Report plenary meeting

De heer Van Overmeire heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, vorige zondag werd in Montenegro een referendum gehouden over de toekomst van het land. De opkomst lag heel hoog: 86 percent van de Montenegrijnen nam deel aan het referendum en 55,5 percent stemde voor onafhankelijkheid. Daarmee werden de twee vooropgestelde drempels - een opkomst van 50 percent en 55 percent voorstanders van onafhankelijkheid - probleemloos gehaald en kan Montenegro het rijtje van onafhankelijke staten vervoegen.

Mijnheer de minister, ik wil het niet hebben over de achterliggende vraag of de Serviërs en de Montenegrijnen - ondanks het feit dat ze dezelfde taal spreken en dezelfde godsdienst hebben - één of twee naties vormen. Daarover hoeven wij hier in Vlaanderen niet echt een mening te hebben.

Het Westen en Europa hebben Montenegro altijd gesteund, zolang in Belgrado Milosevic aan de macht was. Toen Milosevic ten val kwam, nam men een bocht van 180 graden en ging Europa op de rem staan voor de onafhankelijkheid van Montenegro. Het is eigenlijk merkwaardig dat ook landen die nog niet zo lang geleden in dezelfde situatie zaten - Estland, Letland, Litouwen, Tsjechië, Slowakije en Slovenië - en tien tot vijftien jaar geleden ook werden aangemaand om niet te snel te gaan met de stap naar onafhankelijkheid, zich in het Europese standpunt kunnen vinden. Maar dat is blijkbaar de manier waarop het spel wordt gespeeld.

Servië-Montenegro werd in een onwerkbaar federalisme met twee geduwd. Collega's, we moeten niet naar de Balkan gaan om te weten dat een federalisme met twee in se onwerkzaam is. Uiteindelijk konden de twee republieken het zelfs niet eens worden over de muziekgroep die de unie op het Eurovisiesongfestival zou vertegenwoordigen.

Artikel 25 van het unieverdrag gaf aan de twee republieken de mogelijkheid om na drie jaar de unie op te zeggen door middel van een referendum. Montenegro heeft nu gebruik gemaakt van die optie.

Collega's, enkele weken geleden konden we in de commissie voor Buitenlands Beleid van gedachten wisselen met de ambassadeur van de unie. Zij wees erop dat er in Montenegro nogal wat irritatie bestond over het feit dat de Europese Unie niet alleen een opkomst van 50 percent vroeg, maar ook een drempel van 55 percent voorstanders van onafhankelijkheid vroeg. Iemand met een slecht karakter zou kunnen zeggen dat de Europese Unie hier criteria oplegt die ze zelf niet naleeft. Ik verwijs naar het referendum in Spanje over de Europese grondwet, waarvoor de opkomst slechts 42 percent bedroeg. Naar Europese normen zou dat referendum ongeldig zijn. Voor het tweede referendum in Ierland over het Verdrag van Nice was de opkomst 49,4 percent. Volgens dezelfde normen zou ook dat referendum ongeldig zijn.

Mijnheer de minister, het belangrijkste is dat in Europa, op amper een uur vliegen, een tweeledige federatie werd opgeheven op een vreedzame, democratisch gelegitimeerde en door de internationale gemeenschap aanvaarde manier. Na de splitsing van Tsjechoslowakije werd voor Vlaanderen een nieuw voorbeeld op de kaart gezet.

Collega's, dat feit, het belang van een stabiele westelijke Balkan en het feit dat de republiek Montenegro, vergeleken met de buurlanden Kosovo, Macedonië en Servië, uit de etnische problemen is kunnen blijven en een voorbeeld kan zijn voor de hele regio, zijn argumenten om vanuit Vlaanderen zo snel mogelijk een samenwerking met Montenegro op te starten.

Mijnheer de minister, in een persmededeling van uw partij wordt gepleit voor een actieve en brede steun aan de republiek Montenegro. Collega's, de constellatie van de planeten is buitengewoon gunstig. Een tweeledige federatie werd opgeheven en we hebben een minister van Buitenlands Beleid van wie de partij pleit voor het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, niet alleen van de Vlamingen, maar ook van andere volkeren.

Mijnheer de minister, ik kijk met belangstelling uit naar uw plannen. Ik veronderstel dat het felicitatietelegram richting Podgorica al lang is vertrokken. Welke aandacht wilt u binnen uw buitenlands beleid aan Montenegro geven? Aan welke vormen van samenwerking denkt u als u de banden met Montenegro wilt verstevigen? (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister Bourgeois heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer Van Overmeire, Montenegro heeft inderdaad beslist om een einde te maken aan de unie met Servië. Ik kan het vreedzame en democratische onafhankelijkheidsproces alleen maar toejuichen.

Sommigen doen daar een beetje smalend over, maar het is bewezen dat ook kleine naties welvarend kunnen zijn en een toekomst kunnen opbouwen in een geglobaliseerde wereld. De enige voorwaarde daartoe is dat ze een open geest hebben. De eerste signalen zijn positief. Montenegro zegt dat het zich wil inschrijven in een groter geheel. Het wil toetreden tot de Navo en de EU. Economisten hebben wereldwijd al aangetoond dat ook kleine naties een prachtige toekomst kunnen hebben, precies op voorwaarde dat ze in die wereldwijde open economie inschrijven en open grenzen hebben. Ik ben blij met die signalen.

Men doet soms een beetje smalend over de balkanisering. Een land kan volgens mij beter opstappen uit een conflictueel samenlevingsverband en opgaan in een groter geheel dan contraproductief verder samen te werken.

Vlaanderen heeft uiteraard geen officiële samenwerking met Montenegro aangezien het deel uitmaakte van de unie met Servië. Het land is trouwens nog niet erkend als staat, dat moet nog gebeuren. Ik heb de ambassadrice van Servië-Montenegro een jaar geleden ontmoet. Zij is ook te gast geweest in de commissie. Ze is van Montenegro en heeft een constructieve kijk op evolutie ter plaatse. Ik ga haar uitnodigen, vragen naar de toestand, of zij de unie blijft vertegenwoordigen of dat ze later Montenegro zal vertegenwoordigen. Ik wil met haar peilen naar mogelijke vormen van samenwerking, voor zover zij daar nu al toe gemachtigd is.

Ik wil Montenegro meehelpen om stabiliteit te creëren en de Vlaamse expertise delen. Wij zijn sterk in bestuurszaken. Good governance zal daar een prioriteit zijn, net zoals de strijd tegen de corruptie en een integriteitsbeleid. Er moeten mogelijkheden zijn om tot samenwerking te komen tussen Montenegro en Vlaanderen. Dat is de eerste stap die ik wil zetten.

Montenegro dient zijn aanvraag tot erkenning in. Ik zal intussen de nodige nuttige contacten leggen om een beleid voor te kunnen bereiden om met die jonge kleine natie samen te werken. (Applaus bij CD&V en de N-VA)

Ik dank u voor uw antwoord, mijnheer de minister. Zoals u misschien weet, is de commissie voor Buitenlands Beleid van plan om Montenegro eind oktober te bezoeken. We willen de toestand daar bekijken. Montenegro zou een uitstekende partner zijn voor Vlaanderen. Het heeft alle troeven in handen om uit te groeien tot een relatief welvarend en stabiel land. Het kan een voorbeeld worden voor de buurlanden Kosovo en Macedonië en zelfs voor Servië. Ik hoop dat uw eerste contacten tot een positief resultaat leiden en dat we tot een hechte samenwerking kunnen komen.