Report plenary meeting

De heer Sauwens heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte leden, vanuit diverse sectoren krijgen we nogal wat signalen dat een aantal manifestaties, zelfs deze zomer, het moeilijk zullen hebben om rond te komen, omdat de budgetten als gevolg van de financiële crisis onvoldoende kunnen worden aangevuld met sponsor- of reclamegeld uit de privésector. Tot het vorige jaar of tot voor de crisis kon dat nog wel. De financiële sector zelf had een traditie van mecenaat en sponsoring. U weet dat.

De crisis zet bedrijven aan tot besparingen. De eerste budgetten die daaronder lijden, zijn natuurlijk die externe sponsoring. Ik krijg signalen uit de wereld van de klassieke muziek. Gesponsorde concerten en operavoorstellingen dreigen in het gedrang te komen. Bedrijven die gezelschappen inhuren in het kader van hun klantenrelaties lassen dat af. Ik krijg signalen van stads- en dorpsfestivalletjes. Ook het lichte lied kan daardoor getroffen worden. Ook vanuit de sportsector komen er heel wat signalen. De kleine en grote wielerwedstrijden en toernooien allerhande lopen gevaar.

Op een studiedag in Barcelona met de sportsector en de marketeers enkele weken geleden, zei men dat de crisis nu al voelbaar is, maar vooral volgend jaar zal toeslaan. Dat zou voor een aantal clubs en kleine verenigingen zelfs structureel kunnen zijn; 15 tot 30 percent van hun budget komt uit de privésector. De economische crisis zal ook betekenen dat men terug naar de kern van de zaak zal gaan. De weddes en gages zullen moeten dalen. De grote vedetten in de vrijetijdsindustrie zullen wat minder duur moeten worden betaald. Dat effect is op zich natuurlijk niet slecht, maar men zegt dat vooral de groten stand zullen houden door de tv en door hun bekendheid. Er zouden enkele sponsors verdwijnen in het formule 1-circuit en in de tenniswereld. Die worden echter vrij snel vervangen. Vooral de kleinere organisaties krijgen het hard te verduren. Ze beginnen nu aan te kloppen bij de gemeentebesturen. Ik vrees dat in de loop van dit en volgend jaar - ik hoop dat die crisis van korte duur is - een aantal degelijke manifestaties die onze theatergezelschappen, artiesten en sporters nodig hebben, zullen wegvallen.

Mijnheer de minister, is het probleem u bekend? Wat kunnen we daaraan doen? Welke stappen kunnen we zetten om die moeilijke periode te overbruggen?

Het Nederlands Olympisch Comité (NOC) heeft een meldpunt georganiseerd. Men zoekt daar samen met de overheid naar andere sponsors. In Frankrijk dragen de grote sponsors uit solidariteit 5 percent af aan de kleine initiatieven. We moeten de wortels van de grote vrijetijdsboom in Vlaanderen verstevigen.

Minister Anciaux heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, dames en heren, de situatie is bij ons gelukkig een beetje anders dan in het buitenland. Ik verklaar me nader. Zeker op het gebied van cultuur maar ook op dat van sport, is het percentage sponsoring ten opzichte van overheidsfinanciering veel kleiner dan in het buitenland. Wij maken een hoger budget vrij voor topsport dan Nederland. Het percentage sponsoring ligt daar veel hoger dan bij ons. Het nadeel is nu tijdelijk een voordeel. De stabiliteit vanuit de overheidsfinanciering is veel groter.

De gewone, kleine sportclubs hebben gemiddeld iets minder dan 5 percent sponsoring. Voor cultuur ligt dat nog lager. Daar is het gedeelte sponsoring bijzonder klein. De helft is dan nog verdoken sponsoring want ze komt van de loterij. Voor de gewone werking is het probleem kleiner dan in het buitenland. Het nadeel is, zonder enige twijfel, dat voor een aantal manifestaties, en zeker voor de profploegen die geen overheidsfinanciering krijgen, ernstige problemen kunnen ontstaan. Ik sluit dat niet uit.

Het is ook zo dat we voor organisaties binnen de culturele sector die geen subsidies krijgen, maar die manifestaties of festivals organiseren, al een belangrijke maatregel hebben genomen, met name dat CultuurInvest voor hen in een speciale overbruggingsfinanciering voorziet.

