Report plenary meeting

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, enkele maanden geleden bereikte de Vlaamse Regering een akkoord over het principe van een bovengrondse aanleg van de Ventilushoogspanningsleiding. We weten sinds het stikstofdebacle dat een akkoord bereiken voor de Vlaamse Regering niet noodzakelijk hetzelfde betekent als wat het voor een normale mens betekent. Maar ik mag hopen dat dat in dit geval wel het geval is. In de eerste plaats omwille van het feit dat het voor de rechtstreeks betrokkenen hoog tijd is dat zij duidelijkheid en zekerheid krijgen over wat er op hun terrein en hun grond en met hun woning zal gebeuren en wat daar eventueel tegenover staat. Maar ook omdat we allemaal betrokken partij zijn bij die discussie.

Het is in ons aller belang dat die Ventilusleiding er komt als we betaalbare en hernieuwbare energie op en aan en door het land willen krijgen, dat we kunnen voortwerken aan de onafhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen voor onze energievoorziening en dat we daarmee – en dat is sinds vorig jaar meer dan ooit duidelijk – onze energie- en elektriciteitsfactuur onder controle kunnen houden. Voor heel wat Vlamingen is het van cruciaal belang dat dat gebeurt. Het is des te meer belangrijk dat het er zeer snel komt, om te vermijden dat investeerders weglopen met bijvoorbeeld offshore windmolens naar de Verenigde Staten, waar de subsidie op dit moment zeer groot is.

De Vlaamse Regering had bij haar beslissing ook het principe gevoegd dat er een onderzoek zou gebeuren door de administratie, en dat er een rapport zou worden opgemaakt. Ik heb het niet gezien, maar ik heb wel begrepen dat het rapport ondertussen op uw bureau ligt, minister. Mijn vraag is dus heel simpel en heel duidelijk. Wat staat er in dat rapport? Waar zal die leiding komen? Zal de Vlaamse Regering dat rapport naleven en op basis daarvan zeer snel beslissen en ervoor zorgen dat we aan iedere Vlaming kunnen garanderen dat de Vlaamse Regering doet wat ze moet doen: de elektriciteitsfacturen zo laag mogelijk houden? (Applaus bij Vooruit)

Mevrouw Ryheul heeft het woord.

Minister, nu de stikstofstorm even is gaan liggen is het inderdaad hoog tijd om dat andere heikele dossier van West-Vlaanderen van onder het stof te halen.

Tijdens een debat in de commissie van 24 januari hoopte u om eind februari definitief de Ventilusknoop te kunnen doorhakken, om meer duidelijkheid te kunnen bieden aan de vele mensen die vandaag in ongerustheid leven. Zij kijken met hoogspanning uit naar het definitief tracé van die nieuwe hoogspanningslijn die West-Vlaanderen zal doorkruisen. Ik krijg dagelijks ongeduldige berichten van burgers en ondernemers die tal van investeringen in hun woning of bedrijf uitstellen. Zij willen die kosten niet doen als straks zou blijken dat die hoogspanningslijn boven hun hoofden zal worden neergepoot. Ook die investeerders wachten op de bouw van windmolens.

Minister, ik stel ook vast dat het compensatiebeleid over de vergoeding voor wie straks getroffen zal worden, op de lange baan is geschoven. Nochtans zat het flankerend beleid mee in de doorstartbeslissing van uw Vlaamse Regering, van 18 november 2022. Dat was ook een noodzakelijke voorwaarde om het proces verder te zetten. Het Overlegcomité tussen de regeringen vond inderdaad een maand eerder dan voorzien plaats, maar we kunnen vandaag alleen maar moedeloos toekijken omdat er nog steeds geen verdere concrete acties zijn in verband met de compensaties voor gedupeerden. Nochtans stelde u dat het pakket van flankerende maatregelen fors zou worden opgedreven, en ook dat die compensatieregeling cruciaal is om in West-Vlaanderen draagvlak te creëren bij de bevolking en bij de vele burgemeesters.

Vandaar mijn vraag aan u, minister: wanneer mogen we dat definitief tracé dan verwachten en, daarmee samenhangend, wanneer kunnen we meer duidelijkheid krijgen over dat extra flankerend beleid dat voor deze Vlaamse Regering toch wel een noodzakelijke voorwaarde was om het proces verder te zetten? (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Dochy heeft het woord.

