Report plenary meeting

Bespreking

Dames en heren, de bespreking is geopend.

Mevrouw Hostekint, verslaggever, heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, geachte leden, de Commissie voor Wonen, Stedelijk Beleid, Inburgering en Gelijke Kansen heeft dit voorstel van decreet besproken op 9 maart 2006. Het voorstel van resolutie komt in de plaats van twee andere voorstellen van resolutie, die werden ingetrokken door de respectieve indieners: de heer Roegiers en anderen, en de heer Schueremans en anderen.

Het voorstel van resolutie werd in de commissie achtereenvolgens toegelicht door de heer Gatz en de heer Roegiers. De heer Gatz haalde de twee hoofdpunten van het voorstel van resolutie aan, namelijk de aanvaarding en de gelijkschakeling van holebi's. Hij wilde het vooral over het tweede punt hebben. De samenleving moet er zich immers van bewust worden dat er personen bestaan met allerlei seksuele geaardheden. Het aantal holebi's wordt geschat op 5 à 10 percent van de bevolking. Mensen die geen holebi's in familie of vriendenkring hebben, vormen dus een uitzondering.

Er bestaat bij veel holebi's, vooral dan bij jongeren, een probleem van zelfaanvaarding. Zo wijst een studie uit dat een kwart van de lesbiennes op jongere leeftijd ooit een zelfmoordpoging ondernam, terwijl het bij heteroseksuele jongeren gaat over 'slechts' 5 percent.

Volgens de heer Gatz kan men echter niet zeggen dat er de laatste jaren niets is gebeurd. Hij verwees in dat verband naar de openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht. Volgens hem is het echter nog altijd een onvoltooid proces. Hij wees erop dat in grote delen van de wereld - minstens tachtig staten - homoseksuele handelingen nog altijd bij wet verboden zijn en als een misdrijf worden beschouwd.

Het voorstel heeft derhalve ook een internationale betekenis.

In het voorstel, dat overigens niet de bedoeling heeft homoseksualiteit als norm te propageren, zo benadrukte hij, wordt tevens de instelling gevraagd van een nationale dag ter bestrijding van homofobie. De indieners willen zo'n dag op 17 mei, de dag waarop de algemene vergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit heeft geschrapt van de lijsten van geestesziekten.

Er bestaan hardnekkige vooroordelen tegenover holebi's, alsmede onbegrip, wettelijke problemen en ongelijkheid. De Vlaamse Gemeenschap kan en moet een voortrekkersrol spelen in het wegwerken van die discriminatie, aldus de heer Gatz.

Een ander punt uit het voorstel is het vergroten van de kennis over het thema. Het wetenschappelijk onderzoek kan daarbij een zeer belangrijke steun zijn. Het voorstel is ook gericht tot de media. Er wordt volgens de spreker nog altijd te veel in clichés bericht over holebi's. De indieners van het voorstel willen dan ook dat homoseksualiteit in al zijn facetten als normaal wordt beschouwd in de samenleving. Ook in het onderwijs willen de indieners het thema aan bod laten komen op een meer genuanceerde manier.

De heer Roegiers wees in zijn toelichting op een ander belangrijk aspect van het voorstel van resolutie: het bevorderen van een sfeer van gelijkheid voor holebi's op de arbeidsmarkt. Een aantal studies tonen aan dat er heel wat werknemers op de arbeidsvloer hun seksuele geaardheid verbergen uit schrik voor de reacties van hun collega's. In het voorstel van resolutie wordt gevraagd dat een algemeen tolerant klimaat zou worden gecreëerd in de bedrijven, waarbij de geaardheid van de werknemers van generlei belang is.

De heer Roegiers vroeg ook een specifieke benadering van drie categorieën in de holebigemeenschap: oudere holebi's, allochtone holebi's en holebi's met een handicap. Onder oudere holebi's zijn meer en meer mensen stilaan toe aan een rust- of verzorgingsinstelling. Uit een eigen rondvraag van de heer Roegiers bleek dat bij de inschrijving hun geaardheid geen probleem meer vormt, maar er zich vaak toch problemen voordoen na de opname. Immers, de medebewoners staan soms onwennig of vijandig tegenover holebi's.

