Report plenary meeting

De heer Daems heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, dames en heren, dit is niet mijn eerste vraag over luchtvervuiling, en het zal evenmin de laatste zijn. De cijfers voor dit jaar over bepaalde vormen van vervuiling bewijzen dat de toestand nu al ernstige proporties begint aan te nemen.

Ik heb gisteren de website van IRCEL nog eens geconsulteerd. Op 17 van de 47 meetpunten voor fijn stof is de wettelijke grenswaarde voor de concentratie in de lucht overschreden. Van die 17 meetpunten liggen er 13 in Vlaanderen.

Van die zeventien meetpunten die over de limiet zijn gegaan, mijnheer de minister, zijn er bovendien elf punten die vandaag, op 24 mei 2006, al nagenoeg even veel overschrijdingen hebben als in 2005 over een heel jaar. We weten allemaal goed genoeg dat het dan vooral gaat over de stedelijke kernen van Gent en Antwerpen, de havengebieden en een paar industriële assen en verkeersassen zoals Brussel-Willebroek en de wegen naar West-Vlaanderen, Roeselare. Met andere woorden, mijnheer de minister, ons krediet voor een jaar zuivere lucht is eigenlijk na een half jaar zowat opgebruikt.

Ik ga niet meer herhalen wat ik vorige keer uitgebreid uit de doeken heb gedaan over de gezondheidsgevolgen die verbonden zijn aan die vervuiling door fijn stof. Ik denk dat iedereen die gezondheidsrisico´s ondertussen wel kent. Het was daarom ook hoog tijd dat deze Vlaamse Regering een actieplan voorstelde met betrekking tot de luchtvervuiling. Zeker de maatregelen in verband met fijn stof moesten en moeten in een hogere versnelling geraken.

Mijnheer de minister, u hebt vorige week in dat plan aangekondigd op een aantal autosnelwegen in Vlaanderen een tijdelijke snelheidsverlaging in te voeren vanaf het moment dat de fijnstofconcentratie twee dagen boven de wettelijke grenswaarden uitkomt. Op zich is dat een initiatief dat we kunnen ondersteunen, alleen vinden we het verwonderlijk dat het slechts gaat om tijdelijke maatregelen op het moment van die overschrijding. Ik denk dat u bovendien goed genoeg weet, mijnheer de minister, dat maatregelen op het moment dat er te veel smog in de lucht hangt, wel eens een tegenovergesteld effect zouden kunnen hebben voor sommige andere parameters, en ik denk hierbij vooral aan ozon. Die maatregelen kunnen dus leiden tot meer ozon, tot meer vervuiling en dus tot meer problemen met de luchtwegen.

Mijnheer de minister, tijdelijke maatregelen alleen zijn dus onvoldoende met betrekking tot het verkeer. Er is een meer structureel beleid nodig, trouwens niet alleen met betrekking tot verkeer en transport, maar ook met betrekking tot industrie en huishoudens. Als ik de heer Martens vorige week goed heb begrepen, dan deelt de s.pa-fractie onze analyse. Bovendien tonen de experimenten in Nederland aan dat zones van 80 kilometer per uur rond enkele grote steden wel effectief de luchtkwaliteit ten goede komen en bovendien, niet overal maar in het algemeen wel, files verminderen. Ook Brussel is momenteel bezig een plan op poten te zetten dat - ik denk dat dit toch wel mag worden gezegd - iets verder gaat dan het actieplan ´Fijn stof´ dat Vlaanderen voorstelt.

Mijnheer de minister, ik zou u dan ook graag de volgende vragen stellen. Waarom kiest u niet voor meer structurele maatregelen met betrekking tot het verkeer? Waarom gaat u niet iets verder met betrekking tot het openbaar vervoer? Waarom komt er geen permanente snelheidsverlaging op de ringwegen in de buurt van grote steden waar de luchtvervuiling vandaag al zeer kritische drempels heeft bereikt?

Mijnheer de minister, bent u zich bewust van het feit dat dergelijke tijdelijke maatregelen, dergelijke noodmaatregelen genomen vanaf het moment dat de smogalarmgrens wordt overschreden, bijvoorbeeld voor een parameter als ozon, wel eens een averechts effect kunnen hebben en eigenlijk dus meer kwaad dan goed zouden kunnen doen?

Minister Peeters heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, collega's, ten eerste heb ik begrepen dat de maatregelen die we vorige week hebben bekendgemaakt door de heer Daems worden toegejuicht en dat hij daar verheugd over is. Ik zal dit moment koesteren. Het is evident dat Groen! zegt blij te zijn dat ik deze maatregelen heb genomen.

Ik heb gezegd dat het hoog tijd was voor die maatregelen.

Het is ook hoog tijd dat u - terecht - het beleid positief benadert. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Er is natuurlijk de vraag of het glas halfvol of halfleeg is. Wanneer u zegt dat dit een maatregel die zich alleen in bepaalde omstandigheden zal manifesteren, dan is dat juist. Het is echter niet juist te denken dat wij ons alleen tot deze maatregelen zouden beperken. U verwijst zelf naar het actieplan ´Fijn stof´ dat ik vorig jaar met mijn collega, minister Tobback, op het federale niveau heb afgesloten en waarin natuurlijk ook nog andere maatregelen zijn opgenomen. Die maatregelen zullen ook verder worden uitgevoerd, niet alleen wat het verkeer maar ook wat de andere actoren inzake het fijn stof betreft.

