Report plenary meeting

Algemene bespreking

Ik meen begrepen te hebben dat de meerderheid ermee akkoord ging om de algemene besprekingen van de voorstellen van decreet van de heren Strackx, De Reuse, Verougstraete, Boutsen en Tack en van het voorstel van decreet van mevrouw Hostekint, de heren Gabriels, Van den Heuvel en Sannen en de dames Eeckhout en Heeren samen te behandelen.

Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)

De algemene bespreking is geopend.

De heer Kennes, verslaggever, heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, collega's, het regeerakkoord bevat een zin die luidt: "We zullen het registratierecht op de hypothecaire inschrijving van een lening voor de bouw, renovatie of verwerving van de enige gezinswoning afschaffen voor de eerste schijf van 100.000 euro."

De commissie heeft drie voorstellen besproken die aan dit voornemen uitvoering wilden geven via wijzigingen aan het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten. Twee voorstellen kwamen van Vlaams Belang en één van de meerderheid. Er werd beslist om het recentere voorstel, dat van de meerderheid, als basis te nemen voor de gezamenlijke bespreking. Er werd een hoorzitting georganiseerd en daar hoorden we vertegenwoordigers van de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat en van de algemene patrimoniumdocumentatie van de FOD Financiën.

Ondanks de heldere formulering in het regeerakkoord blijkt bij nader toezien de afschaffing van het registratierecht op hypothecaire leningen, dat thans 1 percent bedraagt, juridisch ingewikkeld te zijn, en ze brengt ook heel wat administratieve verwikkelingen met zich mee. Dit werd tijdens de hoorzitting door de sprekers bevestigd en daarom heeft de commissie gekozen voor het voorstel van de meerderheid dat een verhoogd abattement invoert bij hypotheekvestiging op de enige woning.

Namens de indieners werd het voorstel door mevrouw Hostekint toegelicht. Een abattement vermindert de heffingsgrondslag voor het registratierecht op overdrachten onder bezwarende titel van onroerende goederen. Omdat de doelgroep dezelfde is als voor de afschaffing van het registratierecht en omdat het abattement als rechtsfiguur goed is ingeburgerd, werd de piste van de afschaffing van het registratierecht op de eerste schijf van 100.000 euro verlaten en omgezet in een verhoging van het abattement dat op dit moment 15.000 euro bedraagt.

We moeten nu even een klein rekensommetje maken. 1 percent op 100.000 is 1000 euro, maar eenzelfde voordeel wordt verkregen via het bijabattement van 10.000 euro bij de aankoop van een woning of bouwgrond bij toepassing van het gewone tarief van 10 percent, of in het geval van het klein beschrijf via een bijabattement van 20.000 euro omdat het tarief dan 5 percent is.

Enkel wie in aanmerking komt voor het abattement, geniet ook van het nu in te voeren bijabattement. De hypotheek kan ook na de aankoop worden gevestigd, bijvoorbeeld op het ogenblik dat men op de gekochte grond wil bouwen.

De heer Strackx werd niet overtuigd door de argumenten van de leden van de meerderheid noch van de sprekers op de hoorzitting. Hij bleef dan ook zijn voorstel verdedigen dat een artikel 87bis invoegt dat de hypotheekrechten onder bepaalde voorwaarden en binnen bepaalde grenzen afschaft. Volgens hem zou dat een betere oplossing zijn. In zijn betoog citeerde hij ook uitvoerig het advies van de SERV van 9 juli 2008. Hij meende ook dat het uitgangspunt van een hypothecaire lening van 100.000 euro niet meer beantwoordt aan de realiteit van de vastgoedmarkt vandaag.

Het voorstel van de meerderheid werd uiteindelijk wel met eenparigheid van stemmen aangenomen. (Applaus)

Mevrouw Hostekint heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik wil de verslaggever danken voor zijn uitvoerige en zeer volledige verslag.

Collega's, de Vlaamse Regering heeft de afgelopen jaren al verschillende initiatieven genomen om het verwerven van een eigen woning gemakkelijker te maken. Ik denk aan het verlagen van de tarieven van het registratierecht, het verlagen van de schenkingsrechten of de registratierechten op het schenken van bouwgronden.

Het afschaffen van het registratierecht op hypothecaire inschrijving voor het verwerven van een woning was al langer een belangrijk punt voor sp.a. Dat punt was ook opgenomen in ons verkiezingsprogramma en is nadien in het regeerakkoord opgenomen. De bepaling in het regeerakkoord zegt dat het registratierecht op de hypothecaire inschrijving voor de lening voor de bouw, renovatie of verwerving van de enige gezinswoning voor de eerste schijf van 100.000 euro wordt afgeschaft.