Een andere belangrijke subgroep zijn de allochtone holebi's. De heer Roegiers stelde vast dat vooral in de Maghrebijnse gemeenschappen het aanvaarden van homoseksualiteit bijzonder moeilijk ligt. De indieners van het voorstel van resolutie vragen dat de overheid daar bijzondere aandacht voor zou hebben. Ook holebi's met een handicap zijn een vaak vergeten groep. Voor hen wordt in het voorstel van resolutie een actieve samenwerking gevraagd tussen de overheid, de holebi-organisaties en organisaties die zich het lot aantrekken van mensen met een handicap.

De heer Roegiers bracht tevens de groep van gescheiden holebi's met kinderen en de ouders van holebi's onder de aandacht. Ten slotte behandelde hij het onderwerp veilig vrijen. Campagnes voor veilig vrijen blijven belangrijk om 'condoommoeheid' zowel bij holebi's als bij hetero's tegen te gaan.

Bij de bespreking verklaarden zowel CD&V als de N-VA het voorstel ten volle te steunen. Mevrouw Van Steenberge van het Vlaams Belang zei niet op dezelfde golflengte te zitten als de andere sprekers. Ze merkte op dat het instellen van een nationale dag tegen homofobie reeds vorig jaar is gerealiseerd door de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Zij was er bovendien niet van overtuigd dat het voorstel zal bijdragen tot het gelijkekansenbeleid.

Ook meende ze dat de titel van het voorstel de inhoud ervan niet dekt. Volgens de titel gaat het om de maatschappelijke aanvaarding van holebi's, maar wordt in het voorstel vooral gewezen op de betreurenswaardige toestanden in het buitenland. Mevrouw Van Steenberge vond bovendien dat er geen algemeen beleid moet worden ontwikkeld voor een specifieke groep en dat holebi's daar ook niet bij gebaat zijn. Zij verklaarde zich wel voorstander van het gevraagde wetenschappelijk onderzoek, maar heeft een probleem met een deel van de groep, met name de bi's, omdat dit niet verzoenbaar zou zijn met een duurzame en monogame relatie.

Wat de media betreft, zijn het volgens mevrouw Van Steenberge de homoseksuelen in de Gay Parade zelf die een vertekend beeld geven van hun groep. Bovendien vond zij het niet gepast dat de holebigemeenschap de media zou pogen op te leggen wat ze mogen brengen en wat niet. Ze noemde het voorstel van resolutie een sterk symbooldossier, dat heel ver gaat en zelfs een soort 'gedachtepolitie' vraagt.

Mevrouw Van Steenberge vroeg zich ook af of het niet overdreven is te spreken van discriminatie van holebi's op de werkvloer. Overigens is ze er niet van overtuigd dat mensen per se hun geaardheid op de werkvloer moeten uiten. Ze merkte op dat homofobie in onze multiculturele maatschappij erger wordt, vooral bij allochtonen en vroeg zich af of door het binnenhalen van de multiculturele samenleving ook niet homofobie wordt binnengehaald.

De gelijkschakeling van holebi's noemde mevrouw Van Steenberge een erg verregaande doelstelling. Gelijkschakeling achtte ze niet hetzelfde als gelijke behandeling. Gelijkschakeling opent volgens haar de weg naar het recht op adoptie door holebi's, waar het Vlaams Belang tegen is. Haar fractie keurde het voorstel van resolutie bijgevolg niet goed.

Het voorstel van resolutie betreffende de algemene maatschappelijke aanvaarding en gelijkschakeling van holebi's werd aangenomen met 8 stemmen tegen 4. Tot zover dit verslag. (Applaus bij de meerderheid)

Mevrouw Van Steenberge heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, geachte collega's, even dacht ik dat ik het woord niet meer zou moeten vragen omdat het verslag nogal uitgebreid is, maar toch werden een aantal vrij cruciale zinnetjes weggelaten.