Minister en beste collega’s, er is inderdaad op 18 november 2022 een doorstartbeslissing genomen door de Vlaamse Regering met betrekking tot Ventilus. Er werden een aantal randvoorwaarden duidelijk beschreven alvorens het definitief zou worden vastgesteld. Dat er een bijkomend flankerend beleid zou worden uitgewerkt is inderdaad, zoals daarnet werd verteld, op 15 februari besproken in het Overlegcomité. Het gaat over het verbreden van de range, ten aanzien van de lijn, voor wat de mogelijkheid als eigenaar betreft om de aankoop te vragen aan Elia. Het gaat ook over bijkomende compensaties voor mensen die visuele hinder hebben, over het Landschapsfonds dat een stuk wordt opgetrokken, en er komt ook een uitbreiding naar bedrijven, die de mogelijkheid krijgen om van een aantal zaken gebruik te maken. Het is belangrijk dat we daarover duidelijkheid hebben.

Met mijn eerste vraag sluit ik me aan bij collega Ryheul: waar staat dat? In welke fase van het dossier zit dat? Hoe moeten we daarover nadenken?

Maar het tweede element is minstens even belangrijk, vooral in het kader van de keuze van het tracé. Minister, er werd gezegd dat men twee elementen van gezondheidsnormen ging implementeren met betrekking tot de straling. In eerste instantie is er de norm van 100 microtesla, die eigenlijk vooral dient voor mensen die werken aan de lijnen. Dat is in de procedure ook reeds op de Vlaamse Regering gekomen, denk ik. Het tweede element baart mij meer zorgen. Dat is het feit dat er gezegd werd dat er voor de maximale belasting gekeken werd naar een gemiddelde maximale jaarbelasting, als norm, en dat gaat in de richting van 0,4 microtesla. Er werd een meetnet uitgebouwd, de opstart daarvan is al gerealiseerd.

Minister, hoe is er rekening gehouden met het bindend afwegingskader? Hoe is er met die 0,4 microtesla, als gemiddelde maximale jaarbelasting, rekening gehouden in het dossier dat straks bij u op de regering komt met betrekking tot de keuze van het tracé? Het is logisch dat dat element meespeelt op het moment dat men de keuze maakt waar de lijn eventueel zou worden gelegd. (Applaus bij cd&v)

Minister Demir heeft het woord.

Dank u, collega’s. Eerst ter correctie van collega Tobback: het was al in 2019 dat de vorige regering besliste om voor Ventilus te gaan. In november hebben we inderdaad de knoop doorgehakt met het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP), om te bepalen of het ondergronds of bovengronds zou moeten. We zijn daarbij niet over één nacht ijs gegaan. We hebben verschillende onderzoeken gedaan. We hebben ook professor Westermann bevraagd, omdat er inderdaad heel veel ongerustheid was op het terrein. Het is dan ook niet meer dan normaal dat we vanuit de overheid gekeken hebben of het ondergronds kon. Inderdaad, als het ondergronds zou kunnen dan zouden we dat ook wel doen.

Maar met de doelstellingen die Ventilus met zich meebrengt: de energie van zee op land, maar niet alleen dat, ook nog de doelstelling van een back-up en noem maar op, gaat het niet anders dan ondergronds. Die beslissing is dus inderdaad genomen door de Vlaamse Regering in november.

Vervolgens heeft het planteam volop bekeken welk tracé eigenlijk het beste is. Er zijn vijf tracés onderzocht. Op dit moment focust men op het afwerken van het plan-MER (plan-milieueffectrapport), ook het ruimtelijk veiligheidsrapport en ook de maatschappelijke kosten-batenanalyse. Deze onderzoeken zijn inderdaad zo ver gevorderd om tot een voorkeurtracé te komen. Dat is ook heel belangrijk voor eenieder die daar woont, want zodra dat voorkeurtracé gekozen is door de Vlaamse Regering, gaat dat ook gerustheid brengen ten aanzien van anderen die nu ook betrokken zijn bij die andere tracés. De bedoeling is dat ik dit op korte termijn ook voorleg aan de Vlaamse Regering, in de loop van de komende weken.