Er bleven inderdaad nog een aantal fiscale drempels bestaan. De meeste kopers en bouwers beschikken immers niet over voldoende financiële middelen om de aankoop of bouw van een woning volledig zelf te kunnen financieren. Meestal moeten ze daarvoor een hypothecaire lening aangaan. We hebben dat 'de belasting op het niet hebben van geld' genoemd, want daarop moest een registratierecht van 1 percent worden betaald. Dat is eigenlijk een oneerlijke belasting, want ze was enkel verschuldigd door die mensen die een hypothecaire lening moesten aangaan.

Oorspronkelijk was er het voorstel om de registratierechten op de hypothecaire inschrijving af te schaffen. Nu bleek uit contacten en overleg met de rechtstreeks betrokkenen op het terrein dat een strikte en letterlijke toepassing van die beleidsintentie administratief eigenlijk helemaal niet zo eenvoudig was. Omdat de doelgroep eigenlijk dezelfde was als de begunstigde van het zogenaamde abattement - dat de heffingsgrondslag voor het registratierecht op overdrachten van onroerende goederen verlaagt - en het oorspronkelijke voorstel eigenlijk de afschaffing van de eerste schijf van 100.000 euro voor het registratierecht een effectief voordeel van 1000 euro zou opleveren, werd beslist om de afschaffing van het registratierecht om te zetten in een eenvoudige verhoging van het abattement. Zo kan het effectieve voordeel van 1000 euro ook worden verschaft.

Ik denk dat het een belangrijk voorstel van decreet is, dat tegemoetkomt aan de oorspronkelijke doelstelling, de doelstelling om een oneerlijke belasting - een belasting op het niet hebben van geld, een belasting die alleen moet worden betaald door mensen die een hypothecaire lening moeten aangaan en niet onmiddellijk de financiële middelen op tafel kunnen leggen om een woning te verwerven - af te schaffen, zij het via een iets eenvoudiger techniek, de techniek van het abattement.

We zijn van mening dat het hebben van een eigen woning de beste garantie is op woonzekerheid, de beste vorm van pensioensparen. Wie een eigen woning heeft, moet op zijn oude dag geen aanzienlijk deel van zijn pensioen spenderen aan huur.

Wij willen in deze economisch onzekere tijden gezinnen woonzekerheid bieden. We willen de stap naar een betaalbare woning iets kleiner maken, we willen met dit voorstel van decreet mensen aanmoedigen om te investeren in een eigen woning. Ik denk dat we dat met dit voorstel van decreet inderdaad doen. Vanaf 1 januari zullen alle mensen, vooral jonge gezinnen en starters, bij het kopen van hun woning een effectieve besparing doen van 1000 euro. Dat is toch een niet onaanzienlijk bedrag in deze tijden van dalende koopkracht. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Strackx heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte collega's, de Vlaamse Regering heeft altijd gezegd dat ze het bezit van een eigen woning wil aanmoedigen. Het is dan ook contradictorisch dat diezelfde regering nog steeds, tot op de dag van vandaag, een registratierecht heft op het vestigen van een hypotheek.

Het is absurd en onrechtvaardig dat iemand die geen geld heeft, hiervoor gestraft wordt met het betalen van registratierecht. Op die manier betaalt wie geen geld heeft, 1,3 percent belastingen meer dan iemand die wel geld heeft.

Vorige week kondigden de Vlaamse Regering en de meerderheid triomfantelijk aan dat het registratierecht op de inschrijving van een hypothecaire lening vanaf 1 januari 2009 zou worden afgeschaft. Dit is op zijn zachtst gezegd schromelijk overdreven, om niet te zeggen gelogen. De belasting op het niet hebben van geld is helemaal niet afgeschaft. Het registratierecht op de inschrijving van een hypothecaire lening is slechts heel gedeeltelijk en in een beperkt aantal gevallen verminderd.

Er zijn vier belangrijke tekortkomingen aan dit voorstel van decreet. Ten eerste: de vermindering is beperkt tot 1000 euro. Dat komt overeen met een registratierecht op een hypothecaire lening van 100.000 euro. Voor 100.000 euro koop je tegenwoordig in het beste geval een kleine bouwgrond of een half huis. Een eigenaardigheid aan het voorstel van decreet is dat iedereen 1000 euro krijgt, ongeacht de hoogte van het geleende bedrag. Voor wie bijvoorbeeld geld genoeg heeft en eigenlijk geen lening nodig heeft, volstaat het om een hypothecaire lening te nemen van bijvoorbeeld 1000 euro, om deze volledig terug te krijgen.

Ten tweede: de vermindering geldt enkel voor de eerste en enige woning. Dat geldt voor elk van de twee partners. De vermindering is niet combineerbaar met de meeneembaarheid van registratierechten hoewel dat er totaal niets mee te maken heeft. Het is niet omdat je ooit door omstandigheden je woning bent kwijtgeraakt en je nu een hypothecaire lening neemt om een ander huis te kopen of te bouwen, dat je daarvoor moet worden gestraft.

