Report plenary meeting

Voorstel tot spoedbehandeling

Dames en heren, vanmiddag heeft mevrouw Idrissi bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van de heren Caluwé, Verstreken, Kennes, Diependaele en Hendrickx, mevrouw Idrissi en de heer Roegiers betreffende de evoluties in het Midden-Oosten en de Maghreb.

Mevrouw Idrissi heeft het woord.

Voorzitter, gezien de ontwikkelingen van de afgelopen weken, maar ook die van vandaag in het Midden-Oosten en de Maghreb, denk ik dat het belangrijk is dat het Vlaams Parlement vandaag dit voorstel van resolutie bij hoogdringendheid kan goedkeuren.

De heer Van Overmeire heeft het woord.

Voorzitter, als u me toestaat, zou ik daar toch even op willen reageren. Het voorstel van resolutie is inderdaad een zeer interessant document over een zeer belangrijk thema. Het probleem dat ik met het inroepen van de hoogdringendheid heb, is dat ik in het beschikkend gedeelte van het voorstel geen enkel punt zie dat die hoogdringendheid verantwoordt. Zo wordt eens te meer een diepgaande gedachtewisseling in het parlement onmogelijk.

Voorzitter, ik vrees dat we een gewoonte aan het kweken zijn. Nog niet zo heel lang geleden is dat gebeurd met de moord op die jongeman in Kenia, toen de collega’s van de meerderheid onderling een tekst in elkaar hebben gebokst, die dan in namiddag werd rondgedeeld. Op het ogenblik dat de collega’s, met de boekentas in de hand, klaar staan om te vertrekken, wordt er snelsnel over gestemd. Dat maken we nu opnieuw mee. Het gaat over een zeer belangrijke problematiek.

Voorzitter, ik vraag me af waarom we nog een commissie Buitenlandse Aangelegenheden hebben. We hebben een vakminister, de minister-president, die een heel drukke agenda heeft, waardoor die commissie zich helemaal moet schikken naar zijn agenda. Voor het overige komen dan nog vakministers langs met heel technische verdragen, waarvan er vandaag twee geagendeerd staan, maar zonder inhoudelijke discussie. Als we dan eindelijk eens een echt interessant en belangrijk onderwerp hebben, wordt het op die manier hier afgehandeld. Dat is heel erg te betreuren. Het toont ook een gebrek aan geloof in eigen kunnen en in dit huis.

Ik pleit ervoor dat men er toch nog eens over nadenkt. Volgende week dinsdag komt de commissie bijvoorbeeld niet samen. We hebben dan tijd om dit te bespreken. Als we dat rustig kunnen doen en een diepgaande discussie kunnen voeren, dan denk ik dat we op het einde een zeer goede tekst zullen hebben, waarover hier dan heel snel gestemd kan worden.

Collega’s, ik roep u toch nog eens op om de commissie Buitenlandse Aangelegenheden en het parlement ernstig te nemen en de hoogdringendheid niet te vragen.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

Dan stemmen wij bij zitten en opstaan over het voorstel tot spoedbehandeling.

De volksvertegenwoordigers die het voorstel wensen aan te nemen, wordt verzocht op te staan.

De tegenproef.

Het voorstel tot spoedbehandeling is aangenomen.

Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van de heren Caluwé, Verstreken, Kennes, Diependaele en Hendrickx, mevrouw Idrissi en de heer Roegiers betreffende de evoluties in het Midden-Oosten en de Maghreb onmiddellijk wordt behandeld.

Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)

Bespreking

Dames en heren, aan de orde is de bespreking van het voorstel van resolutie.

Mevrouw Idrissi heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, w at drijft iemand zo ver, dat de enige uitweg die hij nog ziet, zichzelf in brand steken is? Mohamed Bouazizi, een jonge Tunesiër, heeft zichzelf op 17 december overgoten met benzine en zichzelf in brand gestoken omdat hij geen andere uitweg zag. Hij overleed op 4 januari. Zijn daad was de aanzet van massale protesten in Tunesië, maar ook ver daarbuiten. Die massale protesten zorgden ervoor dat de Tunesische dictator Ben Ali op 14 januari het land uitvluchtte, waardoor meteen ook een einde kwam aan zijn meer dan 20 jaar durende dictatuur.