Wat het flankerend beleid betreft: het ene ging over de stralingsnormen, daar kom ik straks op terug. Het ander ging over de compensatiemaatregelen. De Vlaamse Regering heeft inderdaad gezegd dat we hier draagvlak moeten creëren, dat we voor een bredere compensatie gaan. Dat is natuurlijk een federale aangelegenheid. We hebben dat vanuit de Vlaamse Regering ook geagendeerd op het Overlegcomité. Dat is op 15 februari ook besproken. De federale collega’s erkennen het belang van het dossier. Ze hebben akte genomen van onze vraag tot uitbreiding van de compensatiemaatregelen, maar tot op heden zijn er geen verdere concrete acties gebeurd ten aanzien van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) en Elia. Dat betekent dat wij dat dan zullen doen. Wij zullen die gesprekken aangaan, want het is wel belangrijk dat we ook gezegd hebben dat bij de definitieve goedkeuring van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) die compensatiemaatregelen er ook moeten zijn. ‘It takes two to tango’: het federale niveau moet natuurlijk ook willen meestappen op die bredere compensatiemaatregelen. Niemand hier in het parlement heeft tegenstand geboden. Iedereen heeft gezegd: “Akkoord, dit is zodanig speciaal, er moeten hier bredere compensatiemaatregelen komen.” Wij zullen daar ook verder met de CREG en Elia het gesprek aangaan, maar het is natuurlijk wel eerder een federale aangelegenheid.

Het tweede, wat betreft de bestralingsnorm: we hebben de acute norm van 100 microtesla. Die is veel strenger dan de Europese aanbeveling. We hebben dat gedaan vanuit die bezorgdheid. Omdat die bezorgdheid er is, hebben we gezegd dat we strenger gaan zijn dan wat Europa ons aanbeveelt. Dat is ook de eerste keer dat een Vlaamse Regering die stralingsnormen maakt, want het is een aanbeveling uit 1999, ook voor de eerste keer goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Dat zal nu voor een tweede keer weer naar de Vlaamse Regering gaan. Met die 100 microtesla zitten we op de lijn met Duitsland en Frankrijk. In Nederland bestaat dat vandaag de dag zelfs niet. We hebben die bestralingsnorm ingevoerd, net door die bezorgdheid. Collega Dochy, daarnaast hebben we inderdaad afgesproken dat we een afwegingskader uitwerken voor de langdurige blootstelling aan elektromagnetische velden. Dat zal eveneens voorgelegd worden aan de Vlaamse Regering. Daar zullen dan ook maatregelen in vervat zitten die we beschouwen als bronmaatregelen.

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, ik denk dat u ergens verkeerd begrepen hebt want op een bepaald moment zei u dat de Vlaamse Regering in november beslist had dat het niet anders dan ondergronds kon. Ik denk dat de Vlaamse Regering het omgekeerde beslist heeft. Dat is dan niet wat u gezegd hebt, maar waarbij we hetzelfde weten. (Opmerkingen van minister Zuhal Demir)

Er is een heel mooie beschrijving van de procedure, maat wat u niet zegt, is wanneer er nu een beslissing zal komen. Want wat ik op dit ogenblik ook hoor, naast inderdaad het recht op bezorgdheid van veel burgers over de compensaties en over de veiligheidsmaatregelen, is heel duidelijk de vraag bij de industrie, bij Elia, bij alle mogelijke betrokkenen om snel te gaan. Omdat het niet vijf voor twaalf, maar vijf over twaalf is om zekerheid te bieden over leveringszekerheid. Want daar gaat dit ook over: over het laten branden van het licht voor iedereen, over de investeringsmogelijkheid, de zekerheid dat er energie geleverd wordt aan industriële vestigingen, onder meer in Zuid-West-Vlaanderen en over investeringszekerheid voor bijvoorbeeld windmolens op zee, waar vandaag de dag inderdaad nogal wat concurrentie is voor het investeringskapitaal dat daarvoor beschikbaar is en waar we in Europa en zeker in Vlaanderen alle belang bij hebben om daar zelf de lead in te nemen als we onze prijzen betaalbaar willen houden. (Applaus bij Vooruit en van Björn Rzoska)

Mevrouw Ryheul heeft het woord.