Wat de sport betreft, beschikken we niet over een instrument zoals CultuurInvest. Of beter: nog niet, want ik zou dat wel graag zien verschijnen in de toekomst. Het probleem van de topsport is minder schrijnend dan in het buitenland, omdat bijvoorbeeld de 90 miljoen euro waarin we voorzien voor de olympiade in Londen, die een overheidsfinanciering is, een pak meer is dan wat daar in Nederland aan besteed wordt, naast de sponsoring.

Er zou een probleem kunnen zijn, maar dat is vandaag nog niet echt merkbaar, u wees er zelf op dat er een vertragend effect is en dat de meeste sponsorcontracten afgesloten werden in augustus of september van vorig jaar, met de sponsorcontracten voor 2010, want daarover zullen binnenkort afspraken gemaakt worden en men verwacht dat er een probleem zal zijn voor een aantal manifestaties.

Een meldpunt lijkt me dan ook perfect verdedigbaar en ik zal het op uw vraag installeren. Voor de organisaties die nogal grondig afhankelijk zijn van sponsoring, zullen we bekijken of we gemeenschappelijke initiatieven kunnen nemen om eventuele problemen in de toekomst, die zich vandaag gelukkig nog niet echt stellen, maar er zijn er wel al, te kunnen oplossen.

Dus, ik neem de suggestie van een meldpunt zeker mee. Op het vlak van cultuur is er een belangrijk initiatief genomen vanuit CultuurInvest. En voor de rest zijn de problemen gelukkig iets minder groot dan in het buitenland.

Ik denk dat we gewoon proactief, tijdig moeten optreden. Ik wil niet zeggen dat de overheid met overheidsgeld helemaal in de plaats moet treden van de privésponsoring, maar ik denk inderdaad dat het vooral de manifestaties zijn die onder druk staan. Ze werken soms met meerjarencontracten en dan zitten ze redelijk safe, maar de manifestaties die jaar na jaar afhankelijk zijn van de onderhandelingen, hebben het bijzonder moeilijk.

We zijn heel kwetsbaar, want we zouden naar een gecumuleerd effect kunnen gaan. De verkoop van de tickets, zeker van de duurdere tickets, zal ook onder druk komen te staan. Ik geef u het meest populaire voorbeeld, maar we zitten er middenin: dat van de Vlaamse wielertiendaagse. Wat zou er gebeuren indien één of twee hoofdsponsors afhaken?

Destijds, toen ik de functie van minister van Sport in de Vlaamse Regering mocht uitoefenen, heb ik de Ronde van Vlaanderen mee moeten redden van een stuk nivellering naar beneden. We hebben die toen financieel moeten ondersteunen. Het zou kunnen zijn dat we met beperkte middelen een aantal manifestaties kunnen redden die anders overkop dreigen te gaan.

De heer Arckens heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, de vraag van collega Sauwens bestaat eigenlijk uit twee stukken, namelijk cultuur en sport, en ik denk dat we beide niet samen mogen bekijken.

Mijnheer de minister, u hebt gelijk dat voor wat cultuur betreft, de toestand in Vlaanderen nog niet schrijnend is, maar ik denk dat de crisis vroeg of laat wel een en ander in vraag kan stellen, want er is al een aftopping van de middelen in de kunstensector. Er is CultuurInvest. U pleit voor een samenspel tussen de traditionele subsidiëring enerzijds en CultuurInvest dat stilaan op kruissnelheid begint te komen anderzijds. Maar ik vraag me af waarom u zich blijft verzetten, ook wanneer de crisis harder zal toeslaan, tegen het onderzoek dat momenteel gebeurt door senator De Gucht - en ik ben geen liberaal, dat weet u, zeker niet in de cultuursector - naar de rol van een eventuele privéfinanciering in podiumkunsten zodat er een soort afgewogen triniteit zou kunnen ontstaan, een mooi samenspel tussen traditionele subsidiëring, CultuurInvest en de privésector, zonder dat er daarbij een onevenwicht ontstaat.

De heer Schueremans heeft het woord.

Ja, ik heb toch ook weer het gevoel dat we terug een beetje 'een hemel aan het spelen' zijn. De heer Sauwens ziet een probleem en de minister probeert er iets aan te doen, maar ik denk om verschillende redenen, dat het echt veel minder erg is dan beiden denken.

Ten eerste lopen een hoop contracten over een aantal jaren. Bij die festivals of andere evenementen waar de contracten dit jaar afliepen, was er een probleem.

