Report plenary meeting

De heer Tavernier heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, ik wou dat u ook eens een links-groene bocht nam in verband met het stemrecht voor niet-Belgen. Het gaat over een recht, niet over een plicht.

In het rapport van de wijzen is er sprake van belangrijke normen en waarden. Democratie is een belangrijke waarde die verkiezingen en de deelname daaraan veronderstelt. In dat kader is het belangrijk dat niet-Belgen op een degelijke en gelijkmatige manier worden geïnformeerd over hun recht om deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen.

In het antwoord op een eerdere vraag die ik u heb gesteld, verklaarde u dat u de gemeentebesturen bij omzendbrief enkel wees op hun plicht om te informeren. Voor de rest nam u geen initiatief. Vier maanden na uw antwoord op mijn vorige vraag is de situatie op het terrein helemaal anders. Uw omzendbrief was immers heel algemeen en liet voor de gemeentebesturen alle mogelijkheden open. Dat betekent dat het ene gemeentebestuur in zijn informatieblad ergens een artikel publiceerde waarin werd gewezen op het stemrecht voor niet-Belgen terwijl een ander gemeentebestuur degelijk informeerde en een brief stuurde naar de niet-Belgen die in aanmerking komen om te stemmen. Daarin werd hen uitgelegd dat zij zich eerst moeten laten registreren om te kunnen deelnemen aan de verkiezingen. Deze laatste methode die in een aantal ook grotere steden en gemeenten wordt toegepast, is de juiste. Jammer genoeg stel ik vast dat er in sommige andere steden en gemeenten helemaal geen inspanningen worden gedaan.

Mijn vraag blijft dan ook, mijnheer de minister, of u nu eindelijk uw verantwoordelijkheid zult opnemen door zelf een actiever informatiebeleid te voeren ten aanzien van de niet-Belgen die in aanmerking komen om te stemmen. Zult u de gemeentebesturen erop wijzen dat hun informatiebeleid actiever moet gebeuren en dat het niet volstaat om een melding op te nemen in het gemeentelijk informatieblad of op de website? Ik wijs daarbij op het belang van de democratie en de democratische waarden voor de inburgering.

Minister Keulen heeft het woord.

Mijnheer Tavernier, u hebt me al tweemaal een vraag gesteld over hetzelfde onderwerp. Ik heb altijd heel duidelijk het standpunt van de Vlaamse Regering meegedeeld. De lokale besturen krijgen de opdracht om niet-EU-burgers op hun grondgebied te informeren over het recht dat zij hebben om zich als gemeentekiezer te laten registeren. Het lokale bestuur staat immers het dichtst bij de mensen, ook bij de niet-EU-burger. Vaak is het lokale bestuur de enige overheid die de niet-EU-burger kent.

We hebben geen nationale campagne gevoerd. De Waalse Regering heeft dat wel gedaan en het resultaat was dat 69 niet-EU-burgers zich hebben laten registeren als gemeentekiezers. Dat is een zeer bescheiden resultaat.

Het punt is dat die mensen ook zelf de stap moeten zetten om zich te laten registreren. De niet-EU-burger moet ook zelf gemotiveerd zijn om zich als gemeentekiezer te laten inschrijven. Hij moet dat engagement zelf opbrengen. Wij kunnen dat niet in zijn of haar plaats doen.

Ik stel vast dat de gemeentebesturen op het terrein wel hun verantwoordelijkheid nemen. De mensen hebben de kans tot 31 juli om zich als gemeentekiezer te laten registreren. Ze hebben dus nog bijna 3 maanden.

Hoe we de zaak ook keren of draaien, de politici en de media zijn heel erg bezig met die gemeenteraadsverkiezingen. Bij de mensen is dat nog niet het geval.

Mijnheer de voorzitter, geachte collega's, we hebben het hier over 43.883 niet-EU-burgers op een totaal kiezerskorps van 4.649.256 mensen. Het aantal niet-EU-burgers bedraagt dus iets minder dan 1 percent.

