Report plenary meeting

Aan de orde zijn de samengevoegde actuele vragen van de heer Van Baelen en mevrouw Heeren tot mevrouw Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, over het betwisten van schoolrapporten door leerlingen vanaf 14 jaar.

Op zeventienjarige leeftijd schreef ene Marleen Porta een boekje waarin ze pleitte voor meer zelfstandigheid voor de jongeren. Momenteel is deze Marleen Porta uitgegroeid tot Marleen Vanderpoorten, Vlaams minister voor Onderwijs en Vorming.

Minister Vanderpoorten verraste me met een aantal elementen uit haar voorontwerp van decreet. Een veertienjarige zou namelijk in beroep kunnen gaan tegen de toekenning van een B- of C-attest.

In een school staan er drie groepen tegenover elkaar zijnde de leerling, de ouders en de schooldirectie en -leerkrachten. Elk van deze partijen heeft rechten maar ook plichten.

Volgens het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind moet een twaalfjarige kunnen beschikken over een hoorrecht en moet een veertienjarige een vorm van procesbekwaamheid hebben.

Zowel de ouders als de schooldirectie en de leerkrachten moeten gezag kunnen uitoefenen over de leerling.

Ik kan me volledig vinden in de inspraak, participatie en betrokkenheid van de leerlingen. Bij de volledige procesbekwaamheid van leerlingen heb ik echter het nodige voorbehoud. Op welke wijze definieert de minister deze procesbekwaamheid?

Leerlingen vanaf 14 jaar de kans bieden om hun rapport te betwisten, is merkwaardig. Deze maatregel zet de deliberende klassenraad buiten spel, plaats de leerlingen en hun familie voor een grote uitdaging en komt op een moment dat men er alles aan doet om het vertrouwen van de leerkrachten te herwinnen.

Anderzijds past het wel binnen het VLD-denken dat de burger meer en meer als consument ziet. Beroep aantekenen zal voor 14-jarigen even uitdagend zijn als een joint opsteken. Ik heb problemen met deze maatregel, en ben niet de enige. De onrust is groot.

Zijn alle betrokkenen gehoord alvorens dit voorstel te lanceren? Op welk pedagogisch onderzoek is dit voorstel gebaseerd? Strookt dit voorstel met de pogingen om meer jongeren ertoe aan te zetten leerkracht te worden?

Ik ben het eens met de toon van de vragen. Bij haar aantreden heeft deze regering een drietal decreten aangekondigd om het onderwijs kindvriendelijker te maken, om de inspraak en betrokkenheid van alle onderwijspartners te verhogen en om meer gelijke kansen te creëren in ons onderwijs.

Het decreet inzake gelijke onderwijskansen wordt ondertussen al uitgevoerd. Momenteel onderhandelen we met vakbonden en inrichtende machten over het ontwerp van participatiedecreet waarmee we de inspraak en betrokkenheid van leerlingen, leerkrachten en ouders willen verhogen. Het voorontwerp inzake het leerlingenstatuut zijn we nog volop aan het voorbereiden.

In het ontwerp van participatiedecreet wordt bepaald dat elke school een schoolreglement en evaluatiereglement opstelt in samenspraak met alle betrokkenen. Nu wordt al te vaak over de hoofden van leerlingen en ouders heen beslist, wat aan het einde van het schooljaar tot verrassingen en juridische procedures leidt.

Die vaststelling en het feit dat zowel het VSK en het Kinderrechtencommissariaat naar een leerlingenstatuut vragen, heeft tot dit voorstel geleid. Leerlingen, leerkrachten en ouders moeten samen een school- en evaluatiereglement opstellen. Er moet bovendien gedurende het hele schooljaar overleg gepleegd worden. Op die manier leren leerlingen dat ze niet alleen rechten, maar ook plichten en verantwoordelijkheden hebben. Als we samenspraak bevorderen, is het logisch dat we ook in een beroepsprocedure voorzien.

Daar is begrijpelijkerwijze nogal wat reactie op gekomen. Leerlingen vanaf 14 jaar alleen beroep laten aantekenen is inderdaad een brug te ver, zeker als we tegelijk een permanente dialoog tussen alle betrokkenen tot stand willen brengen. Het is evenmin zo dat ik de leerkrachten niet vertrouw. Ze maken namelijk deel uit van de evaluatiecommissie.

Het ontwerp van participatiedecreet en het toekomstige ontwerp inzake leerlingenrechten regelen de verhoudingen tussen ouders, leerlingen en leerkrachten. In die zin is het belangrijk dat we voor een beroepsprocedure zorgen die steeds in onderling overleg verloopt. Nu zijn de leerlingen de enige slachtoffers van de procedure die vaak door de ouders wordt ingeleid.

Ik hoor hier inderdaad een andere interpretatie. Het Vlaams Parlement zal het ontwerp van participatiedecreet binnenkort bespreken. Ik hoop dat we ons tijdens deze regeerperiode ook nog over het ontwerp van decreet betreffende de leerlingenrechten zullen kunnen buigen.