Bijna een maand na Mohammed Bouazizi steken ook enkele jongeren in Egypte zichzelf in brand. Ze doen dat om te protesteren tegen marteling, armoede, corruptie en werkloosheid. Bijna de helft van de tachtig miljoen inwoners van Egypte leeft onder of net boven de armoedegrens van 2 dollar per dag. Al snel barsten ook hier de protesten massaal los. Honderdduizenden mensen verzamelen zich in Caïro, Alexandrië en Suez voor ‘De Dag van de Woede’. En de protesten van mensen, die de onderdrukking en de corruptie moe zijn, blijven aanhouden, waarbij de Facebook-generatie het voortouw neemt. Moebarak, al 30 jaar aan de macht, weigert te vertrekken. Hij doet toegevingen, maar niet voldoende voor een volk dat zich verenigt. Een volk dat zich niet verenigt in protest, maar in het geloof op een betere toekomst.

Op 11 februari is het dan zover. Hosni Moebarak laat weten dat hij opstapt en de macht wordt overgedragen aan de Hoge Raad voor de Strijdkrachten. De massa betogers in de Egyptische hoofdstad Caïro hebben hun slag na achttien dagen protest thuisgehaald, op een dag die de geschiedenis zal ingaan als ‘Vaarwel Vrijdag’, een ijkpunt in de geschiedenis van deze regio, zoals 1989 dat was voor Europa.

Het nieuws zorgt voor opluchting en immense vreugdetaferelen, niet alleen in Caïro maar ook op andere plaatsen in het land en in de wereld. Het volk heeft het regime geveld, en de echte helden zijn de jonge Egyptenaren op het Tahrirplein en in de rest van Egypte.

We kunnen dan ook alleen maar het Egyptische volk oprecht feliciteren voor hun moed en voor hun doorzettingsvermogen dat tot deze historische overwinning heeft geleid. Het is echter nu dat het echte werk moet beginnen. Er moeten grondige en democratische hervormingen komen, en daar kunnen wij als parlementsleden niet ongevoelig voor zijn. Daarom behandelen we vandaag dit voorstel van resolutie. We willen onze steun betuigen aan de oprechte verzuchtingen van de bevolking. We willen onze steun betuigen aan het streven naar meer democratie en naar sociaal-economische vooruitgang. We moeten echter ook waakzaam zijn en ervoor zorgen dat deze veranderingen zo humaan mogelijk verlopen, met garanties voor de hele bevolking, garanties dat alle vormen van geweld worden afgekeurd, garanties dat de mensenrechten worden gerespecteerd en garanties voor een democratische en pluralistische samenleving. Daarom is het belangrijk dat we deze tekst vandaag goedkeuren. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Dewinter heeft het woord.

Voorzitter, ook wij hebben pas in de loop van deze namiddag kennis kunnen nemen van dit voorstel van resolutie. We doen dat met gemengde gevoelens. Misschien had een en ander inderdaad beter op een meer diepgaande manier kunnen worden uitgepraat, zodat er in de commissie een consensus kon worden bereikt die wordt gedragen door alle partijen in dit halfrond.

Maar goed, ik kan begrijpen dat er sprake is van enige hoogdringendheid, al was het maar omdat de vreugde over het slagen van de volksopstand in Egypte en mogelijk elders in het Midden-Oosten toch enigszins wordt getemperd door de dreiging dat deze volksopstand wordt gekaapt door organisaties en bewegingen die veel minder democratische bedoelingen hebben. Dan heb ik het inderdaad over fundamentalistische radicale moslimorganisaties die in Egypte, maar ook in Tunesië en elders in het Midden-Oosten als eerst en belangrijkste agendapunt hebben zo snel mogelijk aan de macht te komen. Het gaat ook over landen waar men er tot nader order, ondanks het dictatoriale en niet-democratische regime dat er aan de macht is, ten minste voor heeft gezorgd dat de sharia niet de basis vormt voor het wettelijke kader van het land. Op zijn minst hebben vrouwen er een aantal rechten en is er een – zij het bescheiden – scheiding tussen kerk en staat.