Minister, het is alvast goed om te horen dat u het tracé blijft koppelen aan dat compensatiebeleid, maar het is wel duidelijk dat Elia dit dossier al drie jaar lang gijzelt door eenzijdig te blijven vasthouden aan die oude technologie, aan die bovengrondse optie met wisselstroom. De nodige technologie om Ventilus in gelijkstroom te verbinden met het bestaande net, zou volgens hen nog niet voldoende ontwikkeld zijn, waardoor ook de gewenste tijdslijn niet kan worden gehaald. Maar volgens experts bestaat gelijkstroom en zal die technologie in 2030 klaar zijn. Het federale ontwikkelingsplan bevestigt dat ook, maar stelt bovendien uitdrukkelijk dat Ventilus pas in gebruik zal worden genomen in 2028 of 2030, dus vlak voor het moment waarop het project in gelijkstroom mogelijk zou zijn.

Meer zelfs, gisteren kondigde uw federale collega in de commissie Energie aan dat het eerste kleine nieuwe windmolenpark voor onze westkust pas tegen 2029 operationeel zou zijn door de vertragingen in het Ventilusdossier. Ventilus zou volgens uw federale collega dus ten vroegste tegen 2031 echt nodig zijn. Minister, bent u bereid om, deze informatie indachtig, uw beslissing over een bovengronds traject op wisselstroom toch nog te herzien? (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Dochy heeft het woord.

Minister, ik ben natuurlijk verheugd dat die 100 microtesla straks in de wetgeving komt, maar zoals ik daarnet gezegd heb, is dat eigenlijk belangrijk voor de werknemers van Elia. Want je moet spreekwoordelijk met je hoofd tussen de kabels zitten om aan een dergelijk stralingsniveau te komen. Veel belangrijker is die 0,4 microtesla als gemiddelde maximale jaarbelasting, zijnde hetgeen de mensen die errond wonen, eventueel kunnen ervaren.

Minister, mijn vraag is heel uitdrukkelijk. Hoe kun je een beslissing nemen over een tracé als er nog geen kader is? Men noemt het immers een bindend afwegingskader in het rapport van de intendant en een afwegingskader in de doorstartbeslissing van de Vlaamse Regering. Hoe kun je een afspraak maken en een tracé bepalen als je niet weet hoe dat kader moet worden geïnterpreteerd? Het lijkt me toch wel bijzonder raar dat er eerst een tracé zou worden gekozen en er daarna een bindend kader zou worden afgesproken. Dat is een beetje de wereld op zijn kop.

De heer Maertens heeft het woord.

Voorzitter, als ex-West-Vlaming zou u moeten weten dat ae ‘aa’ is op zijn West-Vlaams. Het is dus Maertens. Maar geen probleem. U zit daar niet zo vaak, dus alle begrip.

Collega’s, Ventilus is een dossier dat nog altijd heel erg leeft bij heel wat mensen in West-Vlaanderen, en absoluut ook in mijn regio. Ventilus komt er. Dat is toch de bedoeling. We zullen zien wat de reacties van burgerplatformen, van ondernemers en van lokale besturen zijn als we eenmaal een voorkeurstracé hebben en er een openbaar onderzoek is. Ik denk dat dat een belangrijke stap is en dat we nu snel tot die volgende stappen moeten komen om de mensen snel duidelijkheid te geven. Ik denk dat dat heel erg belangrijk is.

Ik hoor en lees de afgelopen dagen nogal wat ballonnetjes over waar het nu misschien ondergronds komt enzovoort. Ik zou er vooral voor willen pleiten, minister, als u uw dossier hopelijk vrij snel naar de regering brengt, dat er dan vooral in alle rust en in alle objectiviteit en rationeel over wordt geoordeeld. Wat voor iedereen belangrijk zal zijn, is dat als we ergens ondergronds gaan, dat de impact op de samenleving zo klein en zo goed mogelijk maakt. Dat betekent in concreto dat je er volgens mij voor moet kiezen om ondergronds te gaan waar heel wat mensen in de onmiddellijke nabijheid van die hoogspanningslijn komen en waar heel wat mensen werken en mensen naar school gaan. Ook met het aantal bestaande lijnen die er vandaag al zijn, moet rekening worden gehouden. Als we de impact maximaal groot willen houden, moeten we daar rekening mee houden.