Het voorliggende voorstel van resolutie werd uitvoerig besproken in de Commissie voor Gelijke Kansen. Ik heb daar een genuanceerd standpunt proberen in te nemen en ik heb proberen uit te leggen waarom onze fractie niet akkoord kan gaan met de volledige inhoud van de resolutie.

Ik ben niet van plan om alle punten hier te herhalen, maar in het verslag las ik een zinnetje van de heer Roegiers dat me deed beslissen om toch het woord te vragen tijdens deze bespreking. De heer Roegiers zei in de commissie immers dat de fractie van het Vlaams Belang deze problematiek niet belangrijk vindt. Dat is niet volledig waar. Ik ga ervan uit dat als wij niet voor het voorstel stemmen zonder daarover meer uitleg te geven, er zal worden verklaard dat onze fractie tegen homoseksuelen is. Wie de bespreking in de commissie heeft gevolgd, weet echter dat ons standpunt genuanceerder is en dat de redenen om niet voor het voorstel te stemmen, niet met de seksuele geaardheid zelf te maken hebben.

Die redenen zijn de volgende. Het oorspronkelijke voorstel van resolutie beoogde de invoering van een nationale dag ter bestrijding van de homofobie. Ook in het huidige voorstel is dit punt het meest zichtbare element. Deze dag zou ertoe strekken om actie en reflectie te bundelen en om de strijd aan te binden met alle vormen van fysiek, moreel of symbolisch geweld dat gerelateerd is aan de seksuele geaardheid. In de commissie heb ik uitgelegd dat onze fractie van oordeel is dat dit te beperkend is. We zijn van oordeel dat alle vormen van geweld moeten worden bestreden, niet alleen het geweld dat gerelateerd is aan de seksuele geaardheid.

In het voorstel stelt de heer Roegiers zelf dat het in ons land vrij goed gesteld is met de maatschappelijke aanvaarding van de homoseksuelen. Homo's kunnen huwen en kunnen nu zelfs kinderen adopteren. Samen met Spanje zijn we het enige land ter wereld waar dat kan. Ik vraag me af hoe ver de gelijkschakeling nog moet gaan.

Het voorstel van resolutie stelt dat het om 5 percent van onze gemeenschap gaat. In andere studies is er sprake van 10 tot 15 percent. Ik vraag me af in hoeverre de zaak van de homoseksuelen wordt gediend door het goedkeuren van een aparte resolutie voor hen. In tegenstelling tot andere fracties vind ik niet dat dit het gelijkekansenbeleid dient. Integendeel, het voorstel van resolutie benadrukt juist het verschil tussen homoseksuelen en heteroseksuelen.

Een algemene resolutie die van toepassing is op iedereen, zou hen beter dienden. Ik geef een aantal voorbeelden uit de resolutie waarvan ik vind dat ze van toepassing zouden moeten zijn op iedereen: een betere ouderenzorg, het veilig vrijen en de aidsproblematiek, het tegenwerken van de condoommoeheid en de aidspreventie, de strijd tegen fysiek, moreel of symbolisch geweld. In de commissie gaf ik nog meer voorbeelden, onder meer over de discriminatie op de werkvloer. De verslaggeefster heeft niet vermeld dat ik heb opgemerkt dat er al veel wetgeving inzake discriminatie bestaat die voor iedereen geldt, ook voor andersgeaarden.

Ik heb de indruk dat dit voorstel van resolutie vooral een symbooldossier is voor de indieners. Ik hoop alleen dat men niet veel verder wenst te gaan, want een deel van de titel van het voorstel van resolutie bezorgt me onbehagen: 'de algemene maatschappelijke aanvaarding'. Wat bedoelt men hier juist mee? Men zegt zelf dat het hier nogal meevalt en verwijst vooral naar het buitenland om erop te wijzen dat het daar niet meevalt met de maatschappelijke aanvaarding.

