Report plenary meeting

De heer Demesmaeker heeft het woord.

Mijnheer de minister-president, vorige zaterdag waren er heel wat collega's uit zowat alle partijen aanwezig op de manifestatie in Hoegaarden. Dat bewijst dat we allemaal begaan zijn met het lot van de plaatselijke gemeenschap. Met een pennentrek werd op een brutale manier een einde gemaakt aan een eeuwenoude traditie en werd de lokale trots van Hoegaarden gekrenkt.

De discussie over de betere bescherming van onze streekproducten laait weer hoog op. Zowel het gemeentebestuur van Hoegaarden als een aantal verenigingen pleiten ervoor om te voorzien in een juridische verankering tussen product en herkomst. Daarbij wordt op de eerste plaats gedacht aan een Europese erkenning.

Er zijn drie mogelijke Europese labels of erkenningen, namelijk de gegarandeerde traditionele specialiteit, de beschermde geografische aanduiding en de beschermde oorsprongsbenaming. Een blik op de lijst van die Europese erkenningen leert ons dat Vlaanderen een tamelijk grote achterstand heeft ten opzichte van landen als Frankrijk en Italië. Vlaanderen heeft nog geen enkele Europese oorsprongsbenaming binnengehaald. Onze Waalse vrienden hebben daarentegen al een viertal erkenningen.

In juli 2003 werd het Vlaamse label streekproducten.be gedeponeerd. Sindsdien heeft de VLAM gewerkt aan een concrete uitwerking daarvan en dus ook aan de toekenningsvoorwaarden en de promotie ervan. De VLAM begeleidt ook de Europese erkenningen. Daarnaast is er samen met de beoordelingscommissie een procedure uitgewerkt om het administratief mogelijk te maken om die Europese erkenningen ook te krijgen voor Vlaamse producten.

We hebben vernomen dat de Geraardsbergse mattentaart binnenkort als eerste Vlaams product een oorsprongsbenaming zou krijgen. Voor een aantal andere producten werd een oorsprongsbenaming aangevraagd.

Voor de bieren is er al een Europese erkenning voor oude geuze, oude kriek en faro, maar in deze gevallen betreft het een erkenning als traditionele specialiteit. Dat is het minst strenge label van de drie. Daardoor hebben die biersoorten dus wel een erkenning als specialiteit, maar die belet niet dat ze buiten hun oorsprongsgebeid, namelijk het Pajottenland en de Zennevallei, kunnen worden gemaakt. Daarom is die oorsprongsbenaming zo belangrijk. Twaalf Duitse, drie Britse en drie Tsjechische bieren hebben al een oorsprongsbenaming. Volgens mij heeft Vlaanderen er nog geen enkele - u moet me corrigeren indien het niet juist is wat ik zeg.

Het grote probleem bij ons dat de aanvraag moet gebeuren door een erkende producentenvereniging. De Confederatie van de Belgische Bierbrouwers is echter niet happig op een erkenning, omdat die natuurlijk gepaard gaat met regels en bepalingen die in haar ogen een economische belemmering vormen.

Hoegaarden maakt deel uit van een grotere groep die louter economisch denkt en handelt en naar eigen goeddunken vestigingen wil kunnen verplaatsen, zonder daarbij te worden gehinderd door om het even welk label. De vraag is dan natuurlijk of de traditionele plaatsvermelding op het etiket dan niet verwordt tot een marketingtruc zonder inhoud.

Een aantal plaatselijke mandatarissen hebben voorgesteld om alsnog een dergelijke oorsprongsbenaming aan te vragen. Ze zijn bekommerd om de plaatselijke werkgelegenheid. Gedreven door een zekere trots zijn ze op zoek naar een laatste sprankeltje hoop. Ze hebben een advocatenkantoor onder de arm genomen. Hun redenering is eenvoudig. De behandeling van de erkenningsaanvraag kan gerust enkele jaren in beslag nemen. Ondertussen kan het moederbedrijf de productie echter moeilijk verplaatsen.

Mijnheer de minister-president, ik zit met heel wat vragen. Is een Europese oorsprongsbenaming in uw ogen nog een haalbare kaart? De VLAM heeft ongetwijfeld al goed werk verricht om de Vlaamse achterstand in te halen. Heeft deze dienst geen versterking nodig? Moet deze dienst niet over meer middelen en over een betere omkadering kunnen beschikken? Indien we de Vlaamse streekproducten in het algemeen en ons biererfgoed in het bijzonder veilig willen stellen, moeten we misschien naar een hogere versnelling schakelen. Welke impulsen wilt u op dit vlak geven?

Minister-president Leterme heeft het woord.

Mijnheer de voorzitter, ik wil me in eerste instantie aansluiten bij de bekommernis om wat de volksgemeenschap in de regio rond Hoegaarden momenteel meemaakt. De beslissing van Inbev heeft uiteraard zware gevolgen voor het economisch weefsel in de omgeving van Hoegaarden. Ik heb trouwens morgen een afspraak met de burgemeester van Hoegaarden. Op zijn verzoek zullen we samen nagaan welke maatregelen we kunnen nemen om de economische activiteit in de streek te herstellen.