De heer Schiltz heeft het woord.

Mevrouw Ryheul, dat gelijkstroom bestaat, dat weten we al eventjes. Dat is niets nieuws. Wat wel duidelijk is, is dat een gelijkstroomlijn vele malen duurder is, zelfs al houd je rekening met de evoluties tegen 2030. Gelijkstroom is perfect voor lange afstanden, van de kust naar de windmolenparken. In een nauw vertakt netwerk als dat van Vlaanderen en België heeft het weinig zin om alles in gelijkstroom aan te leggen, laat staan om één kabel gelijkstroom tussen een heel netwerk van wisselstroom te leggen. Dat is voor elektriciens een nachtmerrie.

Dan is er nog iets anders, minister. Collega Maertens heeft het terecht aangehaald. De discussie woedt nu hevig omdat iedereen onzeker is. Op het moment dat er een tracékeuze 1 of 2 naar voren wordt geschoven, zal driekwart van de ongerustheid gaan liggen omdat het niet over hun omgeving gaat. Dan is er een tweede punt: van de 80 kilometer die de lijn ongeveer zou beslagen zou er 8 à 10, misschien 12 kilometer ondergronds kunnen. We moeten inderdaad oppassen dat we de burgemeesters niet in concurrentie met elkaar jagen, maar een eerlijke en objectieve verdeling maken.

Wanneer zal de tracékeuze worden vastgeklikt? Op welke manier zal het ondergrondse deel worden vastgelegd?

De heer Vaneeckhout heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord en voor de duidelijkheid.

Collega’s Ryheul en Dochy, het moet me van het hart dat het mij mateloos ergert hoe jullie opnieuw, om politieke redenen, een spel spelen met de energietoekomst van Vlaanderen, van West-Vlaanderen, van West-Vlaamse bedrijven en gezinnen. Dat is stuitend. In dit parlement zegt niemand, ook wij niet, al een heel jaar lang, dat er geen gezondheidsnormen moeten komen. Iedereen zegt dat hier. Iedereen zegt dat er ruime compensaties moeten komen op een correcte manier voor alle omwonenden en betrokkenen. Maar u wekt de schijn, collega Ryheul, alsof de netzekerheid van ons net in West-Vlaanderen onbelangrijk is. Ik merk dat het Vlaams Belang blijkbaar wil spelen met de belangen van West-Vlaamse bedrijven om nog energie te hebben op de cruciale momenten.

Collega Dochy, u doet alsof het niet mogelijk is in de hele procedure tot aan het GRUP om tot veiligheids- en stralingsnormen te komen, zoals de minister zegt. Dus ik heb één duidelijke oproep aan u, minister: ga niet mee in dit spel, laat u niet stilleggen. De energietoekomst van Vlaanderen en West-Vlaanderen is te belangrijk om politieke spelletjes mee te spelen. We gaan niet dezelfde sier van de voorbije weken op. Laat ons ernstig werken. Ik sluit aan bij wat de heer Maertens zegt: objectieve analyses baseren op wetenschap. (Applaus bij Groen en van Willem-Frederik Schiltz)

Minister Demir heeft het woord.

Als we dit dossier naar de Griekse kalenden verwijzen, zetten we de wereld op zijn kop. We gaan doen wat noodzakelijk is in het belang van Vlaanderen. Dat gaan we doen. Dat gaan we de komende weken doen. Het studiewerk is gebeurd. Sorry aan iedereen die nu nog eens pleit voor studies, die pleit om dat nog eens te bekijken en wat nog allemaal. Dat hebben we gedaan. We hebben zelfs buitenlandse onderzoekers bevraagd. Dat is allemaal gebeurd. Er is geen enkel dossier in Vlaanderen geweest dat zo nauwkeurig bekeken is als dit. Dat werk is gebeurd.