We hebben nu misschien wel een volksopstand gehad, maar het is zeer de vraag in welke mate de bedoelingen van diegenen die deze opstand hebben veroorzaakt en gedragen, ook daadwerkelijk in de praktijk zullen worden gebracht. In Egypte is ondertussen niet een democratisch parlement, maar wel het leger aan de macht. Het is zeer de vraag in welke mate dat leger die macht ook nog zal willen afstaan, en indien het die macht afstaat, in welke mate dat niet zal leiden tot een machtsovername door, bijvoorbeeld, de Moslimbroederschap. Die beweging heeft, zoals ik al zei, geen democratische intenties met het land in kwestie, wel integendeel.

We hebben trouwens ook in het verleden in dit parlement en andere parlementen gejuicht toen er een volksopstand was in Iran, om de sjah te verdrijven. Enkele maanden later kwamen we, tot ieders grote verbazing, tot de conclusie dat we, en vooral de bevolking in kwestie, van de regen in de drop waren terechtgekomen, toen de sjah werd vervangen door ayatollah Khomeini. Iedere vorm van vrije meningsuiting, van godsdienstvrijheid, van democratie en gelijkberechtiging tussen man en vrouw, iedere scheiding tussen kerk en staat, hoe pril die misschien ook aanwezig waren in het regime van de sjah, werd met de grond gelijkgemaakt. Er werd uiteindelijk een islamitisch regime met repressie en een antidemocratische houding ingevoerd.

Die mogelijkheid bestaat natuurlijk ook in Egypte en Tunesië en in de landen elders in het Midden-Oosten en Noord-Afrika waar soortgelijke embryonale verzetsbewegingen ondertussen van zich laten horen. Daarom, voorzitter, denk ik dat het nuttig is om aan dit voorstel van resolutie een aantal punten toe te voegen.

Het valt mij op dat ook deze resolutie bijzonder politiek correct is, in die zin dat er met geen woord wordt gerept over een mogelijke infiltratie of machtsovername door islamradicalen en islamfundamentalisten. Het woord ‘islam’ komt in deze resolutie niet voor. Terwijl juist het islamradicalisme – of moet ik stout zeggen: de islam tout court? – misschien wel de belangrijkste bedreiging vormt van de prille revolutie, van de volksopstand die zich heeft afgespeeld in Egypte en die zich misschien ook elders zal afspelen. Daarom hebben wij niet geaarzeld om een amendement in te dienen waarbij wij menen dat aan het beschikkende gedeelte in punt 6 een aantal punten moeten worden toegevoegd.

Eerst en vooral vinden wij dat moet worden toegevoegd dat iedere vorm van islamisme, islamradicalisme en/of islamfundamentalisme krachtig moet worden afgewezen en actief moet worden bestreden. Ten tweede, en dat vinden wij heel essentieel, moet worden toegevoegd dat de sharia geen deel mag en kan uitmaken van een modern en democratisch rechtssysteem. Ten derde moet worden toegevoegd dat gestreefd moet worden naar een volwaardige democratie, gebaseerd op de principes van scheiding van kerk en staat, gelijkheid tussen man en vrouw, de vrije meningsuiting en de godsdienstvrijheid.

Laten we ook in dit parlement nog maar eens duidelijk zeggen dat indien – en daar ziet het misschien wel naar uit, het was voor een deel zo in Egypte – er een nieuwe wetgeving, een grondwet, een strafwet zou tot stand komen, gebaseerd op de sharia, alle democratische intenties uiteindelijk als sneeuw voor de zon zullen verdwijnen en we, net zoals in Iran het geval is geweest, van de regen in de drop dreigen terecht te komen. En die kans is reëel en zelfs relatief groot.

Alle verhoudingen in acht genomen: het is zeer de vraag of er iemand ergens ter wereld ooit wakker ligt van alle resoluties en moties die hier over het buitenland worden gestemd, maar het is onze democratische plicht om het op zijn minst te proberen. Daarom is het belangrijk dat we hierop durven te wijzen. Wij moeten durven te wijzen op het gevaar van het islamradicalisme en het islamfundamentalisme in Egypte, op het feit dat de sharia geen deel mag uitmaken van een modern en democratisch rechtssysteem, en op het feit dat een volwaardige democratie alleen maar tot stand kan komen indien ook rekening wordt gehouden met de basisprincipes die ik heb opgesomd.