Ik vroeg me in de commissie inderdaad af, en ik vraag het me nu nog af, of men zal overgaan tot de invoering van een 'gedachtepolitie'. Het voorstel van resolutie stelt dat overleg moet plaatsvinden tussen de media en de holebigemeenschap over het brengen van een genuanceerd beeld van de holebi's. Gaat men de media opleggen wat zij mogen brengen en wat niet? Het voorstel van resolutie stelt dat er problemen zijn met allochtonen door hun geloof, maar dat het niet de taak van de overheid is om zich in te laten met religieuze aangelegenheden. Maar ondertussen, dat zei ik ook al in de commissie, wordt door het Centrum voor Gelijkheid van Kansen een klacht ingediend tegen een Antwerpse notaris. Deze heeft geweigerd een huwelijkscontract op te stellen voor een homokoppel. Hij beriep zich op gewetensnood vanwege zijn geloofsovertuiging. Men wil de rechter aan de notaris een dwangsom laten opleggen per contract dat hij weigert te tekenen. Het gerucht doet zelfs de ronde dat de homogemeenschap oproept om juist bij die notaris te gaan om hem zoveel mogelijk dwangsommen te laten opleggen. Ik vraag me af of dit de algemeen maatschappelijke aanvaarding is die men bedoelt. Het opleggen van een correcte mening, het niet mogen uitkomen voor zijn geloof, de gewetensnood niet mogen inroepen, is dat wat men wil bereiken? Tegen deze gedachtepolitie zeg ik neen. Een algemeen voorstel van resolutie tegen geweld of voor de toepassing van de mensenrechten overal ter wereld, ook voor seksueel andersgeaarden, hadden we kunnen goedkeuren. Binnen een algemene aanpak is nog ruimte voor specifieke problemen of doelgroepen.

Ik zal afronden met een zinnetje uit de toelichting van de resolutie waarbij ik 'geaardheid' vervangen heb door 'politieke overtuiging' om aan te tonen dat dit voorstel van resolutie niet beperkt had mogen blijven tot homoseksuelen. 'Niemand hoeft te koop te lopen met zijn politieke overtuiging maar niemand mag leven met de angst om voor zijn politieke overtuiging uit te komen, laat staan er hinder van ondervinden bij de uitoefening van zijn of haar baan of in de omgang met zijn collega's.' Onze fractie zal zich onthouden bij de stemming over dit voorstel van resolutie. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Roegiers heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, dames en heren, ik wil in de eerste plaats mevrouw Hostekint bedanken voor het steengoede verslag.

Als eerste antwoord op de kritiek van mevrouw Van Steenberge zal ik een citaat voorlezen uit een interview dat afgelopen weekend in de Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg stond. Het was een interview met Silvy De Bie, beter bekend als Silvy Melody, en haar verloofde Khalid Boujida.

'Vraag: Stel dat je een zoon krijgt, en die bekent dat hij homo is.

Khalid: Die kwam thuis niet meer binnen. Nee, daar zou ik écht niet mee kunnen leven. Dweuk! In mijn godsdienst is dat ook absoluut verboden, net zoals bij de christenen.

Vraag: Staat dat niet haaks op het respect waar je voor pleit?

Khalid: Misschien, maar het is onnatuurlijk. Ik vind het ook bullshit dat je daarmee geboren wordt.

Vraag: En jij Silvy, in jouw wereldje is roze vaak de dominante kleur.

Silvy: Dat is zo. Maar ik zou het daar ook moeilijk mee hebben.'

Ik zal ook een briefje voorlezen dat ik een week of twee geleden ontving. 'Mijnheer, homo dat is geen geaardheid maar een ziekelijke neiging om in de belangstelling te staan. Het is tegennatuurlijk!'