Ten tweede wordt dit probleem niet gecreëerd door de crisis, maar door de federale overheid. We hebben er in België een handje van weg om heiliger te willen zijn dan de paus. De federale regering heeft het zo geregeld dat er geen sigarettenreclame meer mocht worden gemaakt. Terecht, want roken is niet gezond. En als wij als festivals kunnen bijdragen tot de ontrading, zullen we dat ook doen. Maar ik denk ook dat dat precies het probleem was: een hoop festivals hebben dit jaar hun sigarettenstand annex -reclame niet hernieuwd gezien. En dat was het eigenlijk. Misschien heeft de politiek hier weer wat te snel te veel willen doen, en heeft ze zo een probleem gecreëerd.

Noch de kas van de zelfstandigen, noch die van de overheid is oneindig. We kunnen niet blijven sponsoren. Zowel in muziekland als in sportland leven veel mensen eigenlijk ver boven hun stand en geven ze geld uit dat eigenlijk niet van hen is. Het zijn vaak baronieën die enkel hun eigen gelijk zien, terwijl, zoals Alice Nahon het zegt: "'t Is goed in 't eigen hert te kijken, nog even vóór het slapen gaan."

Wat de crisis betreft, verwijs ik naar wat Johan Cruijff zegt: "Elk nadeel heb z'n voordeel. " Laten we onze evenementen af en toe ook eens in vraag stellen. Misschien zijn er wel te veel voetbalclubs die boven hun stand leven, misschien zijn er te veel festivals en activiteiten in Vlaanderen. Misschien moeten we de formule een beetje finetunen en scherper stellen, en van daaruit de creativiteit vinden om in de toekomst weer actueler, actiever, creatiever en cultureler te zijn.

Mijnheer Schueremans, ik zal niet ingaan op uw bedenkingen, omdat ze bij een weliswaar interessant maar tegelijk ook heel ander debat horen. Dat zou ons nu te ver leiden.

Ik verzet mij niet tegen de tax shelter, collega's. U moet alleen niet denken dat het allemaal als manna uit de hemel zal komen vallen. Als je de tax shelter uitbreidt naar andere sectoren, zal dat zonder enige twijfel ten nadele zijn van de audiovisuele sector, waar de tax shelter van kracht is. Denk nu niet dat er veel bijkomende middelen te verdelen zijn.

Bekijk de tax shelter ook zoals hij is, namelijk als een financiering vanuit de overheid. Het is het laten vallen van belastingsopbrengsten, en dus een omgekeerde financiering. Het is dus niet alleen maar privégeld. Ik wil maar zeggen dat het debat iets ingewikkelder is. Ik geloof ook niet dat dat de oplossing is, maar het tegendeel mag altijd bewezen worden.

Collega's, we moeten dit niet overroepen, maar aan de andere kant is het goed dat er proactief kan worden opgetreden, zoals de heer Sauwens heeft gevraagd. Ik zal het nodige doen om zo'n meldpunt te realiseren.

Mijnheer de minister, ik dank u voor het opstarten van een meldpunt, zowel voor cultuur als voor sport. Dat moet in een grote mate van verantwoordelijkheid kunnen gebeuren.

Aan neringdoener Herman Schueremans wil ik gewoon zeggen dat ik het jammer zou vinden mochten de breedtesport en het culturele aanbod puur op een economische weegschaal zouden worden gewogen. In mijn gemeente zijn er bijvoorbeeld tien ploegen actief in het competitievoetbal. Vanuit economisch standpunt is dat eigenlijk onzin, maar zij vangen wel duizend jonge voetballertjes op en ze leven voor een deel van de slager en de garagist om de hoek, die mee voor die sponsoring zorgen. Op een ogenblik dat het vrijwilligerswerk in de clubbesturen al onder druk staat, zou dat wel eens de druppel te veel kunnen zijn.

In de podiumkunsten en de klassieke muziek zijn er een aantal gezelschappen die dankzij mecenaat en sponsoring kunnen overleven en een aantal gastvoorstellingen betaald kunnen krijgen waar ze het jaar mee rondkomen. Dat is een heel broos weefsel dat we zorgvuldig moeten koesteren. We mogen dat hier, in dit Vlaams Parlement, niet enkel aan economische wetmatigheden ondergeschikt maken.