Ik hoop dat het politiek correcte denken in deze resolutie uiteindelijk zal plaatsmaken voor het gezond verstand, en dat men rekening zal willen houden met dit amendement. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Reekmans heeft het woord.

Voorzitter, ik wilde het woord eerst niet vragen. Wij zijn tegen de hoogdringendheid gekant omdat wij deze resolutie rustig in de commissie wilden bespreken. Ik snap de haast niet van sommige indieners. Daarom neem ik even het woord.

Collega’s van sp. a, de partijen van Moebarak en Ben Ali zijn al die jaren lid geweest van de Socialistische Internationale. Uw voorzitter Caroline Gennez heeft onlangs nog met partijgenoten tijdens een conferentie van de Socialistische Internationale met een afvaardiging debatten gevoerd in commissies over de toekomst van het internationale socialisme. Nu komen zeggen dat het een totalitair regime is en alles wat er bijhoort, dat is rijkelijk laat. Ik heb daar maar één woord voor: puur hypocriet. (Applaus bij LDD, het Vlaams Belang en de N-VA)

De heer Diependaele heeft het woord.

Op dit moment staat het Midden-Oosten op een kruispunt. Er zijn meer dan twee keuzes. Als men de internationale experts en de media kan geloven, dan kan het heel wat kanten opgaan. Er bestaat ook een risico dat er een islamitische radicalisering zou optreden. Verder is erop gewezen dat er een situatie zou kunnen ontstaan zoals in Turkije waar men een ‘third state’ krijgt. In Egypte kan dat ook gebeuren, omdat het leger daar nu de macht heeft. Die zaken moeten we vermijden. Dat is de reden waarom we er in het voorstel van resolutie expliciet voor gekozen hebben om een positief alternatief te geven en niet alleen te zeggen wat het niet mag worden.

Wij willen dat het met het Midden-Oosten de kant opgaat van de democratische rechtstaat zodat de welvaart van de mensen veilig kan worden gesteld. Dat is de trigger geweest die deze volksopstand heeft uitgelokt.

Dames en heren, het is de heer Diependaele die het woord heeft. Mijnheer Mahassine, mevrouw Vogels, als u graag wilt overleggen, dan wil ik u vragen om dat in het Koffiehuis te doen.

Er wordt de laatste tijd nogal vaak gezegd dat dit wel eens het 1989 van het Midden-Oosten zou kunnen worden. Op dit moment is daar nog veel onduidelijkheid over. We zullen pas over een aantal jaren weten wat de precieze uitslag is.

Ik hoop in elk geval dat we met dit voorstel van resolutie kunnen voorkomen dat dit het 1917 zou worden van het Midden-Oosten. Toen heeft men het ene corrupte regime ingeruild voor een ander nog veel repressiever regime. Daarom is dit voorstel van resolutie op dit moment wel degelijk van belang.

De heer Kennes heeft het woord.

De bezorgdheid die de heer Dewinter naar voren heeft geschoven, is ook terug te vinden in het voorstel van resolutie. Als we kijken naar punt 6, eerste streepje, dan zien we duidelijk dat een radicalisering een van de mogelijkheden is waar de landen in terecht kunnen komen, naast een machtsvacuüm of een autocratische restauratie. Een van de andere evoluties die we niet wensen te zien, is die van de radicalisering. Dan wordt er in die regio uiteraard eerst gedacht aan een radicale vorm van de islam.

We willen specifiek de democratische krachten ondersteunen. Wie de overwegingen leest, weet precies wat we daarmee bedoelen. Daarmee wordt ook tegemoetgekomen aan de bezorgdheid over de scheiding van kerk en staat, de gelijkheid van man en vrouw, vrije meningsuiting en godsdienstvrijheid. Dat zijn immers de zaken die vervat zitten in het respect voor de fundamentele mensenrechten, een pluralistische democratie en een actief middenveld. Dus ik meen dat tegemoet wordt gekomen aan de bezorgdheid die een aantal collega’s hebben geuit.