We hebben de voorbije dagen nagekeken over welke mogelijkheden we beschikken om de benamingen 'Hoegaarden' of 'Witbier van Hoegaarden' te beschermen of af te schermen. Ik zal trachten de juridische situatie zo nauwkeurig mogelijk te schetsen. Uit deze uiteenzetting zal blijken dat de mogelijkheden niet erg groot zijn.

Enkel een producentenorganisatie kan de Europese erkenning als beschermde oorsprongbenaming of beschermde geografische benaming aanvragen. In dit geval gaat het uiteraard om de brouwers die het bier in kwestie brouwen. Een gemeentebestuur, een consumentenorganisatie of een andere rechts- of fysieke of persoon kan deze aanvraag daarentegen niet indienen.

Het grote probleem is het conflict tussen de specifieke regelgeving inzake kwaliteitsoorsprong en het algemeen Europees merkenrecht. Ten gevolge van de Europese regelgeving inzake de oorsprongsbepalingen zou de benaming 'Hoegaarden' enkel als plaatsnaam kunnen worden beschermd. Een bescherming als merk is niet mogelijk. Uit artikel 14 van verordening 2081/92, getiteld 'De bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen' blijkt dat het bijzonder moeilijk is om het merk Hoegaarden door middel van een Europese erkenning uit de markt te duwen. Ik citeer : 'Met inachtneming van het gemeenschapsrecht, kan een merk dat overeenkomt met een van de in artikel 13 vermelde situaties en dat te goeder trouw is geregistreerd voor de datum van indiening van het verzoek om registratie van een oorsprongsbenaming of een geografische aanduiding verder worden gebruikt wanneer er geen gronden voor nietigheid of vervallenverklaring van toepassing zijn op het merk'. Het artikel vermeldt vervolgens alle gronden voor nietigheid of vervallenverklaring.

Of een aanvraag tot erkenning van witbier gebrouwen in Hoegaarden als Europees erkend streekproduct al dan niet leidt tot nietigheid van het initiële merk Hoegaarden, is voer voor gespecialiseerde juristen. De intrekking van het merk Hoegaarden, zoals het nu door de rechtmatige eigenaar van het gedeponeerd merk wordt gebruikt, is dus zeker niet evident.

Er is een probleem met de prioriteit van het Europese merkenrecht. Het merk Hoegaarden is al een gedeponeerd merk. Het gebruik van de oorsprongsbenaming zal nooit zorgen voor de intrekking van het geregistreerde merk Hoegaarden. Dat probleem beperkt onze actiemogelijkheden.

Mijnheer Demesmaeker, ik deel uw bezorgdheid over de nood aan een inhaalbeweging inzake de Europese erkenning van Vlaamse streekproducten. Mijnheer de voorzitter, collega's, tijdens vorige debatten heb ik uitdrukking kunnen geven aan mijn verwondering dat de mogelijkheid die in 1992 werd geschapen, om op basis van de Europese regelgeving de geografische oorsprongsbenaming te beschermen, tot vorig jaar niet werd omgezet in Vlaamse regelgeving. We hebben daar een prioriteit van gemaakt, maar tot het begin van deze legislatuur had de Vlaamse overheid daar geen gebruik van gemaakt en geen geëigend instrument gecreëerd om de indiening, selectie en registratie van dergelijke dossiers bij de Europese Commissie rechtsgeldig te laten verlopen.

Dat is ondertussen verholpen door een besluit van de Vlaamse Regering dat op 20 mei 2005 werd gepubliceerd. Sindsdien werden een aantal dossiers ingediend bij de bevoegde landbouwadministratie. Voor de Vlaams-Brabantse tafeldruif, de Vlaams-Brabantse wit-blauwe dubbeldoelrunderen, het Vlaams-Brabants grondwitloof en de Gentse azalea's werden dossiers ingediend. Er is ook nog een bescherming voor streekwijnen via de kwaliteitsregelgeving, en ook de bescherming van de Geraardsbergse mattentaart verloopt via andere regels.

We hebben de lacune ingevuld. Dat moet de basis vormen voor een inhaalbeweging voor de bescherming van erkende oorsprongsbenamingen, maar dat biedt geen oplossing in de feiten. Ook voor het witbier van Hoegaarden kan een oorsprongsbenaming worden gehanteerd, maar hierdoor kan niet worden verhinderd dat de huidige houder van het geregistreerde recht de intellectuele rechten verder uitoefent. Het gebruik van de oorsprongsbenaming zal slechts een beperkt markteffect hebben. (Applaus bij CD&V en N-VA)

Mijnheer de minister-president, we zijn verheugd dat u de actiemogelijkheden tot op het bot hebt onderzocht. Er is in ieder geval duidelijkheid geschapen, ook voor de mensen in Hoegaarden, al is het niet meteen het beste nieuws dat we konden horen.