Inderdaad, onze administratie en wetenschappers hebben het voorbereidend werk rond de tracés gedaan. Normaal gezien, mijnheer Tobback, duurt dat negen maanden. We zijn vrij snel geweest. De beslissing viel op 18 november, het is nu half maart. Ja, ik heb de bedoeling om snel te gaan. Als het dossier klaar is, is het klaar. De administratie was goed op de hoogte van het feit dat zodra de GRUP beslist was, het snel kon gaan. De tracés zijn er. Dat is ook op basis van objectieve criteria, zoals ook de heren Schiltz en Maertens hebben aangegeven. Het is nu aan de regering om keuzes te maken. Ik ga daar niet op vooruitlopen. We gaan dat collectief bespreken binnen de regering, en het liefst zo snel mogelijk. Ook daar heeft de heer Schiltz gelijk, vanaf het moment dat we een voorkeurtracé naar voren brengen, zal dat voor heel veel mensen in West-Vlaanderen een geruststelling zijn.

Neen, we gaan dit niet naar de Griekse kalenden sturen, dat is de wereld op zijn kop zetten. We gaan de komende weken hierover moeten beslissen. We gaan doen wat noodzakelijk is in het belang van Vlaanderen.

Wat de stralingsnormen betreft, collega Dochy, vind ik het jammer dat dat in het verleden nooit is gebeurd. De Europese aanbeveling dateert van 1999! Dat is toch jammer! Het is zo jammer dat dat nog niet gebeurd is! Ik vind dat spijtig. Ik vind dat niet alleen spijtig voor de inwoners van West-Vlaanderen maar ook voor de mensen die in Limburg wonen! Die mogen ook een hoogspanningskabel krijgen! Ik vind dat die ook de stralingsnormen moeten kennen. Bon, ik moet het doen met wat er voorligt. We hebben het afgelopen jaar, samen met het onderzoek van professor Westermann, ons onmiddellijk gefocust op de stralingsnormen. Dat is voor de eerste keer beslist in de regering. Zelfs die 100 microtesla – u bent daar niet tevreden mee – bestond niet! Dat bestond niet in Vlaanderen! We hebben dat goedgekeurd, ik ga daar nu een tweede keer voor naar de regering.

En wat dat afwegingskader betreft, moet u ook goed luisteren: wij gaan dat samen doen met ons voorkeurtracé. Dat is de logica zelve, denk ik. Wij hebben daar wat tijd voor nodig gehad, om dat ook nauwkeurig te kunnen doen. Maar het werk is gebeurd, door deze regering en door deze minister. En godzijdank zullen binnenkort alle Vlamingen die in de buurt van zo’n hoogspanningskabel wonen, weten wat de stralingsnorm is en wat daar gaat gebeuren als dat ding begint te piepen. Wij leggen dat op aan Elia, inderdaad, Elia zal dat moeten uitvoeren.

Wat de compensaties betreft, collega’s: dat is voor mij wel een en-enverhaal. Wij hebben dat ook zo beslist in de regering. Ik vind dat ook essentieel voor eenieder die daar woont.

Want mensen die daar wonen, kunnen met de komst van die bovengrondse kabel zeggen dat ze dat niet opportuun vinden en daar niet willen blijven wonen, omdat ze visuele hinder hebben of kinderen hebben of ik weet niet wat. Ik kan mij voorstellen dat mensen zeggen dat ze hun huis willen verkopen. Dan vind ik wel dat het compensatiepakket er moet komen. Dat hebben wij vanuit de Vlaamse Regering ook gesuggereerd aan de federale collega’s, want zij moeten daar ook wel mee aan de slag gaan. Het overlegcomité is al geweest, en het was duidelijk dat men daar akte van heeft genomen, maar dat de federale collega’s daar nog niet mee aan de slag zijn gegaan. Ik zal dat doen.

Elia was al op de hoogte, maar ik zal daar ook met de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) een discussie over voeren. Hier zitten partijen die ook federaal in de regering zitten. Het zou goed zijn om ook die federale ministers ervan te overtuigen dat dat pakket er moet komen. Het is een en-en, dat zijn wij heel duidelijk overeengekomen in de Vlaamse Regering. Wij willen een draagvlak voor dit dossier: er zijn een heleboel mensen ongerust, dus dat brede compensatiepakket is noodzakelijk. Als de definitieve beslissing valt, moet dat compensatiepakket er ook zijn.

