afleiden over het nieuwe decreet, helemaal niets, want het begint op 1 januari. Dat stelt me toch een klein beetje teleur.

Ook wat de betreft de cijfers die u gebruikt, ben ik ietwat onthutst. Dan zal ik op de vragen van de heer Reekmans kunnen antwoorden.

U hebt cijfers van de eerste helft van dit jaar, onvolledige cijfers bovendien, vergeleken met volledige cijfers van het volledige jaar Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) heeft zelf gecommuniceerd – de VREG doet dat niet gauw als iemand een politiek statement maakt – dat de cijfers die u gebruikt niet kloppen en dat op basis van de lopende dossiers die in behandeling zijn, er geen sprake is van een terugval. Om u een idee te geven: het aantal aanvragen van grote dossiers vorig jaar over een heel jaar bedraagt 120. Dit jaar gedurende de eerste negen maanden bedraagt dat cijfer 203. Dat lijkt niet op een grote terugval, mijnheer Sanctorum.

Voor biomassa wordt er momenteel gedacht aan twee tot drie grote centrales. Biogas is stabiel. Men zegt zelfs dat er een enorme opgang is van de pocketvergisters, de kleinere installaties voor vergisting.

Wat wind betreft, heb ik een soort van windwerkgroep opgericht om alle geblokkeerde dossiers eens te bekijken en te zien welke we konden deblokkeren.

23 van die dossiers zijn intussen gedeblokkeerd. Zij zijn in aanvraag. Wat ik helaas niet kan doen, is die unieke vergunning regelen. Zodra die unieke vergunning er is van Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu, zal het veel sneller gaan om windmolens te installeren. De tijd tussen de aanvraag en de effectieve installatie zal dan veel korter zijn. 23 projecten zijn al uit het slop.

Denemarken is heel ambitieus. Het is fantastisch dat zij die doelstellingen vooropstellen. Wij hebben wel minder ruimte en wind dan Denemarken. Toch moeten wij de ruimte die er is, optimaal gebruiken. Ik heb ook de indruk dat onze havenzones bereid zijn om mee op de trein van de duurzame energie te springen. In Antwerpen en Gent zijn daar al plannen voor.

De doelstelling van onze regelgeving en van de steun is om een goed evenwicht te vinden tussen maximale investeringen in hernieuwbare energie en een zo laag mogelijke kost daarvoor. Die kost wordt immers afgewenteld op de energieprijs. Dat is geen gemakkelijk evenwicht. Ik sluit niet uit dat dat evenwicht op bepaalde momenten in de toekomst opnieuw zal moeten worden gezocht. Voor grote projecten bijvoorbeeld is het zo dat men apart onrendabele toppen zal berekenen om ervoor te zorgen dat dat evenwicht erin zit. Daar gaan wij mee van start.

Wat die netvergoeding betreft, gaat het om een voorstel van de distributienetbeheerders (DNB’s). Vlaanderen is daar niet voor bevoegd. U weet wel dat ik het altijd als een vorm van rechtvaardigheid heb beschouwd dat wie het net gebruikt, ook mee betaalt voor dat net. De kost daarvoor kan niet enkel worden afgewenteld op mensen zonder zonnepanelen. Het bedrag zelf is een voorstel van de DNB’s. Zij hebben daar argumenten voor. Het is echter de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG), de federale regulator, die uiteindelijk zal beslissen op basis van het werkelijk gebruik van het net. Ik sluit niet uit dat dat een ander bedrag wordt. Dit bedrag is hoe dan ook niet langs de Vlaamse administratie of regulator gepasseerd.

Minister, u zegt dat het in de toekomst gemakkelijker zal worden wanneer de vergunningen voor windmolens worden samengevoegd. In Vlaanderen blijft men echter met een probleem zitten. Er zijn enkele provincies die effectief een windplan hebben. Andere hebben dat niet. Wanneer dat tussenniveau toch nog enige rol van betekenis wil hebben, laat hen dan toch tenminste een windplan opstellen zodat er minder burenprotest en burenactiecomités komen tegen windmolens. Het wordt tijd dat we in Vlaanderen eindelijk weten waar windmolens kunnen en waar ze rendabel zijn. U hebt het over de havens. Ik hoop dan wel dat Belgocontrol en Defensie geen spelbreker zullen zijn.

Wat de netbeheerders betreft, wil ik er expliciet op aandringen dat u schriftelijk of door enige andere tussenkomst bij de CREG, ingrijpt om hier een rechtvaardig bedrag te laten toekennen. 200 euro per gezin dat zonnepanelen heeft, is absoluut onrechtvaardig. Het is de consument die de zoveelste rekening van de intercommunales mag betalen.

Minister, het klopt dat de Vlaamse energieregulator de cijfers heeft genuanceerd. Het klopt dat het jaar nog niet voorbij is. We hebben het einde van 2012 nog niet bereikt. Verder zijn er inderdaad een aantal lopende projecten. De sector geeft echter aan dat een aantal projecten net on hold werd gezet vanwege de onzekerheid. U kunt dus niet ontkennen dat er een malaise bestaat in die groene-energiesector. Ik zeg dat niet alleen, de sector van de hernieuwbare energie zegt dat ook, en zelfs de Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen (SERV), waar de werkgevers en werknemers in zetelen, en Karel Van Eetvelt, topman van UNIZO, toch een onverdachte bron. De SERV stelt dat door de beslissing van de Vlaamse Regering, de investeringsonzekerheid voor groene energie niet wordt weggenomen, integendeel. Dat kan tellen.