Mijnheer Daems, u hebt terecht gezegd dat het niet de eerste keer is dat u hier een terechte vraag over dit dossier hebt gesteld. Ik heb in het verleden al gezegd dat we de roetfilter voor vrachtwagens zullen stimuleren. Bij de begrotingscontrole heb ik daarvoor samen met minister Moerman een bedrag van 4 miljoen euro gekregen voor 2006. We zijn nu volop aan het werk om een en ander te concretiseren, zodat de ecologiepremie voor vrachtwagens ook werkelijk kan worden gegeven. Met de sector van de binnenvaart zullen we bovendien duidelijke afspraken maken.

Ik vind het zeer eigenaardig dat er op het federale niveau een milieuinvesteringsaftrek is die niet van toepassing is op het versneld aankopen van zeer ecologische motoren voor vrachtwagens en ook niet op de roetfilter. We moeten deze kwestie dus verder bespreken met de federale overheid en tamelijk snel een aantal dingen realiseren.

Ook op Europees niveau moeten we bijkomende initiatieven nemen. Ik denk daarbij aan strengere emissienormen voor vrachtwagens na 2008 en het invoeren van stoffilters voor alle wagens.

Mijnheer Daems, in verband met het eerste deel van uw vraag wil ik opmerken dat het om een terechte tijdelijke maatregel gaat. Hij treedt in werking als er een piek van fijn stof is, en hij houdt in dat we op dat ogenblik de maximumsnelheid verlagen tot 90 kilometer per uur. Het is uiteraard zeer belangrijk dat we een maximale doorstroming kunnen garanderen. Mijn Nederlandse collega heeft in de Tweede Kamer nog niet zo lang geleden gezegd dat de maximumsnelheid van 80 kilometer per uur op een aantal plaatsen zal worden geschrapt en zal worden vervangen door een maximumsnelheid van 100 kilometer per uur omdat de doorstroming niet langer is gegarandeerd.

Het tweede deel van uw vraag had te maken met de ozonproblematiek. Ik denk dat het verlagen van de snelheid geen positief effect heeft op de piek. We moeten deze problematiek dus op langere termijn bekijken. Er moeten natuurlijk ook nog andere maatregelen worden genomen om de ozonvervuiling aan te pakken.

Het dossier over de luchtkwaliteit is een zeer ernstig dossier. We moeten maatregelen nemen. We hebben er vorige week een genomen, maar er zullen er nog volgen. Een aantal van die maatregelen zullen structureel zijn.

Mijnheer Daems, u weet ook dat de problematiek van het fijn stof en van de ozonvervuiling moeilijk en complex is. Vlaanderen moet niet als enige verantwoordelijkheid opnemen. Indien de wind uit het oosten komt, kunnen we een piek verwachten. U kent het probleem. Ik heb al contacten gehad met mijn Nederlandse collega en met mijn collega uit Noord-Rijnland-Westfalen om na te gaan welke maatregelen daar worden genomen. Dat is een goede basis voor verder overleg.

Ik heb begrepen dat u deze tijdelijke maatregel toejuicht en dat u samen met mij pleitbezorger bent van structurele maatregelen. Ik zal die nemen. (Applaus bij CD&V)

Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. Toch wil ik nog enige duiding geven bij uw interpretatie van mijn vraag. Voor mij is het glas helemaal nog niet halfvol. Er is nog heel wat werk aan de winkel. Ik vind het inderdaad lovenswaardig dat u hebt nagedacht over snelheidsverlaging, terwijl u er enkele maanden geleden in het debat toch wel een iets andere mening op nahield. Het lijkt me nuttig om van deze tijdelijke maatregel een permanente maatregel te maken. De situatie in Vlaanderen is vandaag immers zeer acuut. Ik vind het dan wat gemakkelijk te zeggen dat u die tijdelijke maatregelen eerst zult evalueren en dan eventueel zult bijsturen. De situatie in Vlaanderen is zo dramatisch bij zowat alle concentraties van industrie en verkeer, dat deze tijdelijke maatregelen helemaal niet voldoen.

Hetzelfde geldt voor de roetfilters. Ook daar is een nuttige aanzet gegeven, maar ik vraag me af of de steunmaatregelen die u zult nemen ten behoeve van de vrachtwagensector wel hun doel zullen bereiken. De maatregelen zullen immers helemaal niet de kosten dekken. Bovendien is het betreurenswaardig dat u niet, zoals men dat in Nederland wel doet, in steunmaatregelen voorziet voor mensen die een roetfilter willen installeren in het privé-personenvervoer.

Mijnheer de minister, dit zijn dus nuttige aanzetten, maar als we de kaart van Vlaanderen bekijken en de mogelijke gevolgen voor de gezondheid in overweging nemen, dan blijkt de situatie zo acuut te zijn dat ik deze maatregelen allesbehalve voldoende vind.

Ik maak hieruit op dat er verschillende schakeringen van groen zijn. Zo heb ik begrepen dat de burgemeester van Zwijndrecht uitermate tevreden is.

Doorstroming is erg belangrijk. Vanaf het ogenblik dat er files ontstaan, is er een probleem. Dat moeten we dus zeer zorgvuldig bekijken, zodat het niet contraproductief is.

Ik ga ervan uit dat er, zoals ik heb aangekondigd, nog bijkomende maatregelen zullen worden genomen om dit probleem aan te pakken. Ik ga ervan uit dat u daar dan opnieuw een vraag over zult stellen, wanneer het zover is.