Ten derde: de vermindering geldt enkel voor wie na 1 januari 2009 een huis of een bouwgrond koopt en daarvoor een lenig afsluit. Wie al een bouwgrond had en een lening afsluit om te bouwen, of wie al een huis heeft en een lening afsluit om te verbouwen, betaalt nog altijd een belasting op het niet hebben van geld.

Ten vierde: wie een nieuw appartement of een sleutelklaar huis koopt samen met de bouwgrond, en voortaan ook 21 percent btw zal moeten betalen op de grond, in plaats van 10 percent registratierechten - we zullen het daar binnenkort nog over hebben, mijnheer de minister - en hiervoor een hypothecaire lening afsluit, wordt nogmaals gestraft, want deze mensen kunnen niet genieten van een abattement, dus ook niet van dit bijkomend abattement op het afsluiten van een hypothecaire lening. Men kan zich terecht afvragen wat het al dan niet vallen onder het btw-stelsel te maken heeft met het registratierecht op hypothecaire leningen. Wat hebben deze mensen in 's hemelsnaam misdaan dat ze boven op de btw nog de belasting op het niet hebben van geld moeten betalen?

Dit is dus zonder meer slecht decreetgevend werk. De reden van dit alles is de knullige manier waarop de Vlaamse meerderheid dit voorstel van decreet in mekaar geknutseld heeft. Het is en blijft een raadsel waarom de koppeling gemaakt is tussen de aankoop van een bouwgrond of een huis, de onroerendgoedtransactie en het vestigen van een hypotheek. Het een heeft immers niet noodzakelijk iets met het ander te maken. Men kan perfect geld nodig hebben om een huis te bouwen op een stuk grond dat men gekregen of geërfd of vroeger gekocht heeft. Men kan perfect geld nodig hebben om een huis dat men al bezit, te verbouwen, bijvoorbeeld wegens handicap. Het is alsof men zou zeggen: we willen het kindergeld verhogen, weet je wat we doen: we zullen de BIV op gezinswagens verlagen! Volgens deze filosofie is dit voorstel van decreet gemaakt.

Nochtans lag en ligt er een alternatief op tafel, dat al deze nadelen niet heeft en een echte afschaffing van de belasting op het niet hebben van geld als gevolg heeft, namelijk stuk 1673. Een afschaffing van de hypotheekrechten door een wijziging van artikel 87 was de meest rechtvaardige en voor de hand liggende oplossing geweest.

Wat men tijdens de hoorzitting zoal aan bezwaren is komen debiteren, tart alle verbeelding. Wat de sprekers daar zeiden, was vaak ook nog onjuist, maar de voorzitter verbood me in discussie te treden met de sprekers: ze mochten komen vertellen wat ze wilden en mochten niet worden tegengesproken.

Een correcte regeling via artikel 87 zou volgens de sprekers te moeilijk te begrijpen en te ingewikkeld zijn voor de mensen - alsof de decreetgever zich daar in het verleden ooit om heeft bekommerd. Is het Energieprestatiedecreet misschien duidelijk en niet te ingewikkeld voor de mensen? Of de milieuwetgeving, of de decreetgeving met betrekking tot de ruimtelijke ordening, en ga zo maar door? Neen, dit is te moeilijk.

Geachte leden, wij zullen dit voorstel van decreet goedkeuren. Mijnheer Van Rompuy, we zullen dat echter enkel en alleen doen omdat iets altijd beter is dan niets. (Opmerkingen van de heer Eric Van Rompuy)

Mijnheer Van Rompuy, wat ik eigenaardig vind, is dat alle mensen uit alle fracties me zijn komen zeggen dat ik eigenlijk gelijk heb. Ze hadden ook liever het andere gewild, stelden ze, maar iets is beter dan niets en ze hebben dit dan maar moeten aannemen. Als iedereen vindt dat dit via artikel 87 moet worden geregeld, dan vraag ik me af wie heeft beslist dat het op deze manier moet gebeuren. Het is en blijft bijzonder jammer dat de Vlaamse Regering nog liever kiest voor slechte en onrechtvaardige decreetgeving dan te moeten toegeven dat het voorstel van de oppositie beter is.

Het gaat me er niet om per se gelijk te willen hebben: mijn enige bekommernis is goede decreten en goede regelingen te hebben. Met dit voorstel van decreet hebben we dat duidelijk niet. Het schaft de belasting op het niet hebben van geld niet af, en stuk 1673 doet dat wel. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Gabriels heeft het woord.

De heer Strackx heeft een vrij selectief verslag gebracht van wat er in de commissie is gebeurd. Hij heeft zelf gevraagd dat een vertegenwoordiger van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat en een topambtenaar van de administratie zouden komen. Zij hebben duidelijk een positieve balans opgemaakt van wat voorligt, en een negatieve balans van het voorstel dat hij heeft ingediend.

