Report plenary meeting

De heer Reekmans heeft het woord.

Minister, uit de nieuwe vergelijkende test, de V-TEST, van de Vlaamse Regulator voor Elektriciteit en Gas (VREG) blijkt dat de categorie van wanbetalers bestaat uit 70.000 mensen die hun elektriciteitsfactuur en 50.000 mensen die hun gasfactuur niet kunnen betalen. Die zogenaamde gedropte klanten, dus gewone consumenten die niet van een sociaal maximumtarief kunnen genieten, worden bij Eandis of bij Infrax ondergebracht, die als distributienetbedrijf verplicht zijn aan hen te leveren. Uit die V-TEST blijkt nu dat die mensen uiteindelijk 15 procent meer betalen dan de gemiddelde prijs op de energiemarkt.

Het gaat hier om gewone mensen, die al in de miserie zitten en die hun facturen niet meer kunnen betalen. Ik heb het niet over mensen die worden beschermd of die een beschermd inkomen krijgen. Deze modale gezinnen kunnen hun facturen in crisistijd niet meer betalen. We brengen ze onder bij Eandis en bij Infrax. Het gevolg is dat ze 15 procent meer dan het gemiddelde op de markt moeten betalen.

Minister, mijn vraag is duidelijk. Wat is uw standpunt? Kan dit? Wat zult u hieraan doen? Als we die mensen uit de miserie willen halen, kan het niet de bedoeling zijn hen ook nog eens meer te laten betalen.

Minister Van den Bossche heeft het woord.

Mijn standpunt is duidelijk; ik vind dat dit niet kan. Ik meldde dat ook aan de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG), in 2010. De CREG heeft toch besloten om haar berekeningswijze te handhaven. Dat gebeurt aan de hand van de federale regelgeving. De CREG moet een gemiddelde van de tarieven van drie leveranciers berekenen. Er staat niet bij of dat de drie goedkoopste, grootste of duurste moeten zijn. Vanaf 2010 berekent de CREG het gemiddelde van de tarieven van de drie duurste leveranciers. De CREG doet dat naar eigen zeggen om te verhinderen dat mensen worden gemotiveerd om hun facturen niet meer te betalen. De CREG wil verhinderen dat het interessanter wordt om bij de netbeheerder – de sociale leverancier – terecht te komen. Ik begrijp dat. Maar ik begrijp zoals u niet waarom die prijzen zo hoog moeten zijn.

Ik ben het dus met die berekeningwijze niet eens. Helaas zal ook bij de volgende staatshervorming de bevoegdheid om deze tariefberekening aan te passen, niet worden overgeheveld. Ik kan alleen maar deze zaak op het federale niveau aankaarten wanneer er een nieuwe Federale Regering is. De CREG denkt immers dat haar huidige aanpak de beste interpretatie van de federale regelgeving is. Die regelgeving moet dus worden aangepast. Ik zal dat dus zeker bij de komende regering aankaarten.

Ik dank u voor het antwoord. Ik ben zeer tevreden dat ook u vindt dat dit niet kan. Het is juist dat het energiedossier grotendeels in federale handen is en blijft. En ik begrijp dat men niet de goedkoopste leveranciers in de berekening opneemt. Maar ik heb toch een vraag. Onderhandelen Infrax en Eandis voor die tienduizenden klanten echt zo slecht? Als sp.a’er kent u de kracht van groepsaankopen. Misschien moet u de directie van Infrax en Eandis bij sp.a stage laten lopen? Want u bedingt wel degelijk betere tarieven voor de consument. Ik bedoel dat niet cynisch: het is positief dat sp.a in tijden van crisis via groepsaankopen betere aankooptarieven afdwingt. Als Infrax en Eandis er voor tienduizenden klanten niet in slaagt betere tarieven af te dwingen, dan betekent dit dat Infrax en Eandis een deel als winst in eigen zak steken, ofwel dat zij slecht onderhandelen. Kunt u dat onderzoeken? Dat kan vooraleer er een nieuwe Federale Regering is.