Mijnheer Tavernier, qua informatie gebeurt er heel veel. U zegt dat de lokale besturen daar losjes over gaan. Ik zet me daartegen af. U geeft vaker die klassieke benadering, waarbij de lokale besturen een beetje worden beschouwd als raden die hun bestuursverantwoordelijkheid minimalistisch invullen. In Antwerpen en Gent wordt die vrij maximaal opgenomen. Alle niet-EU-burgers die kiesgerechtigd zijn, worden persoonlijk aangeschreven. Er werden affiches uitgehangen om mensen te informeren over hun recht om zich als gemeentekiezer te laten registreren. Ook via de lokale media worden die mensen geïnformeerd. De stedelijke infobladen worden daar eveneens voor ingeschakeld. Sommige besturen nemen dan weer andere initiatieven. Ze nemen echter allemaal hun verantwoordelijkheid.

Naast de lokale besturen is ook de integratiesector heel intensief bezig om die mensen te informeren over hun rechten als gemeentekiezer. Het Vlaams Minderhedencentrum zet zich eveneens in.

Heel wat instanties houden zich met de zaak bezig. We kunnen dan ook niet zeggen dat de betrokkenen niet op de hoogte zijn gebracht of dat ze niet weten wat hun rechten zijn. Vandaag zijn er in Vlaanderen veertien niet-EU-burgers die zich als gemeentekiezer hebben laten registreren. Het gaat om een voorlopig aantal. We horen van de lokale besturen dat de zaak in beweging komt. Er zal zeker volk bijkomen.

Vlaanderen neemt eveneens volop zijn verantwoordelijkheid. Voor de allereerste keer in de geschiedenis van de gemeenteraadsverkiezingen is er een website: www.vlaanderenkiest.be. Daar kunnen mensen terecht voor werkelijk alle vragen over de verkiezingen voor zowel de gemeenteraden als de provincieraden. Daarnaast is er de Vlaamse Infolijn. Mensen die niet over internet beschikken, kunnen hun vragen telefonisch stellen.

Ten slotte houden ook de politieke partijen zich met de zaak bezig, al was het maar omdat zij kiezers willen aantrekken. Ze nemen hun verantwoordelijkheid op.

Mijnheer Tavernier, men kan echter niet om de kern heen. De doelgroep zelf - de niet-EU-burger - moet ook zelf gemotiveerd zijn om zich als kiezer te laten registreren, om zelf ook de stap te zetten naar het stadhuis. Dat engagement kan hij alleen opbrengen. Die zaak kan niet worden toegewezen aan derden, laat staan aan de overheid.

Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is wat gemakkelijk om het naar de gemeenten door te schuiven. Ik heb niet gezegd dat de gemeenten nooit hun verantwoordelijkheid opnemen. Ik heb duidelijk het onderscheid gemaakt tussen gemeenten waar het op een goede manier gebeurt, zoals Antwerpen en Gent, en andere waar het nauwelijks gebeurt, zoals Mechelen en Aalst. Als ik zie welk belang u in het kader van inburgering hecht aan democratie, dan moet er in alle gemeenten een actief beleid worden gevoerd dat niet afhankelijk is van de wil van gemeenten. Als het maar gaat om 43.000 mensen, dan is het lokale niveau volgens mij in staat om die inspanning te leveren. Een meer dwingende richtlijn van uwentwege zou dan ook niet misplaatst zijn.

Mijnheer Tavernier, de lokale besturen hebben wat dat betreft van ons een opdracht gekregen en ze moeten dus hun verantwoordelijkheid opnemen. Ook de integratiesector en het Vlaams Minderhedencentrum zijn daarmee bezig. Er is ook lange tijd een pleidooi geweest voor een nationale campagne. In Wallonië heeft dat het bescheiden resultaat opgeleverd van 69 geregistreerde kiezers van niet-EU-oorsprong.