De heer Van Overmeire heeft het woord.

Het enige argument dat ik heb gehoord voor de hoogdringendheid is het feit dat er nieuw geweld dreigt. Mevrouw Idrissi, ik weet niet hoe zwaar u het gewicht van het voorstel van resolutie van dit Vlaams Parlement waarover om kwart over vijf wordt gestemd, inschat. Ik denk niet dat men in Egypte of in een ander Arabisch land angstvallig aan de fax of de e-mail zit te wachten tot de tekst van dit voorstel van resolutie binnenrolt.

De enige manier om vanuit dit parlement een heel klein beetje te wegen op die gebeurtenissen, is door deze materie op een gedegen manier te behandelen in de commissie. Daarbij zou een aantal mensen kunnen worden uitgenodigd zoals de ambassadeurs van de betrokken landen en een aantal organisaties en partijen, om met hen in dialoog te treden. Daardoor zou u een heel klein beetje invloed kunnen hebben en zou het parlement met meer kennis van zaken kunnen spreken. Nu zijn we aangewezen op televisiebeelden – we weten echter hoe selectief die op onze buis komen – en op een aantal columns die geen volledig overzicht bieden. Ik vind het een beetje jammer voor u, mevrouw Idrissi, dat al het werk dat u daarin hebt gestopt, verloren gaat in het rumoer aan het eind van een plenaire vergadering en zelfs een scheldpartij. Ik denk dat deze materie beter verdient.

Voorzitter, ik kan alleen maar vaststellen dat men tegenwoordig aan de overkant van de Middellandse Zee meer vertrouwen heeft in de parlementaire democratie en de normale werking van een parlement, dan hier in Vlaanderen. Ik vind dat heel erg.

De heer Dewinter heeft het woord.

Voorzitter, ik wil enkel reageren op wat de heer Kennes namens CD&V heeft verklaard. Blijkbaar staat het er allemaal in. We moeten de scheiding tussen kerk en staat of de gelijkheid tussen man en vrouw niet specificeren. Als we het over democratie hebben, weet iedereen waarover het gaat.

Dat klopt natuurlijk niet. Dergelijke regimes hebben zich altijd al democratisch genoemd. Zelfs de DDR noemde zich democratisch. Het stond zelfs in de naam, Duitse Democratische Republiek. We weten echter allemaal wat ginds onder democratie werd verstaan. Als het om dergelijke landen gaat, kunnen we maar beter duidelijk omschrijven wat wij onder democratie verstaan.

Het kan natuurlijk beter dan het schrijven van resoluties, hoe politiek correct die ook mogen zijn. Wanneer de minister-president uitrukt naar landen waar nauwelijks democratie is, waar de sharia als basis voor de grondwet en voor het strafrecht geldt, waar door sjeiks allerhande geleide dictaturen aan de macht zijn, kan hij dit in de praktijk brengen.

Zo heeft de minister-president nauwelijks enkele dagen geleden Qatar en Oman bezocht. Volgens mij heeft hij ginds geen woord van kritiek op het bestaande regime geuit. Hij heeft zich daar niet laten kennen als iemand die vraagtekens plaatst bij het dictatoriale en antidemocratische karakter van de betrokken landen. Hij heeft op geen enkel moment enige kritiek geformuleerd op het gebrek aan vrouwenrechten, aan vrijheid van meningsuiting of aan godsdienstvrijheid. Hij heeft nog maar pas verklaard dat hij ginds als een echt staatshoofd is ontvangen. Indien dat klopt, had hij dit voorstel van resolutie in de praktijk kunnen brengen.

Het is echter altijd hetzelfde. Zo lang men vriendjes met het betrokken regime wil zijn, houdt men zijn mond. Men zwijgt en men reist naar China, naar Qatar, naar Oman en ook naar Egypte en naar Tunesië. Zodra het volk uiteindelijk zelf doet wat moet worden gedaan, probeert men zo snel mogelijk de democratische revolutie te accapareren en aan de kant van de nieuwe machthebbers te staan.

Zoals de heer Reekmans net al heeft geschetst, is enige hypocrisie de meerderheid in dit verband niet vreemd. (Applaus bij het Vlaams Belang)