Dus, collega’s: iedereen bedankt voor de bezorgdheid, maar we gaan dus niet meer verder onderzoeken. Alles is grondig onderzocht, wij moeten nu verder in dit dossier. Compensatie is essentieel, dat hoort bij dit dossier, net zoals de stralingsnormen en het afwegingskader waarvan we ook werk hebben gemaakt. En dan is er het tracé, dat in de loop van de komende weken door de Vlaamse Regering beslist zal worden. Dit is net zoals het stikstofdossier een moeilijk dossier, maar het is aan ons, politici, om beslissingen te durven nemen en die beslissingen ook te verdedigen. (Applaus bij de N-VA en van Willem-Frederik Schiltz)

De heer Tobback heeft het woord.

Met dat laatste ben ik het met u eens, minister. En dan wil ik toch ook nog even naar een aantal collega’s van het Vlaams Belang kijken. In de commissie Energie klaagt collega Van Rooy met name steen en been over het capaciteitstarief, wat trouwens een van de weinige dingen is waar we het met elkaar over eens zijn. Maar dat gaat over maximaal 25 euro per jaar per gezin op de elektriciteitsfactuur. Uw partijgenote, mevrouw Ryheul, is hier namens het Vlaams Belang aan het pleiten om te investeren in technologie, namelijk ondergrondse gelijkstroom, die veel zwaarder gaat doorwegen in de energiefactuur van al onze Vlaamse gezinnen en daar zwijgt u over. Ik heb de indruk dat u eigenlijk als partij met het Vlaams Belang voor elke klager een ander verhaal hebt, maar voor niemand een eerlijk antwoord.

Minister, ik zou u willen oproepen om niet in dat soort van ‘tsjeverij’ te verzuipen met dit dossier. Vlamingen hebben recht op een eerlijk antwoord, we zijn allemaal betrokken partij in dit verhaal, dit gaat over ons aller belang. Ik hoop dat de Vlaamse Regering in deze niet dat soort van oneerlijkheden gaat beginnen te verkondigen, maar inderdaad snel, helder en rationeel een duidelijke keuze zal maken voor een tracé. (Applaus bij Vooruit en Groen)

Mevrouw Ryheul heeft het woord.

Minister, hoe zal deze Vlaamse Regering het aan de West-Vlamingen uitgelegd krijgen als over een paar maanden of over een paar jaar blijkt dat het in Wallonië wél mogelijk is om die ondergrondse oplossing daar aan te bieden? U wilt nog steeds het risico nemen om de Belgische energietransitie te laten stilvallen door halsstarrig te blijven meegaan in dat bovengronds Ventilusverhaal. Dat is een keuze die tot jarenlange juridische procedures zal leiden en de bevolking ook handenvol geld zal kosten. We zijn inderdaad maandenlang in gesprek gegaan met diverse stakeholders: met de burgers, omwonenden, experts, ondernemers en zelfs ook met Elia. De enige conclusie die we kunnen trekken, is dat er maar één mogelijkheid is en dat is de ondergrondse Ventilusverbinding. Hiervoor reik ik opnieuw de hand naar cd&v. Laat jullie niet plooien. Laat jullie niet opnieuw rollen zoals dat gebeurd is in het stikstofdossier.

Het is nu het moment om de hakken in het zand te zetten en samen met het Vlaams Belang ervoor te zorgen dat Ventilus in West-Vlaanderen alsnog ondergronds komt. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Dochy heeft het woord.

Mijnheer Vaneeckhout, het was niet nodig om het nog een keer te herhalen. Iedereen weet ondertussen al dat u de technische discussies en de wetenschappelijke documenten over CO2 en hernieuwbare energie belangrijker vindt dan de gezondheid van de mensen in onze provincie. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout)

Maar uiteindelijk, minister, zitten we met onze beide partijen twintig jaar samen in de Vlaamse Regering en die normen waren er niet. Dat is spijtig. Ik ben blij met die norm van 100 microtesla, maar ik verwacht nog duidelijkheid over dat afwegingskader, waarvan het mij logisch lijkt dat dat er is vooraleer het tracé wordt bepaald. Maar als het er vandaag komt, dan moeten wij ook zeggen wie daarvoor geijverd heeft: dat zijn de burgerplatformen uit West-Vlaanderen, het ondernemersplatform en dat zijn de burgemeesters van West-Vlaanderen. Zij hebben ervoor gezorgd dat dit hier op de politieke agenda is gekomen, anders waren die normen er zeker nog niet. (Opmerkingen bij Groen, Vooruit en van minister Zuhal Demir)