De heer Decaluwe heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, over dit onderwerp hebben wij vorige week al in de commissie gedebatteerd, naar aanleiding van een vraag van mevrouw Claes. De vraag moet ook worden gesteld of het normaal is dat de distributienetbeheerders – Eandis en Infrax – in de top vier van de leveranciers staan. Men kan niet zeggen dat een sociaal leverancier een volwaardig alternatief voor een commercieel leverancier vormt. Het is inderdaad een probleem dat de tarieven van de eerste iets hoger zijn dan die van de tweede.

Bent u bereid om een decretaal initiatief te nemen of te steunen waardoor de commerciële leveranciers worden verplicht om tegen marktconforme prijzen en zonder waarborgen die mensen weer als klanten te aanvaarden? Dat laatste is ook een probleem, en een initiatief kan ten dele voor een oplossing zorgen.

De heer Penris heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, de heer Decaluwe reikt een piste aan. Maar een nieuwe sociale verplichting aan de distributeurs opleggen, zal de algemeen elektriciteitsprijzen doen stijgen. Ik voel daarom heel wat voor het denkspoor van de heer Reekmans. Hij stelt voor om de Vlaamse overheid – die toch een sociale opdracht heeft – een groepsaankoop voor de minstgegoeden te organiseren. Dat kan op verschillende niveaus gebeuren. Als de minister daarmee akkoord zou gaan, dan staan wij verder dan met het denkspoor van de heer Decaluwe het geval zou zijn.

De heer Martens heeft het woord.

Mijnheer Reekmans, ik wil toch opmerken dat Infrax en Eandis niet onderhandelen met de federale overheid over de tarieven, maar dat die worden opgelegd door de CREG. Het zijn de zogenaamde standaardtarieven. De CREG heeft die op 1 juli 2010 nog gewijzigd, met als gevolg dat er een prijsverhoging uit de bus is gekomen. Het is dus geen kwestie van onderhandelen, maar een kwestie van ondergaan.

Ik meen dat het Eandis en Infrax ook siert dat ze gevraagd hebben aan de VREG om de tarieven van de sociale leveranciers mee te nemen in de V-test van de VREG zodat de consumenten zich ervan bewust zijn dat ze als gedropte klant meer betalen dan indien ze zouden terugkeren naar de markt. Dit kan alleen maar een incentive zijn, een aansporing voor de consument om inderdaad terug naar die commerciële markt te gaan.

Ik heb er geen enkel probleem mee indien de CREG er in de toekomst van overtuigd kan worden om lagere tarieven te hanteren of om het de netbeheerders mogelijk te maken om via een groepsaankoop voor die gedropte klanten, een lager tarief te bedingen, alleen kan het dan wel zo zijn dat iedereen zich laat droppen. Stelt u zich voor dat er een dergelijke grote groepsaankoop kan worden georganiseerd dat iedereen goedkoper af is bij de sociale leverancier...

Mevrouw Homans heeft het woord.

Voorzitter, ik vind de suggestie van de heer Decaluwe heel eerbaar, maar ik meen dat we dit moeten kaderen in de evaluatie van alle openbaredienstverplichtingen, een evaluatie die we binnenkort zullen doen.

Mijnheer Reekmans, wij hebben vandaag de begroting en de beleidsbrief Stedenbeleid in afwezigheid van de LDD-fractie besproken in de commissie. (Opmerkingen)

Mevrouw De Waele is blijkbaar ziek, ze is dus officieel verontschuldigd, maar ik raad u aan om dit thema morgen te komen bespreken tijdens de bespreking van de beleidsbrief en de begroting Energie. Ik heb gezien dat de minister vanaf pagina 8 een aantal maatregelen voorstelt voor het terugdringen van de energiearmoede. Als u dan toch een aantal suggesties wilt doen, kunt u ze beter daar doen.

Mevrouw De Knop heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, zoals mevrouw Homans zegt, past dit inderdaad in een brede evaluatie van de openbaredienstverplichtingen, een evaluatie die absoluut noodzakelijk is. Ik heb dit zelf al een aantal keer aangekaart. In ieder geval heeft het systeem zoals het vandaag bestaat en waarbij deze kosten worden doorberekend in de energieprijs, een asociaal effect. Het is duidelijk dat het systeem moet worden herbekeken.