Dat is de realiteit, en niet wat hij ons voorhoudt. (Applaus van de heer Eric Van Rompuy)

De heer Van den Heuvel heeft het woord.

Ik wil me aansluiten bij de woorden van mevrouw Hostekint. Ik zal niet alles herhalen wat ze heeft gezegd, maar voor onze fractie is het natuurlijk ook heel belangrijk dat dit voorstel van decreet wordt goedgekeurd.

Het strookt ook met onze filosofie dat het eigenaarschap van een woning moet worden bevorderd. Deze regering heeft de voorbije jaren al diverse initiatieven in die zin genomen. Dit is dan het sluitstuk. We kunnen er volledig achter staan. Eigenaar zijn van een woning zorgt immers voor zekerheid in het leven, is duurzaam en eveneens een goede vorm van pensioensparen.

Daarom steunen we dit voorstel ten volle, ook omdat het administratief het meest eenvoudige voorstel is. We hebben hier regelmatig de mond vol van vereenvoudiging, van het goedkeuren van duidelijke en heldere decreetteksten, zodat we de zaken niet te moeilijk maken voor de Vlaming. Welnu, dit voorstel is een eenvoudige oplossing, die tegemoetkomt aan de principes en de intentie van de indieners.

Mevrouw Eeckhout heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte leden, ik sluit me eveneens aan bij het betoog van mevrouw Hostekint en van de heer Van den Heuvel. Ik zal het al evenmin herhalen. Met dit voorstel van decreet geven we volledige uitvoering aan de doelstelling van het regeerakkoord.

De doelgroep die we bereiken met het abattement, is nagenoeg dezelfde als deze vermeld in het regeerakkoord. Het is een derde stap in het vereenvoudigen van de verwerving van een woning. Onze minister heeft reeds een en ander gedaan aan de registratierechten van de aankoop via een abattement en via de verlaging van de successierechten. Dit derde deel sluit daar volledig bij aan. Het was helemaal de intentie om dat te doen. We doen dat op een manier dat het heel goed aansluit bij het regeerakkoord. Het voorstel van het Vlaams Belang gaat veel ruimer en beperkt zich niet tot de doelgroep. Wij wensen vooral de mensen die een eerste woning aankopen, een voordeel van 1000 euro te bezorgen. Daarom sluit ik me aan bij mijn twee collega's. Open Vld staat helemaal achter dit voorstel van decreet.

Minister Van Mechelen heeft het woord.

Mevrouw de voorzitter, dames en heren, sinds 1 januari 2002 is Vlaanderen verantwoordelijk voor nogal wat gewestbelastingen. Het minste wat we kunnen zeggen, is dat we daar nuttige dingen mee gedaan hebben. We hebben wat vastgoed betreft tot 1 februari 2002 de tarieven van de registratierechten verlaagd met betrekking tot onroerende goederen van 12,5 naar 10 en van 6 naar 5.

Vanmorgen hebben we het ontwerp van decreet over de tarieven voor de vastgoedmakelaars en de beroepspersonen besproken. Die gaan we verminderen van 5 naar 4. (Opmerkingen van de heer Jan Peumans)

Ik was hier om 10 uur, mijnheer Peumans. Naast de voorzitter zijn daar weinig getuigen van, maar ik was aanwezig. Wat had u nu gedacht?!

Dat siert u, mijnheer de minister. Proficiat.

We hebben het systeem voor de onroerendgoedstarters op 1 januari 2007 verhoogd van 12.500 naar 15.000 euro. Het principe van de meeneembaarheid is ingevoerd. Ik herinner mij als was het gisteren dat dat een vreemde duif was in de vastgoedsector. Intussen weet iedere jongere persoon dat dit de oplossing is voor veel problemen. Daarnaast hebben we de schenkingen van bouwgronden verlengd van 31 december 2005 naar 31 december 2009. Tot slot, en ik was zelf lijdend voorwerp van deze aangelegenheid, hebben we de laatste onrechtvaardigheid opgelost met betrekking tot de successierechten op de gezinswoning in het voordeel van de langstlevende partner.

De Vlaamse Regering verwelkomt het initiatief van collega Hostekint van harte. Ook hiermee zetten we een stap vooruit. Zij biedt een heel pragmatische oplossing om de kost van een hypothecaire lening via een ondertussen ingeburgerd instrument, zijnde het abattement, heel eenvoudig te verhogen om dat op te lossen. De regering gaat dat volmondig steunen. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Peumans heeft het woord.

Wij steunen dat voorstel van decreet ook heel graag. Toen we nog in de meerderheid zaten, hebben we het helpen voorbereiden. Wij staan daar 100 percent achter. (Applaus van de heer Ludo Sannen)