Minister, ik heb nog een bijkomende vraag over die netvergoedingen voor de eigenaars van zonnepanelen. Vanaf volgend jaar wordt de ondersteuning voor hernieuwbare energie geboden op basis van de onrendabele top. Zullen die netvergoedingen ook in rekening worden gebracht wanneer u die onrendabele top telkens berekent?

De provincies hebben inderdaad werk om dat windplan op te stellen. Het eerste wat ik zal doen bij de start van de nieuwe provinciale ploegen, is erop drukken dat dit ook werkelijk gebeurt.

U zegt dat het bedrag rechtvaardig moet zijn. Ik vind dat ook. Het moet het werkelijke gebruik van het net weerspiegelen. Bij andere gezinnen weerspiegelt het ook het werkelijke gebruik. Wanneer men enkel afneemt, berekent men een bepaald percentage van het verbruik als kost. Voor mensen met zonnepanelen zou het ook de meest exact mogelijke benadering moeten zijn van wat er exact wordt verbruikt. Ik vind dat normaal en logisch. Ik denk dat ook mensen met zonnepanelen moeten begrijpen dat we met z’n allen dat netwerk moeten onderhouden. Het moet in de toekomst ook slimmer worden, net vanwege die decentrale productie. Het is fair en billijk dat we dat met z’n allen betalen.

Ik ga zeker in op uw suggestie. Ik heb ook al samen gezeten met de CREG over het bedrag dat door de distributienetbedrijven werd voorgesteld. Ze kennen de filosofie van Vlaanderen zeer goed, maar, puur ter informatie, zal ik het nog eens verduidelijken aan hen. Ze zijn natuurlijk niet verplicht om er rekening mee te houden, maar ik zal het nog eens laten weten.

Mijnheer Sanctorum, het klopt dat een aantal projecten on hold zijn gezet. Ik zal dat niet ontkennen en net daarom hebben we die hervorming nodig. Er is een enorm overschot aan groenestroomcertificaten omdat men meer produceerde dan de doelstelling was. Het overschot werken we stuk voor stuk weg en een deel banken we om ervoor te zorgen dat de markt zich wat herstelt. Als we van de ene op de andere dag het hele overschot zouden willen wegwerken, dan zou de elektriciteitsprijs enorm gaan stijgen. Dat wilden we ook niet. We hebben dus een tussenweg gezocht tussen zoveel mogelijk investeringszekerheid en de prijs niet te erg te laten stijgen. Dat evenwicht moet je zoeken en ik sluit niet uit dat op andere momenten dat evenwicht opnieuw moet worden gezocht. Ik heb de indruk dat het evenwicht in het nieuwe decreet wel maximaal wordt bereikt. Wanneer in november de onrendabele topberekeningen gebeuren – er is daarover overigens ook overleg met de stakeholders –, kan worden gevraagd om een aantal zaken in rekening te brengen zoals de netvergoeding. Pas nadien zullen we echt weten in welke mate dit een boost kan geven aan investeringen.

Minister, ik dank u voor uw duidelijk antwoord. Ik ben tevreden dat u de CREG opnieuw wilt interpelleren omdat ik denk dat het ook echt moet.

De energiecommunales in dit land en in Vlaanderen zijn heel sterk in het wegen met twee maten en twee gewichten. Men blijft verschillende distributiekosten hanteren omdat ze historisch gegroeid zijn. Maar nu gaat men wel elk gezin, ongeacht zijn gebruik van het net, 200 euro opleggen. Het is het een of het ander: ofwel maakt men dan ook een eengemaakte distributieprijs voor iedereen, ofwel maakt men ook een verschil in het gebruik van het net. Ik denk dat er een kamerbrede meerderheid is die vindt dat je betaalt voor wat je effectief gebruikt. Ik hoop dat die 200 euro niet zal worden gevraagd want ik vrees dat dan de ambities van de Vlaamse Regering voor zonne-energie nog meer zullen kelderen, wat ook de innovatie en de tewerkstelling in die sector nog meer zal lamleggen dan ooit tevoren. (Applaus bij LDD)

Minister, u kunt heel goede bedoelingen hebben – en ik twijfel er zelfs niet aan –, maar uw beleid staat of valt met uw beslissingen. Ik heb uw nieuwe Energiebesluit gelezen. Ik heb ook mijn oor te luisteren gelegd bij de sector. U kunt niet ontkennen dat die sector structureel ondergesubsidieerd dreigt te geraken door een aantal specifieke zaken, die te technisch zijn om hier uit te leggen. Misschien moeten we er in de commissie eens dieper op ingaan.

Minister, op termijn zal groene energie geen subsidies meer nodig hebben, maar nu nog wel. Inderdaad hebben we met z’n alleen ook veel miljarden euro betaald voor de dure kerncentrales. De overgang naar een hernieuwbaar energietijdperk zal ook geld kosten. Dat is nu eenmaal een feit. Op termijn zal het lonen voor de luchtkwaliteit, voor het klimaat, voor de energiebevoorradingszekerheid en zelfs voor de werkgelegenheid.