Waarom haal ik deze twee citaten aan, mevrouw Van Steenberge? De maatschappelijke aanvaarding en gelijkschakeling van holebi's hebben in Vlaanderen al een hele weg afgelegd, maar er is nog werk aan de winkel. We mogen niet blind zijn voor de negatieve mening die sommige mensen zijn toegedaan, zowel hier als in de rest van de wereld.

Ik zal kort de situatie in het buitenland schetsen. De verslaggeefster heeft dat al gedeeltelijk gedaan. We weten dat er heel wat problemen zijn, voornamelijk in Afrika en Azië, maar ook in Polen bijvoorbeeld, een EU-lidstaat.

Samen met de mede-indieners heb ik de hoop dat dit voorstel van resolutie, de actiepunten die erin staan en de dag tegen homofobie inspirerend kunnen werken voor andere beleidsmakers in het buitenland. Het is pas van 1990 geleden dat de Verenigde Naties homoseksualiteit als psychische ziekte heeft geschrapt.

Ik had het over Afrika en Azië, en over Polen als EU-lidstaat, waar sinds kort Lech Kaczyński de nieuwe president is. Hij staat bekend om zijn zware homofobe uitspraken. Ook in het verleden heeft hij als burgemeester van Warschau heel wat antiholebimaatregelen genomen. Ik zal volgende vrijdag in Krakow samen met Kamerlid Bex deelnemen aan de 'March for Tolerance', om aandacht te vragen voor de rechten van holebi's.

Ook de situatie in Vlaanderen is niet wat ze zou moeten zijn. Er is een belangrijk wetenschappelijk onderzoek verricht door de professoren Vincke en Van Heeringen, dat aantoont dat het aantal zelfdodingspogingen bij holebi-jongeren schrijnend hoog is. Een kwart van de jonge lesbiennes en 1 op 8 jonge homo's onderneemt vroeg of laat een zelfdodingspoging. Als nadien wordt gevraagd waarom ze dat hebben gedaan, is dat niet omdat ze in de knoop liggen met hun eigen geaardheid, maar vooral omwille van de reacties die ze thuis verwachten te krijgen. Daarom is een voorstel van resolutie als dit over de algemene maatschappelijke aanvaarding wel degelijk op zijn plaats.

Ik kan de uitspraken van de overleden kardinaal Joos over holebiseksualiteit in herinnering brengen, ik kan de uitspraken van de paus te berde brengen. Er is discriminatie in het onderwijs, holebi's die er niet aan een job geraken of ervan zijn weggehaald. Er zijn nog steeds gewelddaden tegen holebi's, en laten we ook niet blind zijn voor hoe holebi's als een rode lap op een stier kunnen werken op allochtone jongeren.

Net als de heer Gatz heb ik in de commissie gezegd dat we voorstander zijn van een nultolerantie ten aanzien van geweld. Ook hier willen we daar heel duidelijk in zijn. Ik zal aan minister Keulen laten weten dat het aangewezen is om binnen het inburgeringsbeleid en de inburgeringscursussen aandacht te hebben voor de maatschappelijke aanvaarding van holebi's in Vlaanderen. Het is goed dat mensen die in België komen wonen, weten dat hier een sfeer heerst die holebiseksualiteit aanvaardt.

Er is al heel wat gerealiseerd, ook sinds dit voorstel van resolutie is ingediend. Minister Vervotte heeft hiertoe belangrijke stappen ondernomen inzake zelfdodingspreventie, vooral bij jonge holebi's. Het wetenschappelijk onderzoek is opnieuw opgestart. Ik denk ook aan oudere holebi's en de zorgsector, ik denk aan de 2 projecten bij allochtone holebi's.

De ministers Vervotte, Van Brempt, Vandenbroucke en Anciaux zijn met de materie bezig. Dit voorstel van resolutie kan onderstrepen dat ze op dat vlak goed bezig zijn en het kan een aanmoediging zijn. Het zou goed zijn, zeker in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen, dat in de diverse bestuursakkoorden die worden opgesteld, plaats is voor holebibeleidsplannen, niet enkel in de steden, maar ook in de landelijke gemeenten, waar die problemen nog vaker bestaan.