Ik hoor dat een aantal pistes gelanceerd worden door collega’s. Zelf hebben wij in het verleden geopperd dat een aantal taken, misschien geen taken zijn voor de distributienetbeheerders, maar voor het OCMW en dat er naar een formule gezocht zou moeten worden waarbij via het OCMW wanbetalers worden aangemaand om een betalingsplan op te stellen. Het lijkt me niet de taak te zijn van een distributienetbeheerder om het op deze manier te doen, maar ik sluit me graag aan bij het pleidooi om dit te bekijken in de brede evaluatie van de openbaredienstverplichtingen.

De essentie van het probleem is niet, mijnheer Reekmans, dat er goedkopere energie kan worden aangekocht en geleverd, maar wel dat de CREG niet wil dat de energie goedkoper aan die mensen wordt geleverd. Een van beide netbeheerders leverde goedkoper, want die maakte zijn gemiddelde anders, maar moest het tarief plots verhogen van de CREG.

Vandaag krijg ik ook signalen van de andere netbeheerder, die in het verleden een vrij dure prijs aanrekende, dat die perfect bereid zou zijn om met een lagere prijs te werken, als dat zou mogen van de CREG.

Het forum waar we nu veel druk op zouden moeten uitoefenen, is dus het federale forum. Het staat de CREG natuurlijk vrij om de regelgeving te interpreteren zoals hij dat wenst, maar er is ook nog een parlement. Dat parlement is er voor een reden, ook federaal. Het parlement kan de regelgeving dusdanig herschrijven dat er weinig ruimte voor interpretatie is. Dat lijkt me een goede oplossing.

Zoals de heer Decaluwe aanhaalt, is er natuurlijk ook een ander probleem, namelijk dat mensen niet altijd terugkeren naar de commerciële leverancier. Dat komt natuurlijk ook doordat die leverancier hen niet graag ziet komen. Ik denk dat er manieren moeten worden gevonden in het kader van de sociale openbaredienstverplichtingen die we nu evalueren, om die mensen sneller terug te krijgen bij de commerciële leverancier. We zullen dit zeker bekijken. Een manier is het sensibiliseren van die mensen zelf, en het is daarom dat we die tarieven in de V-test hebben opgenomen: we willen laten zien dat het echt duur is om bij de netbeheerder klant te zijn. Dat kan de mensen al motiveren.

Aan de andere kant moeten we er ook voor zorgen dat de leverancier verplicht is om hen terug te nemen. Hoe doen we dat? Wat is de meest redelijke manier om dat te doen? Welke bevoegdheden hebben wij om dat te doen? Ik meen dat de ingang van de sociale openbaredienstverplichtingen een van de weinige is die we daarvoor hebben. We moeten die dan ook maximaal gebruiken.

Elke andere suggestie vanuit de commissie zal ik zeker onderzoeken. Misschien kunnen we daar, zoals mevrouw Homans en de heer Martens voorstellen, morgen in het kader van de bespreking van de beleidsbrief verder samen over nadenken. Ik meen effectief dat die mensen een degelijk systeem verdienen, degelijker dan vandaag. Alles wat wij kunnen doen binnen Vlaanderen om daarvoor te zorgen, zullen we ook doen.

Minister, ik weet ook wel dat de CREG inderdaad de tarieven oplegt. Mijn pleidooi ging er echter over dat het bijna krankjorum is om iemand die vandaag al in de miserie zit, 15 procent meer te doen betalen dan het gemiddelde. Daarom pleit ik ervoor om via de CREG te gaan en overleg te plegen met de andere ministers van Energie. Er moet dringend werk van worden gemaakt. De winter staat voor de deur. Het gaat erger worden. Dat weet u ook.

Mevrouw Homans, mijn collega was er niet in de commissie wegens ziekte. U wilt lijstjes bijhouden. De week voordien was er het voorstel van decreet van de meerderheid. We hebben de commissie moeten schorsen omdat de N-VA-fractie niet aanwezig was en moest worden gesommeerd om te komen. Mevrouw Homans, u hoeft dus niet komen aandraven met lijstjes.