Report plenary meeting

Aan de orde is het voorstel van decreet van mevrouw Van Hecke en de heren De Batselier, Denys, Bossuyt, Holemans en Gatz houdende toekenning van een klachtrecht ten aanzien van bestuursinstellingen.

Ik zal zo kort en duidelijk mogelijk zijn, daar we met de vorige minister aan dat decreet gewerkt hebben. In de inleiding van mevrouw Van Hecke zijn de verschillende onderdelen zeer duidelijk aangegeven, wat resulteerde in vier stappen; met als eerste het decreet van openbaarheid van het bestuur in 1999. Het voorstel van decreet betreffende de interne klachtenbehandeling georganiseerd volgens logica, vormt een tweede stap. Ten derde heeft de tweedelijnszorg te maken met de ombudsdienst en tenslotte is er de verzoekschriftprocedure zoals we die kennen in het Vlaamse parlement. De voorzitter heeft sterk benadrukt deze vier verschillende decreten te bewaren. Het is zeer belangrijk dat elke bestuursinstelling zelf organiseert. Minister Sauwens schaarde zich achter deze doelstellingen, met slechts een discussiepunt namelijk dat ook vanuit de regering een aanvulling bij het ombudsdecreet moest ingevoerd worden. Vanuit de parlementaire werking moeten wij dit terecht afwijzen. Oorspronkelijk wilden de heren Gatz, Holemans en de voorzitter van het Vlaams parlement gaan naar een afzonderlijk decreet. De heer Hubeau is voorstander van een duidelijke afscheiding van wetgevende en uitvoerende macht in twee fasen. Nadat de ombudsman artikel per artikel gehoord heeft, worden aanpassingen aangebracht en de verschillenden amenderingen aangepast. Met 8 positieve stemmen en een onthouding, moet dit decreet er komen. Mevrouw Van Hecke zal de toepassingen aankondigen voor de lokale besturen die op dezelfde manier kunnen georganiseerd worden als voor het parlement. Zo kunnen we komen tot een hele reeks van decreten; tot daar de verslaggeving. (Applaus)

Ten onrechte wordt een dergelijk klachtenrecht door sommige overheden als een bedreiging beschouwd. Klachten zijn een belangrijke bron van informatie voor de overheid. In een rondvraag bij tien deskundigen-politicologen over lokaal bestuur, werd de uitbouw van een kwalititatief klachtenmanagement als tweede prioriteit naar voren geschoven. Er werd gepleit voor een maximale, laagdrempelige toegang met de nodige waarborgen voor de continuïteit van de werking van de diensten. De organisatie van de klachtendienst kan autonoom geregeld worden. Er werden minimale regels in dit decreet opgenomen zoals de ontvangstmelding, de behandeling binnen redelijke termijn, schriftelijke mededeling van beslissing en motivering. Toch moeten we nog twee stappen zetten om de cirkel rond te krijgen. Dit voorstel is namelijk enkel van toepassing op de Vlaamse instellingen die bij decreet op de intergemeentelijke samenwerking zullen tot stand komen. Ik wil aandacht vragen voor de kloof tussen de mensen en de lokale overheid. Een voorstel van resolutie zal worden ingediend op aan de regering te vragen deze lokale klachtendiensten bij omzendbrief aan te bevelen en regels voor te stellen voor een correct dienstbetoon.

Het is voorts nodig voorlichting met betrekking tot het klachtenrecht te organiseren. Ik reken daarvoor op een initiatief van de voorzitter. Het parlement is aan zichzlf verplicht deze opdracht samen met de Vlaamse Ombudsdienst op te nemen; dan is de cirkel van nulde-, eerste- en tweedelijnszorg pas helemaal rond.

Het in een afzonderlijk decreet instellen van een klachtenrecht is een goede zaak. Zoals geïllustreerd door de heer Peeters, gaat het om een goed doordachte tekst. Des te spijtiger vind ik het dat de commissie niet wou ingaan op mijn voorstel een taalvoorwaarde in te bouwen. Voor het eerstelijnsklachtenrecht moet de drempel zo laag mogelijk zijn, daar heb ik geen probleem mee, doch wel met de taalregeling die enkel schriftelijke klachten betreft. Voor mondelinge klachten geldt alleen dat de behandelende ambtenaar de klager zal moeten verstaan.

Het amendement impliceert niet dat klachten in een andere taal niet kunnen worden behandeld. Het zal wel tot gevolg hebben dat besturen er niet toe kunnen verplicht worden om teksten in een vreemde taal te ontcijferen om na te gaan of ze een klacht bevatten.

Uiteraard moeten klachten in het Nederlands behandeld worden. Het amendement zal echter de toets van Raad van State en Arbitragehof niet kunnen doorstaan.

Ik wil de initiatiefnemers feliciteren met hun initiatief. In de loop van de besprekingen is het voorstel verbeterd. Het is belangrijk dat de burger zich met de Vlaamse instellingen kan identifieren. De klachten mogen niet achter de rug van de ambtenaren om worden behandeld. Het is positief dat de dienst deel zal uitmaken van de uitvoerende macht, in tegenstelling tot de ombudsdienst. Ook op lokaal niveau moeten er wellicht initiatieven worden genomen. Hoe dat moet gebeuren, decretaal of via een rondzendbrief, moet besproken worden in de bevoegde commissie. We steunen dit voorstel van decreet ten volle. (Applaus bij de CVP, de VLD, de SP, AGALEV en VU&ID)

De algemene bespreking is gesloten.

Artikelsgewijze bespreking

Aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet van mevrouw Van Hecke, de heren De Batselier, Denys, Bossuyt, Holemans en Gatz, houdende toekenning van een klachtrecht ten aanzien van bestuursinstellingen.

Om juridische en sociale redenen is het niet wenselijk om het amendement van mevrouw De Lobel goed te keuren.