Mevrouw Van Steenberge, u hebt daarstraks en ook in de commissie gezegd dat u de indruk hebt dat dit een symbooldossier is dat heel ver gaat. Ik wil u daar niet helemaal in tegenspreken. Symbolen zijn belangrijk in onze samenleving. Met dit symbool willen we een krachtig signaal geven aan de 5 tot 10 percent holebi's in Vlaanderen. We willen hen aantonen dat ze niet alleen staan en dat er niets is om zich over te schamen. Die maatschappelijke aanvaarding is echt belangrijk. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Gatz heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, collega's, ik verheug me erover dat dit voorstel van resolutie een fusie is geworden van teksten van verschillende fracties.

Ik wil even stilstaan bij de argumenten van de tegenstanders van dit voorstel van resolutie of van diegenen die zich bij de stemming zullen onthouden. Hun motto is dat dit geen prioriteit is, dat dit niet nodig of overdreven is, of dat wij van de holebiseksualiteit de norm zouden willen maken. Dat is de dooddoener die ons telkens weer voor de voeten wordt geworpen.

Aan de hand van een aantal feiten wil ik aantonen dat ons voorstel van resolutie niet zo overdreven en vergezocht is. Vorige week konden we open en bloot vernemen dat in bepaalde scholen, iemand geen directeur kan worden omdat hij homo is. Dat is nog steeds de realiteit in Vlaanderen. Vorige week was er ook het debat in de Senaat over adoptie. Dat is een ethisch debat waarbij ik alle begrip heb voor de argumenten pro en contra. De meeste tegenargumenten kwamen er echter op neer dat wie homo of lesbienne is, eigenlijk niet geschikt is om te fungeren als adoptieouder. En daar heb ik een probleem mee. Dit is België, dit is Vlaanderen vandaag.

Iets verder van ons was er de discussie over het wetenschappelijk onderzoek van de Vlaamse onderzoeker in de Verenigde Staten, Sven Bocklandt, die grensverleggend werk verricht. Hij onderzoekt of het al dan niet holebi-zijn genetisch bepaald is of afhangt van een keuze. Ik denk dat ik het antwoord ken, maar de wetenschap is er om bepaalde dingen te bewijzen.

De heer Roegiers heeft al gezegd dat er ook vandaag nog steeds een problematische relatie bestaat tussen het holebi-zijn en bepaalde allochtone groepen, de moslims in het bijzonder. Iemand die 'zamel' wordt genoemd - dat is het Arabische scheldwoord voor homo - kan maar beter snel de benen nemen. Ons voorstel van resolutie gaat daar gedeeltelijk op in.

Enkele weken geleden was er ook een discussie met een aantal oudere holebi's. Zij komen uit voor hun seksualiteit en willen daar tijdens hun oude dag in een rusthuis voor kunnen blijven uitkomen. Dat betekent niet dat er afzonderlijke rusthuizen moeten worden gecreëerd. Zij moeten echter als koppel in een rusthuis kunnen blijven leven.

Tot slot wil ik ook nog even wijzen op de stijgende aidscijfers, bij hetero's, maar zeker ook bij homo's.

Dit zijn een aantal thema's die we hebben besproken, en dan heb ik het zelfs nog niet over de internationale context. Op mijn netvlies staan nog steeds beelden gebrand van mensen in een land als Iran, die omwille van hun seksualiteit aan de hoogste boom worden opgeknoopt. Dat is de wereld van vandaag ten aanzien van de holebi's. Ook in Vlaanderen is nog werk aan de winkel.

Wie zei er ook weer dat bijkomende inspanningen voor de algemene maatschappelijke aanvaarding en de gelijkschakeling van holebi's niet nodig zijn! (Applaus bij de meerderheid)